27 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÂRABÂ SEVDÂSI Üstad Recaizade Ekremin Edebiyat tarihimizde muhim bir yer tutan üstad Ekremin bu şaheseri yeniden itina ile basılmışür. Eser resimlidir ve sonuna metinde geçen fransızca cümlelerin ve osmanlıca kelimelerin karşıkkları birer cetvel halinde ilâve edilmiştir. Fiatı 100, cildlisi 125 kunıshır. KANAAT KİTABEVİ I7nci yıl sayı: 5886 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf VB mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu! tstanbui No. 246 Teiefon: Başmuharrir: 22366. Tahriı heyeti: 24298. Idare ve matbaa \nmy, 24299 • 24290 GEORGES DUHA DUnya muaharrlrlerinden tercilmeler serisl 42 YARALILA Türkçeye çeviren Flatı: 50 kuruş HALİD FAHRi OZANSO REMZi KiTKBEVi Cuma 27 Birincikânun 1940 Iaşe Alâkalı Vekâlet delegelerinden bir komisyon kuruluyor Millî korunma kanununun tadili münasebetile azı maddelerinde tadilât icrası ve yeni hükümler ilâvesi zarureti hasıl olan Milli Korunma kanununun yeni şekli evvelki feün Millet Meclisinden geçerken üstunde çok çalışılmış bir mevzuun olgun müzakere ve münakaşalarım hazla ve iftiharla takib etmek bahtiyarbğım idrak eyledik. Bir kere kanun memleket hajatını içinde yaşadığımız dünya hallerinin ve şartlarının fevkalâdeliğine intıbak ettirmeği istihdaf eden çok ehenuniyetli bir kanundu. Sonra bu fevkalâde kanunun bir senedenberi geçirdiği tatbikat memleketi ve hükumeti birçok hakikatler karşısında bırakmıştı. Daha sonra kauunu daha amelî, maksada daha elverişli yeni hukumlerle daha mükemmel bir hale koymak için hükumette, Parti de ve Mecliste aylardanberi kılı kırk yaran tetkikler yapılagelmişti. Bu kadar alâkalı çalışmaların muhassalası Meclisin evvelki günkü müzakerelerine hâkirn olan genişlikte, derinlikte ve olgunlukta tecelli etti. Milli Şeıin ziyaEetleri Ankara 26 (Telefonla) Cumhur Beisi Millî Şefımiz İ&met İnönü tarafındajı Büyük Millet Meclisi azasına verilen zijafetlere bu aksam da Çankaya köşkünde devaın olunnıustur. Yann (bu gün) aksam icin de 45 kadar meb'usumuz Inonünün davetlisidir. Halkın dilekleri Vilâyet Parti kongresi bunları tedkike başladı Halkın istekleri birer birer gözden geçiriliyor tının bütçelerıne mesned ittihaz ettikleri taahhud paralarına temas etmekteydi. TaahhüdJerin tamamen tahsil imkânı bulunmaması, kaza idare heyetıerini çok müşkül vazıyete sokmakta ve elektrik, su ve teiefon masraflarının ödenmesmde bile müşkülâta uğran maktadır. Halkevlerinin ihtiyaçlartnı karsılavacak parayı vilâyet idare heyeti gonderiyor. Fakat Parti teşkilâtına mu kannen bir yardım yapılamıyor. Bu dilekleri nazarı dikkate alarak bütçe encümeni, muayyen bir parayı bütçeye ılâve etmiş midir? Bunu öğrenmek istiyonun.» Bütçe encümeni namına Niyazi Tev» fik Yükselen, bu suale cevıb vererek, bütçeye konulan paranın kâfi olduğunu söylemiştir. Bunun üzerine Kartal mümessili, Tokyo 26 fa.a.) Bangkok'tan alınan bir Japon telgrafına gore, Tayland (Siyam) Başvekili, Tayland Ankara 26 (Telefonla) Millî Korunma Kanununun hüku Pransız Hindiçinisi anlaşmazlıgı hak mete verdiği salâhiyetle kurulacak yeni teşkilât hakkında kararlar kında aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: alınmaktadır. Alâkalı Vekâletler murahhaslanndan mürekkeb bir « Tayland