2 Kasım 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 2 fkînciteşrin 1939 Görüp duyduklarımız Pazarlıksız satış Işini bilenler, eskisi gibi çatır çatır pazarlık yapıyor, ne oldise kendilerini yaldızlı tabelalara kaptıran safdillere oldu! Vazan: SALÂHADDİN GÜNGÖR J ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Galata cinayeti Suçlu olduğu anlaşılan adam yakalandı 25 birinciteşrin akşamı saat 19,30 da Galatada yaralı olarak bulunan ve hastaneye nakli esnasında ölen Tophane Dikimevinden amele Alinin katilinin hüviyeti tespit edilmiş, suçlu dün yakalanmıştır. Katil suçlu, Alinin hemşerilerinden dikimevi ustası Rizeli Şükrüdür. Maktul Aliyi dikimevine Şükrü almıştır. Fakat ağzı bozuk ve çok asabî bir gene olan Ali, beraber çalıştığı bir çok kimselerle sık sık kavga ettiğinden muhitinde iyi bir tesır bırakmış ve bu suretle katıl, hemşerisi hakkında muhtelif şikâyetlerle karşılaşmıştır. Vak'a akşamı, Şükrü, Galatada Aliye tesadüf ederek şikâyetlerden bahsetmiş ve bunlara bir nihayet vermesini kendisinden istemiştir. Bu konuşma yüzünden iki hemşeri arasında bir münazaa çıkmış, fazla sinirlenen Şükrü, bir aralık bıçağını çekerek Alinin kasığına saplamıştır. Suçlu, bugün evrakile birlikte Adliyeye teslim edilecektir. ° Siyasî icmal Ingiltere Sovyetler Birliği ngiltere parlamentosunun son celsesinde olduğu gibi Sovyetlerin parlamentosu sayılan mecliste dahi Ingiltere ile Sovyetler Birliği arasındaki münasebat, nutukların ve münakaşaların baş lıca mevzuunu teşkil etmiştir. Ağırcezada dün akşam verilen yeni kararlar D Kızkardeşini öldürmekten suçlu Hasan, 14 sene, 8 ay hapse mahkum oldu îstanbul birinc Ağırceza mahke mesi, dün akşam birkaç davada verdiği kararları bildirdi. Bu yıhn mart ayında deri fabrikası amelesinden ve Erzincanın Ramazan mahallesinden Ha san, Galatasaray da kız kardeşi Esmayı öldürmüştü. Karara göre, Hasan, ana baba bir Hemşiresi Esmayı öldüren Erzincanlı Hasan, kardeşi Esmanın Hason muhakemelerden birinde... şim Abbas adlı birile nikâhsız yaşamasından dolayı ona çı re kabulünü istemişse de, mahkeme bu iskışmış, bu sırada Esma Hasana sövmüş, teği reddetmiştir. Hasan da Esmayı beş yerinden bıçaklıyaKovboy oynarken... rak kanlar içerisinde yere sermiştir. Ondan Geçen sene eylulünde Taksimde Sırasonra da kaçmış, silâhı Köprüden Halice selvilerde bir evde kovboy oyunu oyna atarak, tâ Kazlıçeşmeye kadar gitmiş, ora nırken, bir gene vurulmuş, ölmüştü. Tahda yakayı ele vermiştir. Mahkeme, Esma kikatla, Alkazar sinemasında gördükleri nın nikâhsız yaşamasmı ve bundan çıkan «Kamçılı adam» filmindeki bir sahneyi münakaşada sövmesini, cezayı azaltıcı tak tekrar ederken, Jozef Ferigo'nun elindedirî sebeb görmüşse de, suçlu hakkında ki babasından kalma tabancada bulunan şiddetli tahrik saymamıştır. Bu arada er bir kurşunun, arkadaşı Parikonun başına kek kardeşin, kız kardeşinin Haşim Ab isabet ettiği öğrenilmişti. Jozef Pariko, basla üc senedir bu vaziyette yaşadığını, dünkü celsede vefata sebeb olmaktan cearada bir de çocuk bulunduğunu bilmesi za