15 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İsmail Habib AVRÜPA EDEBİYATI VE B İ Z Islâm, Roma, Yunan ve Garb edebiyatı ve buna müvazi Türk edebiyatı, garbdan yapılan tercümeleri izah eden iki cildlik bu muazzam eser son devrin en mühim edebî hâdisesidir. Birinci cildi 575, ikinci cild 635 sahife, beheri 2 lira. REMZİ K İ T A B E V İ J Ifi İIİCI yll bayl . DUO I I 0 înpi vıl cauı • finfl I umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon:.Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL HARACÇI KAR4ULER Limiled j j l l y Salı 15 Temmuz 1941 Salonlarını bir defa gezmeıW(atmin edilirler. İstanbul, Fincancılar^fczapaşa yokuşu No. 59 '61/63. T £ ^ b : 22060 Iskenderuna sığınan Fransız harb gemileri ~ Tamamen silâhtan tecrid edildi, cephaneleri n karaya taşındı. Enterne edilen subay ve erler memleket dahiline naklediliyorlar Iskenderun 14 (Hususî, telefonla) lskenderun limanına iltica etmiş olan Fransız gemilerinırı enterne edilen zabitan ve mürettebacı yarın trenle Iskendemndan nakledileceklerdir. Bu gemilerin silâhlanndan tecridi işi tamamen ikmal edildi, cepanelerı karaya taşındı. Hatay Valisi Şük rü Sökmensüer ve tümen komutan vekili Tuğbay Şükrü Kanatlı gemilerin silâhtan tecridi işlerine bizzat nezaret ettiler. Silâhtan tecrid işleri Fransızların tahmin ettiği müddetten dahi çok evvel, büyiik bir muvaffakiyetle ve sür'atle yapılmıştır. ( Arkası sahife 5 siitun 3 te ) Enstitülerinden soııra köy mektebleri çtıklan munakasa ilânlarına nazaran bir yıllık yiyecek ihtijaclarını hep dışarıdan ledarik ettikleri sanılabilen koy enstilüleri için bu sütunlarda bir makale intişar etmişti. Maarif Vekili sajın Hasan Âli Yücelin bu yazınuz Uzerine Anadolu Ajansına vermiş olduğu izahatı nıcmnuniyetle okuduk. Maarif Vekilimiz nümune olmak Uzere tahsisan makalemi«e mevzu teşkil etmiş olan Lâdik Akpınar Enstitiisü hakkında izahat vermiş ve yedi yüz elli döniimlük çıplak arazi üzerinde kurulan bu müessesenin az za. manda kendi sahasını kendi muallim ve talebesinin himmetlerile nasıl bir mamureye çevirmiş ve çevirmekte olduğu nu etrafile anlatmıştır: Lâhana ve pırasaya kadar değil, hatta dereotu ile maydanoza ve tereye kadar bütün sebze çeşidleri Enstitünün topraklarında bizzat talebe tarafından yetiştirilmekte. meyvalı ve meyvasu ağaclar dikilmesine de büyiik ehemmiyet verilmis olduğu görülmektedir. Hayvanlannın gıda maddelerini de Enstitü temin ediyor. Gazetelerde gördüğümüz münakaşa ilânlan resmî mücsseseler ihtiyaclannın temini için konulan kanuni kayıdlardan ileri gelmektedir. Bu kayıdlara göre o ihtiyac maddelerinin fiatlan ve tutarları behemehal alenî münakasalar]a tespit olunmak lâzımdır. Münakasala. ra bittabi diğerlerine nispetle daha ucuz bedellerle enstitülerin kendileri de işrirak etmekte ve böylelikle onların devlet mah olan kendi mahsulleri kendileri tarafından da sarfolunurken hakkile kıymetlendirilmiş bulunmaktadır. NiteIdm gene bu izahata göre enstitü mahsullerinin ihtiyacdan fazlasının harice satılmak suretile kıymetlendirileceği kendiliğinden anlaşılmaktadır. Bu kıymetli îzahatı vermek için ihtiyar ettiği zahnıetten dolayı sayın Hasan Âli Yiicele teşekkür ederiz. Bojlelikle enstitülerin vaktile gene bu sütunlarda memleketimiz için en büyük inkılâb amili olacaklan hakkında izhar ettiğimiz umudu, kanaatleri tahakkuk ettirecek müesseseler olmak yolunda bnlunduklannı öğrenmekten cidden müftehir olduğumuzu da ilâve edelim. Modern maarifle alâkalanmağa başladığı yüz senedenberi Türkiyemiz bu enstitülerle