18 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUyük edlb HALİD ZİYA UŞAKUGİLİN son eseri: ihtiyar Dost Kitabcılardan îsteyinîz. yilı Muayyen mühletin hitamında denize açılmağa mecbur kalan Alman zırhlısı dün kendi kendini batırdı Ciano'nun Nutku Jj talyan Hariciye Nazın Kont Ciano | | tarafından evvelki gün Romada söy* lenen büyük nutuk, umumî hatlan itibarile diyebiliriz ki, faşist siyasetinin dünya efkân umumiyesi karşısında kuvvetli bir müdafaasıdır. Eylulün birindenberi Avrupa bir bataklığa saplanmış bulunuyor. Oradan nasıl kurtulacak, ne zaman kurtulacak, belli değıl. Her vicdanlı devlet gibi İtalya da bundan son derece müteessirdir. Fakat bu acıklı vaziyetin meydana gelmiş olmasından dolayı İtalyan hükumeti, hiç bir suretle mes'ul tutulamaz. Bılâkis faşist İtalya, şimdiki akıbeti uzun zaman' danberi sezmiş ve bunu önlemek maksadile birçok defalar teşebbüslerde bulunmuştur. Kont Ciano nutkunun hemen dörtte üçünü bu noktanın aydınlatılmasına hasrediyor. Ve misaller getirerek, Mussolini'nin, daha sağlam esaslara dayanan bir Avrupa kunılması hususunda nekadar yorulmak bilmez bir azimle çalıştığını anlatıyor. Bu bakımdan îtalyan Hariciye Nazınnı tamamen haksız görmek kolay degildir. Hükumet BâşmâT'geldîği gündenberi Avrupanın en uyanık, bilhassa en realist politikacılanndan biri olduğunu birçok vesilelerle ispat eden Duçe, milletlerin hakikî ihtiyaclannı karşılayan âdil bir sulh kunılması uğrunda cidden çalışmıştı. O, daha 1929 da muahedelerin yeniden tetkikini ileri sürdüğü zaman, kendisine: Israr etmeyiniz, bu iş harbe kadar yürür! gibi kat'î bir red cevabı verilmeseydi, bugiin gördüğümüz felâketli sahnelerin belki hiçbirine raslamayabilirdik. Duçeyi bu yolda konuşmaya zorlayan sebebler şüphesiz yalnız insanhk aşkı değildi. Harb sonu muahedeleri îtalyayı da mağdur bir mevkide bırakmıştı. Fakat ne de olsa Duçe iddialarında haklı bulunuyor du. Versailles ve onun civanndaki sayfiye yerleri üzerine kurulan Avrupanın yaşıyamıyacağını, buna imkân olmadığını, Jacques Bainville gibi kıymetli ilim adamlan daha 1920 senesinde söylemişlerdi. Devlet adamı olarak bu fikri ilk ortaya atan Mussolini'dir. Evet, Versailles'ın ve hempalarınm meydana getirilmesi Avrupanın nizamı bakımından bir hata olmuştu. Hata üzerinde ısrarla durulması daha büyük bir hala oldu. Ve bu suretle Avrupa muvazenesi bozuldu. Bozuk bir muvazene sisteminde ise, müşterek emniyetten ve saireden bahsetmek tamamile manasız birşeydi; daha doğrusu, bu mefhumun manası tamamen tersine dönmüştü: Ortada müşterek emniyetsizlik hüküm sürüyordu. Yalnız, şu noktayı kabul etmeğe mecburuz: Şimdi, yalnız mefhumlar değil, hâdiseler de tersine dönmüş bulunuyor. Dün, haksız muahedeleri müdafaaya çalışanlar, bugün hakkm yegâne koruyucusudurlar. Çünki, artık Versailles da, diğer muahedeler de çoktan tarihe gömüldü. Başlangıcda belki idealist bir maksadla harekete geçen bazı hükumet adamlan, şimdi, ideal ile hiçbir alâkası olmıyan, fiziyolojik diyebileceğimiz bir dinamizmle ve okyanuslan altüst eden bir kasırga şuurile Avrupayı darmadağın etmeğe çalışıyorlar. Artık onların isteği, herhangi bir haksızlığın tamiri değildir ve olamaz. Tamire çalıştıkları haksızlık, kendileri tarafından yapılan haksızlıklann ağırlığı altında o kadar ezilmiştir ki, buçün mevcud bile değildir. İtalyan Hariciye Nazın vaziyetin bu safhası hakkında sarih birşey söylemiyor. Bununla beraber nutkunun son kısımlarından anhyoruz ki Alman Rus anlaş Millî Sef Ankaraya dönüyor Graf Spee intihar etti Cumhur Reisimizin Türk mühendislerine iltifatı Ismet Inönü: «Türk mühendisliği her meseleyi halîetmeğe salâhiyet imtihanmı Erzurum hattmda vermiştir» diyor . İSTANBUL CAGALOGLU c n ! 0 u U 4 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22368. