3 Ocak 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN1N Müessesemiz tarafrndan çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 1Ş0 Kr. Viyana Dönüşü 150 * Kadın Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 » CUMHUBİYET MATBAASI v J 17 nci yı! sayı: 5893 u m h u r iyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf v« mektub adresl: Cumburiyei Istanbal Poste fcutasa: tstanbuL Na 246 Telefon: Bagmuharrir: 22366. Tabriı heyeti: 24298. Idara ve matbaa Y"*">v. 24299 24290 Haftalık çocuk pfiiuası YÜCEL ) Çıkaran: Cuma 3 ikincikânun 1941 Cemal Nadi#Glier Vedad HazırlayanU Pamuk kongresi toplandı Dün Ziraat Vekilinin bir nutkile açıldı Ziraat Vekili Muhlis Erkmen Ankara 2 (a.a.) Ziraat Vekâleti farafından tertib olunan pamuk kongresi bueün saat 15 te Ziraat Vekili Muhlis Erkmenin bir nutku Ue açılmıştır. Mevzu ile alâkadar ve ziraatçi meb'uslarla memleketimizin pamuk bölgelerinden murahhasların ve Vekâlet mütehassıslannm iştirak ettikleri bu kongre mesaisine, İktısad Vekâletinin toplantı salonunda başlamıştır. Ziraat Vekilimizin nutkunu müteakıb kongre riyasetine İzmir meb'usu Rahmi Köken, reis vekilliklerine de Adana murahhaslarından Kasım Ener ve Ege murahhası Fevzi Lutfi Karaosman intihab edilmişlerdir. Kongre seçilmeri yapıldıktan sonra ALMANYA İtalyaya hava kuvvetleri gönderdi Bunlar Akdenizdeki deniz ve hava harekâtına iştirak edecek Seçilen encümenler derhal faaliBremene çok şiddetli yete geçerek muhtelif meseleleri bir hava akını yapıldı tetkike başladılar Tuna Boyunda Bu mıntakadaki ve Balkan yanmadasındaki milletlerin, bu büyük kasırga içinde kendi mev. cudiyetlerinin korunabilmesini esas tutan bir hattı harekete azamî kıymet vermeyi birinci ta. fa geçirmek lüzumunu gün geçtikçe daha kuvvetli bir anla. yısla takdir etmekte olacaklarını tahmin ederiz. delegeler arzu ve ihtisaslarma göre iki encümene ayrılmışlardır. Bundan 8onra umumî heyet cumartesi günü saat 10 da tekrar toplanmak üzere içtimaına nihayet vermiş ve encümenler derhal çahşmalarına başlamışlardır. Kongre Çukurova bolgesinde Akala ve Klevland üzerine yapılan denemelerin mukayesesi ve bu bölgeye Akalanın teşmili işi ile pamuk istihsalini arttırma ve keyfiyetini iyileştirme için alınması gereken tedbirleri saf tohum temini ve tevzii, Çukurova ve Ege bölgelerinde sulama işlerile muvazi olarak Almanyadaki ttalyan tayyareleri pamuk ziraatine alınması gereken tedde getiriliyor birleri tetkik eyliyecektir. Londra 2 (a.a.) Stefani ajansı Alf Arkası sahife S sütun 6 dai Londra 2 (a.a.) Reuter: Resmî İtalyan ajansı Romadan tebliğ ediyor: Alman hava kuvvetlerine mensub bazı kıt'aların İtalyaya gelmesi münasebetile İtalyan hava kurmayı reisi General Pricolo neşrettiği bir emri yevmide diyor ki: Alman hava müfrezeleri, düşmanuı kuvvetlerini tahşid etmiş olduğu Akdenizde hava ve deniz muharebelerine iştirak edeceklerdir. Bu müfrezeler büyük bir İtalyan cüzütamı olarak telâkki edllecektir. Müşterek mücadele, İtalya ile Almanya arasındaki silâh arkadaşhğını mühürleyecektir. Akdeniz, Arnavudluk ve Afrikada indirdiği müthiş darbelerle İtalyanları Almanlardan yardım istemeğe mecbur eden İngiliz hava filoları, bir şafak vakti uçuştan evvel azı Balkan mahfillerinin ahiren akdolunan Macar YuStalin Yoldaş goslav dostluk muahedesine her ne pahasına