15 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

15 Birîndkâmm 1940 CUMHURfYET Iki mühim tarih nnlann birincisi bu seneni 15 eylulüdür. O gün İngiltereyi istilâ teşebbüsunün akanıete uğramış olması bu tarihe büyük bir ehcmmiyet vermiş ve şimdiki büyük harb tarihinde bir dönüm noktası kıy metini kazanmasına sebeb olmuştur. İkincisi bu ayın 10 uncu günüdür. Bu d Mısır hududundaki İtalyan kuvvetlerinin Mısırı istilâ teşebbüsüne kat'î bir darbe indirilmcsi dolayısile büyük bir tarihî kıjmet kazanmıştır. İngiltereyi istilâ teşebbüsünün muvaffak olması, şimdiki büjük barbi mihver hesabına kafî bir neticeye vardırabilirdi. Bu teşebbüsün akamete uğraması sayesinde harb devam ediyor, İngiltere mukabii taarruz için hazırlanıyor, hürriyet ve demokrasi cephesi günden güne kuvvetleniyor. Fakat Mısırı istilâ teşebbüsünün akamete uğraması ayni derecede değilse de asağı yukarı ona muadil bir tesiri haizdir. İjıgilterenin Ortaşark ordulan Başl'umandanı General V/avell, bu istilâ teşebbüsünün akamete uğramasınm ehemmijetini tarif sadedinde diyor ki: « . . . Bu hezimet yalnız bütün Ortaşark vaziyeti uzerinde değil, yalnız her tarajtaki askeH vaziyet uzerinde değil, jakat butun dunyada hürriyet ve medenıyetin isükbali uzerinde hesab. sız tesir yapacaktır.* Bu sbzler, İtalyanın Mısırı istilâ teçebbü^iınün akamete uğramasının ehemmiyetiiii tarif ettiği gibi, bu teşebbusün muvaffakiyeti takdirinde İtalyanın alacafı neticeyi de tarife yardım eder. Çünkü İtalyan teşebbüsünün muvaffakiyeti takdirinde, bu sözleri, İtalya söyliyecek, İtalya İngiliz hezimetini bu tarrda tefsir edecek, yalnız Ortaşarkta değil, yalnız her (araftaki askerî vaziyet üzerinde değil, bütün dünyada hesabsız tesir yapan bir zafer kazandığını ilân edecekti! Bu da 10 birincikânun tarihinin 15 eylul larihinden daha az ehemmiyetli olmadığım tebarüz ettü'iyor. Hava Kurumuna yapılan teberru istanbul manifatura ve tuhafiye tüccarları geniş mikyasta teberruata devam ediyorlar Ankara 14 (a.a.) Bugün bize ve. rilmiş olan malumata göre İstanbul manifatura, kazmir, ipekli, iplikçi ve tuhafiye tüccarlarının Türk Hava Kurumuna geniş mikyasta yapmakta bulundukları teberrüün devam eylemekte olduğunu bildirmektedir. Tüccarlanmızın bu değerli teberrülerine aid listeye nazaran Nesim Mirzahi Benarditti ku. ruma 3500, İsak Benezera ve Eskinazi 3000, Şekerciyan Armenak 2500, İhsan Mermerci 1500, Katatan biraderler ve manifatura limited bin beşer yüz, Benyamin Vayu Politi 750 lira vermişlerdir. Servet Avunduk, Selimzade Abdülmecid mahdumları, Selim Denk ve ortağı, Fındıkhyan ve şeriki Sadi amer, Mığırdıç Yazmacıyan, İsak Varon ve mahdumları da beşer yüz lira, İsak Ta. ragono mahdumları 400 lira, İlya Kapuano mahdumu, Şaul Menahem Ilya Kohen şürekâsı üçer yüz lira, Leon Çıknavur, İlya Yeruşalmi ve ortağı iki yüz ellişer, Minyas Karakaş 200, Vahe Köseyan ve ortağı Üzyel Mizrahi ve Boyacıyan Çilingiryan yüz ellişer lira, Alber Katalon, Avram Benezra, Bohur Piçon yüzer lira, Pandeli Aymeloğlu, Vahan Tanal ve ortağı yetmiş beşer, Veü oğlu Ekrem Haznedar ile Parahya oğulları da ellişer lira vermişlerdir. Tülbendcilerden Yordan Pilidis ile Mehmed Murad oğlu üçer yüz lira, Peyami Öven Mustafa iki yüzer lira, Hamalyan, Maksud ve İrfan yüzer lira, Yervant Şamlıyan 50, Vahan Maz h'ımyan 40. Sahak Manuelyan ile Alber Dikiciyan otuzar lira, Leon Kuyumcıyan, Parunak Özsener ve KÜDedelenyan yirmi beşer lira vermişlerdir. Manifatura ve iplikçilerden Polat İL mited 1500 lira. Nphma Pesah 1250, Hayim Alaton da 75 lira teberrü eylemişlerdir. nnınımımııı • TETKİKLER, TAHLİLLER |b~ Sollum garbinde Bir meydan muharebesi bekleniyor fBas tarafı 1 inc) sahifedel \*e ileri unaurlar tarafından zaptedilen mevzileri takviye etmektedirler. Aiınan İtalyan esirlerinin miktarı saat ba.