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 umhuri Gemi hareketînden evvel mürettebatından 700 kişile erzakını başka bir Alman gemisine nakletmiş bulunuyordu TATARCIK 7 Oniversitelinin ROMANI I l ö DlNnCIKaillJn 1939 Tanesi 75, cildli 100 kuruş. Taşradan posta parası alınmaz Halide Edibin Şahesçri Ahmed Halid Kitabevi CumhuT Reisimizin ziyaret etHği Sıvas cer atelyesinin umumî görünujü Sıvas 17 (a.a.) Millî Şefimiz, dün «Varol, yaşa, sağ ol Millî Şefimiz» a* akşam şehrimizi teşriflerinde istasyonda vazelerile kendilerine karşı içten gelen askerî ve mülkî erkânla bütün memurlar sevgi ve saygılarını gösteren halka Millî ve on binlerce halk tarafından coşkun ve Şefimiz: candan tezahürlerle karşılanmıştır. {Arkası Sa. 5 sütun 3 te) Garb cebhesinde vaziyet Londra 17 (Husust) Montevidco limanında mahsur kalmış olan Graf Von Spee Almafı ceb zırhlısı bugün mahallî saatle 21 de kendisine Uruguay hükumeti tarafından verilen müsaadenin hitam bulması üzerine demir alroaya baslamıştır. On binlerce kişi sahilde birikmiş, Alman gemisınin hareketini seyrediyor du. Binlerce sandal, motör ve saire Graf Von Spee'nin etrafını sarmıştı. Herkes az sonra bu harbin ilk büyük deniz çarpış masına girecek olan harb gemisim görmek istiyordu. Bu sırada Admiral Graf Von Spee'nin mürettebatından 700 kişiyi Montevideo limanında bulunan Tacama isimli bir Alman tıcaret gemisine naklettiği öğrenilmiştir. Geminin erzakından da muhim bir kısmını naklettiği duyulunca halk arasında ilk defa olarak Alman ceb kruvazörünün kendi kendisini batıracağı rivayeti dolaşmaya başlamıştır. Filhakika Uruguay hükumetinin verdıği müsaadenin temdid olunmamasından sonra Graf Von Spee için ya mahallî makamata teslim olmak yahud da sonu mukadder akıbetle bitecek bir harbe girmekten başka çare kalmamıştı. Ingiliz zırhlılan on kilometre îleride mevki almış bulunuyor lardı. Bu vaziyette bir üçüncü ihtimal olarak da intihar etmek şekli kalıyordu. Saat 21 de demir almaya başlıyan Graf Von Spee saat tam 21,7 de hareket etmiş ve 21,35 e kadar limandan görülebilmiştir. Bu arada alınan muhtelif telgraflar ceb zırhhsının cenuba doğru yol aldığını, Buenos Ayres'e gideceğini bildiriyordu. Fakat çok geçmeden saat 21,55 te Graf Von Spee'nin gözden kaybolduğu istikametten iki kuvvetli infilâk duyul(Arkast Sa. 6 sütun 2 de) i Almanların yapmak istediği bir baskın hareketi kendilerine pahalıya mal oldu Finlerin mukavemeti devam ediyor Ingiltere Finlandiyaya kredi açmağa karar verdi Londranın Helsinki sefiri, Finlere silâh ve mühimmat verildiği takdirde, bu kahraman milletin kurtarılabileceğini söyledi ^\ı Fransız mustemleke askerleri cephede tombala oynuyorlar Paris 17 (a.a.) Havas ajansı, askerî vaziyet hakkında şu malumatj veriyor: Bu haftanın başındanberi, cephenin fazla canlı kısımlanndaki faaliyet, gittik çe artmaktadır. Bu faaliyet, dün sabah, Moselle'nin şarkında yapılan bir ufak ta« arruz münasebetile, son haddini bulmuçtur. Almanlar münferid bir küçük Fran sız mevziini işgale teşebbüs etmişlerdir. Topçu ateşile başlayan bu taarruz har (Arkası Sa, 3 sütun 4 fe) ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııniK \ ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiHiııııııınııııııııııııııılııııııııııııııiMiıınııııııııııııınıııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııınıııiMiıııınııııııııııııııııııııııııııııııııı Yugoslavya Fenerbahçeyi de yendi Sovyet tayyareleri tarafından bombardımandan sonra Helsinkxde çıkan yangın *. Yugoslavya takımı dün de Fenerbahçe ile karşdaşmış ve 2 ' 0 galib gelmiftir. Yukarıdaki resim, bu maçtan güzel bir enstantanedir. Müsabakarun tafsilâtı 6 nçt İtihif emizdedir, NAD1R NADt İArkası Sa. 5 sütun 6 da) Helsinki 17 (a.a.) Sovyet kıt'alannın, uzak şimalde, ehemmiyetli takviye kıt'alanle taarruza geçtikleri anlaşılmaktadır. Norveç kaynaklanndan gelen haberler, bu hususta, Fınlandiya haberlerile tetabuk etmektedir. Diğer taraftan, şüphe ' yoktur ki, Finlandiyalılar, bu mıntaka da, mühim istihkâmlar inşa etmişlerdir. Finlandiya Cumhur Reisi Kyosti Kallie, bugün, mahallî saatle 14,45 te Finlandiya radyosunda söz söylemiş ve bilhassa Fınlandiya ordusuna hitab etmiştir. Cumhur Reisinin zevcesi Madam Hallie, bugün keza bir hitabe irad ederek ve İArkast Sa. 5 sütun 4 te)