13 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KEMALİZM PRENSiPLERi Yazan: Saffet Engin i ve ikinci cildler Fiah : 1 ıncı cıld 100 2 nci „ 75 kuruştur Satış yeri : Cumhuriyet matbaasıdır J 18 inci yıl sayı: 6020 umhuriyet ISTANBUL CAÛALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul • Posta kutusu: İstanbul No 2*,. Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 (ŞAHİKA) j CİTÂDEL İ Dünyanın meşhur romanı ÖMER RIZA 100 kurus. KİTABEVİ Salı 13 Mayıs 1941 J Inönü Şehidliğinde büyük ihtifal Miltî Şefimiz Anhara İpodromunda Reisîcumhurumuz Millî Şef tsmet Inönü mıştık. Resim kendilerini Ticaret Vekili nün evvelki gün Ankara tpodromuna şeref Mümtaz ökmen ve Ankara Valisi Nevzad vererek at yarışlannı takib ettiklerini yaz Tandoğanla görüştükleri eanada altnmıçtır. Hava Şimdiye kadar büyiik ekseriyetle tayyareyi hep dış nıemleketlerden satın aldık. Kenditnizin bir tayyare fabrikamız ve atelyelerimiz vardır. Bunlann cümlesi çok faydalı ilk merhalelerdir. Bu sayededir ki silâhın kıymetini biliyor ve onun sanayii üzerinde etraflı fikir sahibi bulunuyonız Hitler ve Mussolini yakında görüseceklermiş Mussolini fütuhat pavlarmm ayrılmasında üçüncü korkuyormuş! Evvelki gün Inönü şehidliğinde, Birinci ve ikinci I lan törenden bir safha: Çelenklerle süslenen âbide tnönü zaferlerinin yıldönümü münasebetile yapı\önünde halkın iştirakile, merasim başlarken. , illî Havacılık Kuıumumuzun hajırlı ve verimli çaJ Uşmalanna devam ettiğini ve memleketin bn yeni silâha verdiği ehemmiyeün her giın artarak yürüdüğüniı meranuniyçlle görüyoruz. Bir taraîtan hamiyetli halkın Havacılık Kunımnna teberrulan tevali edijor, diğer •taıaftan Turk gencliğinin bu yeni amcadele sahasuıda mevki almak içln vaki müracaatleri adeta bir yanş şeklini alacak veçhile çoğahyor. VatammuiB haki9 kî emniyeti, milletin müdafaa içlerine candan ve yakından alâkasına dayanır. Kudolf Hess Bu, her şeyden önce bir anlayif ve bağlanış işidir. Biz, oldum olasjj» vatanperver milletimizin bu yeni silâhtaki manayı hakkile kavramış olduğunn gdrmekten mcmnunuz. Dünyanın içiııde yuzdüğü yeni dünya harbi bn > eni silâhın oynadığı ve daha da Londra 32 (a a.) Ofi: Bitaraf sioynamağa namzed bulunduğu çok müyasî mahfıllerın Berlinden aldıkları baessir ve hayati rolü red ve inkân kazı haberlere gore, Hitler le Mussolinibil obm>an bir hakikat olarak, ortaya nin yakında yen'den bir mülâkat yapkoydn. İngiliz müşahedeieri son Yumaları ihtimali vardır. nan muharebelerinde iki taraf tayyaEpir ordusu teslim olmadan evvel releri arasındaki nisbetin, daha doğruİtalyanlarm hiç bir zaman Yunan husu nisbetsizliğin vadyete hâkim olmuş Kahire 12 (a.a.) İnglliz Ortaşark dudunu geçememiş ve Balkanlar muclduğımu tasdikte müttehiddir. Resmî Nevyork 12 (a.a.) Birleşik Ameriumumî karargâhuım tebliği: vaffakiyetinin yalnız Alman kıt'aları fikirlerffi bu yoldald kanaatini bir Veka Devletlcn sabık reisi Hoover dun akLibyada, Tobrukta, motorlü keşif koltarafından kazanılmış