şında artmaktadır. Halledilmesi icab eden meseleden biri de bu esirlerin nakli ve iaşesidir. Esirlerin büyük bir kısnıı civar limanlara nakledilnıek suretüe donanma bu meselenin halline yardım etmektedir. Cepheden gelen yaralılar İtalyanların arzu ile harbe tmedikleri ve biran evvel harbi bitirmek istedikleri hakkında Kahirede hâkim olan hissiyatı teyid edi yorlar. İNSAN VE ŞAİR Yahya Kemale "Evvelâ irademizi kıivvetlendirelim!,, Maarif Vekilimiz radyoda, faydalı bir konuşma yaptı Iskere kışlık tıediye Çöl harbi Iııgiüz kuvvetlerinin, garb çölünde İtalyan kuvvetlerinin kahkarî ricatile neticelenen, askerî harekâtı devam ediyor. Ingiliz kuvvetlerinin yaptığı anî baskın, İtalyanların Sidi Barranideki üç fırkalarını aylardanberi tahkim ettikleri mevkilerden söküp atmakla kalraamış. bu fııkaların ricat hatlarını da keserek bütün bütün perişan etmiş, Mısıra taarruz için hazırlanan ve depo edilen malzemenin en büyük kısmını ele geçirmiş ve Mıstn tehlikeden kurtarmıştır. İngilizlerin yaptığı askerî bareket ilk ve mühim hedefini tahakkuk ettirmiş olduğuna gore bu kuvvetlerin Mısır hududunu ve Mısırın garb çölünü aşarak Lib>a\a girip girmiyecekleri meselesi kalıyur. Alınan malumata gore İtalyanlar kuvayi külliyelerini mütemadiyen geri çekınekle ve Ubya dahilinde bir mudafaa hattı vücude getirerek Ingilizlerle burada karşılaşmak için çalışmaktadırlar, fakat Ingiliz hava kuvvetleri Libyadaki bütün İtalyan mevkilerini siddetle bombardunan etmekte ve Italyanlan azami zayiata uğratnıak için fasılasız bir gayret göstermektedir. Bu böyle olmakla beraber İngilizlerin Libya dahiliııe uzanmak fikrinde olup olmadıkları hakkında henüz bir hüküra verilcmez. Harekât devam ediyor ve alınan neticenin büyuklüğü gunden güne daha fazla tebarüz ediyor. İtalyadaki tesirat: Hâdisenin İtalya dahilindeki tesiri, İtalyanın harbe girmesindeki isabetsizliği lakdir etmek ve munferid sulh ihtimallerıni için için ruönakaşa etmek şeklinde tezahür ettiği anlaşılıyor. İtalyan kaynaklarınm bilbassa bu iki noktaya karşı ısıarla cevab vermeğe uğraşmalarından İtalyan efkârı umumiyesinin bu iki nokta ile meşgul olduğuna faüknıolunabilir. İtahau kaynaklan, İtalyan siyasetinin isabeti ve munferid sulh meselesinin asla bahis mevzuu olmadığını söylemekle kaknıyarak asıl ciddî harbin bundan sonra vuku bulacağını da iddia etmekle herhalde İtalyan efkârı umumiycsini tatmin jerine. büsbütün rahatsız ediyor ve kendini hissettirmeğe başlayan hoşnudsuzluğu derinleştiriyorlar. Ankara 14 (Telefonla) Maarif Vekilimiz Hasan Ali Yücel tasarruf haftası münayebetile bu akşam radyoda bir nutuk soylemiş ve ezcumle şoyle demiştir Ankara 14 (a.a.) Türkiye Kızılay < Milli Şefimizin, senelerdenberi Cemiyeti umumî merkezinden tebliğ sözleri ve hareketlerüe telkin etmeğe ve edilmiştir: tahakkuk ettirmeğe çahştığı şu hakikaU Askerlerimize kış hediyesi tedarik edilmek üzere Türk şeker fabrikaları burada tekrar etmek Maarif Vekilinız anonim şirketinden umumî merkezisıfatile benim için hem zevk ve hem bir miz veznesine 5000 lira yatınlmış ve vazifedir: Millet hayatı içinde millî şucemiyetimizce de bu hediyelerin teura dayanan bilgi uyanışı olmadıkça darikine tevessül edilmiştir. Kızılay devlet ve ferd tarafından ahnacak her Cemiyeti umumî merkezi, Türk jje. ürlü iierleme tedbirleri, geçici ve göker fabrikaları anonim şirketine bu :ücüdür. Nekadar doğru.. Dış gayesi su'f kıymetli yardımlarından dolayı tenenfast gibi görünen ticaret sahasında, şekkürlerini takdim eyler. kendisinde bu şuur uyanmış bir yurdlaş, tasavvur edilebilir mi ki içinde buunduğu cemiyet ve hakkm zararına bir ıhşveriş yapabilsin? Vatansever bir tüccarın hakikî kârı, yalnız kendisinin de(Baş taıalı 1 inci sa, ğil, beraberinde