10 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

10 Mayıs 1941 CUMKURÎYET S Y 0 L D A YIZ Yine destan sesleri çağlıyor Anadolda... Yoldayız; kadın, erkek, genç ve yaşh, hep yolda. Kimi davete uymuş, kimi gönüllü kolda; Bir an duraklamadan yer aldık sağda, solda... Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Gün, hangi gökte böyle altın bakışla güler? Ay, hangi ufku böyle gümüşlerle büyüler? Yaban ülkelerini dolaştım birer birer; Dedim; kıskanır bizi cennetteki periler... Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Riizgâr hangi dağlarda bu kadar hür dolaşır? Hangi su böyle coşgun hürriyet sesi taşır? Şu başı boş yaylalar hangi ırka yaraçır? Toprakta hangi millet böyle candan anlaşır? Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Doğudan tâ batıya kanat açtık vatana; İstiklâl kaynağından su içtik kanakana; Geliyoruz, bağrımız aşkıyla yana yana... Dert çekmesin, uyusun bizi besliyen ana... Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Alp Er Tonga soyundan, Oğuz boylanndanız; Gittikçe kızıllaçan, kuvvet alan bir kanız; Yan bakanlar oldu mu, yamanlardan yamanız; Medeniyet, san'atta ilk yol açanlardanız. Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Bozkırların havası esiyor başımızda* Tarason şarabıdır karıçık aşımızda; Atsız kahramanlarız hergün, her yasımızda; Asla boyun eğmeyiz seref savaşımızda... Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. Başta tnönü, hatun; ışıklar ellerinde; Türkeli dalgalanan bir ummandır yerinde; Atanın yasasıdır yurdun temellerinde; Dağla, taşla yoldayız tstiklâl geferinde.. Göklere, hey... Göklere!.. Türk alnı değmez yere!.. BOGAZLAR (Başmakaieden devam) orada akdolunan muahedename Boğazlarda münakale serhestisini Türkiyenin I emniyetile telif etmek gayesile vücud bulmuştur. Lausanne muahcdenanıesinde Boğazlarda gayriaskerî bir oııııtaka ihdas cdilmek suretile bu geçidlerin tam serbestliği iltizam olunmuş ve o zatnan da elberte hatırlara gelen ve bizim haklı olduğu kadar kuvvctli endişelerimizi çeken emniyetimiz başhca devletlerin kefaletile temin edilmek yolu tutalmuştu. Zamanla bîz bu kefaieün kâfi teminat leşldl etmediğini görerek gayriaskerî mıntakanın kaldınimasını ve Boğazlara I Türkiyenin tam tasarrufu alhnda yeni bir rejim verilmesini istedik. Esasen nıakul ve cidden varid olduğu için iyi telâkki olıınan bu talebimizden Montreux muahedesi doğdu. Bu meselenin müzakeresinde Türkiyenin emniyetile birlikte Sovyetler Cumhuriyctinin vaziyeti de nazan dikkate alınmak suretile şu neticelere vaııldı: 1 Türkiyenin muharib olnıadıği vaziyetlerde Boğazlar beynelmilel ticaret münakalesine açık olacakür. 2 Sulh zamanmda dahi Boğazlardan harb gemilerinin geçmesi için kayıdlar ve şartlar konrnuştur. Sulh zamanında Akdenizden ziyaret kasdile Karadenize geçmesine müsaade olunacak gemiler hem toptan geçemezler, hem bunların tonilâto mecmulan Karadenizdeki harb filosuna (yani Rus donanmasına) nisbetle muayyen biı hadden galiba iiçte bir fazla olamaz. 3 Binnefis Türkiye muharib ol duğu zaman Boğazlarm sahibi olan bu devlet buralarda kendi emniyetinin icab ettirdiği bütün tedbirleri almağa salâhiyetlidir. Yeni dünya harbi muvacehesinde Türkiye harb harici bulunduğuna göre Boğazlardan ticaret gemilerinin geçnıelerinde, harb gemilerinin geçmemelerinde saşılacak hiç bir rihet yoktur. Bütün mesele Türkiyenin harbe karıştnıs olup olmamasındadır. Memleketimiz, kendisine tecavüz vaki olmadıkça bu harbe karışmamak kat'î kararmı vermiştir ve bütün ciddiyetile onun üzerindc devam ediyor. O halde Boğazlarda Montreux mukavelesi hükümlerinin her zamandan fazla bir dikkatle tatbikı tabüdir. Ancak en tabii işlerin icra çekilleri memleketten memlekete