10 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Almanya Tarihi Herman Pinniw'den tercüme eden KANAAT KİTABEVÎ FEH Mi BA LDAŞ İki cild, her iki cildin f iatı 250, Cildlisi 300 kuruştur. tarafından neşrine devam edilen tarih serisinin 21 ve 22 nci sayısını teşkil eden bu eser mebdelerden bugüne kadar Almanyanın mufassal tarihidir. u m h u r iyef İ Vll SflVI ! 5 7 4 5 İSTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: fstanbuL No. 246 Ük okula giden çocukların en güzel ve en arkadaşı Yeni Mecmua tarafından neşredilen Cuma 10 Mayıs 1940 • 200 büyük sahife, 50 resim, 11 renkli . 10 çocuk romaru cildli olarak 50 kuruşr kitabcıda ve bayide bulunur. yeri: Ankara caddesinde Yeni Mecmua esL cuk Romanları Bu hafta 2,500,000 kişi "Türkiyenin bu zamanda bize daha ordııya iltihak ediyor muzahereti hepimize cesaret verecek bir âmildir,, *•; ingilterede tam silâhbaşı! IChurchillm mesajı Çemberlayn kabinesi Muhalifler ısrar ederlerse istifa etmeğe hazır Londrada ve matbuatta şiddetli münakaşalar devam ediyor Londra 9 (Hususî) Avam Kamarasınm dünkü celsesinde 81 reylik bir ekseriyet kaza nan Başvekil Çemberlayn'm kabinede esash tadilât yapmağa karar verdiği söyleniyor. Bu hususta henüz resmî malumat mevcud olmamakta beraber, salâhiyettar mehafilde, dün akşam alınan neticeden sonra, iki hal suretinin mümkün olduğu beyan edilmektedir: 1 Çemberlayn, Pantekot tatilinden istifade ederek, amele fırkasile liberallerin mutalebatım n&zarı itibare almak suretile, kabinede cezrî ta30 April 1940, Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 I hope you «ill convey to hi« »y very de«p apprecıatı the ayspathy and support whıch he has always &• as. The frıendshjp and aupport of the Turkîs! people at thja tıae ia a great encourageuent to us aiı: Mütemadiyen tilâh altına alınarak cephelere sevkedilen Ingiliz gencleri Ingilterede «iUî İnfial ve hiddet vam Kamarasının Norveç vaziyetinden mütevellid istizahlara tahsis, olunan müzakerelerinin ikinci günii muhalefetin hükumete çok şiddetli tenkidlerile geçmiştir. Bu tenkidleri ancak hücum tabirile ifade edebiliriz. Geçen Umumî Harbin başlıca kahramanlarından eski Başvekil Loid Corc en sarih bir rfatk~ik Ba?vekrl Çembcrlaya wr hü? kumetten çekılmesini istemiftir. Diğer hatiblerin sözleri de hükumete karjı hiddet ve hücum doludur. Yer yer Başvekil Çemberlayn müdahaleler yapmış ve müzakereleri Bahriye Birinci ordu Çörçil'in zafere inanan ve onu behemehal istihsal etmek azmini fışkırtan nutku nihayete erdirmiştir. Parlamentodan akseden tezahürlerine göre Norveç hâdiseleri dolayısile ingilterede harbin sevk ve idaresine aid memnuniyetsizlik birdenbire son haddini bulmuş ve parlamentonun iki günkü münakaşalalarında adeta feveran şeklini almıştır. Hükumet vaziyeti takdire lâyık bir vakarla ve hemen hemen olanca açıklığile izah etmiş olmasına rağmen Münih hâdiselerindenberi yakın tarihi şiddetle muahaze eden muhalefet, harbin sevk ve idaresinde şimdiye kadar yapılanlann çok üstünde ve çok ilerisinde büyük hamleler gösterilmesi lüzumunda ısrar eylemiştir. Muhalefetin imanla sanldığı tez fudur: IngiHz ve Fransız milletleri behemehal muzaffer olmak için kendilerinden istenilebilecek fedakârhklann azamisini yapmağa hazır ve mutlaka muzaffer