Hindiçini hududundakomUyon da kurulacak ve teskili mukarrer İase Müsteşarlığının vazi ki vaziyetin yeniden vehamet kesbet fe ve salâhiyetltri koınisyonca tespit edilerek Başvekâlete arzoıuna mesini istememektedir. Tayland, ancaktır. Hükumetçe Ziraat, Iktısad, Maliye ve Ticaret Vekâletleri mu cak Fransızlar hududdan kıfalannı çekerlerse, o zaman kendisi kıt'alannı Parti kongresinin dünkti içtimaından bir intıba rahhaslanndan müteşekkil bir komisyon da kunılmuştur. Bu komis çekecektır Pransa ile diplomatik müyon, bütün ihracat maddelerimizin asgarî fiatlannı tespit edecektir. zakereler bir çıkmaea varmıştır. thtiParti Vilâyet kongresi, dün öğleden kik hesab raporu da kabul edılerek Diğer taraftan Ticaret Vekâleti başlıca gıda maddeleri üzerinde lâfın istikbalde alacağı şekil, Fransa sonra ikinci reis Ziya Eern'in rıyase ıdare heyeti ibra edilmiştir. her bangi bîr ihtikâr yapılmasını önlemek üzere bu maddelerin satış nın vaziyetine bağlıdır. Fakat Tayland, tinde toplanmasma devam etmiştir. Azadan Zühtü, bütçe encümeni raen fena şıkta dahi tamamile hazırlanGeçen celseye aid zabıt okunauk poru okunduğu bir tırada, encümenden fiatlannı tespit etmektedir. Fazla fiatla satış yapanlar hakkında Millî tnış bulunmaktadır.» tan sonra, Beyoğlu Halkevi reisi Ek bir nokta hakkında izahat istedığini Korunma Kanunundaki cezaî hükümler tatbik olunacaktır. Fiat Resmî tebli* rem Tur gayet etraflı bir ^ekilde tan söyleyerek demiştir ki: Murakabe islerinin tanzimi ve bu teşkilâtın baslı bajına bir cihaz Bangkok 2n fa a.) Siyam Ba$kuzim edilen raporun umumî heyetin tas Kazalarm dilekleri arasında Parti haline getirjlmesi hususunda da tedbirler alınmaktadır. mandanlıfeı tebliği: vibine arzmı rica etmiştir. Rapor itti ve Halkevlerini alâkadar »den bazı diSah günü Fransız topçusu hudud [Arkası sahife 5 sütun 3 te] aşın ateş açmıştır. Topçulanmız şid fakla kabul edilmiş ve müteakıben tet leklere rastladık. Bunlar, Parti teşkilâdetle mukabele etmişler ve muhtelif tam isabetler kavdetmisler ve Fransız Millî Korunma kanunu memleketimiz bataryalannı susturmuşlardır. için yeni dünya buhranının icab ettirdiği millî müdafaa tedbirlerinde ılk sufı işgal edecek ehemmiyeti haiz kanunlardan biri ve belki de birincisidir. Bu buhran bütiin dunya memleketlerininkiıü oMuğu gibi bittabi memleketimizin de normal hayatını azçok haleldar etmekten bâli kalmıyacaktı ve kalmamıştır. Daha rnühimmi ise harbin memlekeümize dahi sirayeti hâlâ ihtimal haricinde değildir. DiitUn Avrupayı kasıp kavuran ve bütiin dunyayı kanştıran silâhlı ve kanlı buhran koca bir okyanusun yayılıp çekilişini andıran büyük hareketlerle ilerileyip Vaşington 26 (a.aâF^JJava gerilejor. Başka türlü ifade ile bu hâlâ mahfıilerınde, kânunusani içtims devresi olanca şiddetile devant eden bir yangınbidayetinde Ruzvelt'in kongreden, müdır. Böyle umumî felâketler karşısında nakalât hatları, elektrik fabrikaları gibi insanların nasıl davranmalan lâzıra gebazı umumî menafie hâdim hususî teşekleceğini izaha hacet bile yoktur: Elbirliküilerin hukumet kontrolu altına konulğile belâya karşı koymak. Türk millet nıasını istemesi bekienmektedir. ve hükumeti korunma kanunile işte bu Nevyork Belediye reisinin nutku vazife üzerinde elbirliği etmiş bulunuBroklyn 