21 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r Devlet Çitabları Müdürlüğiinden: Yiizüncü doğiım yüı münasebetile NAMIK KEMAL Oğlu AK Ekremin eseri Bu eserle Namık Kemali kendisine en yakm bir kimsenin kalemile tanıyacaksınız Fiatı 30 Kr. Sabş yerî: MAARİF VEKİLLİĞİ YAYINEVİ Ankara caddesi 17 nci yıl sayı: 5880 umhuriyef tSTANBUL CAĞALOĞLU tSTANBUL CAĞALOĞLU Teleion: Basmuharrtr. 22366. Tahrit heyeü: 2429& Idara ve matbaa kısmı: 24299 • 24290 YURUYUŞ YILDÖNÜMÜ FEVKALÂDE SAYISI •İktısadî Yürüyüş» mecmuasının 36 sahifelik yıldönümü fevka)âde sayısı çıknuşür. Bu sayıda; maruf ikiısad otoritelerinin yazılan vardır. Prof. Sıddık Sami, Prof. Abdülhak Kemal Yörük, Prof. Dobresberger, Prof. Alfred Isaac, Prof. Neumark, doçent Refii Şükrü Suvla bunlardan birkaçıdır Bütün genclerin zevkle takib edecekleri İs adamlanmız» serisine de bu sayımızda başlanmışbr. Umumî satıs yeri: Ankara caddesi No. 89 YÜRÜYÜŞ KİTABEVİ J N ^ ^ 248 Cumartesi 21 Birincikânun 1940 yüztincü yılı Oidealbir ınsanaı: Ve işte bütün faziletlerini taclandıran mügtesna bir mazhariyetledir ki bize vatanperverlik mürşidliği yapan en büyük sairimiz oldu yüz yıl ve daha fazla yaşayan insanlar yok mu? Eğer Namık Kemal o uzun omürliilerden biri olsaydı, demek şimdi hâlâ aramızda yaşamakta bulunaraktı. Bu bizün için olduğu kadar bizzat kendisi için ne büyük saadet olurdu. Aşk derecesini geçen bir sevgi ile bağlandığı Vatan ve miUet onun gorebildiklerinden çok daha acı, çok daha tehlikeli badireler atlattıktan sonra yepyeni bir hayatiyetle dünyaya adeta bir daha doğdn, ve yeniden haysiyet ve serefi bütün insanlığın tasdik ve takdirine mazhar yiice bir mevki işgal eyledi. Dahilen dev adunlarile inkişaf eyleyen cumhuri \arlığımıza muvazi olarak haricen kendimizin ve çevremmn sulhuna ve emniyetine temeltaşı teskil eden kuvvetli bir siyasetin mümessili bulunuyon z. Türk milletinin bu kabiliyet ve kudrcti v a t a n ş a i r im i z i n tasavvurlan hududunu bile çok aşmış olduğunda şüphe yoktur. Millette iimid ettiği feyzi görmeden ölürse mezartaçına vatan gibi kendisinin de nıahzun Bu gtin büyük vatan şairi Namık Keolduğunun yazılmasım isteyen Namık Kemaie e b e d i y e t t e ?en v e m e s malın dogvununun yüzüncü yıldonü • d olabileceğini temin edecek haldeyiz. müdür. Bu münasebetle butün mek teblerde, Üniversitede, Guzel San'atlar Vatan, millet ve hürriyet mefhumla Akademısinde ve Halkevlennde ihtifaller yapılacak, büyük vatanperverin nnı kendisinden öğrendiğimiz Namık hatırası tazlz edilecek, pıyeslerinden •Kemalin busün yiizüncü doğum yıldö bazı pasajlar tems.l edılerefc bcatelennümünü kutlularkcn onun nıhuna böy ml? eserleri çalınacaktır. le bir hesab vermekten ne büyük zevk Lise ve orta mekteblerde günün Uk ve saadet dııyuyoruz! Onun ölümünü dereleri Namık Kemaie tahsis edılmıştakib eden yıllann acı ve tatlı, fakat tir. Muallimler talebelere buyük Kedaha ziyade kara ve karanlık bütün malin hayatını anlatacaklar, vatan günlerinde gene kendisile beraber ya sevgısinl terennüm eden eserlerinden çadık. Abdülhamidin tam bir çeyrek asır süren istibdadile mücadele edcrken hep onun kahraman ruhaniyeti pişdanmızdı Pervasız hücuma geçen her fedakâr Türk genclnin dilinde Namık Kernalin: Civanmerdani hazer kavgadan ey bidad Srir jcmfiri rulmün atejt hunu homiyetden Teranesi tekerrür ederdi. 