olmasına rağmen, ni Zelandah askerin şu sözleri ne güzel şam radyoda bir nutuk irad ederek ezlanmız, çok buyük bir düşman mufrezebu muvaffakiyetler netıcesinde Almanteyid ediyor: cümle şoj^e dcıniştir: sini gafil avlamış, bu müfrezeye kayıblar yanın Suvey§ kanalına karşı ve umu Müdafaamız çok kuvvetliydi. Yer€ Ameıikanın İngiltereye yapabilekaydettirmiş ve 32 esir alraıştır Sollum miyet itıbarüe bugun Yakınşarkta yalerimizden sokiilüp aühnaklığunız koceğı en buyuK yardım harb dışında kalpılacak harekâ: için kendisine kı>Tnetli mıntakasında, keşil kollarımız, dun pa« lay iş değildi. Fakat Alman tayyare üsTiaktır. Donanmamızı harekete geçirmek üsler temin etmış bulunması Mussolızar gunü, hırpalayıcı taktıklerine devam tünlüğü işlerimizi bozdu. Beş on fazla Avrupa harbine girmemiz demektir, Bu ni'yi Hitler'in temayulleri hakkında etmişler ve tank dafi topu ile mücehhea tayyaremiz bulunsaydı kabil değil muLondra 12 (a.a.) Times diyor ki: harb tam inkişaf safhasmda bulunduğu bazı endişelere sevkeylemiştir. Fılhakibir düşman tankı iğtınam eylemişlerdir. kavemetimiz kırılamaıdı. • Cebelüttarığei vürumek üzere Gene bir sırada Amerika henüz kendi müdaka avutucu bazı tath sozler bir tarafa Habeşhtanda, şimalden AmbaAlagiYalnız birkaç yüz tayyare farkl haKahire 12 (a.a.) Buraya gelen habırakıhrsa bu temayüller İtalyaya, Is ral Franko'nun Hıtler'e verdiği tahrirî faasını temin edecek k&dar bile hazırye İlerliyen Hınd kıt'alan, yeniden teyatî ehemmiyetli muharebelerin tâlihipanya ve Fransaya verilen ehemın.jet musaadenin Fransanın Ispanyadaki bü lanmamıştır. Milletimiz müttehid değil berlere göra Hicaz Krah İbnissuud Irak rakkiler kaydetmişler, Gumsayı zap ni tayine ldfayet etmiştir. (Arkası sahife 5 sütnn 1 de) dir. Millete karşı kongrenin bir vazifesi hukumetine tebhgatta bulunarak İngilNe hacet, her gün gazetelerde okuya(Arkası sahife 5 sütun 8 da) vardır ki o da şu esaslı suali reye koy tere aleyhindeki harekete muzaheret e teylemiş'er, dort dağ topu ve bir çok rak hepimiz aalayonız kd bu hariin tamaktır: Aknanya, İtalya ve Japonyaya demıyeceğlnı bildirmiştir. ibnissuud Ra başka makeme iğtinarn etmişlerdir. Bu esnada cenubî Afrıka kıt'aları, şimale lihi bile tayyare silâhına bağlanımstır. harb ilân edecek miyiz? şid Âliyi himaye etmeği reddeylemiştir. doğru AmbaAlagı istikametinde ileri Amerikan yardımı bilhassa tayyarede Ben, Reisicumhurun 23 ilkteşrinde hulâsa olunuyor. Tayyare silâhı itibaDiğer bazı haberlere gore Raşid Âli nareketleıine devam eylemektedir. Cemillete yapüğı vadi tutmağa çalışacağını rile Almanya hâlâ üstün sayılıyor, ve nin şahsî tnümessili Tahranda da bir nub mıntakalarmda, harekât, şayanı zannediyordum. Bu vald Amerika dışınbuna karşı İngiltere ile dominyonlanmuvaffakiyet elde edememiştir. memnuniyet bir tarzda devam etmekteda cereyan eder. harblere iştirak etminın gayretlerini ikmal eden Amerikan dir. İrarnn Irak hâdiseleri karşısmdaki veceğimize ve bir tecavüze maruz kalBerlin 12 (a.a.) «D. N. B.» Nasyonal sanayii tam verimile caüştnağa başlaresmî hattı hareketi tam bir ademi tasBingaziye ağır bir hücum madığımız takdirde ordumuzu, donandıktaa sonra, uzak olmıyan bir günde, Sosyalist partisi resmen bildinyor: mamızl ve hava kuvvetlerimizi Ameri \i.b mahiyetindedir. Kahire 12 (a.a) İngihz Ortaşark oihayet 1942 senesinde bu üstünlüğe Führerin muavini Rudolf Hess ki ulaşüıp müteakıben de onun geçileceği seneden seneye artmakta olan bir has(Arkası sahife 5 «rarun 5 te) (Arkası sahife 5 sütun 6 da (Arkası sahife 5 sütnn 7 de beyan ediliyor. Bn ifadede şu kanaat tahğı dolayısıle Fuhrer kend^inin bir vardır: Tayyare üstiinliiğü elde ediün tayyare kullanmasını kat'î surette mece harbin cereyanı değişecektir. netmişti son zamanlarda, bu yasağa Amerikanm İngiltereye yardımı top, rağmen bir tayyare ele geçirmeğe mutüfek, tank. gemi ve saire gibi pek çok vaffak olmuştur. 10 mayıs cumartesi maddeyi ihtiva ettiği halde tayyare ü/e{Arkası sahife 5 sütun 3 te rinde bilhassa ısrar olunmasi en mtiessir rolün bu silâh tarafından oynandığıaı ve oynanacağını gösterir. Bu hakikatler önünde tayyare silâhına çoktan ehemmiyet vermeğe başlaHitler ve Mussolini'nin eski mülâkatlarından bir intıba mış olan Türk milletinin bu bahiste Çok değerli âlimlerimizden kıymetli sinir heki bakmadım, fakat Türkiyede senede binden fazla kidahi ihtiyacı en doğru maaasile sezmi Profesör Mazhar Osmanın İstanbul Üniversitesi tab basıldığım tahmin edebiliriz. Şüre, edebiyata, mekteki isabetine hajran olmamak katarafından üçüncü tab'ı neşredilen (Tababeti Ru ilme, fenne ve siyasete dair olan bu eserlerin kaç bil değildir. İstiklâl Savaşımızda kırık hiye) adlı eserini elime ahp bir müddet göz gez tanesi fikir muhitimiz için bir kıymet ifade ededokük birkaç tayyaremiz vardı. O sabilir? dirdiğim zaman şunları düşündüm: vas bittikten sonra istikbale hanrlanmak işleri arasında Türk milletinin çok Siz deyiniz yirmisi, ben diyeyim kırkı. Üsttarafı Işte, içinde koskoca bir ömrün boşa gitmemiş ehemmiyet verdiği meselelerden biri bu tetebbulannı, düşüncelerini ve tecrübelerini taşıyan cıhzdır, manasızdıı, koftur. silâha dört elle sanbnaktan ibaret oldu. okunacak ve istifade edilecek bir kitab. Bunu yaHalbuki bu eserlerin yazjlması ve basılması için. Ankara 12 (Telefonla) Almanyanın Havacılık Kurumnmuzun tarihi ve son zan adam, belli ki lâf olsun diye, yahud kendine birçok adamlar emek sarfederken okunması için de on bes seneyi mütecaviz zamandır faaTurkıye oujuk elçisi Von Papen bugün şbhret yapmak maksadile kaleme sanlmamış. Satır daha çok adamlar vakit kaybediyorlar, yoruluyorlijetleri bu ifadenin maddî deliHerini Londra 12 (a.a.) Hava Nezare saat 18,40 da tayyare üe şehrimize gellar ve sahifeler arasmda gerçeğin, müsbetin peşin lar. Londra 12 (a.a.) Yunan ordusumın teskil eder: Devletin resmî bütçesile tinin tebliği: raiştir. den aynlmıyan bir samimilik seziliyor. Müellifin, Yıldınm hızile koşan medeniyet dünyasında biıkı tam tumeni Giride vasıl olmuştur. yürüttüğü tayyarecilik kadrosu haricınBu gece bombardıman tayyareterinıız İnanıldığına gdre bu nihaî bir rakam başkaları tarafından öğrenilmesini faydalı bulduğu zim kaybedecek vaktimiz nasıl olur? Türkiyede bin de Türk milleti Havacılık Kurıımu yo ?