bütün milletin kazan mmtakalardaki vaziyet şoyle hulâsa edıdığjdır. lebiiir Cenub mıntakasmda İtalyanlar Himara Evvelâ irade kuvvetL. ümanının akıbetinden endişe etmeğe Herşey gibi tasarruf da önce iradeyi başlanuş görunmektedirler. Aunaa bazı zcrlayarak başlayacaktır. Nitekim bizde haberlere göre de Italyanlar bu şehir de böyle oldu. Fakat gene herşey gibi deki malzemelerini nakle başlanıışlardır. irade ile, kendimizi zorlamakla başlayan Ayni zamanda, kuvvetli bir mukavemet bir h&reket ,on yıldanberi artık mi'Ji gostermek maksadile şehrin ön kısımlaiHyadlarımız arasına girmiştir. İrade ile rmda bir hat vücude getırmektedirler. yapıhşındaki güçlük, itiyadla kobylaşmış Merkez mmt^if^yınriaiti Yunan kıtaatı demekür. Bugün insanlık, tarihin en çs Premedi'nin batı şimalinde arazi kazatin savaşlarından biri içerisinde yaşarken narak bu bolgeye hâkim olan mühim bir Türk milletinin, bu savaşın iktısadî seı dağ tilsilesinın işgali ile elde ettikleri pintüerinde nen az müteessir olmasına vaziyetten isüfade etmektedirler. Kıtaat rağ;nen ahşverişte uğradığımız müşkül mütemadiyen batı şimal istikametinde leri bu itiyadla yenebileceğimizi bir an ileriemektedırler. Çok arazi kazanmakta unutmamalıyız. olan Yunanlılar civar tepelere kuvvetli bir Eurette yerleşmektedirier. Şimal mınBekanın en büyük nrn takasında kar fırtuıalarına rağmen, Yurddaşlarım, Mîmleketimizde başlamış ve hayîi Pogradeç'in şimalinde ve batı şımalinda ilerlemiş olan tasarrui terbiyesinde öğ muharebeler büyük bir şiddetie devam retmenlere ailelerin müşterek çahşma etmektedir. İtalyanlara takviye kıtaatı vazifeleri, daha büyük bir hızla devam gelmesine rağmen bu bölgede teşebbüs etmeüdir. Onlar tasarrufu hayatm ve daima Yunanlıların elindedir. İtalyaniar bekanın bu büyük sırrını. evlâdlarına, mühimmatlarıru tayyare ile nakietmek talebelerine ve muhitlerine nekadar de teditîeı. Yunan matbuat nezaretinin söz söyvamlı ve teferruatlı bir şekilde yayaı larsa, bizden sonrakilere intika! edecek lemeğe mezun bir memurunun ifadesiiıe olan millî hazinelerimiz de o kadar zen göıe, tebliğlerde zikredilen muharebtier gin obcak ve Türk nesilleri o derece snasında alınmış olan İtalyan esirîerinin miktarı 200 subay ve 7000 ere baüij refah bulacaktır.» olmaktadır. Son günlerde ahnan esirler bu ıniktara dahil değildir. Şeker Fabrikaları Şirketi 5 bin lira teberru etti Yunan kıt'aları Dilde yaşıyan, dille olan ve dili oldu çare ki mesele artık kendisini gösterdifi bunun gibidir. Şair, kelimelerle çalışan ue ran ve bu suretle kendmi ve rauhitini için bizden bir cevab beklemektedir. ğü> yeni sözler ve bunlann içinde yuğdeğiştiren yaratıcı bir oluşla temayüz Şiıri kelimelerle yapılıp vezin ve kafl •rulan yeni şeküler bulan ve bu şekiileı etmiş insanı diğer bütün canlı varlıklar ye ile ahenkleştirilen bir san'at gibi gö içinde yeni bir hayat lfa anTr|i« yeni ke7 dan ayıran daha esaslı bir cevher yoktur. renlerin şairi sadece bir kelime kuyum limeVr yaratan, daha doğrusu kendi Onun dili başka hiçbir varlığın diline cusu ve bir vezin ahenkçisi zannetme dünyasdını bulan, onu söyleten, ruh balbenzemez. Diğer bütün canhlar yalnu leri, meaelenin vazediliş tarzına göre, hiç lerini sembolleştiren ve seslendiren bir canlarını alâkadar eden ve canlarından de abes değildir. Daha ileri gitmek ista adamdır. gelen bir hassasi ^^^^^^ Müzikal ve plâstik mmmmmmmm^mm^ yetle yaşar, yalnız unsurlardan başka bunlara aid olan şey mantık ve teessürlelerin ifadelerinden rini de çalıştıran şaanlarlar. Dünyayı bü irin kendini bazan GrazyanTnin tutunabileceği tek tün çehresile gör ses oyunlannda kaynokta meğe, bütün dünya ile konuşmaga, ons ı yip de onu hisler sirayet ettiren bir kud betmeğe kadar gitmesi ve bazan sır Londra 11 (a.a.) Röyter'in