26 (a.a.) Nevyork Belediye yorlar. eisi La Guardıa, Brroklyn'de bir nutuk Memleketin umumî hayatı dünya soyiemiş ve ezcümle demiştir ki: buhranı önünde hususî ve fevkalâde bir « Amerikalılar, cebir ve şiddet haremukavemet kabiliyetile daima ayakta Arnavudlukta bir kasabayı zapteden Yunan askerleri Tirana. yolunu gösteren tabelâ önünde ketlerinden kat'iyyen ürkmezler. Tethiş durmalıdır. Ferdin selâmet ve sıhhaü, cemiyetin kuvvet ve salâbeti bundadır. Alârm komisyonu içtima halinde Binneüce vatanm ve milletin her zaman bir zaruret olarak karşımıza çıkabilecek Pasif korunma ve alarm denetne iş pıt ve bu husustaki hazırhklan umumi rnüdafaası buna mütevakkıftır. DUnya leri etrafında müzakerede bulunmak komisyona arzedecektır. Bu tecrübenin buhranının beraberinde sürüklediği teh üzere dun İstanbul Vılâyetinde buviik Kurban Bayıamından sonra yapılma,ı likelerin dehşetini takdir edenler, bütiin bir toplantı yapümıştır. Bu toplanucla muhtemeldir. Maamafıh bu tecnlbe ;eçenlerde tatbik edilen ışık sondürme yalnız muayyen bir zamana münhasır milletlere göre bu buhran dinindye kakarannın tatfcıkında görülen bazı nok kalmıyacak, bir gün bir gece muhtelif dar geçirilecek hayatın demir leblebiden sanlar gozden geçırilmış. ışıklanm iyi zamanlarda fasılalarla tekrar edüe farksız olduğunu ve olacağını olanca maskelememiş büyük binaJann derhal cek, yangın bombalan, tenvır fışek'eri, ağırlığile hissetmekten bir an bile hâli 'ektrllc cereyanlannın kesılmesi mü ışıldaklar kullanılacak, mevcud pills, 1 kalmazlar. Boyle zamanlarda devlet âhazası ilerl sürülmüştür. Koşebaç . sı İtfaiye. sıhhıye teşkılâtından başka aidaresi mes'uliyetini omuzlaruıda tası ğınaklann âmme hızmetine tahsısi, dedi 8 O O kisiye balıg olan yedek poO yanların her tedbiri vaktinde almak binaların bir tip maske kuPanmalan lis. yedek itfaiye. yedek sıhhî «mdad nın temini, mevcud maskeli lâmbp'arın nıecburiyetile çok uyanık ve sıkı davyedek enkaz kaldırma ve dınleme ek'partırılması mevzuu bahsedilmıştir leri de vazife göreceklerdir. Ayrıca &£ranmak mevki ve mükellefiyetinde buBu gün Vilâyette tekrar bir mütelunacaklannı kolay anlam. Cum hassıs komisyon toplanarak alarm dc tif kuvvetler de bu denemede vazife Londra 26 (a a.) Press AssociatioBerne 26 (a.a.) Reuter ajansı bilhuriyet hükumeti haricî buhranın akis neme tecrilbesinın yapılacagı tarihi tes lerini görecekierdir. nun muhabiri Ingiliz sahillerinde bir leri karşısında gerek zaten salâhiyeti Londra 26 (a.a.) Arnavudluktan a diriyor: yerden bıldırıyor: dahilinde olan icraatile, gerek Meclisten Almanyanın Macaristan yolile Ru lınan haberlere gore, Arnavud çetelerı, Noel esnasında İngiliz sahülerindeki İtalyan hatlarının arkasında bıiyuk fa manyaya mühim kuvvetler sevketmekaldığı jeni salâhiyetlerle memleket hamuhafaza kuvvetleri bir misli artırıl ahyette bulunmakta, münakıe yollrmı te olduğuna dair Budapeşteden gelen jatını her türlü aksaklıktan korumağa mıştır. Buna sebeb Manş denizindeki kesmekte ve bozmakta ve münferid haberler Almanya ile Rusya arasmdaki itina eylemektedir. Milletin hususî ve hava şartları olmuştur. Bu şartlar bir İtalyan kıt'alarmı dehşet içinde bırak münasebetlerin gitükçe gerginleşmekte umumî menfaatlerini zamanın fevkalâistilâ teşebbüsu içm