12 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler 150 Kr. 100 » 75 » CUMHURİYET MATBAASI 18 inci yıl sayı: 6019 umhuriyet İSTANBUL CAÛALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbııl . Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 KEMALİZM PRENSiPLERi Yazan: Saffet Enı i ve ikinci cilf Satış yeri Av Fiah : 1 ınci c:ld II 2 nci „ 7t Pazartesi 12 Mayıs 1941 Cumhuriyet ma|$|^sıdır Aziz şehidlerinıizin mubarek hatıraları dün tebcil edildi Harbin sevk ve idaresi 1 tngfltereye göre Almanlan mümkün olduğu kadar geniş ve çeşidli sahalarda işgal ederek zaman kazanmak, 2 Almanlara göre kendilerince yeni nizam sahası sayılan yerlere genişliyerek hatta harb bitmeden bu neticeyi istihsal edilmiş ve tatbikata konulmu? gibi ilân edebilmek. ariyetin umumi heyetini kaplayan jüksekten bir bakışta iki tarafa göre harb şlmdiki halde şu maksadlarm mutabtk bir sevk ve idareye tâbi tutuloyor gibi görünüyor: . ı Ingiltereye göre Almanlan mümkün olduğu kadaı geniş ve çeşidli sahaUrda işgal ederek zaman kaıanmak, 2 Almanlara gore kendilerince yeni .nizam sahası sayılan yerlere genişliyeTek hatta harb bitmeden bu neticeyi istihsal edilmiş ve tatbikata konulmus gibi ilân edebilmek. Bu iki stratejinin birincisinde Anglogakson haurhğuım ikmaline vakit bulmağı istihdaf eden haÖöBETHSerT *h maksad, ikincisinde ise filî bir vaayetİB dünya eîkân umumijrefinde husule getireceği psikolojik bir te»ir hedefi vardır. İngiltereye göre şimdiki harb safhalannın son merhalesine kadar Büyük Britanya adasnu mahfuı tutabihnek esasbr. Bu, zamanın AngloSaksonlar için çalıştığmı goren bir rihniyetin üadesidir. Almanyaya göre İngiliz adalannı» tecrid ve istilâsı müşkül. hatta gayrimümkiin olabilir Jakat bu hal kendisince tasavvur ohman yeni nizam hedefine varmağa mâni sayılamaz. Yeni nizam sahasııun bellibaşlı karalan ve denizleri istilâ edilmiş olduktan sonra Almanya Avrupa karasında mağlub edihnedikçe Mihverin bu harbden maksudu olan netice filen istihsal edilmi? olur. Filhakika bu hadde kadar muvaffakiyetle yürünüldükten sonra hangi Xuwet gelip Avrupa karasında Almanyayı mağlub edecektir? Bu takdirde diinya içinemrivaki önünde boyun eğınek bir zaruret olmıyacak mıdır? Bir harb muvaffakiyetle yürütülmüş gayılabilmek için onun muayyen bir hedefe varmak suretile sulha inkılâb etmek zaruretini emreden nihaî bir neticede karar kjlmış olabilmesi lâzımdır. Nihaî zafer harbi müspet olarak bitiren neticedir. Bir netice ki mukabil hasın» taraf artık onun ne yapılsa değiştirilemez bir zaruret olduğuna inanacak ve huzurundaki merasim Merasimde on binlerce vatandas hazır bulundu Evvelki akşam şiddetli bir Alman taarruzuna maruz kalan Londradan kusbakışı bir manzara: Taymis nehrinin sol sahiünde parlamcnto sara>i, Wesrminister kilisesi ve hükumet saraylan gorünmektedir. Amerika Bu haftalarda belki Londraya çok harbe girecek Ruzvelt' in nutku merakla bekleniyorAmerika Hind denizine bir filo gönderdi Hava harbleri en şiddetli devreye girdi İngiltere Filistinde de bir ordu hazırlıyor ağır bir gece taarruzu bütün Alman limanlarına geniş mikyasta taarroz yaptılar İnönü şehidleri huzurunda yapılan merasimde hazır bulunanlardan bir kısmı Törende bulunmak üzere civar kasaBo7.cn iik 11 (Sureti mahsusada göndırdığırniz muharrîrimiz telefonla bildi ba ve köylerden gelen binlerce halk, geriyor) İnönü zaferlerlnin yıldönümü ceyi çetin savaşlann cereyan ettiğj hibugun coskun tezahüratla kuttulandı. kim bir tepe üstüne yapılan şehidlık aKurtuluş savaşının kahraman şehidle bidesinin etıaiında geçirdi. Sabahın errin aziz hatıralan minnet ve şükranla ken saatlerinden itıbaren abideyi derin (Arkası sahife 5 sfitnn 