olursa olsun Alman alejhları bir mahiyet atfettiklerini tebarüz ettiren bir Budapeşte telgrafnamesi bu telâkkinin tashihini lüzumlu gorcrek Almanya ve Italyanın cenubıı şarkî Avrupasının iki mühim devleti arasındaki bu dostluğu anlayış zJhnijeti ve tam tere ile Amerika arasında seyrüsebir sempaü ile karşılamış olduldarını fere konulmasmın lüzumlu olduğu| Roma 2 (a.a. ) «Stefani» Popolo di beyan etmektedir. Bir Macar tebliği sakanaatine varmışlardır. Roma Mister Rur/elt'in beyanatır.a karyılabilen bu teîgrafname şu satırlarlfl şı Amerikada muhalefetin başgosterdığiT Arkası sahife 5 sütun 4 tel bitiyor: ni ileri sürüyor ve: Macar Yugoslav dostluğu Avru• Ruzvelt, bir taraftan hem harbe iştipanın bu kısmında sulhun idaracsini terak etmekte, fakat diğer taraftan da bu min etmektedir, ki bu mihver devletleri Ankara 2 (Telefonla) İngiltere mikyas dahilinde teshil etmek arzuharbden doğacak mes'uUyetleri almak tarafından liızumlu telâkkj olunmaktaile aramızda 2 kânunuevvel 1940 ta sile Türkiye Cumhuriyeti hükumeti istememektedır.. diyor. dır. rihinde akdedilmiş olan tediye anlaş ve Büyuk Britanya ve Şimalî İrlanda Popolo di Roma, makalesini şöyle biMacaristan Hariciye Nazın Kont Çakimasının tatbikına dair kanun lâyihası Birleşik KrEİlığında Haşmetli İngiliz tirmektedır: Moskova 2 (a.a.) General Kobelef, nin Belgradı zijarel etmesile akdolunmuş Meclisin hariciye ve iktısad encümen Kralı hükumeti hususatı atiye üzerinpasif müdafaa teşkilâtma dahil bulunan €Fakat butün bunlar, ancak İngiltereolan bu Macar Yugoslav dostluğuna lerinden geçti. ruznameye alındı. Ya de mutabık kalmışlardır: 13 milyon kişiye hitaben neşrettiğı bir nin düşmanlarının aptal olmalan takdîhangi Balkan memleketinde Alman a1 Türkiye Cumhuriyet Merkez nnki toplantıda görüşülecektir. Anbeyannamede diyor kı: rinde muvaffak olabilir. lej htarı bir mahiyet atfedilmiş olduğunu Bankası, İngiltere Bankası nezdinde laşmanın esaslarını bildiriyorum. «Enternasyonal vaziyet çok karışık Meğer Ruzvelt'in nutku ne imiş? bilmijoruz. Turkivede boyle bir telâkki «Her iki memleket arasındaki ti bir hususî hesab (Special account) bulunduğu bir anda 1941 senssine giriTokyo 2 (a.a.) «D. N. B.» Japon izhar edilmiş değildir. Ciddi ve samimî [Arkası sahife 4 sütun 4 te] carî ve gayriticarî tediyeleri en geniş yoruz. Bu vaziyet bize Stalin in şu sözgazeteleri Ruzvelt'in nutkunu tenkide olduğu takdirde Macar Yugoslav dostlerıni hatırda tutmaklığımızı âmirdir. devam etmektedirler. Mezkur gazetelere luğu o kadar iyi bir şeydir ki dünyamn Stalin demiştir ki: [Arkası sahife 5 sütun 2 de] bir delilik havası içinde \üzdüğü bir de« Memleketi seferî bir hazulık havirde bu kadar iyi ve güzel bir işin taLondra 2 (a.a.) Almanların 1941 linde bulundurmalıyız.» hakkuk edebilmiş olması insana adeta de ne yapacakları gunün en mühim meStalin'in mesajı şdşkınlık verse yerinde olur. Hele üçüzselesini teşkil etmektedir. Londra mahAnkara Radyo gazetesi, Stalin'in yıllü pakta dahil olan Macaristanm coğralî fillerine gore Almanlar 1940 ta bir hayli başı mesajında Sovyetler Birliğine şu Bulgar Başvekili M. Filof vaziyeti de nazarı dikkate alınarak bu mühim neticeler elde etmişlerdir. Fakat devletin şimdiki haller ve şartlar içinde Sofya 2 (a.a.) D. N. B. Başvekil sözleri bildirdiğini haber vermiştir