askerî göre ifade kalıp ve edaları yaratmağa ret gibi gorenier ve bunun için de muh zıhrj bir hale duşmesi onu Ölü eserlere kabiliyetli değildirler. Bütün dünya ıie telif münebbihlerle nassasiyet antrtn götürmekle neticelenir. Çünkü fikirle muharriri General Gough Libyada kazanılan zaferden bahsederek Gtazianikoııuşmasını ve bütün dünyayı dılıle maniarı yaparak tannan kelimeier, hia, hayalle kelime müziği birbirleri içinnin nerede mukavemet etmesi muhte . kucakJamasıru ve bu dile verdiği sonsuz tumıurakJı üadeler ve beyecanb. oku de kayııamış bir söz haüne gelmedikee mel olduğunu şu şekilde anlatıyor: elâstikiyetle bir çok ve çeşidü dünya yuşlarla şiir yarattıklarına inanan çile sür vücud bulamaz. mukavemet etmeğe muvafları tasavvur ve ifade vasıtalarile yarat kelşer az ohnaaığı gibi bunlann yanmda Hayallerin parlaklığı, dilln keyfiyeti fak olursa bunu ancak Sollum'un gar masını bilen ve bu suretle görülen ve şürin sırrını edebiyat ders kitablarının kompozisyonun mükemmeliyeti, fikrin bına ttsadüf eden mıntakada Trablusbilinen dünyayı aşarak fizik. dünyanın saymakia bitiremedikleri binbir marıiette kıymetı, ifadenin cazibesi güzel bir nesre gorenier ve sözde ilhamlarını buniarla kâfi gelebilirse de bir şiir yapmağa kâfi garb hududunda yapabilecektir. O zaman yanında metafizik dünyalar yaratan v« General Wavell ilk darbesini tekrar bu kabiliyetile metafizik bir mahluk ha bezendırmek ve yahud şiirin vezinli gü Belnıez. Facia, hikâye, güzel eda, tesirlı zel bir yazıdan ibaret olduğuna inana ve rakik dil, hatta yüksek düşüncelet lamak için Sollum geçidinden kâfi kuvline gelmiş bulunan, ayni zamanda içini, vet geçirmek meselesile karşılaşacaktır. sözünü açmasuıı bildiği kadar saklama rak ellerine geçirdikleri kelime unsurla şiirin kuvvetini, bize yeni bir dünya açrile güzel tasvirli ve yüksek hayaui madan ve buraya sürüklemeden, artıra Bu takdirde ise umumî vaziyet Ingilizsuıı da bilen, birincisile konuşup yazler için çok müsaid olacaktır. Çünkü raayı, ikincisile düşünmeyi vücude geü sevda faciaları terennüm etmek istiytn cak bu: mahiyette değildirler. General Wavell sağ cenahından donaııren, bu suretle hem en iyi açılmayı, hem ler de vardır. Hele bir fikır veya mevzuun başîıba manın yardımını görecek, ayni zamanEğer bütün bu inamşlar şair ve sıiı de en iyi saklanmayı temin eden ve sakFina bir şiir olması ünkânsızdır. Çünkü da donanma İtalyan mevzilerini arkadan landığı nispette olgunlaşan, olgunlaştığı hakkında edinilmiş saf ve masum bu saf bir fikir haletinde kaimak kadar şa vuracakür. nispette açılan yalnız insandır; ve bu tclâkkiden doguyor ve bundan kurtu! irliğe aykın olan birşey yoktur. General Wavell'in etnri yevmisi insanların içinde insan oluşunun en mü manın bir çaresi olabileceği ümid edüı Şair, hislerl dalden dola kondurmaz, Kabire 14 (a.a.) Başkumandan Geyorsa şair ve şürin hakikatile karşı karhim amillerinden biri sairdir denebilir. bir his bütününe götürür; veya bir çok neral Wavell tarafından şimdiki harekâşıya gelmekten korkmamak lâzımdır. Şaire olan derin hayranlık buradan gelVakıâ kelimelerle konuşulur ve hisleri birden hücum ettirir. Fakat bu tın baslangıcında batı çölündeki kıt'alara mektedır. Dünyayı dünya halinde görkelimeier vasıtasile şiir yapüırsa da keii nun için evvelâ içine çekildiği kendi itahen neşredilen. emriyevminin metni mek de ancak dil ile mümkündür. şimdi neşredilmiştir: rae, ne dilin, ne de şiirin müstakil bir dünyasında temaşa edilecek bir âlemin, Eğer insanm bu cevheri ve bu oluşu ahfnkle akseden bir musikinin doğmus Batı çölündeki muharebelerin neticesi unsuru değildir. Kelime, konuşmadan doğru ise şairin insan olusundaki amilolması, sonra da bunlann kendi zaruret harbin kat'î ve nihaî hâdiselerinden biri sonra, hem de pek çok yıllar sonra, dilin liğinin esası nedir sualile karçıla?