tehalüfler arzedebilir. Türkiye harb harici vaziyetinin bütün icablan arasında Boğazlardaki tasarrufunu da beynelmilel taahhüdlere tamamile mutabık bir surette ifa eylemek hususunda kılı kırk yaran en alâkalı haricî mahiillerin tek şüplıe ve itiraz serdedemiyecekleri çok dikkatli bir dürüstlük göstermiştir. Denebilir ki dünyanın en hassas yerlerinden biri olan Boğazlar bugün Türkiyenin harb harici dürüst siyasetinin başbca delilini teşkil eden kat'î ifadeli bir miyar olmuştur. Bu bizira bir muj vaffakiyetimizdir, ve onu haricin şehaderile müeyyed olarak kaydetmek t>i* zfan hakkunız ve zevkimlzdir. IRAKTA CBa? tarafj 1 ind sahifede) da Irak asilerine karşı muvaffakiyetli harekât hakkında daha tam tafsilât alınmış bulunmaktadır. Halen şu cihet öğrenilmiştir ki, hava kuvvetlerinden, ! tanklardan, kıfalardan ve Irak kuv'vet1 ierinden mürekkeb İngiliz kuvvetleri düşmana ağır zayiat verdirdikten başka, kullanılır vaziyette altı obüs topu, bir miktar başka top ve tank iğtinam etmiştir. Düşman hava kuvvetleri, ehemmiyetten âri bir vaziyete getirilmiştir. 25 düşrıcn tayyaresi tahrib edilmiş veyahud kullanılmaz bir hale sokulmuştur. Bu tayyarelerden bir tanesi Habbar.iye kampını bombardımana teşebbüs etti^i Firalarda bir İngîliz avcısı tarafından düşürülmüştür. Dün Irak tayyare meydanlan yeniden bombardıman edilmiştir. Şaraban'da 4 tayj'are yakılmış, başka tayyareler hasara uğratılmıştır. Hanaidide bir Savoia tayyaresi ve üç Brede tayyaresile başka tayyareler mitralyöz ateşine tutulmuştur. Ayni tayyare meydanına yapılan ikinci bir hücum petrol deposunda muazzam bir yangın husule getirmiştir. İtalyanın bir iddiası (Bas tarafı 1 ind «ahifede) olmıyan kruvazörlerle torpito muhribleri tarafından himaye edilmekte idi. Avcı tayyarelerinin refakat etmekte' olduklan torpil atan tayyarelerimiz, düşmanın deniz cüzütamlanna hücum ederek iki kruvazörle bir torpito muhribine ve tonajı büyük bir gemiye hücum etmişlerdir. Kafileye bombardıman tayyarelerimiz tarafmdan birbirini müteakıb şiddetli hücumlar yapılmış ve bir harb gemisi ile tayyare gemisine ve tonajı büyük iki gemiye isabet vaki olmuştur. Öğleden sonra geç vakit torpil atan tayyarelerimiz, ikinci defa olarak, tayyare gemisi ile bir harb gemisine isabetli endahtlar yapmıştır Ksfileye rafakat etmekte olan düşman avcı tayyareleri ile bizim tayyareler arasmda cereyan eden şiddetli hava muharebeleri esnasmda Ingilizlerin Defiant ve Hurricane tipindeki üç tayyaresi düşürülmüştür. Beş tayyaremiz, üslerine dönmemişlerdir. Diğer üç tayyaremiz, hasara uğramıştır. İçlerinde bulunanlar arasında yaralılar vardır. İngilizlerin diğer üç tayyaresi de Alman avcı tayyareleri tarafından düşürülmüştür. Ege denizinde piyade ve bahriye müfrezelerimiz, hava ve deniz kuvvetlerinin mesai birliği ile Sisam ve Furni adalarını işgal etmişlerdir. Hava cüzütamlarımız, iki büyük gemi ile yedi bin ton hacmindeki bir kruvazöre torpiller isabet ettirmişlerdir. Bu gemilerin yan yatmış oldukları ve alev ve duman sütunlan içinde bulundukları görülmüştür. Şimalî Afrikada Tobruk cephesinde topçu faaliyeti görülmüştür. 7 '8 mayıs gecesi Bingazi hava ve deniz kuvvetleri tarafından bomabrdıman edilmiştir. Nüfusça az miktarda telefat Ve cüzt hasarat vardır. Alman hava cüzütamlan, Tobruk limanında demirlemiş olan gemileri ve liman tesisatını bombardıman etmişlerdir. iki gemiye isabet vaki olmuş ve bu gemiler, mühim surette hasara uğramıştır. İngilterenin harb plânı fBa» taran 1 ind sahifede) ya kurmak için gencliği, şevk ve heyecanı ve kuvvetile Birleşik Amerikaya iltihak etmelidir. Bu yeni dünyanm milletler cemiyeti şunları tesis eörelidir: 1 Be>nelmilel istikran temin edecek bir emniyet sistemi, 2 