asıl hedeflerıne varamamış ve Ir.giliz hcrhangi şekil ve derecesinde Alman Filof, yeni yıl münasebetıle dun Bul • Beynelmilel vaziyetin kararsızUğı mılietini çürütememişlerdir. İngiltere ise gar milletine radyoda bir nutuk söy bütün milletleri seferber edilmiş halde alej htarı bir hareket ve teşebhüste buyeni yılda Almanyanm karşısına yenil lemiş ve demiştir ki: bulunduruyor. Askerî bir tecavüzle karlunabileceği kimsenin hatırından geçmez bir sebatla çıkıyor. Hitler'in bugurı « Geçen sene içinde hükumet mem şı karşıya bulunuyoruz. Koyu düşmantnez. düşündüğü dört nokta olabilir: leketi harb dışmda tutmağa muvaffak lanmızın, bizi gafil avlamalaruıa meydan Arnavudluktaki İtalSamimî olarak itiraf edelim ki bu dostolmuştur. Bundan başka 1940 yüı, Al vermemeliyiz. Tehlikeye karşı uyanık 1 İngilterenin istilâsı, luk muahedesinin Alman aleyhtarı bir iş yan müdafaa hattı 2 İşgal alunda bulunmıyan Fransız manyanın ve İtalyanın büyuk şefleri bulunmalıyız.» olacağı değil, belki Almanyanm teşvikile sayesinde Bulgaristana cenubî DobruKahire 2 (a.a.) İngiliz karargâhının topraklarının da istilâsı. da bütünlüğünü japılmış bir muamele olduğu bir aralık tebliği: canın avdetini temin etmiştir. Fakat 3 Balkanlrada bir ileri hareketi. nihayet. Tanrı ancak azimli olana yar Hükumetin tahakkuk ettirmeğe çabazı zihinleri işgal etmişti. Fakat Yuhaybetmektedir. lıştığı milli kalkınma, memleketi yaTrablusta, Bardia mmtakasmda top4 İspanya yolile Afrikada bir taar dım eder. gosla\yamn millî ve beynelmilel siyase çurauz tekrar büyük bir faaliyet gos bancı kapitalızmden kurtarmağl istih» ruz. İşte bunun Içindir ki, Bulgar milleti. daf eder. Fransada artık ne parti ve Harb hareketleri hakkında dıın gelen tindeki ciddiyeti gözönüne alınarak bu termiştir. Atina 2 (a.a.) Yunan resmî sözBu dört noktadan hiçbiri kolayca gö hükumetin ve kralın idaresi altında ne de halk sınıfı olmalıdır.» haberlerin en mühinuni, Alman hava cüsu, askerî vaziyet hakkında aşağıihtimalle onun melhuz neticeleri çabuk Sudan ve Kenya hududlarında devrize alınacak bir şey değildir. Her bıri sımsıkı toplanmalı ve davasının doğruMareşal sözlenni, halkı müll birliğe kuvvetlerine mensub bazı birliklerin daki tafsılâtı vermiştir: bertaraf edilmişti. ye ve topçu faalıyetleri devam etmektenin ciddî mahzurları vardır. Fakat va luğuna iman ederek vazifesini yapma davet ederek bitirmiştir. İtayaya gelmiş olmasıdır. Bu, AlmanMacar Yuşoslav dostluğundau Bul dir. ya hazır bulunmalıdrr.» Klısura mıntakasında yapılan mühim yanın biraz geç de olsa müttefiki İ bir hareket esnasında, Yunan kıt'aları, kit geçiyor. Hitler'in yapamıyacağı yegarislanın kuşkulanacağım ve yahud Filof Viyanaya gidiyor Kahire 2 (a.a.) Bardia mıntakasıngâne şey oturup hareketsiz durmaktır. ona kendisinde ohnıyan harici mahiyet da, İngiliz ileri umumî karargâhı nez talyaya yardıma koştuğunu ve aralann birçok İtalyan mevzilerini, süngü hüSofya 2 (a.a.) Stefani: Bulgar Gazeteler bilhassa şu noktalara ehemdaki iş birliğini göstermekle beraber, cumile almışlardır. Fena bavaya rağler atfedeceğini dahi tasavvur edemeyiz. dindeki Reuter Ajansı muhabirinden : Başvekili Filof, bu gün Viyanaya gitmiyet veriyor: miştir. Orada mütehassıs doktorlara Gerçi bir aralık Bulgaristanda Makedon ingiliz devriyeleri, iki günUenberi, daha