olmağa da muktedirdir. Elverir ki harbin sevk ve idaresi mes'uliyetini deruhde edenler müttefik milletlerin bu azimlerine mutabık pekgözlü ve en ileri faaliyetli bir iş görme yolu tutsunlar... Hükumet ne yapılmak lâzımsa hepsinin yapılmakta olduğu iddiasında ve vaziyetin çok çetin olmasına rağmen behemehal zafer neticesine vanlacağı kanaatindedir. Ancak Norveç hâdiseleri dolu bardağı taşırmıştır. Muhalefet harbin sevk ve idaresinde şimdiye kadar görülen şekil ve derecelerle iktifaya razı olmadığını en ao lisanile bağırarak söylemiştir. Muhalefetin bu mevzuda klâsik manasile karşı parti veya partiler demek olmadığı da itimad reyleri neticesinden sara Dün altı Alman iaşe gemisi batırıldı Ca&usluk ve sabotaj yapanlar idam edılecek, memlekette kalan düşman tebaası hapse konulacak Alfred J . r'ischer, £sq. ingiliz Bahriye Birinci Lordu ve gazetemize hitaben makam kâğıdına yazdığı mektubdan parçalar İngiliz Bahriye Nazırının «Cumhuriyet) vasıtasile Türk milletine hitabı Londra (Muhabirimiz Alfred Joachin Fischer bildiriyor) tngiiterenin Ankara büyük elçisi Sir Hugh Knatchbull Hugessen'le yapmış olduğum mülâkattan »onra mütntaz tngütr siyatet adamlanndan, Türkiyeye sempati ifade eden o kadar çok mektub aldım ki, bunlann muhteviyatını olduğu gibi nakletmeğe imkân yoktur. Pek »ıkı olan yeni Türk tngiliz ittifakına karşı fevkalâde olan alâkamızı güsfennek iein Lomfrayn bnr müfahid talArkast Sa. 5 sütun 6 da) {Arkasi Sa. 5 sütun 1 de) Londra 8 (âji.7 19 ymftndan 36 yasına ka ingilterede dahili tahrikâta kartı dar olan erkeklerin silâh altına çağırılması ihtişiddetli cezalar maline karşı, kayıd muamelesi yapılacağına dair olarak bugün Kral tarafından yeni bir beyanLondra 9 (a.a.) Hükumet, memleket da name imzalanmıştır. Bu yeni beyanname mu hilindeki düşman faaliyetine karşı aşağıdaki cibince takriben 9 sınıf silâh altına alınmaktadır, tedbirleri ittihaza karar vermiştir: ki bu da iki buçuk milyon asker demektir. Ka1 Düşman memleket ahalisinden olup da yıd muamelesi yapürmak ve kıt'alarına iltihak hudud harici çıkarılamıyanlar hapsedilecektir. etmek üzere şimdiye kadar müracaat edenlerin 2 Düşman bir memleketten çıkarılanlar Insayısı iki milyondan fazladır. giltereye döndükleri zaman kontrola tâbi tu 6 Alman iaşe gemisi batırıldı tulacaklardır: Londra 9 (a.a.) Ameriralkk, kafile halinde 3 Casusluk ve sabotaj gibi vahim hâdiseİngilterenin Bulgarisseyahat eden altı Alman iaşe gemisinin İngiliz lerde, idam cezası tatbik edilecektir. tan büyük elçisi Sir tahtelbahirleri tarafından torpillendiğini bil Rendel tarafından vâki (Arkası Sa. 5 sütun Z de) dirmektedir. olan davet üzerine Sofyaya gitmiş olan ingiliz büyük elçisi Sir Hugh Montgomery Knatchbull Hugessen dün şehrimize dönmüş ve akşam tre nile Ankaraya hareket etmiştir. Seyahati birçok şayialara sebebiyet veren büyük elçi, Ankaraya harekeünden evvel kendisile görüşen bir arkadaşımıza aşağıdaki be yanatta bulunmuştur. tngiliz elçisi Sofya seyzkhatîn memnun döndü «Meseleler etrafında intıbalarım ve kanaatim çok müsaiddir» Mussolini Artık sükut edişime ahşınız!