kanununun 455 bci maddesine göre ve buna rağmen kendisinin üç senedir her bir sene hapse mahkum olmuştur. Suçu hafta muntazaman ayni evde Esmayı zi işlerken on beş yaşını bitirip on sekiz yayaretle beraber, onun nikâhsız yaşadığı şını bitirmemiş olması itibarile de, hapis adamla görüşmesi noktasında durulmak altı aya indirilerek, aynca 20 lira para tadır. Hasan, kız kardeşini öldürmekten cezası ve taraflarm içtimaî vaziyetlerine ceza kanununun 449 uncu maddesinin göre de, maktulün varislerine 800 lira birinci bendi mucibince 22 sene ağır hap manevî tazminatla 30 lira avukat ücreti se mahkum edilmiş, takdirî tahfif sebebile ödemesi, karar altına alınmıştır. Davacı 59 uncu maddeden ceza müddeti 14 se vekili, suçlunun, Parikoyu çekemediği, ne, 8 aya indirilmıstir. kıskanchk tesirile kasden öldürdüğü idDostunu bıçakla öldüren adam diasmdaydı. Mahkeme, bu iddiayı red detmiş bulunmaktadır. Bundan sonra, gene geçen martta GaRaif hakkındaki karar atada eski dostu Despinayı bıçakla öl düren şoför Mahmud Nedim, mahkeme Bundan başka, Karagümrük civarmsalonuna getirilmiş, Tünel birahanesinde da Safiyenin iki buçuk aylık çocuğunun beraber •< içerek dışarıya çıkınca, aradadüşmesine sebeb olmaktan muhakeme geçen münakaşada Despinanın «sende edilen Raifin muhakemesi de neticelen kedi kadar yürek yoktur» demesi üzerine miştir. Karara göre, Raif, bir çocuğu toonu ağır surette yaralıyarak öldürdüğü katlamış, Safiye gelmiş, bundan dolayı sabit görülen şoför Mahmud Nedimin hiddet göstermiş, Raif de Safiyeyi itmiş, de, ceza kanununun 448 inci maddesine yere düşürmüştür. Mahkeme, suçu sadeuygun olarak 18 sene ağır hapse konul ce müessir fiil ikaı mahiyetinde sabit görması kararlaştırılmıştır. Despinanın söv müştür. Çocuk düşürmeye sebeb olduğu mesi sebebile de ceza bir miktar indirile sabit görülmiyen Raifin, Safiyeye müesrek, mahkumiyet müddeti 12 sene ol sir fiil ikaından 25 lira para cezası, ta mustur. Bu davada Müddeiumumilik, rafların içtimaî vaziyetlerine göre de Samaktulenin yasama şeklinin, suçlu hak fiyeye 10 lira manevî tazminat ödemesi, kında cezayı hafifletici sebeb olmak üze karar cümlesindendir. İngilterede Lord Listowel demiştir ki: « Rusyanın bitaraflığmı Amerika nın bitaraflığı gibi kabul etmeliyiz ve Amerika gibi Rusyayı da Almanya ile harbe sokmak istemediğimizi lâyıkile tasrih etmeliyiz. Avrupanın şarkında ve şimali şarkisinde halihazırda Rusyanın temin etmiş olduğu mevkie müdahale ve muhalefet etmiyeceğimizi resmen temin etmeli yiz. Mademki Ingiltere hükumeti Lehistana karşı vermiş olduğu teminatın münhasıran Almanyaya karşı olup Rusyaya taalluku olmadığını Avam Kamarasında beyan etmiştir. Şu halde Avrupanın şarkında Sovyetlerin genişlemesine mâni olmamıza ve îngiliz Imparatorluğunun menafiini korumamıza bir sebeb kalmamış tır.» Buna karşı Lord söylemiştir: Mottistone şunları Kanun hükümlerine tabi olması lâzım geleta etiketsiz kumaşlar Metrosuna sekiz lira çok değil mi?.. Çok değil bayım... Emin olunuz ki, bu fıata sattığımız zaman ancak masrafı