Hür milletler arasmda bir İktısadî İşbirliği sistemi, 3 Devletler arasmdaki münasebat için, milletlerin sözüne tam itimadı tekrar tesis edecek nizamlı bir sistem.» Lord Halifax Şikagodan bir hafta sürecek bir turneye çıkmıştır. Korkunc hava baskınları (Ba? tarafı 1 ind sahifede) fngflterede yapılan t a h r i b a t Londra 9 (a.a.) Hava Nezaretinin tebliği: Bu gece Humber bölgesile orta Ingilterede iki bölgeye düşman tayyareleri tarafından şiddetli taarruzlar yapılmışür. Humber bölgesinde pek mühim h a sarat vardır. Gelen ilk raporlar ölü vm yarah miktarının muhtemel olarak yüksek olacağını göstermektedir. Orta İngilterenin şimal bölgelerinden birinde de mühim hasarat mevcudsa da ölü ve yaralı adedinin yüksek olacağı zannedilmemektedir. Şimal sahil şehirlerinden biri de taarruza uğramıştır. Fakat şimdiye kadar alman malumat hasarat ve zayiat miktarının çok ciddî olmadığını gösteriyor. Ekserisi İngilterenin şarkmda ve cenubunda olmak üzere diğer bazı yerlere de bombalar düşmüştür. Bunlar arasında Londra da mevcuddur. Bu yerlerden bir kaçında ciddî hasarlar vardır. Fakat ekseri bombalar az tesir yapmış ve pek aj kimse ölmüştür. İngiliz avcıları düşmanın 11 bombardıman tayyaresini tahrib etmişlerdir. Bu bombardıman tayyarelerinden 10 u Büyük Britanya üzerinde, 1 i de Fransa üzerinde tahrib edilmiştir. Ahmed İhsan Tokgözün teşriî masuniyetine dair Ankara 9 (a.a.) B. M. Meclisi müzakeratma dair verdiğimiz bir haberde Serveti Fünun «Uyanış» mecmuasında çıkan blr şiirden dolayı muharririle mecmuanın neşriyat müdürü aleyhinde açüan âmme davasmda mecmuanın sahibi ve Ordu meb'usu Ahmed Ihsan Tokgöz hakkında takibatta bulunulabilmesi için, teşriî masuniyetinin kaldırılmasma aid talebin devre aonuna bırakıldığı yazılmıştı. Hakikat şudur • ki, B. M. Meclisi Muhtelit encümeninin bu meseleye dair tanzîm ve Meclis heyeti umumiyesince kabul edilen mazbatada, mevzuubahs şiir muharririle mecmua neşriyat müdürünün muhakeme neticesinde beraet etmiş bulunmaları dolayısile Ordu mebusu Anmed Ihsan Tokgöz hakkmdaki hukuku umumiye davasmm da devsm etmedlği anlaşıldığından tayini muameleye mahal kalmadığına karar verilmiş olduğu bildirilmekte idi. Habbaniye ve Basrada vaziyet Londra 9 (a.a.> Iraktaki vaziyette büyük bir değişiklik olmadığı bildirilmektedir^ Habbaniyede Irak kuvvetleri kamplarmdan çekilmiş.lerdir. Bu mıntaka civarında hafif bir faaliyet görülmüşse de ehemmiyetli hiç bir hareket olmamıştır İngiliz kıt'alarının tayyarelerle Musula nakledildiği tekzib olunmaktadır. Basrada İngilizler kontrolu biraz daha genişleterek bazı ticarethanelerle bankaları ve posta telgraf dairelerini işgal etmişlerdir. Bazı küçük hâdiseler olmuşsa da ciddi hiç bir kargaşahk olmamıştır. Umumî vaziyete gelince: Bu meseleye henüz tasfiye edilmiş nazarile bakılamıyacağı gibi vaziyetin nasü bir istihale geçireceği de tahmin edilemez. Bununla beraber vaziyetin daha ziyade alevlenmediği muhakkaktır. Orduda Almanların emrinde bulunan zümrenin siyasî sahada fazla bir nüfuz elde edemediği zannolunmaktadır. Irakta olup biten şeyler hakkında gayet iyi malumat alınmaktadır. Alman tebliği, Almanyada hasar ve telefatın çok olduğunu bildiriyor Berlin 9 (a.a.) Alman ordulan baçkumandanhğmın tebliği: Bir Alman denizalüsı şimelî Atlan'tikte kuvvetli bir himaye altında bulunan bir kafileye dahil ve cem'an 20,000 ton hacminde dört ticaret gimisi batırmışür. Alman hava kuvvetleri dün gece Hull limanı tesisatım muvaffakiyetle bombardıman etmiştir. Doklarda, depoarda ve buğday silolannda çıkan yangmlar çok uzaktan görülebilen hakikî bir alev deryası halini almıstı. Mldland mıntakasında, bilhassa Nottinham'daki sanayi müesselerine ve Ingilterenin cenubundaki