9 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 9 Mayıs 1940 Almanların bomba ile takib ettikleri htiktimdar 0, bir Kral değil, bir vatandaştır! Bir akşam, biletini yarasile ve bizzat alarak tiyatroya girince... (Alfred Joachim Fischer'in gazetemiz için yazdığı hatıraları) Londra, (Hususî muhabirimizden) Günün en mühim ve meraklı şahsiyeti, memleketi Almanların tecavüzünde, bizzat kendisi de Alman tayyarelerinin taarruzuna uğrayan Kıal Haakon'dur. Nazilerin bombardıman tayyarelcri tarafından takib edilen ve milletin feci mukadderatına, en ziyade tehlıkeye maruz bir mevkide, iştirak eden Norveç Kralı hakkında acaba kun ne biliyor? Uzun seneler Norveç galetelerinin muhabirliğini yapnuş ve bir çok şahEİ temaslarda bulunmuş bir gazeteci sıfaüle Kral Haakon'un ve ailesinin hayati hakkında hâoralarımı topluyorum. Oslo'daki tiyatronun ufak sahnesini iyice tahattur ediyorum. Bu tiyatronun kapısında burer kültür sembolü olarak Bjornson ve İbsen'in heykelleri muhafızlık vazifesini görüyordu. Kar fırbnasından gözgözü görmüyordu. Birdenbire Kralın otomobili, tiyatronun büyük kapısı önünde durdu Hükümdar, sür'atle otomobilden indi. Şevke gelmiş olan halk, kendisine yol açmağa şitab ediyordu. Fakat Sekizinci Haakon, kendisine gösterilmek istenilen bu kolayhğı kabul etmedi ve gıilümseyerek: Ben de herkes gibi sıramı bekleyeceğim, dedi. Hcrkesin acele davranması ve bu mütiüş havada gribe yakalanmaktan kaçınması lâzımdır. Oslo şehri, bir gala müsameresi veriyordu. Bu musamereyi tertib eden Belediye idaresi erkânı arasında bir takım politikacılar vardı. Buniar, Kral Haakon'dan daha iyi bir hürriyet ve demokrasi hâmisi bulunabileceğini takdir edomiyorlardı. Bu sebebden dolayı hükümdann müsamereye davet edılmesi «unutuldu». Oslo halkı, tiyatroya rağbetine iştirak etmekte oldukları Kral Haakon'u sabırsızlıkla bekleyoriardı Halkın nazarları mütemadiyen Kralm locasına dıkilmişti. Loca. boştu. Fakat perde açılmadan bir saniye önce Kral Haakon, beşuş bir çehre ile salona girdi. Her vatandaş gibi o da biletini gişeden satm almıştı. Halk, kendisini şiddetle alkışladı. Tiyatro, senelerden beri böyle bir alkış tufanına şahid olmamıştı. Fakat musamereyi tertib edenlerin vaziyeti ne idi? İçine düşmus oldukları müşkül vaziyetten çıkmak için saray müşirinin de söyleyebileceği bir nutkun, bir selâm ve ihtiıam nutkunun tertib heyeti reisi tarafından irad edilmesinden başka bir yol bulamamışlardı... Kral Haakon, içinde doğmamış olduğu bu memlekette, milletinin kalbine bu suretle nüfuz etmek yolunu pek mükemmel biliyordu. Bu hükümdar, tahtı üzerinde ilk olan ve mazisinde bir ecdad silsilesine malik olmıyan miktarları nadir Avrupa hükümdarlarmdandır. 1905 senesinde idi. Emsalsiz şair Bjornson gibi hararetli vatandaşlann teşvik'le milli heyecanı galeyana gelen Norveç, îsveç ile olan ittihad bağmı kırmağa azmetti. Avrupa, endişeli naz&rlarını şimale dikmişü. Acaba yüz senelik sulhun yerine şimdi bir kardeş kavgası mı kaim olacakü? Hududun her iki tarafında askerler, hazırlanmıştı. Bu kanlı çarpışmadan vazgeçen ve bu suretle bu iki kardeş millet arasında istikbalde çok daha derın dostluk hisleri hüküm sürmesuıi temin eden zat, İsveçin basiretli Kralı olmuş'ur. Memleketin istiklâli sulh yolile temin edildıkten sonra nasıl bir siyasî teşekkülü tercih etmekte olduğu oğrenilmek üzere milletin reyıne nıüracaat edildi. Millet, Cumhuriyet mi istiyordu, Krallık nu? Krallık taraftarları galebe çaldüar. Norveç milleti, Danimarka Kralının 3 nisan 1872 de dofmuş olan kuçuk kardeşini kendisine hükümdar seçti, yeni hükümdar, on