maarif yolunda diğerlerinden çok farklı ve pek esash bir adım atıyor. Türkiyede maarif devlete memur yetiştirmek Uıtiyacından doğmusru. Bıınun ehemmi. yetini bugün dahi inkâr edememekle beraber hayata adam yetiştirmekten iba Berlindeki Rus elçisi ve kolonisi şehrimizde Almanyanm Moskova Büyük Elçisi Şark cephesi muharebelerine dair ilk gelen resimlerden: Mücadele sahalarında ve işgal edilen şehirlerde harb hcarici olmuş Rus tanklart, aşagıda bombardıman edilen bir Sovyet hava üssü yanıyor, sağda muhtelif vrklara mensub Rus esirleri Memleketimize geldiği büdirilen, Almanyanın Moskova büyiik elçisi Kont Von der Schulenburg Kont von der Schulenburg ile konsoloslar ve Alntan kolonisi Bütün Alman de memleketimize taarruzları muvasalat ettiler Sovyet harb | tebliği ' Askert vaxiyet Alman harb tebliği Sovyet Rusyanın Almanyadaki sefaret ikinci kafile saat 14.30 da bir katarla erkân ve mensublarından 1059 kişilik Istanbula muvasalat ederek oteüerde kafile hududdan dün iki trenls şehrimize gelmiştir. Başlarında bir büyük hazırlanan yerlerine gitmişlerdir. elçi de bulunan birinci kafile dün sabah Kont von der Schulenburg, marfyeti ve Alman kolonisi Türkiyede saat 4 te Istanbula gelmuj ve sefaret erBerlin 14 (a.a ) Almanyanm Türkârn limandaki Sovyet gemisine, diğerleri otellere yerleşmiştir. ( Arkası sahife 5 sütun 2 de ) durduruldu Stalin hattındaki son muharebeler H. Emir Erkitet FİNLANÛİYA iç v//> Vâhgda o Cepheyi yarma harekâti devam ediyor Fîn ordusu da iki koldan ilerlemektedir Sovyetlerden istirdadı tamamlanan Besarabya ve Bukovinada Rumen idaresi yeniden teessüs etti Berlin 14 (a.a.) Alman başkuman» danhğının tebliği: Şark cephesini yarmak için yapılan harekâta plân mucibmce devam edıl mektedir Feldmareşal Mannerheim'in kumandası altmdaki Fin orduları Lado ga gölünün iki sahilinden ilerlemektetedirler. TorpWo muhribleri iki Sovj'et karakol gemisi batırmışlardır. "Almanlar 3 haftada Gözçıkaranın Berlin Büyük bir milyon zayiat verkaybımız göztt! Elçimiz ve diler, bizimelli bin iki yüz 2 şehir geri alııtdı, 139 Alman tayyaresi duşuruldu Yazan: Emekli General Şark cephesinde von Ribbentrop tarafın«Alman şehirlerini, dan kabttl edildiler onların yaptıkları Mülâkat samimî bir derecesinde ve vic dostluk havası içinde cereyan etti dan azabı duymadan Berlin 14 (a.a.) Hususî muhabiribombalıyacağız» miz bildiriyor:Berlin büyük elçisi HusTürkiyenin "Almanyanm İtalya isimli o bedbaht vilâyeti de bundan hissesini alacaktır,, (Yazısı 5 ind sahifede) M. Çörçil diyor ki: Cevad Açıkalın kişidir,, YUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 3 te ) Moskova 14 (a a.) Röyter Dün gece neşrolunan Sovyet tebliği : «13 temmuz günü Piskof. Vi*ebsk ve Novograd Volinsk istikametlerir.de şiddetli ve anudane muharebeler olmuştur. Şimali garbî istikametinde mühim makineli düşman kuvvetleri taarruz teşebbüsünde bulunmuşlardır. Fakat kıtsJarımızın muannidane mukavemeti netieesinde düşman, her tarafta durduıulmuş ve bazı noktalarda ağır zayiatla tardedilmiştir. Garb istikametinde kıt'alarımız îbobin ve Royaçef şehirlerini geri alnr.