limanlarda bulunan tesisata aülan bombalar büyük tahribat yapmıştır. Muharebe tayyarelerimiz çok alçaktari uçerak yapüklan cüretkârane, bir hücum esnasında İngilterenin cenubunda kâin büyük bir tayyare fabrikasmı ve bir tayyare meydanını büyük muvaffakiyetle bombalanuşlardn. İngiltere ile Iskoçyamn şarkındaki deniz mıntakasında harekâtta bulunan muharebe tayyareleri 5,000 tonluk bir ticaret gemisi tahrib ettikleri gibi diğer alu büyük vapuru da ağır hasara uğratmışlardır. Bu vapurlardan bazıiarınm battığı tahmin edilebilir. Alman avcı tayyareleri dün cenub! İngiltere sahillerlne yaptıkları hücum esnasmda 7 İngiliz avcı tayyaresi düşürmüşlerdir. Bu tayareler, aynca top ve mitralyöz ateşile bir hücum botunu da batırmışlardır. Bu hücum botunun müretebaü Alman sahil tahlisiye servisi tarafından kurtanmuşür. Son iki gece zarfında düşman toprakları üzerinde dört düşman tayyaresi düşürülmüştür. Muharebe tayyerelerile Alman stuka tayyareleri Akdenizde Hurricane tipinde üç İngiliz avcı tayyaresi düşürmüşlerdir. Büyük düşman hava kuvvetleri dün gece Almanyanm şimali garbî sahillerinde müteaddid şehirlere ve bilhassa Hamburg ile Bremen'e pek çok yangın ve infilâk bombası atmıştır. Fabrikalara yapılan bazı hasarlardan maada meskun mahallerde de hasar vardır. Sivil halk arasında fazla miktarda ölü ve yaralı vardır. Rumanyada Horia Sima takib ediliyor Bafdada 2 Italyan askerî müşavir gelmişü Nevyork 9 (a.a.) United Press'in bildirdiğine göre yüksek rütbeli iki İtalyan subayı, Irak hükumetine askerî müşavirlik etmek üzere Bağdada muvasalat etmiştir. İngiliz tebaalan Suriyeyi terkediyorlar Bükreş 9 (a a.) D.N.B. Oazeteler, geçen kânunusanideki isyandan başlıca mes"ul olduklan için polis tarafmdan aranan lejyonerlerin llstesini neşret mişlerdtr. Listede on isim görülmektedir. Bunlar arasında Horia Slma ile yüzbaşı Jachinchl, Dumitru Groza ve Şarkî Afrikada topçu ve hava kuv Viefel Trifa'nm isimleri de vardır. Avetlerinin büyük hazırlıklanndan sonra ranan kimselerin yerlerini bllip de hadüşman, Amba Alagi mmtakasındaki ber vermiyenler agır cezaya çarpüa mevzilerimizden birini işgale muvaffak caklardır. oimak üzere idi, fakat mukabil taarruzumuzla püskürtülen düşman, mühim Beş haftadır buzlar arasında zayiata uğramıştır MHÂL YUNUS NADI. Beyrut 9 (a.a.) D. N. B. bildiriyor: Kahire 9 (a.a.) Ortaşark deniz kuvSuriye matbuatı, Beyrut ve Şamdaki İngiliz konsolosluklarının İngilizleri vetleri umuml karargâhının tebliği: manda altındaki araziyi terke davet etLibyada: Tobrukta vaziyette değişiklik tiklerini bildirmektedir. yoktur. Şiddetli kum fırtınası harekâtı Elnahar gazetesi bir çok tngilizlerin yeniden zorlaştırmıştır. şimdiden hareket ettiklerini yazıyor. Sollum bölgesinde, makineli kuvvetleKapatılmış olan Amerikan üniversi rimiz baskınlar yaparak faaliyetlerine tesi, Filistinli, Irakh ve Mısırlı talebeye devam etmişleıdir. memleketlerine gttmelerini tavsiye eyHabeşistanda: Bütün bölgelerde harelemiştir. kât iyi inkişaf etmektedir. tngfliz tebîiği kalan avcılar Helslnki 9 (a.a.) Stefani ajansından: Finlandiyaü dört fok avcısı, beş haftadanberi bir Aysberg üzerinde sulann cereyanma tâbi olarak sürüklenmektedirler. Yalnız bugün blr Finlandiya tayyaresi. bu biçarelerln bulundugu noktayı keşfe muvaffak olmuş. onlara su. yiyecek ve yorgan atmıştır. Fakat onların tahliyesine imkân hasıl ol mamıştır. Çünkü denizin her tarafı seyyar buzlarla. doludur. Harbin yeni Vişi hükumetinin Amerika harbe Almanyaya girdiği takdirde istikameti? (Bas tarafı 1 Ind sahifede) son'un söylediği nutukta İtalyan matbuatı bu nutku Amerikanın harbe açıkça müdahalesmin şimdiden ilânı suretinde telâkki etmektedir. Yakında vukuu umumiyetle beklenen