evvel, İngiltereye hücıun efnıek men icra edilen bu hareket neticesinde Donanma Akdenizde tam bir hakimi muayene olacaktır. Başvekil bir kaç Londra 2 (a.a.) ;" ya meselelerine temas ederek lugoslav Trablusgarb hududundan 110 kı'omctre için, Fransız sahillerindeki tajyare üs Yunanlılar, hatlarını mühim surette yet kurmuş ve denizaltı tehlikesinin bü gün sonra Sofyaya dönecektir. Polonya Başvekili yada rahatsızlık uyandıran bazı beya içeriye kadar uzanan bir saha dahilin lerine bir filo gondermiş olan İtalyanın ilerletmişlerdir. yümcsine mânı olmağa muvaffak olmuşGeneral Sikorski, simdi muavenete muhtac bir hale geltıat vuku bulmuş olduğunu büiyoruz.. de hareket halindedirler. PpJain'in mesaiı Elde edilen bu İtalyan mevzileri, mü tur. Yeni ordu en modern bir şekilde Polonya milletine miş olduğuna açık bir delildir. Fakat bunlar gayrunes'ul mahdud kimdafaa için iyi organize edümiş bulunu teçhiz edilmiş olup bu sene harekete hitaben radyoda ver Diğer taraftan, 24 ilkkânundanberi Cenevre 2 (a.a.) selerin taşkın sbzleri idi. Sofya ebedî bir Bardia'dan Tobruk'a giden yol üzerin Arnavudluk cephesinde yordu. Mevzilerin önünde iki hat tel geçmeğe hazır bir hale gelecektir. İngi D. N. B. Vıchy'den dıği bir nutukta son , dostluk muahedesile bağlı bulunduğu de de sahil boyunca devriye hareketlerı bahardanberi umu! Vaziyet, Yunanblar lebinde inkişaf örgü ve telörgülerin arkasmda mitral liz tayyareciliği Almanyada, Alman haber verildiğine mi askerî vaziyet • Belgrada karşı ciddî ve resmî surette yapümıştır Bardia'mn muhasarası de etmektedir. İtalyanlann, bir taraftan yöz yuvaları, top mevzileri, derin sitayyarelerinin İngilterede yaptıkları za gore, 31 ilkkânun te esaslı değişik ' henuz gayridostane herhangi bir teza[ Arkası sahife S sütun 5 te]rardan ziyade hasara sebebiyet vermek akşamı Mareşal Pe[Arkası sahife 5 sütun 7 de] [Arkası sahife 5, sütun 4 te] lıkler husule gel hürde bulunmuş değildir. Umumi olarak ta:n Fransız millele, Alman tayyarecüiğine üstun olduğudığıni kaydettık tine hitaben şu soz Bulgaristanin bilhassa kendi hakiki nu ispat etmiştır. Avcılarımız tarafından leri söylemiştir: ten sonra, demiş menfaatlcri bakımından sulha ve siikuna tır ki: 3000 duşman tayyaresi tahrıb edildiği « Harb ve abdaha ziyade kıymet veren bir yolda le gibi tayyare dafı bataryalarımız tarafın luka, « Almanlar, tamemleketin rakki etmekten ibaret akıllı bir siyaset rihin kaydettiği en l0r dan da 444 duşman tayyaresi düşürül gıda maddeleri itjoluııda yürUdüğünü görmekle memnubüyük hava harbimüştür. AjTica, balon barajlarımız da halâtım güçleştir nuz. ni kaybetmişlerdir. General Sikorski Mareşal Petain Alman tayyareleri arasında zayiata se flığı cıhetle. yeni Yunanistanın dahi Yugoslav Macar senenin çok müşkulât içinde geçece Şımdi Amerikanın bariz muzahereti beb olmuştur. anlasmasını, hele Peştenin şikâyet ettiği ğine hıç şuphe edilemez. Bunun için ne malik olan dünyamn en büyük imAmerikalılar ne düşünüyor? köylu, topraktan, verebilecegı her şeyi paratorluğu ile karşı karşıya bulun şekilde telâkki etmiyeceğini ve ona bu Amerikalılar, Fransızların tekrar har koparmağa çalışmaiıdır. Halkın diğer maktadırlar. Hitlerin şeriki Mussolini yolda manalar vermekle mesgul olmıyabe başlayıp başlamıyacakları sualini sor bütün tabakaları da gayretlerini