6 da) tebcil edildi. Yunanistandaki Alman askerinin bugünlerde Suriyeye çıkmaİngiliz tayyareleri sından korkuluyor Mlllİ $ef Dün Ankarada at yarışlarını takib ettiler Yarmdan sonra söyleyeceği nutka* büyük ehemmiyet verilen Amrrika Cumhur Reisi M. Roosevelt Londra 11 (a.a.) Hava ve Dahilî Emniyet Nezaretlerinin tebliği: Bu gece düşman. tayyareleri Londraya hücum etmişlerdır. Bombardıman saatlerce sürmüştür. Alman malumata gore telefat fazladır. Maddî hasar da büyüktür. Londradan başka İngilterenin dığer yerlerine ve bilhassa şarkî ve ce(Arkası sahife 5 sütun 5 te) Hind denizinde Ispanyamtı haricî siyaseti yakalanan korsan gemileri değişiyor mu? Avustralya kruvazör Madrid gazeteleri, şaleri iki Alman vapuru yanı dikkat makaleler neşrediyorlar daha ele geçirdiler Londra 11 (a.a.) Bahriye Nezaretınin tebliği: Bir Alman korsan gemisi için iaşe vapuru vazifesini görmekte olan Koburg ismindeki Alman ticaret vapuru ile mevzuu bahs korsan gemisi tarafından zaptedilmiş olan Ketty Brogri adındaki Norveç petrol gemisi Hind Okyanusunda Avustralyanın Kambera kruvazorü ve Yeni Zelandamn Leander kruvazörü tarafından yakalanmışlardır. Yakalanan iki vapurun tonilâtosu takriben 7000 tondur. Bu gemilerde bulunan bir miktar Çinli ve Norveçli kurtarılmıştır. Bundan başka 17 Alman zabiti ile 47 Alman tayfası esir alınmıştır. (Arkası sahife 5 sütun 4 te Madrid 11 (a.a ) «Ofi Fransız ajansı» Bu sabahkı İspanyol gazeteleri İs panyamn beynelmilel vaziyeti hakkında mühim başmakaleler neşretmişlerdir. Bütün bu ba?makaielerde memleketin dış siyasetinin avni yolda devam ettiği, syni maksad dabilinde sevk ve idare edıldiği ve aynı dostluklara sadık bulunduğu bildirilmektedir. Hükumetin noktai nazormı &ksettiren bu makaleler bükumetin teşkılâtında yapılmakta olan değişıkliklerin efkârı umumiyede tevlid etUği tefsirler sebebile neşredilmistir. Makalelerde bu münasebetle bazı tahrlkâtçılarm orduyu falanja muhalif gös(Arkası sahife S sütun 1 de) Ankara 11 (Telefonla) Milli Şefımiz İsmet İnönü bugün İpodroma şeref vererek at yarışlarını takib buyunnuşlardır.' Reisicumhunımuz teşnflerinde ve avdetlerinde halk tarafından şiddetle alkışlanmıştır. Ankara 11 (a.a.) Bugün Denizli, Sinob, Zonguldak. Maraş, Malatya, Tekirdag, Gelendost, Akşehir, Korkuteli, vilâyet ve kazalarından aldıgımız telgraflar Millî Şef İnönünün hedıve etmış olduklan fotografilerin Parti ve Halkevlerinde seref mevkilerine konulduğu bildirilmektedir. Bu münasebetle yapılmış olan toplantılarda halkımızın Millî Şefe karşı olan sonsuz sevgi ve saygı duygıılannı bir defa daha teyid etmişlerdir. Bern 11 (a a.) Ofi: Isviçre gazeteleri Romada çıkan Tribuna gazetesinin Vaşingtondaki muhabiri tarafından gazetsine gonderılen bir telgrafı istinsah etmişlerdır. Muhabırin Amerikan kaynaklarından aldığı hususî haberlere göre Amerikanın harbe müdahalesi gün meselesi değilse bile, hafta meselesidır. Avenire gazetesi Atlas denizinde bir ingilterenin Fllistin ordusu kumandanı Kahire 11 (a.a.) İngiliz umumî General Vilson karargâhının tebliği: Nevjork 11 (a.a.) Tass: Nevyork Irakta Habbaniye ve Basra bölgeleTımes gazetesıne gore, Yunanlstanda ve rinde vaziyet sukuneti muhafaza etmekEge denizindeki adalarda bulunan Altedır. man askerleri önümüzdeki günlerde Irak kışlalanndaki ağır hasarlar Suriyeye çıkmağa hazırlanıyorlar. AmKahire 11 (a.a.) Resmî teblığ: Irak man ve Filistindeki İngiliz gamizonlar ta: Tayyarelerimiz asilerin işgali altın da Almanlar Suriyede üs kurduklar da bulunan hava meydanlarile diğer takdırde Arkadan gelecek anî bir taaskerî hedeflere hücumlarma dtvxm arruza karşı koymağa hazırlanıyorlar. (Arkası sahife 5 