çıkarabiliyoruz! Ama, ben mağazanızın en eski müşterilerindenim!.. Hakkınız var.. Lâkin... Pazarlık yasağını da tabiî biliyorsunuz! Pazarlık yapmıyorum ki!.. Sizinle ahbabca konuşuyorum. Tabiî, tabiî... Öyleyse, siz de birşey sÖ3'leyin bakalım.. Haydi, hatırınız için metre başmda yarım lira iskonto yapayım... Yarım lira mı?.. Bilseydim. bu kadar az bir para için ağzımı bile açmazdım... Benden son fiat metresine altı lira... Nasıl?.. İşine geliyor mu).. Cevab makamında bir makas şıkırlısı ve reveransla karışık, bir: «Giyin sağlı cakla...» temennisi! Kaça bu iskarpin?. Uzerindeki etıkette yazıyor efendım.. Sekız buçuk lira... A... Pahalı.. Beş litaya b.rakırsan alırım... Fakat.. Şey! Ayağınıza da nekadar uygun gelmiştı bılsenız.. Vallahı, alt kısmı, birinci sınıf Fransız ( ? ) köselesile yapılmıştır. Bir senede eskitemiyeceksi niz! Dediğim gibi beş liradan fazla vermem.. Tereddüde delâlet eden bir duraklamayı ve bir baş kaşımasmı müteakıb: Lutfen bir parça bekleyin... Bizim patrona sorayım.. Ve tezgâh başmda küçük bir istişareden sonra: İnanınız ki daha siftah yapmadık. Bugün de dükkânm vergisi verilecek... Gene talihiniz varmış, sekiz buçuk liralık malı beş liraya alıyorsunuz... şidlilerini dinleye dinleye hepimize usanc geldi. Işini bilenler, eskisi gibi çatır çatır pazarhğını yapıyor. Ne olduysa, yaldızlı tabelâlann: «Burada pazarhksız satış yapılır!» vecizesine kendilerini kaptıran safdillere oldu. Nasreddin Hoca: «Kar helvasını ben icad ettim ama, kendım de beğenmedim!» dermiş. Şark pazannm ruhuna sinmiş clan bir sistemi kökünden kaldirmak gibi çok temiz bir maksadla neşredilen pazarlıksız satış kanunu, tatbikatta fayda'ı değil, hatta iddia edilebilir ki zararh oldu. Onu, gene tatbikı bakımından Nasreddin Hocanm icad ettiği kar helvasına benzetmekte hata yoktur. Ne satıcıya kendini beğenrtirebildi, ne ahcıya... "Satanlar, bir müddet kanuna aykırı hareket etmiş olmaktan çekinir gibi davrandılar fakat, arası çok gecme den, herkes gene bildiği yoldan gitmeğe başladı. Bunun böyle bir neticeye varacağını da tabiî görmek lâzımdı. Ciddî bir müeyyedesi olmıyan yasaklar, hlrbir devirde uzun ömürlü olamamıslardır. Pa Zarllk,, alıaJle satıcı arasında dört du varın hududunu aşamayan rrahrem bir konuşmadan^ ibaret kaldıkç^a, Bflediye nin bütün zabıta kuvvetlerini seferber etseniz, bu konuşmaya mâni olamazsınız. Şahısların anlayış kabiliyetlerine gÖre neticeleri ayrı ayrı tezahür eden pazarlık gibi bid'atleri bunlar, birer bid'atı seyyie bile olsalar bir hamlede değiştirmeğe imkân bulunmadığını iki seneye yaklaşan tecrübeler, bize ispat etti. îstanbulu ele alalım: Birkaç büyük ve maruf mağazadan başka pazarlıksız satış kanununu hakkile tatbik edebildiği iddiasında bulunan ticarethanenm. bil mem yarım düzineyi bulur mu? Pazarlığa mecbur oluşumuzun sebebleri hakkında aklıma gelenleri sayıvo rum: KÜLTÜR tŞLERl Müfettişlerin içtimaı İstanbul ilk tedrisat müfettişleri, dıin aylık toplantılarını yapmışlardır. Mu fettişler, bu toplantıda, mektebleri alâkadar eden muhtelif meselelerden