3 Ocak 1941 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

PaT TT CUMA 3 2. ci Kânun VATAN EVİ, 1941 AHMET EMİN YALMANJ CAĞALOĞLU No 32 3 TELEFON: 24136 TELORAF: VATAN İst. SAY FADIR Fiyatı: 5 Kuruş SİYASİ SABAH GAZETESİ Yılı T— Sayı: 136 ÇÖRÇİL'İN | Milletimize | Mesajı Bu mesaj şunu gösteriyor: İngiltere, Türk dostluğu- nun sağlamlığını ve Türk ideallerinin mânasını pek iyi kavramıştır. ingiltere Başvekili B. Çörçil, yılbaşı münasebetile ve Türk gazeteleri vasıtasile Türk milleti- ne bir mesaj 'göndermiştir. Bu me- saj, memleketimizde, iki millet arasındaki sıkı dostluğun ve iş be- raberliğinin yeni bir ifadesi diye karşılanacaktır. B. Çörçilin dediği gibi, Türk- ler kara gün dostudur, Şunu ifti- harla iddia edebiliriz ki bugünkü dünyada söz tutmanın kudsi ana- nelerini ancak Türkler yaşatıyor. Dünyanın emniyeti ve istikrarı hat arpte seri wapurlarından bir Amerika geçen harpte Fransaya asker ve malzeme nakliyatını te- min için az zamanda ve seri şeklinde yüzlerce vapur yapmıştı. Bu ge- miler o zamandanberi metrük kalmıştır, çünkü bunları ticari surette iş- letmekte hesap yoktu. Fakat vapur ihtiyacı karşısında hesap filân bir ', Kalimde Yabtği ir grup Amerika hükümeti, tarafa bırakılmıştır. Son faal bir hale koymıya zaten uğraşıyordu. Eğer 'Amerika gemilerinin, A- merikan filolarının himayesi altında işlemesi haberi doğru çıkarsa bu vapurlardan derhal istifade edileceği şüphesizdir. Amerika bu vapurları Amerika ve hakkın tecavüzden kor için girişilen bir mücadelenin tam bir zafere varacağı hakkında çen müşkül ve çetin dakikalarda bllf' en küçük bir şüphe ve tereddüt duymadık, imanımız hiçbir zaman sarsılmadı. Birçok müşterek gaye ve menfaatlere dayanan İngiliz - Türk dostluğu, cidden felâketli zamanların imtihanından muvaf- fakıyetle çıkmıştır. Gelmekte olan iyi günlerde bu dostluğun dünyanın istikba_li ve bütün hür milletlerin emniyeti, saadet ve refahı için p*'bu)'“k bir ehemmiyeti haiz olactg_ı l'f.ık— kında B. Çörçilin söyledıgı güzel ve doğru sözleri büyük bir mem- nuniyetle karşılarız: Bund?m ç- karacağımız mânâ şudur ki İngi- liz Başvekili, Türkiyeyi ve _Turk milletinin bütün insanlığın ıde;ıl-. lerile daima eş giden emellerini pek iyi anlamıştır. a 'Türk siyaseti, sulhun, emniye- tin ve hakkın koruyucusu ve yapı- cısı sıfatile senelerdenberi parluk fiilirimtihanlar. işti :'ıık Harbe Bir Adım Daha Atmış Gibidir Amerikan Gzmileri İngiliz Limanlarına Işliyecekmiş Hem de Donanmanın Himayesinde Nevyork, 2 (A. A.) Seripps-Hovvard infiratçı grupu- na riri olan B. Smit şunları yazıyor: "İyi haber alan mahfille- rin vardığı kanaate göre A- merikan ticaret gemilerinin milleti, dünyanın| * kendisi beklediği asil rolü pek iyi kavrı- yor ve benimsiyor. Bütün millet- lerin hakkına ve emniyetine daya- nır yeni bir âlem kurmak üzere istikbalde de İngiliz milletile elele vermek, Türk milleti için en haz- h ve saadetli bir gaye olacaktır. B. Stalin ve B. Hitlerin Mesajları Yılbaşı münasebetile duyduğu- muz mühim mesajlar arasında B. Stalinin ve B. Hitlerin mesajları da vardır. B. Hitler, yeni bir şey söyle- miyor. Eğer milletlerin hakkına ve hürriyetine dair sarfettiği sözleri her milletçe anlaşılan hakiki mâ- nâlarda kastetseydi zaten bu har- be meydan kalmaz, Almanya ve İtalya bütün tabit ve makul hak- larını gönül hoşluğuna dayanır bir müzakere yolüyle temin eder- lerdi. Ne çare ki Mihver, hürrb"e- ti, kendi istediğini yapmak diye