10 (23) temmuz 1908 inkılâbının ferdasmda bütün sahne ve kürsülerde hep Namık Kemalin Vatan kasidesi terennüm edilmiş olduğunu tahattur edenler, o inkılâbı bu büjük şairimize borclu olduğumuzu teslimde ittifak ederler. Namık Kemal İstiklâl savaşianmızda da bizi bırakmadı. Buhranh bir günde onun vatani heyecanlanndan bin olan • oc mudur kurtaracak bahU kara made. Yf rini? Mısraı Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsünden çınlayarak aksetmisti. Sual cevabsız kalmadı. Kütle arasından biri ayağa kalkü, şairin semalardan bize bakan ruhunu şâdedecek bir celâdetle cevab verdi: Bulunur kurtaracak bahtı kara made. rini.' Bu cevabı veren M u s t a f a K e m a l Idi, ve itiraf etmeli ki yerden yüksek n bu cevab, sanki o aralık herkese milleîle Akdenizden gpnra, şimdiye kadar bir ttalyan gölü farze dilen Adriyatik denizinde de hâkim vaziyete geçen Ingiliz donanmaaımn kruvazor filolarından birisi, son süratle keşif ve karakol vazifesine gidiyor Bugünkü merasim parçalar ckuyacaklardır. Üniversite konferans salonunda saat 1 l,3O da büyuk bir ihtifal yapıla caktır Açış nutkundan sonra profesör Halide Edıb Adnan. doçent Ali Nıhad Tarlan. Ziyaeddin Fahri Pındıkoğlu, Ahmed Hamdi Tanpınar bırer konferans verecek. Talebeler tarofından salrin seçme parçalan okunacaktır. tnkılâb Müzesinde de Namık Kemalın eserlerini toplıyan bir sergi hanrlanmıştır. Sergi, Üniversitedeki merasimden sonra açılacaJc ve herkes tarafından gezilecektir. BARDİADA ATEŞ ÇEMBERİ DARALIYOR! Derne ve Benina ttalyan üslerinde geniş^tahribat yapıldı YüOOStAVVA \0 DONANMASı ADRIYATIKTE! Zırhlı filosu Avlonyaya girerek şiddetle bombardıman etti INGILIZ Millî Korunma Kanununda yapılan tadilât Bardia istihkâmları denizden dövülüyor Kahire 20 (a.a.) Ortaşaık İngiliz kuvvetleri umumî karargâhı tarafından neşredilen resmi tebliğ: Mısuda: Bardia civarında vaziyette değişiklik yoktur. Sudanda: Gallabat ve Kassala civannda keşif hareketlerine devam edilmektedir. Kenyada: Şimal hudud mmtakasında Boran köyüne hücum eden bir dvşman nıüfrezesine hâdise mahalline yetişen ki Afrika kıtaatına mensub bir grup mukabele ederek iki düşmanı öldiınr.üş, 0 deve ile birçok harb malzemesi iğlinam edilmiştir. Zayiat yoktur. [Arkası sahife 5 sütun 4 tel Limana 100 ton inf ilâkli mermi atıldı İngiliz donanmasının nihayet zorlayıp girdiği Adriyatik denizini gösterir Iıarita Hükumete verilen birçok salâhiyetler genişletildi, ve bir kısım siddetlendirildi Yunan ordusu HARB VAZIYETİ İTALYAN Umumî vaziyette denizaltılarına büyük değişiklik verilen emir: tngiliz Akdeniz donanmasının Adriyatik de. nizine girmesi son derece mühimdir Ankara 20 (Telefonla) Millî Korunma