mükemmel olarak maktadırlar. olduğu hakkmdaki haberlerle alâkadar deliklerine muvazi çerçevelerine uygun tavsif edilmekte idi. Filhakika deniz gayretlerle korumak hedefini güden bu Bazı çete grupları, Tiranaya dahi gir görülmektedir. Rus Alman gerginUği gayet sakin bulunuyor ve butun Manş kanunu herkesin mümkün olduğu kadar meğe muvaffak obnuşlar ve İtalyan u •se Rumanyada demirmuhafızların kodenizini bir sis tabakası kaplıyordu. fazla anlaması birinci ehemnıiyet deremumî valıhği sarayı da dahıl olm?k uze münistler aleyhindeki hareketlerinden İngüız ordularının mümtaz ku\vetleri re bütun umumî binalara, İtalyanları ıleri gelmektedir. Rusya bu hareketı Alccsini haizdir. manların ilham ettiği mütaleasındadır. Yazan: Mekki Said mitralyoz ve diğer (jtomatık silâhlarla Yazan: Fazıl Ahmed Arnavudluğu tahliyeye davet eden beMeclisin evvelki günkü müzakereleri Nevyork Belediye Reisi plâjlarda dolmuşlar ve sahil yollarmda Macaristandan mühim Alman kuv yannameler yapıştırmışlardır. esnasında muhtelif fikir ve mütalealara Fiorello la Guardia seyrüsefer çok şiddetli bir nezaret alvetlerinin Macaristan yolile Rumanyaya cevaben Başvekilimizin verdiği izahat, İtalyan cesedi ile dolu yollar ıropagandasını reddedeceğiz. Yaşama tında bulundurmuşlardır. islpri yakından takib eden realist bir Atına 26 (a.a.) Atina ajansı bildi gitmekte olduğunu bildiren Nevyork larzunızı ve memleketimizin bü:un halSheppey adası bombalandı aazetesinin Berne muhabiri şunu ilâve devlet adammm her noktasında her bariyor: «nm aziz bildıği hürriyeti müdafaaya Londra 26 (a.a.) Hava ve Dahilî etmektedir. kımdan mükemmel hakikatleri ifade eySırf Elen ahali tarafından meskun buzmetmiş bulunuyoruz. Tazyik altmda Emniyet Nezaretlerinin bu akşamki teb«Rumanyaya gönderilen Alman takledi. Zamanuı fevkalâdeliği ve bu fevkalunan Himara ve bu kasabaya merbut bulunan bütün diğer milletlerin de bu liği: viye kıtaatının mevcudu 150.000 ilâ Yazan: Refik İnce lâdeliğin devlet memunı veya millet ferhimayeden istifade etmelerine çalışacaMünferid bir düşman tayyaresi bu 13 köy, kurtuluşunu kutlulamaktadır. 200.000 tahmin edilmektedir. di herkesten istediği iyi anlayıs ve iyi Hirearaya ilk olarak pazar sabahı Yu[Arkası sahife 5 sütun 5 te] gün öğleden biraz sonra Sheppey adaİvi m3İumat alan mahfillerde söyleyapış mecburiyeti umumen tesHm olıısına botnbalar atmıştır. Hasar az ohnuş nan jandarması girmiştır. Hiır.aralı kah nildiğine göre Balkanlarda vaziyet sünan çok asikâr vaziyetlerdir. İste kanıın F Arkası sahife 5 sütun 3 tel [Arkası sahife 5, sütun 2 de] ra+le bir neticeve eitmektedir tutulacak hareket tarzlannı ve gidilecek yo'lan da gösteriyor. Göniil öyle ister ki herkes bu kanunun kavduğu kaide'erin çerçevelerine intıbak etmek surerile memlekHmİTİn isleri dünya buhNoel yortusu garb cephesinde sakin yüz binlerce senelik gayretin mahsulüranının fevkalâdeliklerine muvazi bir geçmiş. İsanın yüzü suyu hüımetine o dür. Hadi biz yüz binleri bir tarafa bıranvikemmeliyet arzederek yürüsün. gece, ne Almanlar İngiltereyi, ne de İnkalun, vasatî olarak, bin senelik ıstırabBurası daima temenniye lâyık olmakgilizler Almanyayı bombalamışlar J\.ydan sonra insanlann, senede ancak bir la beraber aniavışta ve yanıstaki tehalardanberi