eskerî hâdiselerin nerede ve ne zaman başgöstereceği hususunda kat'i bir şey bilinmemekle beraber, harbin nıüstakbel inkişafının, harb sahnesi her nerede olursa olsun son Balkan seferinden çok daha büyük slyasî manası otocağı, Avrupa kıt'ası sahasmı çok uzaklara kadar aşacafı tahmin edilmektedir. Stalin, Lifvînofa vaıife veriyor Londra 9 (a.a.) Daily Sketch gazetesi Sovyet hukumetinde yapılan tebeddülü tetkik ederek yazdığı bir yazıda Staünin Halk Komiserleri reisliğini defuhde etmesi üzerine Litvinofun Hariciye Komiserliğinde yeni bir istihbarat komisyonunun başına getirileceğini kaydetmekte ve Litvinofun menkubiyete uğ ramadan önce de buna benzer bir vazifede bulunduğunu hatırlatmaktadır. Litvinofun vazifesi Stalin için raporlan tanzim ve tahiil etmek olacaktır. Alman tebliği Berlin 9 (a.a.) Resmî tebliğ: Şimalî Afrikada iki taraf arasında topçu kuvvetleri ile hücum kıt'alarınm faaliyeti görülmüştür. Tobruk civarında cereyan eden bir hava muharebesi neticesinde düşman Blenheim Bristol tipinde bir tayyare kaybetmiştir. Hava seferleri başhyor yaptığı tavizler «Almanya, Çatalca hattma tecavüz etmiyecektir» Londra 9 (a.a.) Daily MaU gazetesinin askerî muharriri Ortaşark harekâtma dair yazdığı bir makalede Almanyanm mümkün olduğu kadar Turkiyeye ve bilhassa bu memleketin en kuvvetli müdafaa hattını teşkil eden ve şimali garbide Çanakkaleyi muhafaza eden meşhur Çatalca hattına taarruz etmekten çekineceği neticesine varmaktadır. Bu muharrire göre Almanya Suriyeye tayyare ile kıtaat nakletmek suretile Türkiyeyi bertaraf etmeğe çalışacaktır. Fakat İngiltere Kıbnsı tuthığu gibri üssü İskenderiyede bulunan Ingiliz filosu da bu taraflardaki suisrda harekâtmda tamamile serbest bulunmaktadır. Buna mukabil Adalar denizinde vaziyet başkadır. Çünkü bir adadan diğer adaya pire gibi sıçrayan pike bombardıman tayyareleri bu mmtakada müthiş bir tabiye kuvvetine malik bulunmaktadırlar. Muhakkak olan bir şey var ki o da Balkanlarda toplanmış olan Bu emirnameye muhalif harekette bubir milyon Almanın uzun müddet atıl lunanlar hapis ve para cezalarile cezakalacağıdır. landırılacaklardır. rBa« tarafj 1 Ind rahlfede) Müstakil Fransız ajansma göre, İngiliz hava kuvvetleri Alman, Holanda ve İşgal altmda bulunan Fransız limanlanndaki tamir tezgâhlarını öyle hasara uğratmıştır ki Amiral Raeder bu atolyelerin kabll olduğu kadar dahlle naklini derpiş etmektedir. Bu projenin tatGazeteci, Amerikan gemi kafileleri bikında Fransız endüstrisinin mühim bir veya refakat gemileri Alman denizalrol oynaması muhtemeldir. tılarile veya tayyarelerile çarpıştıkları Fransada Yahudüer hiç bir iş takdirde Japonyanın bunu bir harb sebebi telâkki edip etmiyeceğini sormuşyapamıyacaklar tur. M. Matsuoka şu cevabı vermiştir: Paris 9 (a.a.) D. N. B. ajana bilc Evet, benim de fikrim zaten budur.» diriyor: Amerika hükumeti tarafından davet Fransada başkumandanlık tarafmdan neşredilen bir emirname i^gal altın edildiği takdirde Birleşik Amerikaya gidaki mmtakada yahudi meselesini, ya dip gitmiyeceği sualine karşı da M. Mathudi kelimesini sarih bir surette tarif suoka, böyle bir şeyin mevzuubahs oletmek ve yahudiler için memnu olan madığını, çünkü henüz zamanı gelmedimeslekleri sa>mak suretile kat'î surette ğini söylemişur. halletaıektedir. Yahudiler 20 mayıstan Yakında sulh aktedilmek ihtimalleriitibaren bilhassa toptan ve perakende ne dair gazetecinin bir sualine de M. ticarette, lokantalarda ve her türlü sa Matsuoka «belki öbür gün. cevabını tış mağazalarında, sigortalarda, seyrise vermiş ve bu suretle dünya sulhunun fainde, nakliye müesseselerinde ve her yakında aktedilmesi ümid olunamıyatürlü kamyon işlerinde, bankalarda ve cağını EÖylemek istemiştir. kambiyo