14 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

E A D Y O L A B I Kadıköy ve havalisi acentası Ahmed Hamid ÖZGÜL Kardeşler. Radyolar taksitle ve kolay şartlarla satıhr. Her marka radyo teminatlı tamir edilir. Kadıköy Muvakkıthane cad. No. 49 51. Tel: 60915. Pendik Gazipaşa cad. No. 65 Tel: 54 . 33 18 inci yı! sayı: 6080 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul . Posta kutusu: tstanbu) No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 r Şark Rüzgârı Garb Rü: Amerikalı meşhur kadın Buck'un eseri olup Ömer tercüme ettiği bu roman aid enfes bir eserdir. 50, PâZ<H*t6Sİ 14 TeiîimilZ 1941 Ahmed Halid Sovyet"*arb tebliği ı ' Stalin hattı butun muhım 1059 Sovyet tebaasile bera noktalarda ber Trakya hududuna geldi yarılmıştır Misafirlerin istirahatleri temin edildi. sefir ve maiyeti otomohillerle, diğerleri trenle İstanbula hareket ettiler Berlindeki Sovyet elçisi ve maîyeti » | Alnan fevkalâde 1 tebliği Şimalde çok şiddetli çarpışmalar oluyor Kıt'alarımız bu ntıntakalarda anadane mukavemet ediyorlar Edirne 13 (a a ) Sovvet Rusyamn Almanyadaki sefaret erkân ve mensubınınden 1059 kışi Kapıkale hududumuza iki kafıle halinde gelerek Babaeskiye sevkedilmiş ve Babaeskide ıhzar edilen iki katarla İstanbula gönderılmiştir. Bunlar arasında bulunan Sovyet hükumetinin Berlin Büyük Elçisi M. Vladimir Dekanazof ve refıkası ve maiyeti erkânı hususî otomobillerile istanbula hareket etmişlerdir. Gelen misafirlerin hududumuzda iaşe ve istirahatleri temin olunmuş ve gereken kolayhklar yapılmıştır. Gelenler arasmdaki üc hastanın Edirne memleket hastanesinde ilk tedavileri icra edilmiştir. Kiyeî düşraek üzere, bir zırhlı kol Leningrada ilerliyor Dniyeper ve Dniyester şehirleri geçildi, Vitebsk nehri alındı Rus ordusunda inhilâ eserleri görünüyor uya bir mütareke ve musalehaya bağlanmak istenilen Suriye harbinden bahsetmek Isteyoruz. Bu manasız harbin bir mütareke ile durdurulması haberi çıkalı beş altı gün oldu. Hatta evvelki gün nuhasamatın tatil olunduğu bile bildirildi. Ve mütareke şartlannın mfizakere edilmekte olduğu jazıldı. Haberin Ingilterede mucib olduğu büyük memmıni>et hakkında tafsilât geldi. İngiliz gazetelerinin sanki üzerlerinden çcl ağır bir jiik kalkmış gibi: Ooh, ne iyî, ne saadet, bu felâketten vaktinde kurhıluyoruz. Mcalinde hulâsa olunabilen mütalealnrını telgraf telleri dünyanın dort taİngilterenin Filistin Başkumandanı rafma nakletti. Halbuki Vişi, İngiliz General Vrilson re»mî makamlarının evvelki gün akşamına kadar General Dentz'e cevab verınemiş olduklannı haber vermekte idi. ' Vnt aiâMHtariıre ^3h> İffgttîrieih?r •gnnr ınüzakerelerden evvel Suriye havalisinin ikinci büyük merkezi olan Beyrutn ellerine geçirmek maksadını takib edijorlar. Eğer bu müsahede doğnı ise İngilizlerin pek yaklaştıkları Humusu, Trablusşamı ve nihayet Halebi de işgal ettikten sonra memleketi kendi ellerinde tutmak esasında bir mütareke veya Hiusaleha akdetmek istediklerini düşünineğe hiç bir mâni kalmaz. Bu takdirde General Dentz'e mevcud askeri ve bütün silâhlarile teslim olmasını taleb ctuıeleri ihtimal haricinde görülmez. Bu ise tabiî ne mütareke olur, ne de nıusaleba. Nitekim Vişi hükumeti İngiltcrenin maksadını bojle tahmin ederek bu takdirde Suriyedeki Fransız kuvvctlerinin sonuna kadar mukavemet etmeleri bir caruret olacağını ilâve ediyordu. Sulijenin kuvvetle işgali Fransa ile İngiltere arasmdaki harb halini teşdid et'eceği şüphesizdir. Bu hakikati bu Kahire 13 (a.a.) Ortaşark İngiliz sütunlarda mükerreren kaydettik. Geneumumî karaıgâhının tebliği: ral Wejgand'ın evvelki gün Vişiye vâsıl Suriyedeki Vişi mümessilleri muhaolmuş olduğunu bildiren telgraf haberi bu bakımdan hayli manalı idi. Fransa samaün tatilini istihdaf eden bir mütaîngiltere ile muslihane bir yolda anla reke akdi İçin müttefıklerin ilerı sürdüğü şnmayınca artık iki memleket arasında şartları kabul etmjşlerdır. devarm zarurî olan harb halinin müteİki generalin ilk mülâkatı alnb safhalaruıı tetkike geçecektir veya Akkâda oldu geçmiştir demek olur. Beyrut 13 (a.a.) General Dentz ile Mütareke ve mıısaleha iekliflerinc General Wilson ilk mülâkatlarını yapBııriyedeki İngiliz ordusunun uzun mışlardır. Bu mülâkat Akkâda cereyan etmiştir. YUNUS NADİ ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) ( Arkası sahife 5 sütun 5 te ) Mütareke mi, muharebe mi? 1 ı İngiltere Almanların bir ağır tank birliği 1leri hareketinde Berlin 13 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Daha evvel neşredılen fevkalâde bir tebliğle de blldirilmiş olduğu veçhile, şark cephesinde Stalin hattı, bütün ehemmiyetli noktalannda yapılan cür'etkârane bir hücum neticesinde yarılmış buunmaktadır. Modavyadan hareket eden Alman Rumen orduları geniş bir cephe üzerinde düşmanı Dinyestere doğru ve bu nehrin ötesine tardetmişlerdir. Galiçyadan hareket eden Alman, Slovak ve Macar kıt'aları, Dinyestenn şimali şarkisinde firar halinde bulunan düşmanı takibe devam etmektedirler Alman kıt'aları Kiyefin çok yakınlannda bulunmaktadır. Pripet bataklıklarının şimalinde, Dİnyester nehri boyunca mevcud kuvvetli müstahkem mevkiler mıntakası işgal edilmiştir. Bu suretle taarruz cephemizin merkezi Minsk'in şark istikametinde 200 kilometre kadar bir mesafesine varmış bulunmaktadır. Bir çok düşman teşekkülleri arasında bozgun alâmetleri görülmektedir. Vitcfesk şefcri 11 icmrauzdaKberi dir. Peipus gölünün şarkmda zırhlı Alman eşekkülleri Leningrada doğru ilerlemektedir. (Arkası sahife 5 sütun 4 t e ) ve Sovyet Rusya ittifakı dün imzalandı Almanyaya karşı müşterek harbde Harita serimiz Şimal cephesi HARİTASI f Bugün 6 ncı sahifemizdedir Cenubda motorlü" bir Alman alayı imha edildi, bir çok Alman tayyaresi duşuruldu İki hükumet birbirine yardım edeçek ve münferid sulh yapmıyacak Fin Rus harbi H. Emir Erkilet Cumhuriyet'in bugünkü renkli haritası Finlandiya ile batı Rusyanm şimal kısmını göstermekte olduğu için biz de okuyuculanmıza buralardan bahsedeceğiz. Fakat bu semtlerde şimdi, dünya tarihinin en bü\ük, en kanlı bir faslı oynanmakta olduğu için buraların ne eski tarihlerine ve ne de coğrafî ve ikbsadî derinliklerine nüfuza fırsat ve imkân >oktur. Malumdur ki bugün Almanya,. kendisile beraber 7 Avrııpa devlet ve nıilletini de sürükleyerek bolşevik Rus>aya karsı muazzam bir sefer açmış ve butün şans ve kuvetlerini ortaja kojmııstur. Rusya sefcrinden behemclıal Bugünkü harekâtta şimal cephesini tutan Fin ordusu? şimdi Almanya ile ve diğer 6 devletle beraberdir Suriye harbi sona erdi Yazan: Emekli General Akkâ'da imzalanan mütareke GNL. mer'iyete giriyor DENTZ İttifakı İngiltere fcamına imzalayan, Moskova Kiyük Elçisi Sir Stafford Cripps Londra 13 (a.a.) Hariciye Nezarei tebliğ ediyor: Almanyaya karşı yapılan harbde Büük Britanya hükumetıle Sovyet Rusya arasında müşterek hareketi tazammun den bir itilâf 12 temmuz akşamı Moskovada İngiltere hükumeti namına tam salâhiyetle hareket eden Sir Staffgord ripps ile Sovyet Rusya namına tam salâhiyetle hareket eden Molotof araınd aimza edilmiştir. Bu itilâf mucibince evvelâ iki hükumet Almanyaya karşı yapılan bu harb snasında yekdiğerine her