kanununun mer'iyet mevkünde bulunduğu dokuz aylık zaman zarfındaki tatbikatın verdiği tecrübelere göre bazı hükümlerin değiştirilmesi ve salâhiyetle teşkilât meselelerine aid Lazı yeni hükümler konması lüzumu hasıl omu} ve bu maksadla bir kanun lâyihası hazırlanmı;tır. Meclis Muhtelit encümenince tetkik edilmi? olan bu lâyîhanın anahatlarını bildiriyorum: 1 Millî korunma kanununun 5 inci maddesi şu şekilde değişdrümektediir: «Koordinasyon keyetinin mesaisini ihzar etmek ve bu kanun hükümlerinin ve tcra Vekilleri heyetince bu kanuna müsteniden ittihaz olunan kararlann trtbikatını takibe müteallik işleri görAtina 20 (a.a.) Resmî bir Yunan YUNUS NADİ mek üzere Başvekâlete bağlı Koordinasyon bürosu tesis olunur.» sözcüsü dün akşam şunları bildirmiştir: [ Arkası sahife 4 sütun 1 de] Arnavutluk hududunun şark sahili [Arkası sahife 5 sütun 3 te] ağır fakat emin ilerliyor «tspanyol bandıralı ticaret gemilerine ihbarsız hücum ediniz!» Londra 20 (a.a. Amirallık daire. sinden büdirildiğine göre, İtalyan denizaltılanndan bir grup bazı Ispanyol ticaret vapurlarına hücum etmek için emir almıştır. Bir İtalyan denizaltısına karşı yapılan ve muvaffakiyetle neticelenen bir hücumdan sonra İngilizler Amiral Mario Falangola'nın imzasını ta şıyan bu emrin bir suretini ele geçirmişler ve fotografım çekmişlerdir. Emirde şunlar yazılıdır: Adriyatikte harekâta bizzat kumanda eden, İngilterenin Akdeniz filosu başkumandanı Amiral Sir Cunnikham Londra 20 (a.a. ) İngiliz amirallık dairesi tebliğ ediyor: Akdeniz donanmasının ağır ve hafif cüzütamları İtaljanların Arnavudlukla olan bahrî muvasala hatlarını zorlamak üzere Adriyatik denizinde bazı barekette bulunmuşlardır. Akdeniz donanması baskumandanhğının bildirdiğine göre. 18 birincikânun gecesi Amiral Pridham VVipperin kumandası altında bulunan kruvazor ve torpito muhribleriııden mürekkeb bhr kuvvet Adriyatikte Bari ve Draç limanlanna V adar olan kısmı tamamite taramıstır. IIiç hir düşman gemisine tesadüf edilmemiştir. Aynı gece zarfmda bizzat başkumandan tarafından idare edilen arhlılardan mürekkeb diğer bir kuvvet Otranto boğazını geçerek cenubî Arnavudluktaki İtalyan kuvvetleri için en hayatî bir iase limanı olan Avlonyayı ağır bir bombardıman altına almıştır. Yüksck infılnkb güllelerden 100 ton kadar atılmıstır. Bütün bu harekât esnasmda düsmaıun hi<; bir mukavemetine tesadüf edilmemiştir. fArkasi sahife 5 sütnn 3 tel Sahilde Cirnarayı İtalyanların müdafaası güçleşti mmtakasında İtalyan kıtaatı Porto 'alermon körfezi yanındaki mevzileri ;erkederek şimalde Himaraya doğru ıçmışlardır. Merkez mmtakasında Tepedelen civarında yakından sıkıştırılan İtalyanlar fimdi ricat halindedir. Tepedelenin yacınında mühim bir üs teşkil eden Kif Arkası sahife 5 sütun 1 de] Bugün NAMIK KEMAL Hakkında ufak hatıralar Askerî vaziyet, İngiltere ve müt tefiklerinin lehine inkişaf etmekte devam ediyor. İngiltereye ya"pılan mahdud ve zayıf Alman hava bombardımanlanna mukabil, İngilizler, Almanyada Manheim'i üçüncü defa