bürolannda. irad getiren evM. Matsuoka, sözlerini bitirirken. Jalerin satış ve icannda, ipotek müesseponyanın üçlü pakta ve bu pakttan doselerinde, sermaye yatırma ajanslarında, ğan taahhüdlere sadık kalacağını ve epara simsarlık ve ticaret mümessilliği aar Birleşik Amerika harbe girerse J a işlerinde hiç bir faaliyet göstermiyecekponyanın da her an için Almanyanın y a . lerdir. Yahudiler hiç bir meslekte 20 nmda harbe girmeğe hazır bulunduğunu mayıstan itibaren direktörlük ve müşbeyan etmiştir. terilerle münasebeti olan memurluk yapmıyacaklardır. (Baş tarafı 1 ind sahifede) alacağı vaziyeti açıkça anlatmış ve demiştir ki: « Japonyanın üçlü pakta iltihakının sebeblerinden biri de Birleşik Amerikanın harbe girmesine mâni olmaktı. Fakat her şeye rağmen Birleşik Amerika muhasamata iştirak edecek olursa Japonya da şerefi ve sadakati uğrunda Almanyanm ve İtalyanın yanında harbe girmeğe mecbur olacaktır.» Kind Denizinde bir Alman korsan gemisi batırıidı Londra 9 (a.a.) İngiliz Amirallık dairesinin tebîiği: 10,000 tonluk Cornwall İngiliz kruvazörü Hind denizinde ticaret gemilerine hücuma memur bir Alman muavin kruvazorünü yakalıyarak batınnıştır. Bu korsan gemisinde mevkuf bulunan 27 İngiliz tayfası kurtanlmıştır. Alman mürettebattan 53 kişi harb esiri telâkki edilecektir. Cornwal kruvazörü ehemmiyetsız hasara uğramışsa da muharebe kudretini tamamile muhafaza et mektedir. M. Ruzveltin oğlu Kahirede tş yerlerinde kurulacak genclik kulübleri Suriyeye Bırac nîçin mümkün değildir? Londra 9 (a.a.) Daily Telegraph gazetesinin Şarktaki vaziyet hakkında tefsiratta bulunan diplomatik muharriri yazıyon «General Dentz mukavemet ettiği takdirde, Almanlar İngiliz donanmasmı Akdenizden kovmadıkça Suriyeye asker ihrac edemezler. Mısırdaki Alman harekâtının muvakkaten durması Almanyanın lüzumu olan vapurlara malik bulunmaması ve İtalyan demiryollanndaki izdihamla izah edilmektedir Bu suretle Hitler'in Iraktaki isyanın bastırılmasından evvel Suriyede bir şaşırtma hareketi yapmak istediği bildirilmektedir. ingiltere hükumeti 1940 haziranında Suriye veya Lübnanm düşman bir devlet tarafmdan işgalini veya Büyük Britanyanm müdaiaasını taahhüd ettiği Ortaşark memleketlerine karşı taarruz üssü olarak kullanılmasını veyahud da bu memleketleri tehdid eden karsaşahklara sahne olmasını müsamaha ile karşılayamıyacağını beyan etmiştir. Her halde, İngiltere Filistinde nazik bir vaziyet hasıl olduğu takdirde buna mâni olacak çok mühim kuvvetlere malik bulunmaktadır.» Verem Mücadele cemiyetinde Verem Mücadele cemiyetine verilen tahsisat ve alınan teberrularla Vilâyet hududlan dahilindekl dispanser adedi çoğaltılmaktadır. Hamiyetli bir zat. mevcuda ilâveten bir dispanser vücude getirilmesi için Beykozda bir bina teberru etmiştir. Bu binanm dispanser haline konulması için icab eden tadilâta başlanmıştır. Cemiyet, Erenköy Sanatoryomunun dahilinde de bir dispanser yapacaktır. Üsküdarda da bir dispanser inşası için bir arsa satm alınmıştır. Dlğer kazalarda yapılacak dispanserlere de arsa aranmaktadır. İktısad müdürlüğü. iş yerlerine yaptığı bir tamimle beden terbiyesi nizatnnamssinin 26 ncı maddesi mucibince bir şehir veya kasabanın haricinde olup da bu şehir veya kasaba genclik kulüblerinin talimlerine iştirak edemiyecek olan iş yerlerinin işci sayısı 500 den fazla ise hem bir genclik kulübü kuracağı, hem de lâzım gelen tesisatı kurması lâam geldigini, bundan az işcisi olanların bir genclik kulübü veya grupu kuracagını bildirmiştir. Kahire 9 (a.a.) Amerika Reisicumhuru M. Roosevelt'in büyük oğlu M. James Roosevelt, Amerikan hükumetinin İngiliz hava kuvvetleri nezdinde askerî müşahidi olarak bulunmak üzere Kahireye gelmiştir. çarpışmalar