asırdanberi tac giyme merasimlerine sahne olan Trondjheim'de tar giydi. An'aneye ve Nor.eçin büyük, tarihî günlerine hürmeten yeni Kra'.a Haakon namı verüdi. Norveç milleti, seçmiş olduğu Kralın isteyerekten ve pek tabiî olarak kendi ahlâk ve âdetlerine intıbak etmekte olduğunu görüyordu. Danimarkanın alçak ovasından gelmiş olan yeni hükümdar, her Norvaçli için adeta tabiatin mevhıbesi olan kayakçılıkta üs*ad clmustu. Oslo ahalisi, zarif hava şimendiferlerile ziyaret için Holmenkollen'e gittikieri zaman, payitahta hâkim ve ormanlarla örtülü olan güzel dağlarda ekseriya Krallarma tesaOüf ederlerdi. Pek tabiî olarak Kraliçe Matıd'a da bir kayak tahsis edilmişti. O da tâ uzaklanlaki Norveç kayakçılarmın cennetinde çalâk ve sportmen kocasma refakat etmekten zevk duyujxrdu. Kralın bir İngiliz Prensesile izdivaeı, büyük bir şevk ve neş'e uyandırdı. Çünkü İngillere ve İnsilız fiyaseti, Norveçte daima anlaşılmış, takdir ve hatta model ittihaT edilmiştir. Çok iyi hatırlayorum. Bir kere Kral ve Kraliçe, Ve'iahd Prensin ailesini ziyarete gitır.işlerdi. Yolda Kral ve Kraliçenin binmiş oldukları kızak. hasara uğradı ve yola devam etmpk Imkâm kalmadı. O sırada araba ile geçmekte olan bir köylü, Kral ve Kraliçeyi gideceklcri yere götürdü. Kraliçe Maud. çok sevdiği gelinini öperken neş'e içinde şöyle demişti: c Altı saat margarin fıçılan üzerinde oturduk. Ümid ederim margarinlere ziyanımız dokunmamıştır.» Kraliçenin pek ziyade teessürü mucib olan ölümünden sonra Kral Haakon, kışm kayakîa ve yazın her gün atla yapmakta olduğu cevelânları yalmz başına yapnıağa başladı. Norveçliler, ötedenberi siyasetten ziyade spora alâlca gösterirler. Hükümdarın büyük spor müsabakalarında hazır bulunmasını ve orada galib gelenleri bizzat tebrik etmesini pek tabiî görürler. Kral, Nobel sulh mükâfaü komitesiııin ufacık evinde dünyanm dört bucağından gelmiş clan seçilmiş zevatı çok büyük bir sevinc içinde Eelâmlartuşü. Şimal facialarından bir perde f Şehir ve Memleket Haberleri J Türk tersanesinin yeri tayin edildi Büyük inşaiye tezgâhları Pendikte kurulacak İstanbulda kurulacak tersane için tetkikler yapan heyet tetkiklerinin ilk kısmını bitirmiş ve müstakbel Türk tersanesinin yerini tespit etmiştir. Münakale Vekâletinden heyete verilen ilk vazife, İstanbulda kurulacak tersanenin yerini tetkik ve tespit olmuştur. Heyet, evvelâ Halicde eski tersane sahasında tetkikler yapmış, Halicin halihazır vaziyetile bugunün icabları nazan dikkate alınarak burada istenilen şekilde hir tersane kurulamıyacağı netciesine varılmıştır. Pundan sonra Boğaziçinde Paşabahçe ve civannda tetkikler yapılmış, tersanenin burada :'a kurulması bir çok sebeblerden do'.ayı mümkün görülmemiştir. H^yet, müteakıben Anndoiu tanliyösü boyunca' tetkikler yapmış ve neticede bu sahilde müstakbel tersanenin kurulabileceği en mükemmel yer bulunmuştur. Bu yer Pendikten sonra Pavli adasının karşısına geien koy.lur. Heyet, vaziyeti Münakale Vekâlet'ne bildirmiş ve Başvekâlet de bu hususta malumat aldıktan sonra Ankaradan verilen emirle koyda sondajlar yapılmağa başlanmıştır. Siyasî icmal Holanda ve Rusya İhtikâra mâni olmak için Türkiye çok şükür harb haricidir. Fakat bu günkü mücadeleye iştirak etmiş memleketler arasındaki siyasî ve askerî gerginliğin her artışmda yiyecek ve giyecek gibi zaruri ihtiyacdan olan maddelerin fiatları üzerine gerek toptancılar, gerckse perakendeciler tarafından bir miktar zammedilmekten geri kalınmıyor. Bu mesele hakkında Mıntaka Ticaret müdürü gazetecilere: « Ban maddelerin fiatlarında görülen gayritabii yükselmeyi ehemmiyetle