ıyoruz tahliii sırasında, konuşma dilinden kopa ve icablarile kendi ses ve ifadelerini bu olacaktır. İtalyan kuvvetlerinin makhudemektir. hezimeti yalnız bütün orta doğu rılıp çıkartılmış bir şeydir; başhbaşına luncaya kadar yuğrulmalan tâzımdır. Şairi ve şiiri mekteb edebiyat kitabla muhıar veya müstakil hiçbir büviyeti Şiir ancak bundan sonradır ki sözün ye vaziyeti uzerinde değil, yalnız her tarının safdil görüşleri içinde tasavvut yoktur. Bir ağacın yapraklarını ağacın ni ve taze bir revanhğı halinde şairin aftaki askerî vaziyet uzerinde de deedenler ve bu tasavvurla aşılannus olan unsurları saymak ne ise kelimeleri dilin nefesi ve sesi imiş gibi tecelli eder; ve ğil, fakat bütün dünyada hürriyet ve lar sürüler teşkil ettiği için hakikt şair unsurları saymak da ö'yledir. Yapraklar bu teeelli eden şey artık hem onu, hem medenıyetin istikbali uzerinde hesabsıa ve hakikî şüre dokunmak memnuniyet eğacm unsurları değil, kendi bağrından de başkalarmı teshir eder. Kendini on esir yapacaktır. Herkes kat'î zaferi ten ziyade vaveylâlara sebeb olabilir. Ve fışkırttığı ve kendi usaresile bes'ediği dan, onu kendinden ayıramaz olur. Son kazanmak için kendisini düşünmeksizin bu vaveylâlar yalnız şair hayranlarmdan canlı ve taze mahsullerdir. Onlar ağacla ıefesinde ve hatta bundan sonra bile elinden geleni yapmahdır. Biz daha iyi eçhizata malikiz. Bilhassa daha cesur gelmez, bilhassa bunlardan az olmıyan beraber vücud bulur, onunla beraber onunla ve onda olmak ister. e daha büyük kalblere sahib bulunuşair heyulâlarından kopabilir. Fakat ne kururlar. Benzetmek doğru ise şiir de M. Şekib TUNC oruz ve daha asil bir dava için dovüjüyoruz. İtalyanlar harbe sebebsiz olarak ihanetle girmişlerdir. Zira kolay ve az pahalıya mal olan bir zafer ummuşlardır Kendilerini şiddetli ve pahah bir hezimete uğratarak hatalannı göstere lim. Çörçil hepimize bu harb için iyi talihler temenni etmekte ve kararlaştıracağımız her harekete ve düşmana karşı göstereceğimiz cesaret ve şiddet harc ketine neticesi ne olursa olsun hükumeİzmir 14 (a a.) Devamlı yağ tin muzahir olduğunu temin eylemekteTanca 14 (a.a.) İspanyol makammurlar yüzünden Gediz ve Küçük dir. Orta doğuda uzun müddet bekle ları dun beynelmilel Tanca idaresini IVIenderes nehirlerinin suları fazla dik. Fırsat duşünce ağır darbe indirecedağıtmışlardır. Bütün İngiliz, Fransız yükselmlştir. Bunlann taşması muh ğiz. Bu zulüm hâdimlerine ve bu haris ve İtalyan memurlarının vazifelerine temel görülmektedir. kuvvet hodbinlerine indireceğimiz darnihayet verilmiştir. Beynelmilel poHs de beler nekadar çetin olursa olsun dünyaMuğlada tahribat ilga ve yerine İspanyol polisi ikame eya hürriyet ve barış iade etmemiz o kadilmi§tir. İdaredeki İspanyol mümessili Muğla 14 (a.a) Bir haftadan dar çabuk olacak ve biz de hür ve sakin Amieva azledilerek yerine Grezori isberi devam eden sürekli ve sid.det.li yuvalarımıza o kadar çabuk döneceğiz, minde bir asker tayin edilmiştir. yağmurlar vilâyetin bazı yoliarı üMısır Kralının tebrikleri İngiltere, protesto etti wrinde ve bu yollardakl köylerde Kahıre 14 (a.a.) Mısır Kralı Fanık de bazı tahribat yapmıştır. BunlaLondra 14 (a.a.) Reuter ajansının n n tamirine başlanmış bulunul Mısj Başvekili vasıtasile gönderdiği bir diplomatik muhabirinin Londra sa'âhi maktadır. mesajla General Wavell'i, Akdenizdeki yettar mahfillerinden öğrenildiğine göre, İngiliz filosunun kumandanı Amiral Sir İngilterenin Tanca başkonsolosu Gas Andre Cunningham'ı ve Ortaşark hava ciogne, Tanca beynelmilel idaresinin dün kuvvetleri knmandanı hava Mareşalı lâğvedilmiş olmasına derhal İspanyol ma I^ngmor'u İngiliz kuvvetlerinin batı çökamlan nezdinde protesto