anladı. İstiklâlden kasdi, bütün Avrupayı sırasile bütün dünyayı bir tek milletin hayat sahası hali- ne indirebilmekten ve esaret al- tına almaktan ibaretti. Sulh diye Alman ve İtalyan emellerine kör- körüne boyun eğilmesini ve bu iki memleket ne yapsa hiç ses çı- karılmamasını kastetti, Bu gidişin neticesi olarak gafil milletlerin toprakları bugün işgal altında bulunuyor. Yaşamak az- minde olan diğer milletler ya si- lâhla bu hakkı korumıya çalışı- lar veya tecavüz ihtimallerine yor " karşı tetikte bekliyorlar. : B. Stalinin mesajından anlaşıl- dığına göre Sovyet Birliği de, h;ır. I bin iptidasında şeklen.?'ı.nha:. anlaşmıya rağmen, kendısı;lıue! rici tehdide maruz memlekel den biri sayıyor. Vaşingtondan sonra Mnsko;n: dan akseden sözler insana ş:h'rin haati veriyor ki akıl vî.te "ıge. Orumıya kâfi gelmedıgı ıı_ıuş Tek emniyet “sistemini, Mihver, amçı ve kılıcile zorla kur'x'nak ve Ütün dünyayı kendi lecavuzlgrme ; k_axş, bir tek müdafaa cephesi ha- | ine koymakla meşgul bulunmak- adır, tad Ahmet Emin YALMAN ae N 1941 yılının ilk * ( Sa, 3, Sü. 5 te) haftaların- Ablukayı Yararsa Harbin Önüne Geçilemez Japonyanın Müdahale Edebileceği Umulmıyor Radyo Gazetesinin Bir Mütaleası Son günlerde mihver İngilterenin Amerikan yardımını elde eden siya- set zaferi karşısında şaşırmış bir va ziyettedir. Amerikadan gelen ha - berlerde mihver gazetelerinin bütün gayretlerine rağmen Rooseveltin git- mektedir. Roosevelt pazartesi günü tiği yoldan ayrılmıyacağı bildiril - meclise yeni kanun lâyihaları decektir. — - isinin adamı» olarak Churchill'i /| göstermiştir. dek (Devamı: Sa, 8, Sü. 6 da) 1940 1n Adamı Çörçil Nevyork, 2 (A.A.) — Hafta- hk times mecmuası <«1940 sene- Bu sıfat tarihin seyrinde o se- ne en mühim değişiklikleri yapan adama, verilir. Mezkür mecmuada evvelki se- nelerde bu sıfatin verilenleri ara- sında Hitler ve Stalin vardır. B. Filof Viyanaya Gitti Sebep Tedaviymiş Sofya, 2 (A:A.) —- Stefanit Bulgar Başvekili B. Filof, bugün Viyanaya gitmiştir. Orada- muta- hassıs doktorlara müayene olacak - tır. Başvekil birkaç gün sonra Sof- yaya dönecektir. Bulgarları Azimli Olmağa Davet Sofya, 2 (A.A) — D. N. B. Baş- vekil Filof, yeni yıl | münasebetile dün Bulgar milletine radyoda bir nu tuk söylemiş ve demiştir ki: Geçen sene içinde hükümet mem- leketi harp dışında tutmrya muvaf- fak olmuştur. Bundan başka 1940 yı h, Almanyanın ve İtalyanın büyük şefleri sayesinde Bulgaristana cenu- bi Dobrucanın avdetini temin etmiş- tir. Fakat nihayet, Tanrı ancak a- zimli olana yardım eder . İşte bunun içindir ki, Bulgar mil- leti, hükümetin ve kralın idaresi a- tmda sım, sıkı toplanmalı ve davası- nn doğruluğuna iman ederek vazi- fesini yapmıya hazır bulunmalıdır.» Bardia Etrafında Trablusun 110 Kilometre İçerilerinde Kahire, 2 (A.A.) — Bardia mınta- masında, İngiliz ileri umumi karar- gâhındaki Reuter muhabirinden: İngiliz devriyeleri, iki gündenberi, Trablusgarp hududundan 110 kilo - metre içeriye uzanan bir sahada. ha- reket halindedirler, Diğer taraftan, 24 ilkkânundanbe- ri Bardia'dan Tobruk'a giden yol ü- zerinde de sahil boyunca devriye ha- reketleri yapılmıştır. Bardianın mu- hasarası devam etmektedir. Kum fırtınası yeni başlamış, sıcak ta artmıştır. İtalyan Esirleri Hindistanda Bombay, 2 (A.A.) — Garp çölünde alıman İtalyan esirlerinden ilk grup, dün Bombaya gelmiştir. Bu grup, dört general, 300 subay ve 627 erden mürekkeptir. Bunlar, dahilde bir ü- sera