17 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUyUk edib HALİD ZİYA UŞAKLIGİLİN son eseri: ihtiyar Dost Kitabcılardan isteyiniz. umhuri Kefeial Atatfirk * Ruzvelt Mnssolini 1939 Amerika hukumetinin eski Ankara sefiri 1 Irkçeye çeviren: Cemal BUkerman Fiatı 100 kuruştur. azan: General SHERRILL İSTANBUE CAGALOĞLÜ I 5 6 0 3 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 Her kltabcıda bnlunur. Kont Ciano'nun nutku Italya Hariciye Nazırı Italyamn umumî siyasetini izah etti «Tuna havzasında ve Balkanlarda sulhu muhafaza etmek bütün memleketlerin müsterek menfaatleri iktizasıdır > Yarının sulhunda italyanın rolü u günün harbinde demiyoruz. Çünkü îtalya şimdiye kadar bu harbe iştirak etmiyerek liir intizar vaziyeti muhafaza etmektedir. Pek gahb bir ihtımalle İtalya yakm veya uzak bir gelecekteki müdahalesini bu harbin sulhuna verilecek istikamet lehinde kullanacaktır. Polonyadan başlıyan harb içîn Almanyanın Rus müşareketini temm eden kombinezonu İtalyaca daha evvel malum muydu? Bu ihtımal haricinde değildir. Aksi çok garib olurdu. Salzburg mülâkatlannda îtalyanın bu vaziyetten haberdar edılmiş olduğunu tahmin edebiliriz. Fakat dünya vaziyetinin bugün aldığı şekil, o zamanki tasavvurlara göre yalnız ttalyaya verilen malumat hududuDU değil, hatta binnefis Almanyanın düşüncelerini fersah fersah geçmiştir. O zamanki düşüncelere göre: 1 Almanyanın SovyetTer muzaheret ve mıişareketıle Polonyaya yapacağı sefer, garb devletlerini yerlerinde mıhlayarak büyük bir harbe inkılâb etmiyecekti. 2 Rusyanm Polonya taksiminden elde etmiş olacağı topraklar, Pilsudskinin teşebbüslerile Polonyaya bilâhare ilhak edilmiş halkı tamamen Rus topraklardı, ve nihayet bu hisse milliyetler prensipine uyardı. 3 Küçük Baltık devletleri işî o gün fçin îtalyayı alâkadar etmez, Almanyanın ise ellerini kollarını bağlamazdı. 4 İtalya bu çerçeve dahilinde yapılacak bir seferden dolayı ötedenberi dostluğuna kıymet verdiği Polonya aleyhine hareket etmemiş olmak faziletini muhafaza eder ve böylece vukuatın inkişafını bekliyebilirdi. O gün bu gün îtalya bekliyor, vukuatın inkişaflarını hayret ve ibretle kanşık bir dıkkatle daima gözönünde tutarak. Şimdiye kadar İtalyanın yalnız Balkanlara teveccüh edecek istılâ kuvvetlerine karşı hareketsiz kalmıyacağma aid bir sarahat görduk. Hakıkati halde bu harble istisnasız bütün dünyanın maruz bulunduğu anarşi tehlikesi îtalyayı bugünün harbile beraber bilhassa yarmın sulhu bakımından çok dıkkatli olmağa sevkedecek mahiyettedir. Pariste çıkan Le Temps gazetesinin Roma muhabiri M. P. Genüzon'un bu nüshamıza aynen naklettiğifiıiz mektubundaki muhakeme silsilesine göre adaletli sulh hedefine dikili bu Italyan dıkkatinin gittikçe artan bir kıymet kazanmakta olduğu şüphesizdir. Bu harbin sulhu nasıl olacak? Bittabi henüz rivayetler muhtelif. Rus müşareketini büyük sergüzeştlere götürmek istiyen nasyonal sosyalıst Almanyasına göre hedef, eğer mümkünse dünya hakimiyetidir. Realist her düşünce böyle bir iddianın hayal olduğunu ve muhali farzederek tahakkuku halınde ise ancak dünya ölçüsünde büyük bir anarşi doğurabileceğini takdir etmekte tereddüd etmez. Mıllıyetleri inkâr eden böyle bir tahakkümün