etmîştir. Araerika Cumhurreisi . Ruzvelt ile lündeki zaferinden dolayı tebrik etmişRumanyada 300 ameîe İngilterenin Bahama adalan umumî tir. vah ve kumandaru Windsor Dükü Mısırda sevinc Yazan: M. Şekip Tıific Tanca hâdisesi Rosevelt vrindsor Egede feyezan Dükü mülâkatı Ispanya beynelmilel idareyi ve zabıtayı dağıttı Gediz ve Küçükmenderes nehirleri gene Antil denizinde taştı yapılacak üsler meselesi görüşüldü toprak altında kaldı Koordinasyon hey'etinde Ankara 14 (a.a.) Koordinasyon heyeti bu sabah saat 9.30 da Başvekil doktor Refik Saydamın riyaseti altında toplanmış ve ruzna İtalvaıılar tarafından tahliye edilmekte mesine dahil meseleleri müzakere olan Avlonya kapılarında bulunrr.akta dırlar. Diğer cihetten Arnavud!uK salıietmiştir. Bükreş 14 (aa.) Stefani ajansından: Lübeni'de bir kömür oca ğında çalısan 300 amele bir grizu darbesi' neticesinde 200 metre de rlnliğe gömülmüştür. Bunlaruı bii\ük bir kısmı kurtarümışsa da bir Yunan kuvvetleri Avlonya kiFmı ölmüştür. Simdiye kadar 22 kapılarında Londra 14 (a.a.) Yunanlılar şimdi cesed ckanimıştır. Çankırıda Miami 14 (a.a.) Dük de Windsor, Reisicumhur Ruzvelt'le yaptığı mülâkat hakkında gazetecilere demişür ki: < Bütün Antille'lere şamil olmak üzere deniz üsleri meselesıni tetkik ettik. Keza Antille adalarının iktısadî istikbalinden ve bu adalann iktısadi inkişafında Amerikanın İngiltere ile nasıl işbirliği yapabileceğinden de bahsettik. Bugünlerde şehirde bir tecrübe yapılacak svıçre hudutlarını kısmen kapadı Berne 14 (a a.) D. N. B. ajansı muhabirinin öğrendiğine göre, iederal meclU İsviçre hududlarmm kısmen kapaülması kararını ittiı;az etmiştirİsviçre istıhbarat ajansı, bu kaların mühiır. yeni tedbirler bahis mevzuu olduğu zannını doğuraca ğını, halbuki muhasamatin basmrianberi hududda esasen ciddi bir kontrol yapılmakta olduğunu bildirmektedir. italyan efkârı unıumiyesinin harbe bürukJeıımek siyasetinin zarardan başka birşey gctirmediğini ve bu zarann gittikçe büyüyeceğini hissederek takib Oİunan siyasetin isabetsizliğini tenkide başlamasırta ve munferid bir sulh ile işin içinden çıkmayı düşünmesine mukabii faşistüğın mevkiini kaybetmemek için harbe sonuna kadar devam etmekte ısMukaddeme rarı yüzünden İtalyada dahilî bir meseBu defteri içindeki hayatı, hakikatts lenin çıkması kuvvetle mühtemel görüljaşıyan. vak'anm kahramaru kadınm mekteair. Fakat Almanyanm buna mâm olmak için elinden geleni yapacağı da kendisinden aldım. Defteri bana ver mekie sanki bütün eski hatıralarının ısşünhesiz samlıyor. tırablarından da bir anda kurtulabileceFasızmin tehlike ile karşılaşması na ğini zajınetmekteydi. Okudum. Bazı yerzizmin de sarsmtıya uğraması demek o leri değıştirdim, bazı yerleri çıkarıAım, lacaçı için Almanya bu sarsmtının his kırmızı vazo meydana geldi. sohınmaması için uğraşacak ve her ne 1 palıa°ına olursa olsun İtalyayı sürükAzizenin iurnalından: lcnıeğe devam edecektir. tBdbam öleli bir hafta oluyor. Hıılâsa, Mihver mühim bir buhran O ne müthiş geceydi! karçısmdadır. Babamın «Azize, kızım, çocuğum» diömer Rıza DOĞRUL ye, ınleyen sesi hâlâ kulaklarımda.. Göznasu doğru dehşetle uğramışAtina radyosunun neşriyatı uri Gene dışarıdoğrulmaya, toplanmaya tı!. de Atina 14 (a.a.) 19 kânunuev çal.