tetkik ediyoruz. Biliyorsunuz ki millî korunma kanunu sebebsiz fiat yükselmeleri ve ihtikâı harekellerine karşı çok şiddetli cezaî hükümleri ihtiva etmektedir. Bu hüküııılere rağmen ve bizce bir sebeb yokken fiatları yükseltenler varsa ve tetkiklerimiz neüresinde bıınlarla karşüaşırsak mütecusirlerini derhal Cumhuriyet Müddeiumumiliğine vererek millî korunma kanunu hükümlerine göre tecziyelerini isteyeceğiz.. Diyor. Muıtaka Ticaret müdürünün bu nıütaleası toptancılar için kabili tatbik olnıakla beraber perakendecileri bu şekilde ihtikârdan menetmek hemen hemen mümkün değildir. Çünkü ne Mıntaka Ticaıet müdirijeti, ne de diğer alâkadar makamların teferruata taalluk eden bu gibi meseleleri şiddetle takib etmeleri imkân haricindedir. Halkımız da hakkını aramak gayesile işini gücünü bırakıp bakkaldan kilosunu bir kaç kuruş fazlaya aldığı fasuljede ihtikâr mevcud olup olmadığım meydana çıkartabilmek için daire daire dolaşmayı göze alamaz. Giyecek maddelerinde millî bankalarımızın satış dükkânlarının müstehlikler için ihtikâra kurban olmadan eşya satın alınabilecek birer merci teşkil ennelerile müteselli olalım, fakat yiyecek ihtiyacunmn tedariki noktasından bu kabil tek müessese mevcud değildir. Binaenaleyh, Belediye İktısad müdürlüğü haftada veya on beş günde bir et, yağ, pirinc, fasulye, patates ve saire gibi zarurî ihtiyacdan olan gıdaların muhtelif cinslerinin perakende satış fiatlarının azamisini ilân etse, halka bu fıatlardan fazlaya mal satmak isteyenleri şikâyet edecek muayjen bir makam gösterilse ve o makam da millî korunma kanunları hüknıüne tevfikan muhtekirler aleyhinde derhal harekete geçse, diyoruz. HAAKON Tersane işile meşgul heyet, bir kaç gundenberi koyda alınan tertibat ile tetkikkr, soıda;lar, hava ve su cereyanları üzerinde etüdler yapmaktadır. Müstakbel tersanenin kuruiacağı koy, her türlü vaziyetlere karşı gayet mahfuz ve emin bir mevkidedir. Koyun arkalarmda evvelce kömürcülükle meşgul olan köyler balunmaktadır. Koy ve civanndaki arazi emlâki milüyeye aiddir. Yeni tersanenin inşasında ayni zaBugün bizzat hayatını tehdid eden manda Pavli adasından da istifade edileceği dütehlikelere rağmen milletinin başında şünülmektedir. Şarkî Akdeniz ve Karadenrin on nnüstevlilerile miicadele eden Norveç kuvvetli deniz inşaat tezgâhlarını ihtiva edtcek Kralı Haakon olan yeni tersanemiz için evvelce hazır'anmış olan ve İngiliz firmalan tarafından tatbikı muBen, Kral Haakon'u ve onun azimkârhğını karrer plânın bu araziye kolayca intibakı mümyakinen bildiğimden onun asla teslira olmıyakün görülmemektedir. Bu plân tamamen 2 secağına kani idim. Kendisi 68 yaşında olduğu nede tatbik olunabilecektir. lıalde başı için Nazi kültürü şampiyonlan tarafından bir mükâfat vadedilmiş olduğunu bıle bile takibe, tazyika uğramağı, mukavemet etmeği tercih etti. Sevilen ve hürmet edilen Kral Haakon'un biricik oğlu Olov, 36 yaşındadır ve halk tarafından azamî derece sevilmektedir. Kendisi, hak'kî İstanbul ilk tedrisat meclisi dün Vilâyette bir Norveçlidir; Norveçte doğmuştur ve Norveç \rali muavini Halukun başkanlığında toplanarak lisanile terbiye edilmiş, yetiştirilmiştir. Prens ilkmekteblerin imtihanları hakkında şu kararOlov, uzun seneler mümtaz Norveç sporcuları ları vermiştir: arasında bulunmuştur. Oslonun ıssız kaldığı, ya1 Dort sınıflı köy okulları 13 mayıs 1940 ni bütün halkın Holmenkollen'deki millî kayak pazartesi günü dersleri kesecekler, 16 eylul 1940 şampiyonluklanna iştirak etmekte olduğu sıra pazartesi günü talebe kaydına başlayacaklar, 23 larda müstakbel kral, müsabakalara dahil olu cumartesi talebe kaydına son verecekler ve 30 yor ve ekseriya birinciliği kazanarak halktan eylul pazartesi günü derslere başlayacaklardır. coşkun alkışlar toplayordu. Mizaclan biraz ka2 Beş sınıflı köy okulları 20 n;?