yalnız küçük ve orta mılletlere değil, hatta binnefis İtalya gibi büyük bir devlet için bile teşkil edeceği tehlikeyi Romanın olanca vahametile anlamaması ihtimali var mıdır? Temel kaide olarak insanlığın huzuru âncak mevcud millet ve memleketler araSında müesses bir muvazeneye dayanabiJir. Bir an için birkaç büyük devletin dünyaya tahakkümlerini temin edici galıbiyetlerini tasavvur edelım. Hatta ideolojiJer arasındaki uçurum derinliğindeki farkları kale almayarak. Ne olacak, bununla iş biter mi? Ondan sonra daha şiddetli yeni harb şekilleri bu devletler ara Roma 16 (a.a.) Façyolar ve Korporasyonlar Meclisinde Duçe'nin, hükumet erkânının ve trıbünleri dolduran muazzam bir halk kütlesinin muvacehesinde Hanciye Nazın Kont Cıano, tam saat dokuzda beklenilen nutkunu irad etmeğe başlamıştır. Mumaıleyh demiştir ki: « Mussolinı'nin iddialannm doğruluğunu vesaıkle ispat etmek gibi artık bilıizum olan bir sebebden dolayı değil, belki faşıst siyasetinin basireti hakkında herkesin hatırasını tazelemek maksadile faşist tarihine <uruc nutku» namı altında geçmiş olan ve 1927 mayısında irad edilmiş bulunan bir nutukta Duçe'nin gene bu salonda 1935 senesile 1940 senesi arasında Avrupa tarıhinde tekatu noktasında bulunacağımızı söylemiş olduğunu hatırlatmak isterim.» Hariciye Nazın, bu mukaddemeden sonra Duçe'nin Avrupa ve bütün dünyaya müteaddid defalar yapmış olduğu ihtar ve tavsiyeleri etrafile izah ve tasrih etmiştir: « 1929 tarihinden itibaren bilâhare Avrupa için hakikaten meş'um olduğu meydana çıkmış olan «lvluahedelerin yeniden gözden geçirilmesi harb demektir» formülüne rağmen gayriadılâne muahedelerin yeniden gözden geçirilmesi lüzumuna işaret eden, Duçe'dir. Bu formül, Avrupayı bir mermer hareketsizliği içinde tutmak vehmile onun yeni bir nizam tesisine matuf olan kuvvetlerini boğacak İtalya Hanciye Nazm Kont Cıano ve felce uğratacak olan tamirat, askerî garantiler ve kollektif emniyet namı altında yâdedilmekte idi. Her devletin diğer devletlere nazaran emniyeti manasına olan kollektif emniyet, bir vehimden, bir maskeden başka birşey değildi. Bu emniyet, hususî bir takım menfaat(Arkası Sa. 5 sütun 1 de) Finler, Suomisalmi kasabasım istirdad ve Ruslardan bir çok harb malzemesi iğtinam ettiler Milli Şefin seyahati İnönü Kemah ve Divrikte tetkiklerde bulunduktan sonra Sıvasa şeref verdi Kızılordunun büyük taarruzu tamamen tevkif ediUi Fin ordusundan bir miifreze beyazlar giyinmiş olduğu halde cepheye gidiyor Mühlet bugün bitiyor Uruguvay sularında bugün şiddetli bir deniz harbi beklenmektedir Alman zırhlısını bekliyen İngiliz torpidolarma yardım etmek iizere dört dretnot gönderildi Bir Fin askerine karşı 70 Rus harbediyor J Helsinki 16 (a.a.) Finlandiya rea ateşi ve tank himayesinde taarruza geçmî tebliği: miştir. Karada, düşman Kareli berzahının Punnusjoki cephesinde, muhacimler müteaddid noktalannda kesif bir topçu {Arkası Sa. 5 sütun 3 teT V. Erzincan 16 (a.a.) Reisi cumhur İsmet İnönü dün saat 13 te Erzincana muvasalat etmiştir. Şehir baştan aşağı bayraklarla ve taklarla süslenmiştir. Millî Şef, hükumet konağı, ordu müfettişliği, Halkevi ve belediyeyi ziyaretten sonra yaya olarak halkın sonsuz tezahürleri