şıjordu. Ninem, zavalh ihtiyarcjk VPÎ pazartesı gününden itibaren A çılgın gibi dışarı fırladı. «Yetişin Kematina radyos'inun ecnebi diller neş lim eidcn gidiyor» diye, bağırıp haykırıyatı, orta Avrupa saatile aşağ:ds rıyordu. Bir an odanın eşiğinde donmuş ki saatlerde yapüacaktır: gibi hareketsiz kaldığını hatırlıyorum. Türkçe 19,45, arnavudca 20. al Sonra koştum ve babama sarıldım. TitJr.anca 20,30. yugoslavca 20 40. ital riyen kollarımla onu sıkı sıkı tutuyoryanca 21, rvmence 21.15. bu'aarca dı;m. Bütün vücudüm ispazmoz için.iey21.25, ingilizce 22, rumca 23 20, fran. di. İçime ılık ılık sanki bir su dökülüsvca 23,30, ispanyolca 23.50. yor, kalbim nefesimi tıkayacak gibi atıNeşriyat orta dalgada 499,20 yordu: Eabam, babam, babacığım.. nıetre veya 601 kilosikl ve kısa dalga Birdenbire kollarımın arasında onun 42,4 metre veya 7075 metre üzerinvücudiüıün siddetle titrediğini bdssetUm. den yapüacaktır. inde ve Ayasarandaya 15 millik messftde bulunan Palermo limanı dü^müştür. Müşkülâta ve havanın fenahğma rağmen Premedi mıntakasmda harekât normal şek'loe devam etmektedir. Yeni Yunan ileri hareketi neticesinde sevkülceyşî ehemmiyetleri büyük olan iki sırt zaptedilmis ve düşmanın mukdbil taarruza geçmek teşebbüslerı kendisine bir çok esire mal olan yeni t i r bozgun=ı sebeb olmaktan başka b ; r neücc vernrıemiştir. Havalann daha bozuk olduğu Pogradeç mıntakasmda Yunanlılar yeni mu affakiyetler elde ettiklerini bi'dirmektedirîer. Millî Şefin teşrifi yıldöniimü kutlulandı Şehrimizde yapılması mutasavver büyük alarm denemesinin icrası hak kında İstanbul vilâyetinin müracaatine Dahiliye Vekâleti muvafakat cevabı göndermiştir. Pasif ve aktif olmak üzere yapılacak bu tecrübeye pasif korunma hakkında şimdiye kadar alınmış olan bütün vasıtalarla harskete geçilcek, büReisicumhur bu adalara büyük bir alâka göstermekte ve adalarm işleri hak tün ekipler çalışacak ve bu denemede kında derin bir vukufa malik bulunmak görülecek noksanlar bilâhare tamamlanacaktır. tadır. Kahire 14 (a.a.) İngilizlerin batı çölündeki muvaffakiyet haberleri gel dikçe Mısırlılar gittikçe artan bir ferahlık ve nikbinlik göstermektedirler . Son gelen haberler İngiliz harekâtının program mucibince devam etmekte olduğunu bildirmektedir. Silivri faciası Liman fen hey'eti tahkikata başladı! Çankırı 14 (a.a.) Millî Şef İnönünün Reisicumhur olarak ilk defa şehrimizi ziyaretlerinin yıldönümu olan dünkü günü Çankın halkı içten tezahüratla kutlamıştır. Bu münasebetle yapılan toplantılarda Ruzveltin beyanatı Millî Şefin siyasî ve askerî hayatı et. Bahama 14 (a.a.) Tuscaloosa kru rafında konferanslar verilmiş ve Türk milletinin İsmet İnönünün etrafında teş vazöründe beyanatta bulunan Ruzvelt, kil etmekte olduğu sarsılmaz birlik te Caraibe denizinde 11 gün süren teftiş scyahatinden bahsederek bu mıntakada barüz ettirmiştir. Reiticufnhurla enternasyonal vaziypt hakkjndaki mülâkatım umumî mahiyette olmuştur.. Dük de Widsor, Reiâcumhurdan Bahama adalarını ziyaret ettiği sıralarda kendisile görüşmek istediğini ve şimdi de Miami'de bulunduğu için bu seyahati ydplığmı söylemiştir. Fenerler bu akşam tamamlanıyor CUMHURİYET » İN EDEBÎ ROMANI: Başımı geriye çekip yüzüne baktım. Ah hiç bir zaman, hiç bir zaman o bakışîarı unutmıyacağım. Gözlerinin içi kıpkınmzı idi. Göz bebekleri müthiş bir şekilde büyümüş, parlayordu. Sonra parlaklık'.arı söndü. Geniş gözkapakları düştü. Gözler kahn bir çizgi halinde kaldılar. Haşyetıe geri sıçradım. Babamm göğsü kıpkırmızı idi. Kanlar benim geceliğime bulaşmıştı. Göğsünden kızıl, geniş bir yol halinde süzülüyorlardı.. Bir an gözlerini açlı. Dikkatle yüzüme baktı. Sonra bırdenbire o kocaman vücudü yıkıldı, koltuktan yere kaydı. Üzerine kapandtm. yüzünü çevirdim. Gözleri, gene yarım aralıktı. Çenesi titriyordu. DudaklaTi titriyordu. Ve bu tirriyen dudaklardan beyaz kır sakalına doğru pembemsi bir kan süzülüyordu. Saslanru okşadım: Yazan: Peride Celâl Baba, babacığım, diye, tekrar ettim. Babacığım!. Son bir gayretle gözlerini açtı. Dudakları oynadı, nefes gibi bir sesle şunları mırıldandığını duydum: Azize kızım, beni öldürdüler. Kendini kora, kendini koru kızım.. Yavrum. Odamda, karyolamdayım. Başıma ısSoara, yüzü acı bir takallusla gerildi. Silkinir gibi bir hareket yaptı. Başı ya lak bezler