kampma doğru yola çıkarılmış- Ali Şir Nevai Büyük Mütefekkirin 500 üncü Yıldönümü Maarif Vekâleti, Türk Tarih Kuru- müuna, Türk dil Kurumuna, İstanbul Üniversitesine, Ankara tarih ve coğ- rafya fakültelerine bir tezkere gön- « ** dererek «Türkçenin arapça ve fars- çaya birçok bakımdan üstünlüğünü müdafaa eden ve anadilden ilim dili yaratma hedefini güden ve bugünkü kültür telâkkimize hizmet eden> bü- | yük Türk şairi Ali Şir Nevai hakkın da, ölümünün beş yüzüncü yıldönü- mü münasebetile bir ihtifal yapıl - masımnı ve şimdiden hazırlanılmasın$? bildirmiştir. 'Tören 9 şubat 941 tarihinde yapı- lacaktır. Şairin, kütüphanelerimizde bulunan kitapları tesbit edilmektedir. Bizde mevcut kitapları şunlardır: ; Üniversite kütüphanesinde divanı; Ayasofya ve Süleymaniye kütüpha- nelerinde Hamsesi ve diğer kütüpha- nelerimizde eserlerinin birçoğu var- dır. | X $ * Akh Şir Nevai Fatihin veziri Mahmut paşa ile muhaberatını ihtiva eden Münşeatı Viyana kütüphanesindedir. e izler müttefikler buluyorlar - Şeyh Sünusi kaçıp İngilizlere il Pamuk Kongresi Ziraat Vekilinin Nutkuyla Açılan Kongrede Delegeler İhtısaslarına Göre İki Encümene Ayrıldılar Ankara, 2 (A.A.) — Ziraat Vekâleti tarafından tertip olunan pamuk kongresi bugün saat 15 de Ziraat Vekili Muhlis Erkmen'in bu kongre mesaisine, İktısat Ve-ı kâletinin toplantı salonunda baş- | lamıştır. Ziraat Vekilimizin nut- kunu müteakıp kongre riyasetine | Kongre seçimleri yapıldıktan sonra delegeler arzu ve ihtisasları- na göre iki encümene ayrılmışlar- nutku ile açılmıştır. Mevzu ile alâ- İzmir mebusu Rahmi Köken reis | TiT Bundan sonta umumi heyet kadar ve ziraatçi mebuslarla mem. | vekilliklerine de Adana murahhas | tumartesi günü saat 10 da tekrar leketimiz. pamuk bölgelerinden gelen mürahhasların ve Vekâlet larından Kasım Ener ve Ege mu- | rahhası Fevzi Lütfi Karaosmanl mütehassıslarının iştirâk ettikleri | intihap edilmişlerdir. k üzere içti niha- yet vermiş ve encümenler derhal çalışmalarına başlamışlardır. Amerikadan 12500 Tayyare Amerika Harbiye Müsteşarının İzahatı Londra, 2 (A.A.) — Bu sene içinde İngiltere Amerikadan çoğu bombardıman tayyaresi elmak üzere 12,500 tayyare alacaktır. Deyli Meylin Vaşingtondan aldığı malümata göre, Amerika harbiye müsteşarı bu meseleye dair demiştir ki: «İlkkânunda 700 tayyare yap- tık. Bu sene; her ay 1400, hattâ 2000 tayyare yapacağız. 96 75 ni İngiltereye vereceğiz. Tayyare fab tikalarımızda geçen sene 165,000 kişi çalışıyordu. Bu sene 250,000 kişi vardır. İmalât iki misline çık- mıştır. İngilizlerle İspanyollar Yeniden Anlaşıyor İspanya Hariciye Nazrı Suner son günlerde İngiltere ile İspanya ara - sında meseel olan Tanca işini aydın- latmak için beyanatta bulunmuştur. Bu meseleyi hal için İngilizlerle İs- panyolların komisyon halinde topla- racağı dün bildirilmiştir. Süner beyanatında yabancı bir Almanlar İtalyaya Hava Kıt'aları Göndermişler Londra, 2 (A.A.) — Reu- ter: Resmi İtalyan ajansı Ro- Alman hava kuvvetlerine mepem aa İitalara Babaya in Tanca mıntakası üzerin- de gözü olduğunu ve İspanyanın bir emrivâki karşısımda kalmamak için bu şekikle hareket ettiğini bildirmiş- tir. (Radyo gazetesi) B. Sunner'in Sözleri Madrit, 2 (A.A.) — İspanya hari- ciye nazırı Suner, «Haz» gazetesine verdiği mülâkatta hulâsaten diyor ki: Tanca'nın enternasyonal bir — hale k l sun'i bir vaziyet yarat - hava kurmayı reisi General mide diyor ki: düşmanın kuvvetlerini tahşit et- miş