^ derken^ Ciano'nun gazetesi gene feryadı bastı! Roma mektıbF] İtalya harbe girecek değildir! Vaziyet "idare,, ediliyor, çünkü Almanya, ttalyanın sağ omzu üzerindedir I Roma (Hususî muhabirimızden) Roma, hiç şüphe yok, bu günlerde bütün dünyanın dik katini üzerine çekmiş bulunuyor. Hele Norveç harekâtındanberi İtalyan gazetelerinin tonlanna /erdikleri sertlik, 1939 eylulündenberi hâlâ ne yapacağı belli değilmiş gibi görünen İtalyanın adını herkesin diline düşürmüştür. Şu var ki, Romanın elrafındaki bu gürültülerden, o gü rültulere Romadan uzaklarda verilen mana ve malıiyette Romanın içinde haberi olan yabuz yüksek politika mahfilleridir. Halkın aklın se Hitler, Mussolini ve Göring'le beraber Roma 9 (a.a.) Venedik sarayının önüne limi, muhakkak ki burnunun doğrusuna, makul toplanarak kendisini alkışlayan halka hitaben denebilecek yolunda jrürüyor. Mussolini, şu sözleri söylemiştir: Belki orada bu yazdıklarıma şaşacaklar da « 9 mayıs, en büyük zaferin günüdür. Sizler, vardır. Ama ben size şunu hatırlatmak isteıim: yabıız hâdiselerin ihlâl edebileceği sükutuma Foma gazetelerinin müttefiHer aleyhine sert alışraalısınız.» (Arkası Sa. 5, sütun 3 te) (Arkası Sa. 5, sütun 4 te) u Balkanlarda Slâv himayesi Sovyet Rusyaya bazı mehafilde bu tarzda tefsir ediliyor Yugoslavyanın yaklaşması, Belgrad 9 (a.a.) Yugoslavya ile Sovyetler Birliği aragındaki ticaret müzakereleri iyi bir tarzda inkişaf etmektedir. Müzakereler, iki veya iiç güne kadar bitecektir. Yugoslav heyetinin Moskovadan Belgrada 12 mayısta dönmesi beklenmektedir. Belgradda, Sovyetler Birliğine General Maksimoviç riyasetinde bir Yugostav askerî heyetinin izam edilmesi bahis mevzuu edilmektedir. Havas muhabirine göre, Balkanlarda sulhun idamesi imkânları hakkında Yu goslav efkânnda görülen nikbinliğin en mühim sebeblerinden birisi, Yugoslavyanın Sovyetler Birliğile münasebetler idamesine başlamasıdır. Yugoslavyaya göre, bu bir «Slâv himayesi» teşkil eylemektedir. Politika gazetesi, Maksimoviç'in imzasile, tarihte Rus Sırb münasebetleri hakkında makaleler neşretmekte ve Sovyetler Birliğini, muhariblerin, Balkanlara (Arkast Sa. 5 sütun 1 de) IIIIIIIIIIIIIIUIItlllllllllHllnıı IIIIIIIIIMIHIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII « Bulgaristana dostum Sofya elçisi Sir Rendel'in daveti üzerine gitmisüm. Sir Rendel geçen sene İstanbula gelmiş ve bir kaç gün burada kalmıştır. Dostumun ziyaretini iade etmeği çoktan istiyor dum. Hatta, son defa Londradan dönüşümde Sofyoyo uğrayacaktım. Sir H. M. K. Hugessen Fakat doğru Ankaraya ddnmeğe mecbur oldu Yeniden tensik edilen Norveç ordusu şiddetle mukavemete başladı ıııııııııııcMiııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııılıııııııııılıınlllııılllııı iArkası Sa. 5 sütun 5 te) ıııınııııııııınııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı TUrk Tarihinden TARİHTE OoHunulmamış bir mevzu YUNUS NADt (Arkası Sa. 5, sütun 5 te) Tfirkler ve İngilizler = ^ = Yazan: ZİYA ŞAKİR s s ^ s s s Bu günkü insanhk badiresi karşısmda birbirine namus ve şeref sözü vermiş olan iki a*il milletin mukadderatt ilk defa nerede ve nasıl karşılaştı? Bu güne kadar ne şartlar içinde cereyan etti? Simali Norveçe tevkedilen Polonya dağ kıt'aları Ekselâns Giurescu ile mülâkat Arkadaşımız Doğan Nadi Yarınki sayımızda çıkacak yazısında dost Rumanya Propaganda Nazırile meraklı mülâkatını anlatmaktadır. (Yazısı 3 üncü sahifede) Yarın başlıyoruz