>yıs pazarba ve fakat tabiî olan Oslo halkı, «bizim Prens, tesi dersleri kesecekler, 1 haziran cumartesi güartık aile babası oldu, biraz da şişmanladı. nü imtihanlara son verecekler, 16 eylul pazartediyorlardı. si talebe kayıd ve 30 eylulde derslere başlayaPrensin İsveç Prensi Carl'ın km ve feci bir caklardır. Kaza merkez ve şehir okulları 27 masurette ölmüş olan Kraliçe Astrid'in kız kar yıs pazartesi ders kesimi yapacaklar, 22 haziran deşi güzel Prenses Martha ile evlenmesi, Norveç cumartesi günü imtihanlara son vereeeklerdır. ve İsveç milletlerinin tam olarak anlaşmalarınm Ayni suretle 30 eylulde derslere başiayacaklarbir remzi oldu. En şimaldeki kasabalara kadar dır. herkes, Prens ile Prensesi tanırlar. Prens ve 3 Beş sınıflı gündüzlü köy okullarında biPrenses, uzun deniz seyahatleri yaparak ve gün tirme imtihanlarına 23 mayıs 940 perşembe güleree dağlarda dolaşarak bütün Norveçi gez nü başlanıp 1 haziran cumartesi günü bhireiîkmişlerdir. Ekseriya vapurlan, bir balıkçı getnisi tir. Yatılı köy okullarında tedrısata 20 mayıs filosuna tesadüf ediyordu. Bu balıkçı gemi'erı, pazartesi günü derslerden sonra nihayet veıikendilerine limanda bir zafer mevkibi teşkil lecek ve bitirme imtihanlarına da 23 mayıs peredıyorlardı. Prensle Prenses, tepeleri karla ör şembe günü başlanıp 30 mayıs cuma günü son tülü olan muazzam dağlardan, on asnn şarkı verilecektir. larını terennüm eden ve «yasa!» diye bağıran, 4 Şehir okullarile kaza merkezlerindcki orengârenk elektrik lâmbaları yakan halkı temaşa ediyorlardı. Muhterem misafirlere bazan kullarda bitirme imtihanlarına 29 mayıs çarşamda yarı gece güneşi, refakat ediyordu. Prens \e ba günü başlanıp cuma günü bitirilecekür. 5 Bitirme ikmal imtihanları Tebliğler derPrenses, dağların sukun ve inzivası içinde ahşab kiliseleri, âsude kasaba ve köyleri ziyaret gisinin 44 üncü sayısile neşrolunan Millî Talim ediyorlardı. Buralarda kayaklar için yazın bile ve Terbiye heyetinin kararına istinaden be( sıistırahat yoktur. İhtiyar Lapon köylüleri, Prens nıflı gündüz ve yatılı köy okullarında 3 hazive Prensese hediyeler, iptidaî kumaşlar, kürk ran pazartesi günü şehir ve kasaba r. erkez oler takdim ediyorîardı. Veliahd Prens, bu ihü kullarında ise 24 haziran pazartesi günü başyarlarm ellerini sıkıyordu. Bu el sıkışın onlar lanacak ve en çok üç gün içinde bitirilecektir. orveçin orta ve cenub kısımları müttefikler tarafından tahliye edilirken İngiliz ve Fransız donanmalarının Akdenizin şark havzasına girmiş olmaları bütün dünyanm dikkatini Balkanlara ve Mısıra celbetmişti. Her ihtimale karşı Mısır ve bazı Balkan devMillî piyangonun 19 mayıs keşidesine aid bi letleri ihtiyat tedbirlerini almışlardı. Yuletler, halk tarafından görülmemiş derecede bü nanistan on sınıf ihtiyat zabitini silâK alyük bir rağbete mazhar olmuştur. Yeniden bi tına davet etmişti. let almak üzere her gün Millî piyango ıdareFakan gün geçtikçe Avrupanm cenubu sine müracaatler vâki ohnaktadır. Bu yeni keşarkisinde bir fevkalâdelik olmadığı ve şidede seri usulü yerine tam bilet usulünün ihdas edilmiş olması bilhassa alâkayı arttıran Balkan devletlerinin her hangi devleti âmiller arasındadır. 