devam ediyor. Tana gölü mıntakasında da İtalyan bayrağı el'an M. Ruzvelt midesinden dalgalanıyor. İtalyanların elinde bulunan diğer mıntaka da büyük göller sarahatsız hasıdır. Galla Sidama mmtakası adile Vaşington 9 (a.a.) Reisicumhur M. maruf olan bu sahanm kumandam GeRoosevelt midesinden rahatsızdır ve ha neral Gazzera'dır. fif ateşi vardır, doktor, çarşamba günü Bundan başka İtalyanlarm eUnde buM. Roosevelt'e, iki gün yatakta kalmasını tavsiye etmiştir. M. Roosevelt dün lunan diğer mıntakalar da vardır. Fakalkmak istemişse de doktor mâni ol kat askerî sebebler bu yerlerin bildirilmuştur. Maamafih Reisicumhur, başu mesine mânidir. cundaki telefonla dahilî ve harici işleBütün bunlar ingilizlerin Habeşistan rin gidişini takib etmekte ve müşavlr meselesini bitirdikleri hakkmdaki idlerile sıkı temas halinde bulunmakta dialarının tamamile yersiz olduğunu isdır. pat etmektedir. Devlet Havayollan umum müdürlüğünün verdigi emir üzerine 15 mayıstan itibaren Ankara ile Adana arasında tayyare ile yolcu. posta ve bagaj nakliyatına başlanacaktır. Seferler, pazardan maada her gün yapüacaktır. Ankaradan hareket edecek tayyare saHabesistanda harekât at 15.30 da havalanarak iki saat bir Addis Ababa 9 (a.a.) Reuter a çeyrek süren bir yolculuktan sonra 17.45 te Adanaya varacaktır. jansının hususî muhabiri bildiriyor: Habeş cengâverleri şimdi Addis AAdanadan da her sabah saat 8,30 da babanın şimalinde Amba Alagi dağ bir tayyare hareket ederek 10,45 te Anlarında Hind kıfalanndan ancak 30 karaya vâsıl olacaktır. kilometre mesafede bulunmaktadırlar. Diğer şehirlerimiz arasmda hava ingiliz subaylarının kumandası altmda münakalesi tesisine gelince bu husushareket eden Habeş cengâverleri Toyçlli ta hentte verilmiş bir karar yoktur. geçidinin 30 kilometre mesafesinde kâin Marşuyu zaptetmişlerdir. Bu noktada Kâr nispetleri şimalden ilerleyen Hindliler İtalyanlara Flat Murakabe komisyonunun fatuAmba Alagi mıntakasında hücum etmişlerdir. İtalyanlar dağda şiddetle mu ralarda perakende satış fiatının hesabı İçin toptan kar nispetlerini tayin etkavemet ediyorlar. mekte oldugunu yazmıştık. Yerll ipekli İtalyanlara göre Habesistanda ve fantezi kumaşlara konulan kar hadlerinden maada yerll pamuklu ham kamühim bir değişiklik yok! ba kumaşlara yüzde beş, kasarlı ince Roma 9 (a.a.) Stefani ajansj bildüz mallara yüzde 6. topu ve ipliği bodiriyor: yalılara yüzde 7. merserize kumaşlara Siyasî İtalyan mahfillerinde bildiril yüzde 9 kâr haddi tayin olunmuştur. diğine göre, düşman propagandası ta Bu kâr hadleri Ticaret Vekâletine arrafından Habeşistanın hemen hemen zolunacak ve tasdikı müteakıb mer'i otamamile işgal edildiği ve muharebele lacaktır. rin sona erdiği hakkında çıkarılan şayialar tamamile yalan olup hiç bir esaAltm fiatlan sa İstinad etmemektedir. Hakikat büsAltın fiatlan düşmekte devam et bütün başkadır. Birçok mıntakalarda İtalyan bayrağı hâlâ dalgalanmaktadır. tnektedir. Dün bir Reşadlye altmı 2685, Amba Alagi mıntakasında Dük d'Aoste bir gram altın 329 kuruştu. Beşibiraraun kahramanca idaresi altında kanlı daya 123 liraya talib yoktu. Mecliste dün iki kanun lâyihası goruşuıdu (Bas tarafj 1 ind sahifede) lannı izah etmişlerdir. Dahlliye Vekili Faik Öztrak uzun iaahatta bulunmuş ve idarei hususiyelerin buhran geçirdlgi devrelerde tediye lntizamsızlıkları olabilir, zannederim, Şimdi varidat itibarile bir fark olmamasına rağmen bu intizamsızlık bugün varid değildir. Ne ayhğı verilmemig hoca, ne istihkakı verilmemiş sahibi istihkak mevcuddur. Geçmiş senelere aid bir kısım borclar vardır. İzmir Vilâyeti bu 300 bin liranın dışında olan borclarını ödemek için samimlyetle çalışıyor. Bu sene kendl bütcesi içinden ve tahsisatından 