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sütun 2 de) (Arkası sahife 3 sütun 5 tı IRAKTA Sadece hava akınları oluyor YUNUS NADÎ (Arkası sahife 5 sütun 4 te Sırb komitaları faaiiyete geçti Her tarafda Alman ve ttalyan kuvvetlerine baskın veriyorlar Askerî vaxiyet HARBİN UZAMASI etrafında mtilâhazalar Yazan: Emekli General Bu harbin uzun süreceği beri tahmin olunabilirdi. Ben bu hususta bir an bile tereddüd etmediğim gibi dayandığım nazariye de basitti: Bir harbin bitmesi için bir tarafın manen ve maddeten yere serilmesi, yani rauı olması icab eder. Bunun için de, iki tarafın muharebe kuvvetlerinin ve bilhpssa mukavemet kudretlerinin derecelerile mütenasib, ve alâkalı bir zaman geçmesi pek tabiidir. Harbler, vaktile Krallar tarafından ilân olunur ve İki tarafın Krdl ordulan arasında cereyan ederek mümkÜD mertebe az zamanda, hal ve faslolunurdu. Şimdi ise harbleri açan ve yapan milietlerdir. Onun için şimdiki harbler, maddî vasıfları bütün millî kuvvet kaynakları tükenmedikçe bitmezler, dolayısile de uzun sürerler. Napoleon harblerine, geçen Büyük Harbe, Ispanya iç harbine ve şimdi Çin Japon harbine bakınız; bunların uzun sürmelerine sebeb olan âmülerin Öldürülen her Almana mnkabil on veya yirmi Sırb asılıyor Nevyork 11 (a.a.) Nevyork Times gazetesınin Budapeşteden aldığı bir telgrafa göre, Sırb komitacıları, Alman ve İtalyan kıt'alarına karşı mukavemete de vam etmektedirler. Bu komitacılar, Ka(Arkası sahife 3 sütun 5 te Sovyet Rusya ister şu, ister bu şekilde hareket etsinharb gene çabuk bitecek değildir H. Emir Erhilet Mısırda askerî harekât gevşedi Habeşistanda Ambaalagi kalesi etrafında ingiliz tazyikı arttı Millî küme maçlarının en mühimlerinden ikisi de dün rıki resim Fenerbahçeye atılan gollerden birini gos Şeref stadında yapılmıştır. Beşiktaş Galatasarayı 3 . 2 , tem,ektedir. Dünku spor hareketlerinm tafsılâh 4 üncü Fenerbahçe de İstanbulsporu 3 2 yenmlşlerdir. Yuka «ahifemizdedir. Kahıre 11 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumi karargâhının bugünku tebliği: Libyada Tobruk ve Sollum bölgelermde devrijelerimiz faaliyetlerine de (Arkası sahife 5 sütun 3 te başında onların birer millî harb olmak karakterleri gelir.. Şimdiki harble Napoleon harbleri arasında büyük bir benzerlik aramakta hata yoktur. Çunkü şimdiki harbde olduğu gibi o vakit de harb, esas İtibarile, Ingiltereye karşı iken başka semtlerde baş veriyor. filiz sahyor ve neticede başka memleketler ve başka milletler Amerika da şu anda Ingiltereye muhvurularak bu sayede İngiltere ajakta tac olduğu bütün hava, kara ve denii durabiliyor ve hazırlanmak İçin vakit harb makinelerini vereböecek bir vazibulabiliyordu. Bu, İngilterenin eski btra yette değildir. O bu ışi doludizgin ancak tejisi olduğu gibi bu günkü harb tar 1942 sonundan itibaren çclferaftmağa başzıdır da: Düşmanı asıl hedeflnden ayır layarak 1944 veya 1945 de eski dünyayl mak ve uzaklaştırmak; onun önüne a makine ile ezebilecek bir hale gelebileleddevam türlü engeller atarak hem yo cektir. Onun için İngiltere, o zamana lundan alıkoymak ve hem ona yolunu kadar dayanmak ve bin türlü eza ve şasırtmak; bu suretle de zaman kazan cefa çekse de ayakta kalmak mecburimak. İLutîen sahlfeyi çevir'uiiz). Zaman. evet ingilterenin eski ve yeni en büyük müttefiki bulur. Bu sebeble o, harbin uzamasını, Almanya ise çabuk bitmesini ister. İngiltere, Almanyayı mağlub ederek harbı çsbuk bitirecek vasıtalara malik deŞildiı. Bunun için İngilterenin, Almanyayı maddeten alt edebileceS sfonen de ye'se ve umidsizliğe düşurebilecek, derecede ü=tün hava ve kara kuvvetifei'olmaa icab eder ki bunlar şimdi onda yoktur. Ve ingiltere bunlara yalnız başına malık olamaz.