19 mayıs keşidesinde iki tahrik edecek bir tavur ve hareket almayüz bin biletten 42228 bilet ikramiye kazana dıklan tavazzuh etmiş ve salâh belirmişcaktır. Birinci ikramiyeyi kazanan talihli va tir. Tam bu sırada yeni bir vâkıa yalnız tandaş, kesirsiz olarak elli bin lira alacaktır. Avrupanın değil, bütün dünyanm dikkaPiyango listesinde bundan maada bir tane 10 tini Avrupanın şimalinde istiklâl ve bitabin, iki tane beşer bin, dört tane 2500, yirmi tane 1000, iki yüz tane 100, iki bin tane onar, raflığmı muhafaza eden son hükumetlerin virmi bin tane üçer, yirmi bin tane de ikişer yani Holandanm ve civanndaki Belçika liralık ikramiye vardır. Umumî ikramiye mık ve Lüksemburgun üzerine celbetti. farı 240 bin liradır. Satış müddeti pek kısa oVâkıa şudur: Holanda Müdafaa Nazırı lan bu biletlerin yarıya yakın miktan bir kaç mezuniyetleri kaldırarak mezun bulunan gün zarfmda satılmış bulunmaktadır Millî piyango idaresi, (0) dan (9) a kadar olan on muh efrad ve zabitanın derhal kıt'aları ve getelif numara ile nihayetlenen on biletlik kar mileri başına gtimeleri için emir vermişneler ihdas etmiştir. Bu karnelerde (0) ile (9) tir. Mezunlann sayısı çok olduğundan dearasında rakamlarla nihayetlenen numaralar bu miryollarda nakliyat durmuştur. Ayni zalunacaktır. İkiser liralık biletlerden mürekkeb manda Holanda hükumeti Vaşington seolan karnelerin fiatı yirmi lira, birer liralık biletlerden mürekkeb olan karnelerin fiatı on firine, bir gün Holanda tecrid edilmiş bir liradır. 19 mayıs piyango plânında (2) ve (3) halde kaldığı zaman bütün dünyadaki Feliralık iki ikramiye muhakkak surette bulun lemenk sefir ve konsoloslarına maaş ver» duğundan 20 liralık karne alan bir vatandaş, mesi için tahsisat vermiştir. Bu iki tedbir, en az beş lira kazanmış olacak ve bu suretle Alman kuvvetlerinin Danimarkayı bir yirmi liralrk karne kendisine on beş liraya ve anda istilâ ettikleri gibi şimdi de Holanon liralık karne yedi liraya gelecektir. dayı istilâ etmek üzere bulunduklanna Holanda hükumetinin kanaat getirdiği yolunda tefsir edilmiştir. 19 mayıs piyangosu rağbet görüyor Satışa çıkarılan biletlerin mühim kısmı satıldı ilk mekteblerde ders kesimi Doğru değil mi? Tırhan vapuru tamir edildi Türk mühendisleri bu işte büyük bir muvaffakıyet gösterdiler için manası şu idi: Bütün hayat müddetince devam edecek bir dostluk için yemin. Norveç milleti; bilhassa Prensesin arkeolojiye karşı göstermekte olduğu alâkadan fevkalâde memnundur. Prenses, hemen hemen her mahallin tarihine aşınadır. Bu gün silâh altına ulman Norveç milleti, çok mes'ud günlerde Prens ve Prensesin kendisine yapmış oldukları ziyaretleri herhalde hatırlayacaklardır. Veliahd Prensin ufak sayfiyesinde beni ne kadar samimî bir surette kabul etmiş olduğunu hiçbir zaman unutamıyacağım. Orada yüksek dağlar mıntakasında hayat, neş'eli ve çok serbestti. Saatlerce cevelânlar yaptık, ava gittik, hakikî birer halk çocuğu olan iki küçük Prensesin gözleri parlayor, yüzleri gülüyor ve yanakları sıhhatten kızarmış idi. İki ufak keçi, onlarm en gözde arkadaşîarı idi. Bir kere bu çok sakin hayvanlara, ihtimal Prens ve Prensesin şerefine, bir nevi «boğa güreşi» yaptırdılar. Bu güreş, halkı çok memnun buaktı. Faket yemek vakti bü>ük teke meydana çıktığı zaman hayvancıklar son derece telâşa düştüler, Ttke. «salâhiyeti olmıyan kimselerin içeri girmeleri memnudur.» levhasını galiba gormemişti. Nihayet yaverlerden biri iri tekeye bir miktar yjyecek verdi. o da kendi şaıuna lâyık olduğu veçhile refakatinde yaver olduğu halde rekildi, gitti. Bir defa da serin bir yaz gecesi, an'anevî şöminenin etrafına oturmuştuk. Şark seyahatine çıkmak üzere idim. Küçük prenseslere kendilerine nasıl bir hediye getirmemi istediklerini sordum. Büyük Prenses cevab verdi: € En güzel hediye, canlı bir Prenstir!» Şimdiki harb ilân ediîir edilmez. Veluihd Prens, erkânıharbiyeye koşarak: « Tama.nile emrinize amade olduğumu size bildirmekten tabiî bir şey göremiyorum.» demiştir. Norveç semasım kara bulutlarm örtmüş olduğu bugünlerde daha manidar bir menkıbe daha anlatmak isterim. 