bir müşkül bir hezimete maruz kalmıştır. rağını şüphesiz sayabiliriz. Yugoslavyaartırmalıdır. (Arkası sahife 5, sütun 3 te] I Arkası sahife 5 «ühın 5 tel nın dostu ve müttefiki olan Yunanistan simdi kendi selâmetile birlikte bütün Balkanlann menfaatine hâdim büyük bir cidalin muvaffakiyet safhalannı ile.1 ri götürmekle mesguldür. Bu harbin en acayib vasıflarından biri Ateşli silâhların zcrre kadar kuvvetleO halde Belgrad muahedesini Peştenin bilâkis eski dede muhabere ile başlanuş olnıasında ve ıinden kaybetmijc sikâyet ettiği «ekilde telâkki ve teşhir ia daha şidmııhabere ile devam etmesindedir. Eskivirlere nazaran yü: etmek icin Balkanh memleket plarak sırada görden iki veya daha ziyade millet arasındetli bir hale geld kala kala Rumanva kalıyor Filhakika dikkat edida harb oldu mu, artık devlet adamlan düğümüz bu muhab Vivana hakemliğile aralaruıdaki ihtilâf Idare edenler susar, silâhlar şakırdamaya başlardı. lecek bir noktadır. iyi kötii bir hal şekline bağlanmtş olHaibuki şimdi iş aksine oluyor. Daha tarafından dünya efk makla beraber Rumanva ile Macarista1939 ağustosunun son günlerinde bir nekadar ehemmiyet v gösterir. nın arası sekerrenktir, hatta fazla bomesaj yağmurudur boşanmıştı. RooseDemek ki bazu kuv irlikte «hak» nıktur. Arazi ihtilâfından dolayı evvelce velt'ten Almanyaya, İtalyaya, Fransa ve Bu muhabere harbinin ayni şekilde denilen bir mefhum da [inkü dünjaMacaristan cok miisteki idi. Transilvanİngiltereye mesajlar: Daladier'den Hit jürüdüğünü görüyoruz. Şefler millcUe da bir kıymet ifadı baslamıştır. yanın mühira hir kısmı Macaristana veler'e mesaj ve cevabı; Chamberlain'den line, komşularına ve bilvasıta, bazan da Bunu, insanhğın bakımmdan riltni'; olması ttzerine simdi çok sikâyet Mussolini'ye ve bilmukabele Mussolini Kinaye yolile hatta düşmanlanna kadar ümid verici bir işarei ederiz. etmek rolü Rumanvava geçmistîr. den Chambcrlain'e mesajlar.. mesaj yağdırmakta devm ediyorlar. N. YTJNUS NADİ Simali AMkada, mutemadiyen hezimete uğrıyan İtalyan ordusuoa mensub bir seyjar karargâh [Arkası sahife 5 sütun 6 da] Türkiye İngiltere Mühim esasları ihtiva eden tedîye anlaşması bugün Millet Meclisinde müzakere edilecek Amerikan vapurları Bütütı milletler nın Amerikan filosu korku içinde Mihvercilerin himayesinde İngilte Bulgarlar da vazifereye sefer yapması Ruzvelte hücumu lerini ifa için hazır muhtemel Nevyork 2 Meğer A m e r i k a ward infiradcı(a.a.) Scripps Ho bulunmağa davet grupunun başmuharCumhurreisi, sönmek rıri olan Wıllıam Sıms, şunlan yazmaktadın edi'diler İyi haber alan mahfiller, 1941 in üzere olan ateşi ilk haftaları zarfında Amerikan ticaret gemllerinin, Amerikan harb Basvekil Filof gene A ı körüklemiş imiş! gemilerinin himayesi altında İngil Bir ileri adtnt daha! Yeni sene girerken Vivapava gidivor J SOVYETLER SEFERBER VAZİYETTE Hitlor ne yapacak? • ^ • Stalin "Askerî bir tecavüzle karşı karşıya bulunuyoruz» dedi Bardia'ıtın sukutu yakın Taarruz hedefini gene Britanyanın teşkil edeceği tahmin olunuyor HARB YAZIYETI ARNAVUDLUKTA Ağır bombardımanlar şiddetlendi Graziani bir meydan muharebesine hazırlanıyor İtalya, yardıma muhtac halde! Şimal cephesinde kanlı muharebeler Birçok İtalyan mevzileri süngü hücumu ile zaptedildi Polonya Başvekilimn hitabesi Birhaç söz Muhabere Harbinin Manası :ı