21 Şubat 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Büyük Edib Halid Ziya Uşakhgilin beş cildlik nefis bir eseridir. Her kitabcıda bulunur. KIRK YIL umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU '. öbub Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul. No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 J Miiessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşii 150 » Kadm Avcısı 1 00 » Cem Sultan 75 » Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaası Ttırhan Tan'ın Finler vaziy ete hâkim Kohmo mıntakasındaki 54 üncü Rus fırkası inhizama uğradı, 164 üncü fırka da muhasara edildi Millî Korunma Kanunu resmen mer'iyete girdi Bütün tîcaret, maliye, sanayi ve piyasa hareketlerini murakabe edecek Koordinasyon heyeti Başvekilin reisliğinde teşekkül etti Devlet basladı Koordinasyon heyetinin reisi Başvekıl Dr. Refik Saydamla heyete dahü Vekıllerden Mılli Mudafaa Vekıli Naci Ttnaz, Ticaret Vekih Nazmi Topçoğlu, Munakalât Vekıli Ali Çetinkaya «Başvekâletten iresinde lcra Vekilleri Heyetince karar bikına baslandığı ilân olunur. laştırılmış ve 19 2/1940 tarihinde YükKoordinasyon heyeti kuruldu 3780 numaralı millî korunma kanunu sek Tasdika iktiran eylemiş olmağla, sbzü Ankara 20 (Telefonla) Millî konun tatbikı 2 nci maddesinin sarahati da geçen kanunun bu tarihten itibaren tat (Arkası Sa. 5 sütun 5 te) Ankara 20 (a.a.) ebliğ edilmiştir» : Sovyetlerin son taarruzda bıraktıkları hesabsız malzeme ve mühimmattan bir kısmı BitaraHaritt Vaiîyetleri £araşütle atlıyan askerfer Helsinki civarına inen Sovyet paraşütçüleri Finler tarahndan imha edildi SON DAKIKA Londra, 20 (Hususî) Finlândiyadan alman son haberlere göre, 1 64 üncü Sovyet fırkası Fin kuvvetleri tarafından tamamen muhasara edilmiştir. Muhasarada bulunan fırkayı kurtarmak için Sovyeder tarafından semeresarfedilen bütün kuvvetler siz kalmıştır. Irak kabinesi dün istifa etti 20 (*~.> * N««l Paşa Said kabinesi istifa etmiştir. Naib, Başvekilden cari işlerin görülmesini istemiştir. Yeni kabinenin Reşid Âli Geylânî tarahndan ttfskil edileceği zannolunmaktadır. Bağdad 20 (a.a.) Yeni kabinenin bu gece Raşid Ali Geylâni tarafından teşkil edileceği haber verilmektedir. İstifa eden Başvekil Nuri Paşa 1938 kânunuevvelindenberi iktidar mevkiinde bulunuyordu. Şimdiki harbde, İngiltere ile olan muahede mucibince, ittihaz etmiş olduğu hattı hareketi bütün memleket ittifakla tasvib etmişti. Anlaşılan küçük devletlerin hareket tarzlarını nihayet hâdiseler tayin edebilecektir. Belki bir giin gelecek, küçük devletler sıraları geldikçe harb devine birer birer Helsinki 20 (a.a.) Mühim miktarlokma olmanın felâket da Fin kuvvetleri Mareşal Mannerheimin kumandası altında, Sovyet tazyikinin ve fecaatini takdir en kuvvetli olacağı tahmin edilen Viipuri önünde tahaşşüd etmektedirler. Bu müdedeceklerdir. u vaziyetin cidden feci olan zorluğunun bir misalini Norveç sahillerınde İngiliz harb gemıleri tarahndan takıb ve içindeki İngılız esırler tahlis olunan Altmark adlı Alman gemisinin macerasmda gördük. Sovyet kıtaatı müşkül vaziyette İngiltere müsellâh bir Alman gemisiHelsinki 20 (a.a.) Ladoga cephenin İngiliz esirlerini hamilen Norveç li(Arkası Sa. 5 sütun 1 de) manlarına uğrayıp hiç bir şey denilmeden serbestçe geçmesini bitaraflık kaidelerine muhalif ve bu takdirde gemiyi bizzat takib ederek içindeki îngilizlerin kurtarılmasında kendisini haklı saymıştır. Ingılterenin hareketi filî bir protesto olup bu cihet iki memleket arasında tahriren dahi münakaşa mevzuu olmaktadır. Norveç, İngilterenin kendi sahillerinde ve karasularındaki müdahalesini devletler hukukuna ve bilhassa Norveçin hükümranhk haklanna mugayir görerek keyfiyeti İngiltere hükumeti nezdinde protesto etmiştir. Hâdisenin Almanyadaki aksülâmeli iki şetilde tecellı etmiştir: Biri deniz harbinin görülmedık bir şiddetle artırılacağına ve alabildığine şümullendirileceğine ve genışletileceğıne aid karar, diğeri Norveçin şiddetle protesto edilmesi ve dolayısile butün bitarafların tehdid olunması hususlarıdır. Mareşal Göring'ın organı olan Nahonale Zeıtung: «Bu gibı cinayetlere karşı