1933 de Norveçli bir takım ameleye: « Siyasî vaziyetiniz ne?» diye sormuştum. Aldığım oevab: « Hükumet partisi, sosyalistiz.» « KraUığı mı istersiniz, cumhuriyeti mi?» c Tabiî cumhuriyeti.» c Pekâlâ, bu rejimi memleketinize ne zaman ithal etmek arzusundasınız!» « İhtiyar Kral, öldükten sonra.. Yoksa çok rencide olur.» cPekâlâ, Reisicumhurunuz kim olacak?» c Tabiî, Veliahdimiz Prens!» MÜTEFERRİK Sayfiyelere göç başladı Sayfiyelere göç, bu sene vaktinden evvel başlamışür. Sirkeci ve Kabataş vapur iskelelerınden araba vapurile her gün bir çok ev eşyası nakledilmektedir. Çamlıcaya, Adalara, Boğaziçine şimdiden taşınan aileler vardır. İlk Ve orta mekteblerin tatilinden sonra, göç faaliyefinin bir kat daha artacağından şüphe edilmiyor. Adalarda, kiralık köşk fiatları, geçen seneye nazaran yüksekdr. Kınalı ve Burgaz adalannda bi le daha şimdiden tutulmıyan pek az köşk kalmıştır. Bu sene, Boğaziçine de rağbet fazlıdır. Şirketihayriye, yazı Boğazda geçirmek isteyenlere yeniden mühim bazı kolaylıklar gösterecektir. Boğaziçi halkına mahsus fevkalâde tenzilâth kamelerden, yaz mevsiminde Boğaza taşınacak olan kimselerin de istifadeleri temin edilecektir. Yalova kaplıcaları açıldı Yalova kaplıcaları, 3 mayıstan itibaren halka açılmıştır. Şimdilik yalnız Çuıar oteline ziyaretçi kabul edilmektedir. Büyük Otel ve Otel Termalin haziran iptidasında faaliyete başlaTialan muhtemeldir. Yalova kaplıcalarma bu sene fazla rağbet olacağı umulmaktadır. Nahiye müdürlüğü için açılan imtihan Hasköy nahiye müdürlüğü için 16 m .t perşembe günü Vilâyette bir imtihan yapılacaktır Bu imtihana Siyasal Bilgiler okulunuıı idarî kısmından maada şubelerden mezun olanlaria Hukuk mezunları girebileceklerdir. Talibler Mektubculuğa müracaat edeceklerdir. Yalov.inın Kılıc nahiyesi müdürü Teke nahiyesi müdurlüğüne nakledilmiştir. Hasköy nahiyesi müdürü Hasan, Beyoğlu nahiyesine getirilmistir. ADLİYEDE Bir cinayet davasınm kararı Tahtakalede Satınm kahvesinde Arif isrninde birisi, bir kavga neticesinde Hakkıyı öldürmüştü. Arifin muhakemesi dün sona ermiş, üç sene hapse mahkum edilmiştir. Geçen ikincikânunun altıncı günü Alanya civarında eski bir mendirek enkazı üzerine oturarak ağır şekilde yaralanan Denizyollarının yeni vapurlarından Tırhan, hemen hemen yeniden yapılırcasına devam eden büyük tamiri bu ayın sonundan evvel bitmiş olacaktır. Tırhan, ilk defa karaya oturduğu zaman, mahallinde tetkikler yapan heyet, vapurun kurtulamıyEcağını bildirmişti. Fakat bizzat Münakale Vekilimiz Ali Çetinkayanın ısrarile ve müşkül bir çalışmidan sonra Tırhan kurtalmuş ve müşkülâtla limariımıza getirilmiştL Fakat bu defa da Tırharın Halicdeki Fabrika ve Havuzlarda tamiri i.nkânı görülmemiş. en yakm bir Akdeniz tertanesine gönderilmesi zarureti hasıl oteıuştur. Bu sırada Türk inşaiye mühendisleri şimdiye kadar tersanelerimizde yapılmamış olan bu büyük tamiri burada yapmağı deruhde etmişlerdir. Tehlikcli bir şekilde 1 numaralı havuza alman Tıroanın askıya alınarak karinesi muayene edilince 500 metre murabbalık bir kısmm saçlannm yırtıldığı, çöktüğü ve bazı omurça ve köşsbendlpriı de kırıldıfı görülmüştür. Evvelce yürütülen 400 bin liralık tamir masrafı ve altı avlık nüdd^t yerine Türk mühendis ve işçileri Tırhanı 80 bin liraya ve 3.5 