koyuyorlardı. Havada keskin bir kolonya kokusu vardı. Etrafımda na doğıu büküldü. Hareketsiz kaldı. gölgeler dolaşıyor, fısıltılar ohıyordu. Bütün bunlar bir kaç dakikanın içinde Herşeyi kahn bir sis tabakasının arka cereya.' etmişti. Babamm kan dolu göğ sından görüyor, sözlerin manalaruıı ansüne. bu göğüsten elime bulaşan kanlara lamıyarak duyuyordum. Konuşmak isbakarak ne yapacağımı şaşırmış, bitmiş, tiyordum! Babam ne olmuştu? Allahım, mahvoımuş, bir halde titreyip dururken birdenlire tekrar ninemin sesini duy dum. Nınem hâlâ «Gitti Kemalim, gitti Kemslim!» diye bağırıyordu. Gözleri m kararıyor, ve bu titrek ses birkaç misli büyüyerek kulaklarımda çınlıyordu: Gitti Kemalim, gitti Kemalim!» Kollarımdan bir kaç kişinin çekip dışan çıkardıklarını hayal meyal hatırhyorum. Sokak lâmbalarının yerlerine takıl Silivri açıklarmda vukua gelen denij ması muamelesi bu akşam tamamlana faciasma aid Silivri liman memur'uğu cakür. Yağmurların siddetle yağması tarafından bir rapor tanzim olunmuş ve bunların yerlerine takılmasını bir gün İstanbul liman riyasetine gönderilmiştir. geciktirmiştir. Liman fen heyeti de bu kaza hakkında tahkikat açmıştır. Liman fen heyeti kı* bir Cebelüttarık mevcud olmıvacağını lavuz kaptan Hüsnü Ede'nin ifadesini albildirmiştir. dığı gibi Silivride tevkif olunan gemi aüCumhurreisi, Dük de Windsor'la yap varisinin de ifadesini getirtmiştir. Sütığı fcörüşmeye isaret ederek Bahama a variden deniz kazası hakkında mahkedaları ekonomisinin Amerikalüarınkine meoe sorulan sualler haricinde teknik teütbuk ettiğini bildirmiştir. malumat almmıştır. Bu husustaki ilk rapor dün Münakalât Vekâletine göndeo kaniarı dindirmek, o donuk gözleri rilmiştir. ısıklandırmak kabil olmuş muydu? Diğer taraftan İstanbul gümrükleri Herşeyi ertesi gün öğrendim. baş müdürlüğü ile muhafaza baş mü SokaK kapısının önünde nınem beyaz dürlüğü garkolan gemiden karaya v\ı başörtiibunün bir ucunu ağzına tıka ran ve kazazedelerin bilâhare topladıkmış, çırpına çırpına ağhyordu. Ben ya ları eşyanuı vaziyetini tetkik etmiş ve nında onun kolunu tutmuş duruyordum. bu eşya hakkında kaçak muamelesi yaVücudüm yay gibi ileriye doğru uzanmış, pılmasma karar vermiştir. Bu eşyayı sahilden toplayanlardan musadere için fagözlerım dehşetle büyümüştü. ahyete geçilmiştir. Olacak şey miydi bu! Faciadan kurtulabilen 120 Musevi BeDaha dün sapsağlamdı diye, düşünüyordum. Evet, daha, dün şakalaşıyor, yoğlu Müsevi fukaraperver cemiyeti miİstanbula gideceğim» diye, tutturaıak safirhanesine nakledileceklerdir. Museonu üzüyordum ve işte şimdi onu götü viler bunlara bakmak üzere aralarmda rüyorlardı. Üzerine sırmalı al kadifeler iane toplamaktadırlar. Kendilerine şîmdi crtmüşlerdi. Sükutî, solgun yüzlü bir ta Kızılay yardım etmektedir. Bu facia hak kım insanlar omuzlarına aldıkları bu kmda tahkikatta bulunmak üzere Silivsırmalı kadifelerle sarılı tabutu ihtiyatla riye gitmiş olan vali muavini Ahmed ayaklarmın ucuna basarak taşıyorlardı. Kmık ile jandarma komutanı Yathay Ka'abshğın arasında Hüseyni görüyor Ziya Timur şehrimi?e dönmüşlerdir. dum. Mavi,. solgun gözlerini kırpışttraAdlî tahkikat rak bana endişeyle bakıyordu. O da onu Silivri civarında vukua gelen feci degötürenierle beraberdi. niz kazası tahkikatına, Silivri adhje Sonra hepsi gittiler. Biz orada, ninem since devam edilmektedir. Silivriden ve biı kaç kadınla yalnız kaldık. Kafa gönderilen iki istinabe müzekkeresi ümın dumanlandığını, yere doğru kaydı zerine, İstanbulda bazı kimselerin ma » ğımı hatırlıyorum. Bayılmışım. Bir saat lumatma müracaat olunmuştur. Bu arada liman idaresinden muhtelif cihet sonra kendime gelebildim. ler sorularak, alınan cevablar, Istanbul **• adliyesi delâletile Silivriye gönderilmişBabam öldü. (Devam edecek) tir.