türlü muzaleret ve muavenetto bulunmağı taahhüd tmişlerdir. Saniyen her iki hükumet harbin deamı müddetince aralarında bir anlaşma iali müstesna olmak üzere hiçbir mütaeke ve sulh muahedesi imza etmemeği de taahhüd etmelctedirler. Her iki taraf bu muahedenin derhal atbik edileceği ve tasdika tâbi olmadığı hususlannda da mutabıktırlar. General Wilson "müttefikimiz Fransız or ber bize iltica dusunu incitmemek niyetinde imiş için gayret ettik Berlin siyasî mehafili, diyor,, böyle bir dehalete hukukî mâni bulunmadığı kanaatinde Berlin 13 (a.a.) Anadolu ajansının ususî muhabiri bildiriyor: Siyasî mahfiller Vışi'den gelen malumata istinaden General Dentz'in ordusile irlikte Türk toprağına iltıcaya çalıştığını tahmin etmektedir. Bu hususta Almanya Hariciye Nezareti hukukudüvel mütehassıslarından birinin mütaleasma müracaat ettim. Bu zat Suriye muhasa( Arkası sahife 5 sütun 2 de ) Ordusile bera Reuter'e göre Moskova 13 (a.a.) Sovyet istihbarat bürosunun 12 temmuz tarihli akşarn tebliği: 12 temmuz günü kıt'alanmız, VitebskPskof ve Novograd Volinsk istika metlerinde düşman kuvvetlerile anudane muharebeler yapmışlardır. Bu muharebeler, cephede ehemmijıetli herhangi ı bir değişikliğe sebebiyet vermemiştir. Hava kuvvetlerimiz düşmanın motorlü ve zırhlı cüzütamlarına karşı hücıımlar yapmış ve hava meydanlarındaki dü?man tayyarelerine darbeler indirmiştir. Tayyarelerimiz kıt'alarımızın harekâtını himaye ettiği gibi Köstence ve Suüna limanlarile mezkur limanlarda bulunan nakliye gemilerini ve Ploesti'deki petrol tesisatını da bombardıman etmiştir. Henüz nakıs bulunan malumata göre bir günde 102 Alman tayyaresi tahrib e . dilmiştir. Moskova 13 (a.a.) Pazar günkü Sovyet resmî tebliği: Dün gece ehemmiyetli hiç bir askeri faaliyet olmamiftır. 12 temmuz günü cephenin cenubu garbî kısmında kıtalarımız düşmanın bir rootörlü alayını tamamile imha etmişlerdir. Geceleyin galib ve muzaffer çıkmanın Almanya tayyarelerimis, düşmanın motörlü kuviçin, bir ha\at memat mesejesi olduğu vetlerine hücum etmiş ve Yaş ile Ploesmuhakkaktır. O, bu seferi sırf herhangi ti'deki tayyare meydanlarile askerî hegeçici bir ihtirası tatmin için değil, ken defleri bombalamışür. disini ve bütün eski dünya nizamım Ruslar bir Rumen hastane jakın bir günde silip süpüreceğine inangemUini botnbaladılar dığı Sovjetler Rıısyasını önlemek, boznıak ve dağıtmak için ihtiyar etmiştir. Bukreş 13 (a.a.) Resmî bir membaSovyet Rusyaya karşı Almanya ile bir dan öğrenlldiğıne göre 4 Sovyet bomlikte harbe girişen devlet ve milletler bardıman tayyaresi Köstence limanınarasında, onunla hududlan bile bulun da bulunan Prinz Mircea hastane gemimıjan, Fransanın, İspanyanın, İtalya ve i geminin kızılhaç işaretlerine rağDanimarkanın mevcudiyetlerine dikkat men bombalamışlardır. Bombardıman cdilirse şimdiki Alman Rus harbinin esnasında güneş denizi aydınlatıyordu. tarihî sümul ve ehemmiyetinin muhte Düşman tayyareleri gemiye altı bomba lif milletlerce ne derecelere kadar tak atmışlardu. Bir müddet sonra düşman dir edilmekte bulunduğu görülür. Bu tayyarelerinden İkisi tekrar dönüp 50 sebeble de Almanya ile birlikte harbe metre alçaktan uçarak gemiyi mitraliştirak etmiş bulunan yedi devletin Al yöz ateşine tutmuşlardır. \ ( Arkası sahife 5 sütun 6 ( Arkası sahife 5 sütun 6 da > Bulgarlar bizim yanıvorlar hududda tahşidat Dün şehrimizde zengin spor hareketleri olmuştur. Veliefendide at yarışlanna baslanmış, Boğa^îçinde kayık yanşlan, Fener stadında da atletizm mü^a' pV»I»rı ya pılmıştır. Yııkarıld resim, At yanşlarında oir koşu neticelenirl rn hej ecartlı bir anı gostermektedir. Dünkü spor lıarffcr'''i"p:n t»f"'!