aylık bir müddet zarfında venilercesine tamir etmek muvaffakiyetmi göstermi'lerdir. Tırhan vapurunun havuzda alınmış bir resmi Ayni zamanda Büyük Okyanusta ta> limlerini bitiren Amerikanın yüz küsur parçadan mürekkeb donanmasının üaTürk parasımn kıymetini koruma kanununa sülharekelerine dönmeyip Okyanusun ormuhalif hareket etmek suretile kaçak olarak tasındaki Havai adalannda kalmak üzere ecnebi döviz muamelesi yapmak suçundan za emir almış olması Holandanm istilâya uğbıta dün üç kisi yakalamıştır. Evvelki gün şehramak tehlikesile alâkadar sayılmıştır. rımize gelen Amerikan bandıralı bir vapurun Holandanm Avrupadaki topraklan AN tayfaları dün Karaköyde bir lokantada bira içmek istemişlerdir. Tayfaların verdiğı beş dola manlar tarafından işgal edilirken dünyarı Havyar hanında sarraflık yapan Dinaryüsün nın en zengin ham madde ambarı bulukıymetinden çok eksik olarak bozduğu tespit nan Felemenk Hindistanı adalannın Jaedilmiş ve yakalanmıştır. Gene ayni vapur tayponlar tarafından işgal edileceği tahmin falarından beş kişi Sahaflar çarşısında Buhaeddonanmasının din adında birinden almak istediklcri bir bat edildiğinden Amerikan üssülharekelerine dönmemesi Felemenk taniye mukabili beş dolar vermşilerdir. Bu parayı eksik bir fiatla Türk parasına çevinnek is Hindistanmı himaye etmek maksadına teyen Alber Aseo adında bir Musevi de nuç üs matuf olduğu işae edilmiştir. tünde yakalanmıştır. Gene ayni vapur tayfaFakat endişe ve heyecan çok sürmedi. larından bir grup da Sahaflar çarşısı c'vaıında Amerika hükumeti donanmanın Havai ahalıcı İbrahimden on dolara iki battaniye satın almışlardu*. İbrahim, on doları alırken yakalan dalarında kalması siyasî düşüncelerden mıştır. Suçlular haklarında tanzim edilen ev ve Felemenk Hindistanınm mukadderatı rakla birlikte bugün Adliyeye teslira edilecek endişesinden ileri gelmediğini resmen billerdir. dirdi. Almanya hükumeti de neşrettiği resmî bir tebliğle Holandanm işgali tasavvurlarını tekzib etti. Bu suretle Avrupa ve bütün dünya yeni bir korku geçirmiştir."J"" *""" " « ^ " " a Fakat başka bir hâdise, bütün nazarlan Dün Belediyede otobüs komisyonu toplan Rusyanın üzerine çevirmiştir. Sovyet HaTmış, Maçka Süleymaniye hattile Kurtuluş biye Komiseri Mareşal Voroşilof bu vaziSüleymaniye hattının Yenikapıya kadar teır.di feden çıkarılmış ve diğer bir askeri vazidine, fakat fiatlara zam yapılmamasına, bun feye tayin edilmemiştir. Yüksek Sovyetdan başka yaz mevsimi dolayısile Tarabya Tak ler meclisine muavin ve büyük Sovyet sim hattına 3 otobüs tahsisin,e Eyüb ile Kemermeclisi müdafaa encümeni azası gibi daburgaz arasında üç otobüs iş'etilmesine karar vermiştir. Kemerburgaz Eyüb otobüs ücret ha ziyade sivillere mahsus vazifelere nakleri 35 kuruştur. Beş yaşından küçük çocuklar ledilmiştir. Daha mayısın birinde Sovyetaıır.elerinln kucaklarmda oturmak şartile oto lerin harb harici kalacağmı beyan ederek büslerde parasız seyahat edebilecek'.erdir. Kım dikkati celbeden Müdafaa Komiseri ve seyi rahatsız etmemek şartile yolcular on kilo Başkumandan VoroşiloFun affı Finlandiya kadar eşya da nakledebileceklerdir. ya harbindeki Kızılordunun muvaffakiyetsizliğile alâkadar görülmektedir. Böyle ise mesele bir teknik mes'uliyeti mahiyetindedir. Fakat siyasî cepheden bir çok Son zamanlarda İstanbu'da 60 fırının sahib emsaline bakarak hükümler vermek istileri tarafından kapatıldığı ve bu fırınları başkayen cereyanlar görülüyor. larına kiralamamalan için bunların sahiblerine Ekmekçiler cemiyeti tarafından kira bedelleri Muharrem Feyzi TOGAY ödendiği hakkındaki haberler