şlardır. Bu istikametteki diğer mıntakalarda rev Gerede ile Türkiye Hariciye Vekâ düşmanın mühim piyade ve tank kuvleti umumî kâtib muavini Cevad Açıka vetlerile bütün gün şiddetü muharebelın cumartesi günü Alman Hariciye Na(Arkası sahife 5 sütun 5 t e ) zırı Von Ribbentrop'un şark cephesindeki karargâhma giderek bir kaç saat kalmışlardır. Alınan malumata göre, büyük elçimizin bu ziyareti Türk Alman dostluk muahedesinin musaddak nüshalarınm teatisi için Berline gelmiş bulunan Ce( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) 167 Sovyet tayyaresi tahrib edildi Berlin 14 (a.a.) Cereyan eden hava muharebelerinde ve defi batar'alarınıinn ateşüe 13 temmuzda 82 Sovyet tsvyaresi düsürülmüştür Alman savaş tpyvareleri. Sovyet tayyare meydanların4a ayrıca 85 tayyare tahrib etmişlerdir. Bu suretle Sovvetler cem'an 167 tayyare kavbetmislerdir. SURIYE Macarlar ilerleyorlar Bud=ıpeşte 14 (a a 1 Macar başkumandanlığmın tebliği: Zbruco nehri civarında düşman mukavemetini kıran motörlü kıt'alarımız bu nehrın şarkmda düşmanı takib ediyorlar. mütarekesi Kat'i olarak ancak dün imzalandı ,• Besarabya ve Bukovinada yeni Rumen idaresi Bükres 14 (a.a.) Nazırlar mecüsi dün öğleden sonra toplanarak Besarabya ve Bukovinada yapılacsk te?kilât ve tesis edilecek mu\akkat idare için ittihazı icab eden tedbirler bakkmda yeniden müzakerelerde bulunmuştur. Nazırlar mecüsi ayni zamanda buğdayın fiatını tespit etmis ve buğday istibsalâtile satısım murakabe etmek üzere bir buğday "ofisi teskiline karar vermiş tir. (Arkası Sa. 5 sütun 4 te) Vişi kıt'alarına askerî şerefin icab ettirdiği muamele yapılacak • Muhteme! yenı Sov )lattı Sovyet Kuvvetleri Stalin müdafaa hattı üzerinde inkişaf eden Alman taarruz hareketlerinin son vaziyetini gösterir harita (Yaztsı 5 inrt s Suriye harbine aid tarihi bir resim: Hür Fransız kuvvetleri Kıımandanı General Gentilhomme Şama flriyor Kahire 14 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhınm tebliği: 12 terflmuzda Akkâda parafe edilen Suriye mütareke şartları şimdi te'kık Dün Fransızlar hürriyetin yüz elli edümektedir. İmza meselesini tetkik etmek üzere bugün de yeni bir toplantı ikinci yıldonümünü kutladılar. yapılmıştır. Muhasamat halen durmuşParis sokakları gene baştan aşaği millî ıenklerle donanmış mıydı? Zafer Talatur. nm önünde geçid resmi yapıldı mı? PenAnlasma nihayet imzalandı Berlin 14 (a.a.) Vişiden D. N. B. cerelerden konfeti ve serpantin yağmuajansına gelen haberlere göre Suriye ru boşanıyor muydu? Tanışmıyan çiftihtilâfını halleden anlaşma bu sabah ler umumî meydanlarda kucaklasarak General Dentz ve General Wılson ta beı sene olduğu gibi hürriyet uğruna gene hora teptiler mi? Zannetnuyorum. rafından imza edılmiştü. Mütarekenin takribî şartlan Geçen sene Compiegne'de ağır sartVişi 14 (a.a.) Akkâda parafe e l.ırla yüklü bir mütareke imzalajan dilen mütareke bugün imzalanmıştır. Fransamn, hürriyet kelimesiae şimd' Parafe edilmezden evvel Fransız ve daha toplu, daha esaslı bir mana veringiliz askerî makamları arasında ce meğe başladığını düsünebiliriz. (Huku<at79n eden fikir teatileıınin hareket Eirhac söz Hürriyetin yıldöniimii ku Beşer Beyannamesi) nin ilânı gününden başlayan hürriyetin ferdivetçi tefsiri, işte gördük, Fransayı ne hale getirdi. Bİ7de ferdler hürdür! diyorlardı. Bu aşırı ve ihtiraslı ferdiyttçilik telâkkisinde o kadar ileri gidiyorlavdı ki. bir Fransız muharrirınin yazdığı gibi «Kahrolsun Fransa!» diye bağırmak, ca nı sıkılan vatandaşlara meşru bir hak olarak tanmıyordu. Hürriyetin içtimaî bir mefhum olduğıiDu, millî hürriyet her şeydcn üstün tutulmazsa ferdî hürriyetten bah's bile edilemiyeceğini. şu halde bütün hürrijetlerin millî hürriyetten sonra gelmesi ioab ettiğini üçüncü cumhuriyet bir türlil anlayamadl. Şimdi yeni bir esas teskilât kanuntt hsmrlayan Fransa. biraz geç de olsa, hiirriyetin hakikî manasuu idrak etmij görünüyor. Ba>ramlan kutlu olsun! .1 N. (Arkası sahife 5 sütun 7 de)