bombaladıktan ve Milâno'ya da hücum ettikten sonra, Ren mmtakasında Kolonya, Ren gibi şehirieri ve Norveç denizyollarını bombardı man etmişlerdir. Milâno'da meşhur «440«7 nunaralı ve 2 cari tarihli teiPirelli otomobil lâstiği fabrikası ve siz emrinin bir suretini ilişik olarak bunun kauçuk stoklan yakılmıştır. gönderiyorum. İmza: Korvet kaptanı Avlonya yeniden bombalanmıştır. Sausto Sesiini. Libya cephesindç tngiliz taarnızu Suret: devam etmiştir. İneiliz donanması «Casablancadan hareket eden ve LizAdriyatige girmiştir. bona gitmekte olan Yabarra ve Pinillos Libya cephesinde kumpanyalarına. aid Ispanyol bandıralı Bardia'da İngilizler tarafından vapurların hepcine ihbarsız hücum edil. çevrilen İtalyan kuvvetlerinin iki mesini kumandamz altındakr cüzütamtumen kadar oldugu anlaşılıyor. lara emrediniz.» Kamyonlarla bu mıntakaya gönEmrin altında bu iki kumpanyaya aid derile İngiliz piyadesi, saatten saate artarak bu müstahkem İ vapurların evsafı ve hususî işaretleri f Arkası sahife 5 sütun 2 dei kavdedilmektedir. Yazan: Mithat Cemal 2 ncı sahıfemizde Büyük adam Cemiyetin yarınld iştiyaklanm bugünden sezen ve onları jorulnıa7 bir gavretle ifade edenlere büyük adam diyoruz. San'atkâr olsun, fikir veya devlet adamı olsun, ferdi kütleden sjııarak ona büyüklük sıfatını veren başlıca unsur demek ki bir se?îs ve ifade kabilijetinden ibarettir. Kütle, günü güııüne nefes alan, günü gününe duyan ve düsünen. fevkalâde hassas olmakla beraber insiyaklannın kumandası altında jasadığı için ne istediğini pek bilemiyen ve bundan dnla}i hem muhafazakâr hem atılgan bir uzviyettir. Biz, daimî bir değisikliğe tâbi bulunan bu canlı varlığın bünyesinde kücük birer zerreden başka bir sey değiliz Yarınki kalıbının agrıları içinde kıvranan büyük uzviye<ten arada bir bize de küçüU sancı kırıntıları sirayet edebilir. Biz zerreler. payımıza düşen ufak sancılarla bu ölüm'ij c'ünyada avunur gideriz. Fakat büyük adam böyle değildir. O, yarının ruhunıı bütün aydınhğile gornıekle kahnaz; hem sonsuz bır aşkla sevdiği cemijetin toplu acısile, hem de bütün ifade kabiliyetine rağmen yarmı bugüne anlatamamanın aczinden doğan hududsuz elemle kıvranır. Büyük adamların, ölümlerinden sonra da bir yanardağ heybetile parlamakta devam cöneleri, her hahie bundan olacak. Taruıa kavusan cemiyet onu kucaklayor. Fakat bejhat ki bu vuslat ekferiya kemikleri çürümüş bir mezarın başırtda ve tek taraîlı olduğundan yanm kalıyor. Eirhac Namık Kemal ve felsefesi Yazan: Ziyaeddin Fahri Taranto limanında, İtcdyan donanmaaına yapılan gece baskınında hasara uğrıyan harb gemilerinden bir kısmtnın vaziyetlerini tespit eden fotoğraf: 1 Torpil isabet eden bir muhrib (İnfılâk takdirinde etraftakilere ziyanı olmaması için açığa çekilmiştir.), 2 Grecale tipinden bir muhrib. 3 tsapete ugradıktan sonra çekilen bir kruvazor 4 Etrafındaki yag tabakası ıdolayısile, isabete ugradıgı tahmin edüen bir lcruvazör. 5 Ayni sınıftan kruvazor, 6 Yanmaita olan bir deglzaAU, Fındıkoğlu 3 üncü sahıfemizde