asılsızdır. Bir sene zarfmda Beyoğlu kazası dahilinde tamir edihnek üzere 6, Eyübde 2, Eminönünde 1 fınn kapanmış, Kadıköyde de 1 fırın tamir için miiracaat etmiştir. Fırmlar hakkındaki nizamnameye nazaran fırınını kapatmak isteyen her şahıs bir ay evvel Belediyeye haber ver mek mecburiyetindedir. Beyoğlu mıntakasaında kapanan 6 fırından 3 tanesi vaktile haber vermedikleri için tecziye edilmişlerdir. Döviz kaçakçılığı yapanlar ŞEHİR tŞLERl Otob^s komisyonunun verdiği kararlar 60 fırının kapandığı doğru değil f Nümune sığınakları j İKTISAD Fransaya 5 milyon kilo tütün satılacak Türk Fransız anlaşması mucibince Fransaya satılacak tütünlerimiz hakkında temaslarda bulunmak üzere Fransaya gilmış bulunan Türk Tütün Limited Müdürü Celâl, mütehassıs harmancı başı Mazlum dün şehrimize dönmuşlerdir. Inhisarlar satış müdürü Kenan temaslara devam etmek üzere Fransada kalmıştır. Fransada yapılan temaslar neticesinde Fransanın tütün ihtiyacının onda biri nispetinde, yani 3 milyon kilo Türk tütünü mübayaası üzvrinde anlaşılmıştır. Orada Fransız tütünlerine Türk tütünü karıştırarak yapılan harmanlar çok btğenilmiştir. Fransaya satılan tiltünler mukabilinde. barut. sigarakâğıdı, şarab, bira imalâünda kullanılan iptidaî maddeler alınacaktır. Karabük fabrikasının imalât programı Karabük demir ve çelik fabrikalaruıın imaŞehrimizde nümune sığınakları kazılmakta lât programı hazırlanmaktadır. Bir fabrıkanın faaliyeti için çok mühim olan DU ımalât prog olduğunu yazmıştık. Tukarıki resim. halkın kenranu hazırlıkları üzerinde has^asiyetla durul di vasıtasile yapacağı sığınaklara örnek olmak makta. bilhassa yalruz bu günün değil yarının üzere hazırlanan bir sığınağı göstermektedir. ihtiyacları da gözönünde tutuln>aktadır. Bu hususta şehrimizdeki alâkadar makarr.lardan da bazı hususlar sorulmuş ve bir komite tcsekkül etmiştir. KISA HARFRLER larak hamamın merdiveninden düşmüş < e ağır ^ surette yaralandığmdan hastaneye kaldırılmiştır. * Macaristanla memleketimizden 100,000 kilo tiftik mübayaası üzerinde anlaşıldığından tiftik ve yapağı ihracat birliği idare heyeti dün Mıntaka ticaret müdürlüğünde toplanmış ve ihracat tacirleri arasında tevziat listesi yıpılmıştır. * Ticaret odasınm yeni alınacak raportör ve memurlar için açtığı imtihanda Cevdet Altınel, Sabahaddin Tunatan, Suphi Ateş, Fethi Genc ve Cevdet kazanmışlardır. CUMHURİYET Nüshası 5 kuruştur ) Türkiye II 4: Kartal hamamında tellâk Kâmil, sarhoş o Türkiye Çekoslovakya anlaşması Dereye düşerek boğuldu Şilede mukim kasab Asım Ersonun sarhoş olduğu halde Ağvaderesine düşerek boğulduğu haber verilmiş ve yapılan tahkikatta mağrukun bir müddet evvel ayni mahalde berber Hüseyin namındaki şahısla kavga ettiği sıradı denize düştüğü edilmistir. Alfred Joachim Fischer ı Hâdisede anlaşılarak Hüseyin tevkif yapılmakkasd sezildiğinden tahkikat (İktibas ve tercüme hakkı mahfuzdur) itadır. Geçen ayın 22 sinde müddeti biton Türk 1400 Kr. 2700 Kr. ÇekoSlovak ticaret ve klering anlasmasının an750 » 1450 » cak iki taraftan biri anlaşmanın müddeti bit400 > 800 » Uç aylık mesinden üç ay evvel feshini taleb etmesile meBir ayhk 150 > Yoktur riyet mevkiinden kalkması icab ettiği ve böyle bir taleb vâki olmadığı nazarı dikkate slınarak anlaşmanın meriyette bulunması tabiî görülmüş ve ÇekoSlovak topraklan addedilen Gazetemize gönderilen evrak ve vazjlar neşre» yerlerle memleketimiz arasında ticarî münasedilsin. edilmesin iade edilmez ve zıyaından bata devam olunabileceği alâkadar makamlara mes'uliyet kabul olunmaz. bildirilmistir. Abone seraitı Senelik Altı avlık • Haric için Dikkat