âtı 4 iinrii sahifemizdedir. Londra 13 (a.a.) Röyter ajansının Bulgr hududundan aldığı haberlere göre takriben 18 Bulgar fırkası seferber e dilmiştir. Bunlardan altı fırka işgal edilmiş arazide bulunmaktadır. Bundan başka Bulgarların tayyare meydanları inşa etmekte oldukları da bildirilmektedir. Türk hududundaki Bulgar süvari kuvvetlerinin arttırıldığı zannedilmek Anlaşmanın metni Moskova 13 (a.a.) Tass ajansı bildi. tedir. Fakat büyük mikyasta Bulgar tahşidatı yapıldığı hakkındaki haberler •iyor: teyid edilmemektedir. Sovyet Rusya Komiserler Heyeti ve Harb Komitesi Reisi Stalinle, şimal Son günler zarfırıda Moskovada bir orduları başkumandanlığına tayin edilen Mareşal Voroşilof ( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) araftan komiseler meclisi reisi Stalin'le Hariciye Komiseri Molotof ve diğer taaftan Büyük Britanyanın Sovyet Rusfevkalâde murahhas ve büyük el:isi Stafford Cripps arasında yapılan nüzakereler neticesinde Almanyaya arşı yapılan harb esnasında Büyük Britanya ve Sovyet Rusyanm müşterek areketlerine dair bir itilâf ile bu itiâfa munzam bir protokol imza edil miştir. Mimaı Kemaleddinin öliim yıldönümü münase ralara kadar mimarlarımızın kafasında yaşadı, bir Bu itilâfın imzası esnasında Sovyet betile Yeni Adam mecmuasında Ismail Hakkı Bal türlü silinemedi. Ankaranın ilk yapılarma bakınız, Rusya namına Stalin, Bahriye Halk tacıoğlu millî mimarlığımıza dair bir makale yazmış. hatarun sebebini anlamakta güçlük çekmezsiniz. Mikomiseri Amiral Koznetzov, Sovyetlet Merhum san'atkârın yüksek meziyetlerini tebarüz et manarımız zannediyorlardı ki bir yapınm cephesine iirliği Mareşalı ve Millî Müdafaa Halk :omiser muavini Chopochnikov, Harici tiren Baltacıoğlu, bugünkü mimarlığımızın millî ka medresemsi bir şekil vermek, kapı ve pencere üst! komiser muavini Vychinski, Hariciye raktere kavuşabilmek için şekilden ziyade ruha kıy lerini kubbeli yapıvermekle mimarimiz millî rengine kavuşmuş olacaktır. comiserliği umumî kâtibi Sobolev, kol met vermesi lüzumunu ileri sürüyor. Ne bayük hata imiş! Bugün ,bı>yapılar hiç de ej azasından Povlov ile Hariciye koBaltacıoğlu hakhdır. Son otuz sene içinde meymiserliği yüksek erkâmndan Koyzrev. dana getirilen eserleri gözden geçirdiğimiz zaman, millî zevkimizi okşamıyor; onları bizim sayamıyof Arkası sahife 5 sütun 7 de) Türk mimarlığınm öz karakterini ifade hususunda ruz. Meselâ Ankaradaki Halkevi binasımn neresi bunlarm ekseriyetle ne kadar âciz kaldıklarını gör Türktür. Böyle bir yapıya Kahire<îfe,~Tahranda, Kâbilde yahud Bombayda rastlasak ,«A.,. Bu Türk esememek mümkün mü? '}„.• Meşrutiyet inkılâbile canlanan (Öz Türklük) ha ri !* diyebilir miyiz? Tabiidir ki bugünkü mimarimiz, dünün bir akışı» reketi, eser diye vere vere eski kervansarayları andıran birkaç muazzam yapıdan başka ne verebildi? bir devamı olmak lâzım. Bugünün eserlerinde dün» Sanılıyordu ki, medreeemsi cepheler, şadırvan den bir şey şüphesiz bulunacak. Millî karakter deBaşvekilimiz doktor Refik Saydam, lün öğle üzeri hususî trenle Derinceye tavanına benzeyen dam kenarları, camiyi hatırlatan diğimiz bu şey, mütemadiyen değişerTşekiller içirde gelmiş ve oradan motörle Yalovaya geç kubbeler ve pencereler Türk mimarhğının mümey milletin değişmiyen ve ölmiyen ruhudur. miştir. O nıhu ifade edecek san'atkâr nerede? N. yiz vasıflandır. Bu yanlış zân, Cumhuriyetten sonBaşvekilimiz Yalovada bir müddet is.irahat edeceklerdir. Birhac söz Millî ruhun ifadesi Basvehil Yalovada