arasında Erzincan çarşısını gezmiş, bir çok dükkânIara uğrıyarak Erzincanın iktısadî hayatile alâkadar olmuş, (Arkası Sa 3 siıtun 3 te) Garb cephesinde şiddetli bir muharebe oldu Fransız siperlerine hücum eden Almanlar ağır zayiatla püskürtüldüler Paris 16 (a.a.) 16 kânunuevvel akşam tebliği: Duşman saat 1 6,1 5 te Moselle'nin şarkmdaki postalarımızdan birine karşı taarruz etmiştir. Bir bölük kıymetinde bir miifreze topçu ve torpil endahtlarıle hazırhk yapıldıktan sonra harekete geçmîstir. Bu hareketi topçu ve ağır mıgtarayyozmann himayesinde yapmıştır. Taarruza uğrayan posta şiddetli mukavet etmiş ve göğüs göğuse bir çarpışmadan son(Arkast Sa. 6 sutun 1 de) ıııııııııııiMiııuııııııııınııııııııııııııııiMiııııııııımıııııııııııııııııııııııııııııııiMiııuııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııiMiıııııiiııııııııııııııı ııııııııııııııınııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııtııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınn G, Sarau Yugoslav takımını uendi Cenubî Amerika sulanna hareket eden zırhlılardan İngılız Renown gemisi YUNUS NAD1 (Arkast Sam 3 sutun 6 da) Montevideo, 16 (a.a.) Uruguay makamatının Montevideo'yu terketmesi için Graf von Spee zırhlısına, pazar günu saat 2 1 de bitecek olan bir muhlet verdikleri kuvvetle söylenmektedir. Nazırlar Meclisi,Alman zırhlısının, La Haye anlaşmalarile tespit edilmiş olan mdhletten fazla kalması halınde husule gelecek vaziyet etrafmda uzun bir muzakerede bulunmuşfur. Hariciye Nazın Guani Amerika memleketleri mümessıllerile ve tngiliz elçisi Drake ile mulâkatlar yapmıştır. Graf von Spee'nin Montevideo limanından dun geceyansı ayrılacağına dair olan şayialar hılâfına olarak müşahidler, geminın hazırhk yapmış olmasına rağmen, hâlâ hmanda bulunduğunu ve açık denizde İngiliz gemilerile karşılaşma tehlikesi bulunmakla beraber karanhktan bilıstıfade belki bu gece hareket edeceğini söylemektedirler Diğer bir rivayete göre, Alman zırhlısı Buenos Aıres lımanına gıderek tutacağı yol için kat'î bir karar hazırlamasına imkân veren bir vaziyeti idameye çahşacaktır. Alman zırhlısının Montevideo limanına klavuzsuz o larak sığındığı zaman, mahrukatı tamamen tukenmiş olduğu söyleniyor. Yardıma giden gemiler Londra 16 (Hususî) Montevideo limanında Alman cep zırhlısını beklemekte olan Ajax ve Achilles torpidolaıına yardım etmek üzere İngiliz ve FransıZ harb gemıleri gonderilmiştir. Salâhiyettar mehafılden alınan malumata nazaran, Fransanın Dunkerqus zırhlısı ile Ingılterenin Royal Oak tayyare gemisi ve Renown ile Repulse dretnotları bu maksadla Monte'ıdeoya hareket etmişlerdir. Londra 16 (a.a.) Uruguay hükumeti, Graf Von Spee zırhlısının Montevideo'dan hareket etmesi için son ve kat'î muhletı bu geceyarısı olarak tespit etmiştir. Mühlet bitiyor Cenubî Amerika hiikumetlerinin protestoları Londra 16 (a.a.) Uruguay ve Arjantin hükumetleri İngiliz ve Alman harb gemilerinin muharebeye Amerikahlar lArkası Sa, 6 şütun 5 te) Şehrimizde bulunan Yugoslavya takımt dün Galatasarayla karşılaşmıştır. Müsabaka çok hararetli olmuş ve Galatasaray yapttğı bir golle galib gelmiftir. Yukarıki resim, bu maçtan bir enstantanedin Maçın tahilâtı 6 ncı sahifemizdedir.