müsamahakâr davrananlar ve hıç bir mukavemet arzusu izhar etmiyenler, zayıf itirazlar serdrtmekten başka bir şey yapamayanlar bitaraf olduklarını iddıa edemezler.» Dıyordu. Almanyanın ötedenberi demokrasilerin ablukasile deniz kontrollerinin bitaraflarca kabul edilmemesini isteyegeldiği malumdur. B'taraflar abluka ile deniz kontrolünü kabul etmeyip ne yapacaklardır? Bunun sonu kendilerinin İngiltere ve Fran Moskova 20 (a.a.) Tass ajansı tebliğ ediyor: ttalyan Stefani ajansı, Sovyet müfrezelerinin Kafkasya Türk hududunu geçtiklerine, Türk makamatımn bu geçiş sebeblerini tenvir için müfrezeler gönderdiğine ve fakat Türklerle Ruslar arasında musademe olmadığına dair îstanbul mahrecile bir haber yaymıştır. Tass ajansı bu haberi uydurma ve marazî tavsif eylemeğe salâhiyettardır. Anadolu ajansının notu: Anadolu ajansı, Ankara mehafilinin de Tass'ın bu tekzibine işti» rak ettiğinl istihbar eylemektedir. Kafkasyada musademeler olduğu tekzib ediliyor det zarfında Fin hava kuvvetleri hemen inkıtasız olarak Sovyet cephesinin gerisindeki yolları ve şimendifer hatlannı bombardıman etmektedirler. Finler 100 kamyonluk bir Sovvet kolunu imha etmişler ve motörlıi bir livayı ağır zayiatla hezimete uğratmışlardır. Yeni<len 9 Sovyet tayyaresi düşürulnüstür. Çemberlayn dün mecliste vak'ayı izah ederek Norveç hükumetini Alman gemisini himaye etmekle itham etti Norveç Başvekili de cevab verdi Londra 20 (Hususî) Alman Altmark vapuru hâdisesi günün baçlıca meselesini teşkil etmektedir. Norveç Hariciye Nazırı Dr. Koht, Norveç meclisinde beyanatta buiunarak, Norveç makamlarının Alman gemisinde İngiliz esiri bulunduğundan haberdar olmadıklarını, küçük bir memleket olan Norveçin Alman gemisinde araştırma yapmak hususunda ileri sürdüğu talebi askerî kuvvete istinad ettiremiveceç'ini söylemiştir. « Altmark bir harb gemisidir ve Alman devletinin bayrağını taşımaktadır. Bu şerait altında mezkur gemi cebren muayeneye tâbi tutulamazdı.» Ve şu mukabelede bulunmuştur: «Bu böyle de olsa, mademki Altmark Bergen de Norveç karasularında telsizini kullanmıştır. Norveçin bitarafhğı ihlâl edilmiştir. Norveçin derhal gemiye muhtelit bir AlmanNorveç muhafaza kıt'ası ikame etmesi lâzım gelirdi. Bu suretle gemide esir olup olmadığının araştırılması imkânı hasıl olurdu. Norveç mezkur vapurda esir olduSunu bilmediğini iddia ediyor. Böyle bir araştırma yapsaydı bunu ögrenirdi. Altmark hâdisesi alevlendi Majinoya giden matbuat heyeti dün geldi Emekli Orgeneral Izzeddin Çalışlar «iki taraf da kuvvetli istihkâmlar arkasında, harbin istikbalini kestirmek kabil değil» diyor Çemberlaynin beyanatı YUNUS NAD1 (Arkası Sa. 3 sütun 3 te) Emekli Orgeneral İzzeddin Çaltilar, Pariste, Türk matbuat heyeti, General Guro ve Paris kumandanı ile beraber Meçhul Askerin mezarında (Yazısı S inci sahifede) Başvekil Çemberlayn, Avam Kamarasının bugünkü içtimaında hâdise hakında etraflı izahat vermiştir. Esasen bundan dört hafta Başvekil 300 İngiliz kurtaevvel İngihz hükumeti Altmark ran İngiliz bahriyesini meclisin vapuru hakkında bir rapor alkışları arasında tebcıl ettikneşretmiş ve bu rapor bütün ten sonra, demiştir ki: gazetelerde çıkmıştır. Raporda «Şunu kaydetmek mecbu Altmark vapurunda İngiliz e riyetindeyim ki, Norveç hükusirler bulunduğu kaydolunmuşmetinin hareketi daha doğrusu tur. Bu rapordan sonra nasıl hareketsizliği bidayette zannet olur da Norveç hükumeti vamiş olduğumdan da daha anla purda esir olduçjunu bilmediği şılmaz bir mahiyet arzetmekiddiasını ileri sürebilir? tedir. Öyle tahmin ediyorduk Norveç makamatı, Alman ki, Norveç makamatı Altmarfilosunun karasularını nasıl kulkı muayene etmişlerdir. Ve biz landığına tamamile biğâne kalbu muayenenin gemide esirler nıştır. bulunduğunu farkedemiyecek İngiliz Başvekıh M. Çemberlayn İngiliz hükumetinin mütalederecede fena yapılmış oldutâbi tutmamışlardır. fası şudur ki, Alman harb gemisinin geçğundan şikâyet etmiştik. Çemb^rlavn Norveç tezini şöyle hulâsa j ni'1"'"'» itiraz etmeyen Norveç Başvekili Halbuki şimdi öğreniyoruz ki, Norveç ' (.Arkası Sa. 5 sütun 4 te) makamatı Altmarkı hiç bir muayeneye etmiş/