266 bin lira ve sabık borclanndan da 35 bin lira ödemiştir, demiştir. Müterakim muallim maaşları hak kmda da uzun izahat veren Dahiliye Vekili de sözlerini şöyle bitirmiştir: < Şimdi 1941 senesinde de yeni bir vaziyet olacaktı. Aldığımız malumata göre, 1941 senesinde böyle bir vaziyet karşısında kalmıyacağımızı umuyorua ve bunu bitirirken son ve kat'l çare olacagına inanmadığınız halde bu Istikrazm burada kabulüne kadar geçen zaman zarfmda fevkalâde bir tedbire müracaat etmelke vaziyeti idare etmek ümidi bizce kuvvetlenmiştir. Zannederim ki, maruzatım arkadaşlanmı tatmin etmiştir> demiş ve bu izahattan sonra kanun lâyihasınm maddeleri okunmuş ve kabul edilmiştir. Meclis pazartesi günü toplanacaktır. Mahmudpaşa türbsinin tamiri Mahmudpaşadaki Sadrâzam Mah • mudpaşa türbesinin tamir edilerek meydana çıkanlacağmı, türbenin harab olan kıymetli çinilerinin ihya edileceğini yazmıştık. Bu hususun temini için Vakıflar idaresine müracaat eden Belediyeye muvafakat cevabı verilmiştir Buradaki çinilerin eşi yalnız Bursadaki Yeşiltürbede bulunmaktadır. Fransız Siyam muahedesi imzalandı Tokyo 9 (a.a.) Fransa ile Siyam arasmda sulh muahedesi bugün Tokyoda imzalanmıştır. Fransız Hindiçini' sile Siyam arasında çıkan hudud ihti! lâfı Japonyanın yaptıgı tavassut esaslan dahilinde halledilmiştir. Muahedeyi imza edenlerden biri olan Japon Hariciye Nazın şunlan söyle miştir: « Bu muahede ile takviye edilen Japon Pransız Siyam münasebet leri haricin meş'um maksadlan ugrunda z&fa uğramıyacaktır.> tmparatorun icraat plânı AdisAbaba 9 (a.a.) Habeş İmparatoru Haile Selâsde, beş sene sonra hükumet merkezine dönmesini müteakıb gazetecilere verdiği İlk beyanatta, kuvvetlerinin lüzumu olan her hangi cephede kullanılmasını İngiliz hükumetine teklif etmiş olduğunu bildirmiştir. İmparator, dahilî programı hakkında demiştir ki: < Hükumette hnistiyanlık ahlâkî prensiplerini, vicdan hürriyetini ve demokrasi müesseselerini yeniden tesise azmetmiş bulunuyorum. Maarif, ziraat ve sosyal kalkmma hakkmda plânlı çalışmalara başlenacakür. Bu plânlaruı tatbik mevkiine konması İçin ingiliz hükumetinin bir istikraz vereceğini ümid ediyonım. Bu istikraz, altm da dahil olmak üzere memleketin maden kaynaklannm isühsalile ödenecekür.» . Haydar Rifahn eserlerinden İşler Tıkuında Gidiyor Kadın Kalbi Kadın Aşkı Aşk Peşinde Karagömlekliler İhtüâli Etrüsk Vazosu Ök Aşk Öiçin Ölümü Efendi İle Uşak Vikontun Ölümü İklimler Ölüler Evi Felsefe Küçük Hikâyler Mev'ud Toprak Stalin Lenin Mezhebi Tarih Felsefsi Farmasonluk Anarşizm 35 Kr. 30 • 60 • 100 > 100 50 40 30 100 125 35 100 125 150 75 125 100 60 BINMÂZ Yusuf Ziya Ortaç Hece vezninin ve bngünkü gü. zel, temiz türkcenin ilk terajedisi. Lâle devrinde eecen heyecanlı bİT ask ve ihtiras sahnesi. bütün gü. zelli&Ue bu eserde canlandınlmı$ttr. Manzum traiedi Yazan: 20 50 Hava Kurumuna yardun İthalât birliklerine mensub tacirler Hava Kurumuna daha geniş mlkyasta yardımda bulunmak için aralarında hazırhklar yapmaktadır. Dün de hubu bat ve zahire ihracat birliginde tacirler bir toplanü yapmış ve Hava Kurumuna ne şekilde daha fazla yardun edebüeceğini tespit etmi§lerdir. Suriye komiseri Şamda şam 9 (a.a.) Fransanın Suriye ve Lübnan fevkalftde komiseri General Dentz dün sabah Halebe gitmiş ve belediye reisile görüştükten sonra tayyare Ue tekrar §ama Fiatı 30 kuruş ı ı i • ı ı ı ı ı ı i i * General Papa?9S tevkif edildi (Baş tarafa 1 ind sahifede) gram makarna verilmektedir Bulgar ajansuıın tekzibi Sofya 9 (a.a.) Bulgar ajansı, Alman askerî makamlarının bazı tanınmıj Yunan şahsiyetlerini Bulgaristandaki tecrid kamplarına sevkettikleri hakkmda Amerikan gazetelerinde çıkan haber* leri kat'i surette tekzibe mezundu*.