kadın, çocuk, hasta, ihtiyaı gece, kinlerini söndürecek kadar olgunlüf er iste bW kılı kırk yararcasına tetdinlemiyen yırtıcı kuşlar, bir gece için liştıklannı kabul edersek, bütün senelekiklerle mümk«n ol^i'&u VaHar ilfri mümeş'um uçuşlannı durdurarak. çam ağarimizin dostluk ve kardeşlik havası içinkpmmeliyette olma«na calisılan Komncı etrafında toplanan bahtsız ailelerin, de geçtiğini görebilmcmiz için daha üç ma kannnumın en tîtî" t»tMk»«ına sevikide bir sığınağa inmek mecburiyetindc yÜ7 altmış beş bin sene beklemek lâbı lliı n«vor t*s«veW1 ivi oakalmaksızın. bol bol dua etmelerine izin gormemiş bir ihtirasla birbirinin kanrtıa zım! • " e^'pkote r?lfi ımsıırlnr olavermişler. Tayyare gürültüsü yerine tatlı susayanlar bile, bakınız medeniyetin teDedi ve gülümsiyerek ilâve etti: J rklannı ank söy'«"lîsi tarîrleıimiye erganun ahenkleri duyulmuş; bomba sirile, bir gece olsun karşılıklı hürmet Size saHrlar temenni ederim, fakaÇ eğer fena Harek»* ederlers*» hatta vüctıdhisleri içinde susarak ibadet etmesini infilâkları yerine zararsız can sesleri etlorinden bile sa'finazar ob'nnhilereğini biliyorlar. Kimbilir, belki bir gün gelir, benden paso! rafı kaplamış. Nikbin arkadaş sinirlenmişti. Eğer etifade eylerken bütün Meclisin umumî bu hürmet duyguları daha esaslı, daha Bu havadisi okuyan bir nikbin arkadaş umumî bir mahiyet alır. Terakki devam • aftakiler müdahale etmeseydi ve flıevtasvibile karsılandı. şbyle dedi: Koordinasyon islerinin bir itiyad haliettikçe insanlar, bir gece için değil. ebe zu da bu iki arkadaş nazarında 4>iraz tıe gelebilmesi temennisine Basvekil de Ne olursa olsun, medeniyetten ge diyen birbirlerine saygı göstermenin lü daha hayatî bir mahiyet gosterseydi, bütün samimiyetile istirak etti Ancık Kurban bayramına kadar s i ne ünıidimizi kesmemeliyiz. Binlerce se 7iımunu neden idrak etmesinter? tecrübenin gösterdiği hakikat sudur ki nelik ıstırablı gayretlerden sonra vanBedbin bir arkadaş bu nikbin mütalea ve mahallî bir düşmanlığa darıa diçer sahalarda olduğu gibi bu sahada olabilirdik. lan netice gene birseydir. Her türlü in yı doğru bulmadı: dahi sıkı çahşmak ihtiyacından vareste sanî düşünceleri hiçe sayarak, balta Bugünkü medeniyet binlerce değil, Müşteşarlığın vazife ve salâhiyetleri bu komisyon tarafından tesbit olunacck Hindiçini hududunda yeni hâdiseler Siyam Başvekili harbe hazır olduğunu bildiren bir nutuk söyledi Şehrimizde yapılacak alârm tecrübeleri Dün Vilâyette toplanan büyük bir Ruzveltin pazar günü komisyon eksiklikleri gözden geçirdi söyliyeceği nutuk alâka ile bekleniyor Amerikanın yardımı NOEL TATILI Arnavud çeteler RUMANYADA Tam bir istilâ havası daha boşuna gitti Almanyanın 200 bîn Cephe gerisindeki miina asker sevkettiği kale yolları kesiliyor bildiriliyor taaliyete geçti Almanlar Taymis man Tirana giren çeteler, Balkanlardaki vaziyetin sabında Sheppey adasını vah sarayına İtalyan süratle bir neticeye bağbombardıman ettiler lar aieybinde beyannalanması isteniyormuş meler yapıştırdılar BUCUN 2 nci sahifede: 5 ir"' sahifede: Öbür diinyadan Üç dakika Millet kürsüsünde Ve Acayib tipler: Bazil Zaharof Birhaç söxte Bayramlar ve kardeşlik duyguları YUNUS NADÎ [Arkaa sabile 3, sütun 2 de] Garb sölünde son süı'atle ilerleyen bir İngiliz tankı