üzel bir havada Hamburg ve Bremenlile memleket havalannın müdafaasına deki hedeflere yenlden hücum etmisdeğildir. Birçok askerlerin daha gele bir bilgiyi mümkün mertebe geniş bir münevver küt bir emekle neşredilen, bin bir emekle tedarik edılen hemen hernen yüz milvon lira verdi. ceği umulmaktadır. leye yaymak uğrunda zahmete katlandığını anla kitabların, hiç olmazsa yarıdan fazlası, hepimizin lerdir. Her iki şehırdeki bahrî lnşaat Diğer taraftan şu cihet yeniden kay yoruz. faydalanacağımız ciddî birer kıymet taşımamalı rni". Bu paralar kunımun ve hükumetin te7gâhlarına ve sınaî mıntakalara pek dediimektedir ki beş aydan daha az bir himmetlerile tamaınen mahalline sarfo ı^>k vüksek infilâk ve vangın bombasj Acaba bizde bu veya buna yakın kıymette kaç dır? Iktısadî hayatımızı yediğimiz şekere, içtiğimiz zaman içinde General Wavell Afrıkada kitab çıkıyor? Her gazeteye vasatî olarak haftada kahveye kadar kontrol eden devlet, fikir hayatımızı lunmustur: Buçiin memleket mıidafaa atılmış ve birçok büyük yangınlar çı200,000 den fazla esir almıştır. Afrıkada sında asla küçük »örülemiyecek hava karılmıştır Yazan: büyüklü küçüklü, telif veya tercüme sekiz on cild da aynı disiplinin çerçevesi içine almalıdır kanaatinesir, ölü, yaralı veya kaçak olarak ucılık silâhına malik olmaklığımi7i ı<îte Emden ve Rotterdam havuzlan da N. mutlaka gönderilir. Neşriyat istatistik cedvellerine deyinı. mum İtalyan zayiaü 380,000 İtalyan ve YUNUS NADl dahil oldıığu halde diğer bazı hedef(Arkası sahife 5 sütun 2 de) (Arkası sahife 5 sütua 1 te (Arkası sahiie 5 sütua 3 te plâna düsmekten Hitler'in muavini Rudolf Hess Almanyadatı artık yeni bir taviz beklenmiyor Cebelüttarık M. HOOVER Hicaz Krah LtBYADA. İbnissuud Trablns Bingazi seferi için... Amerikanm ağır suretfe Grl. muvafakatini bildirmiş harbe girmesine Franko taraftar değil Irakm himaye talebine red cevabı verdi bombalandı Bir tayyare ile İngiltereye geçti Eski Cumhur Reisi Amerikanm harbe girmemesi İngiltereye en büyük yardım Şimdi Âlman asker olacağı kanaatinde Paraşntle Glaskova inen Hess hastanede tedavi ediliyor lerinin Fransadan da geçmesi için Peten'i iknaa çalışıyorlarmış Sovyetler Birliği Irakla siyasî münasebata girişiyor Fırat boyunda askerî harekât devam ediyor Tobruk Derne arasmda toplanan Mihver motörlü birlikleri büyük zayiata . . uğradı Bir Alman tebliği kendisinin son zamanlarda aklından hastalanmış olduğunu bildirdi Birbac söz botnbardiittam Bremen Fikir disiplini Von Papeıt Tersanelerde ve sana Alman elçisi dün Tam kadrolarile Girid yi mıntakalarmda Ankaraya döndü adasına geçtiler, başgeniş tahribat yapıldı ka kıtaat da geliyor Bugün > Uçürfcü sahifede İki Yunan tütneni Dil ve Edebiyat İsmail Habib