olduğu Akdenizde hava ve yük bir İtalyan cüzütamı olarak telâkki edilecektir. İngiltere mi Balkanlar mı Amerikalılara Göre Hücum Hedefi : İNGİLTERE Vaşington, ? (A.A.) — Yılbaşı günü bütün daireler kapalı oldu- ğu halde Hariciye Nazırı Hull nezarete gelerek başlıca müşavir- lerile görüşmüştür. Bu sıralarda Amerikalıları iş - gal eden başlıca sualler şunlardır: Fransızlar tekrar harbe başlı- mı, baş aklar mı? Roma ayrı sulh yapacak mı? Hit- ler İngiltereyi istilâya teşebbüs e- decek mi? Gelen haberlere göre Hitler başlıca taarruzu İngiltereye ya - pacaktır. Bu cihetle Balkanlarda- ki askeri hareketlere dalr - olan haberler ya mübalâgalıdır. veya şaşırtmak için kasden uydurul - maçıştur. Hitler, cihan imparatorluğu pro jelerine karşı başlıca mukavemet merkezi olarak İngiltereyi görü - yor. Amerikan _»::ırılımı. ümitleri- ni kökünden kesmezden evvel İn- giltereye bir darbe indirmek İsti- yecektir, İşte bunun için Manş |1 manlarından, Norveç ve Hollan- da sahillerinden gelen en — küçük haberler bile dikkatle tetkik edi. liyor. v n | miışti, Enternasyonal hırs ve tamağın ifa- desi olan bu vaziyete nihayet — ver- mek... İşte İspanyayı alâkadar eden yegâne cihet bu idi. Vaziyet İtalyanm harbe girmesi üzerine vahim bir mahiyet almıştır. Bu çok tehlikeli ve vahim anda İz- panyanm derhal harekete — geçmesi icabediyordu. Tancanın haziranda iş- gali bundan ileri gelmiştir. Tanca ida resinin kat'i olarak İspanyaya geç- Mesi ise ben hariciye nezaretine gel- meden evvel kararlaşmıştı. Fakat bi- risi Avrupanın bugünkü hakikatleri- ni görmediği için olacak, T 940 Bilânçosu 3500 Tayyare İngilizler Bu Kadar Tayyare Düşürdüler — Londra, 2 (A.A.) — Hava Nezü- retinin verdiği malümata göre 1910 senesi içinde düşürülen Alman tayya- relerinin yekünu 38500 dir. Bunlardan 3090 adedi av tayyare- lerimize 445 i hava defi toplarımız tarafından düşürülmüştür. Düşma - nın tahribe uğrıyan av ve bombardı- man tayyareleri arasındaki nisbet dörde karşı birdir. İngilizlerin 1050 aw tayyaresi kay- bolmuş, nrürettebatmdan 400 tayya- reci kurtularak tekrar harbe gir - miştir. Haziranda düşmandan M43, İngiliz lerden 59, temmuzda iki taraftan 212 ve 49, Ağustosta 957 ve 296 tayyare Zzayi olmuştur. 15 ağustosta Alman- lar tarihin kaydettiği en büyük ha- va hiücumunu yapmışlar, bir haftada 455 tayyare kaybetmişlerdir. İleri Hareket Elbasana Doğrü Dar 4i Devam Ediyor — Manastır, 2 (A A.) — Reu- terin muhabiri bildiriyor: Yunanlılar, Lin köyü civarında. ki tepeleri müthiş soğuk ve kar fırtınası dolayısile henüz alma. mışlardır. Fakat İtalyanlar bura- larını muhafaza edemiyeceklerini bildikleri için malzemelerini Elba- sana çekiyorlar, Kli da Süngü Hücuml Atina, 2 (A.A.) — Yunan resmi sözcüsü, Aaskeri vaziyet hakkında aşağıdaki tafsilâtı ver- miştir: Klisura mın mühim bir h îıkamda yapılan p. * müdafaasına İspanyol kuvvetlerinin yanında başka kuvvetlerin de iştirak ettirilmesini münasip gördü. İşte bu izah edilmez ve eüretli emel izhar olunduğu anda derhal Tancada İz- panyol parası resmi para ilân olundu, vali tayin edildi, enter idare Yu- nan kıtaları, birçok İtalyan mev- b zilerini, süngü hücumu ile almış- ş lardır. Fena havaya rağmen icra edilen bu hareket neticesinde Yu- nanlılar, hatlarını mühim surette — ilerletmişlerdir. e| A a Sh k kaldırıldı. * (Devamı: Sa. 8, Sül. 7 de) aa — Şarlo — .... Hayır oyunu benim değildir! bayım, Avrupada çevrilen büyük diktatör ; <6 YKÜT AM KI Ofn a