başka, önümüzdeki sene verilecek kon feranslarm ve açılacak kurslann programlarını hazırlamaya başlamışlardır. Muallim maaşları İlk tedrisat muallimlerinin maaşları, yeni barem kanununa göre, dünden it:baren verilmeğe başlamıştır. Fakat, 3C iradan yukan olanlardan yalnız bir muallim ancak 35 liradan maaş almıştır. Buna mukabil, yeni kıdem zammı görenlere de gene eskisi gibi maaş verilmiştir. Muallimlerin yeni barem kanununa göre cetvelleri hazırlanırken, Vali ve Belediye reisi Dr. Lutfı Kırdar, mem leket irfanında en büyük hizmeti gören muallimlerin terfihini nazan itibara alarak, bilâistisna hepsinin bulunduklan derecelerden yüksek dereceye çıka rılmasmı tespit etmiş, ve cetvellerin bu suretle hazırlanmasını istemişti. Hal büki 22,5 lira maaşı olanlar 20 liraya indirildiği, maaşı 25 lira olanlardan 30 liraya terfi hakkını kazananlara da gene 25 liradan maaş verildiği görülmüştür. Vaziyet tetkik edilecektir. « 30 milyon Lehliye verdiğimiz himaye teminatının yalnız bir devlete karşı olduğu iddiasını dinlemek bile istemem. Böyle bir nakzı ahidle itham edilmeğe bir îngiliz olarak tahammül edemem. Her Ingilizin de duygusu böyledir.» Münakaşaya karışan Hariciye Nazırı Lord Halifaks demiştir ki: « Lehistana aid Rusyanın hareketini müdafaa edecek değilim. Lâkin şu iki noktayı hatırlatmak isterim ki, evvelâ Lehistan üzerine yürüyen Almanya olmuştur. Almanya böyle hareket etmeseydi, Ruslar asla Lehistanın üzerine yürümezlerdi. Saniyen Ruslar Versay konferansmda îngiliz Hariciye Nazın Lord Gürzon'un Lehistan için şark hududu olarak teklif olunan hatta kadar yürümüşlerdir.» Bir talebe yurdu açılıyor Halk Partisi tarafmdan Cağaloğlun da eski muallim mektebi binasmda bir kız talebe yurdu tesisine karar veril miş, binanm tamirine başlanılmıştır. Yurd, yüz kişilik olacaktır. Talebeden ayda yirmi lira almacaktır. DENtZ İŞLERİ Dün gelen gemiler Trende öldü Evvelki gece Edirneye gitmek üzere Sirkecıden saat 22 de hareket eden trene binen hastalıklı 45 yaşlarmda Sa moel oğlu Şatef adlı bir Musevi, trenin hareketinden biraz sonra üzerine fenalık gelerek ölmüştür. Ölüm hâdisosmin kalb sektesinden ileri geldıği anlaşılmıştır. Canım, ayni lâstik için geçen hafta üç lira istemiştiniz. O gün işim çıktı gelemedim. Şimdi üç yüz yetmiş diyorsunuz. Bir hafta içinde nasıl fırladı bu?... Gizli bir sır tevdi eder gibi, en yavaş sesile müşterinin kulağma: Avrupadan ham kauçuk gelmiyor bayan... Bu gidişle, bakalım yarın bunları da bulabilecek misiniz?.. Müşteride hareket hazırlığını görün ce: Neyse, siz yabancı değilsiniz. Bu seferlik, gene eski fiat iizerinden alın da... kanunu, esasmdan değiştirmek kabil de Yolcu salonu ğilse büsbütün ilgası cihetine gitmek, bize Yolcu salonunun inşaatı tamamlan Pazarlıksız satış kanunu çıktiğı gün en pratik çare gibi gelivor. mış, dekorasyon işine başlanmıştır. Bu denberi, bu sahnelerin daha böyîe ne çeSALÂHADDİN GÜNGÖR da bir buçuk aya kadar biterek salon merasimle açılacaktır. Salonun üzerinf ki kuleye büyük bir projektörlü telsiz tesisatı konacaktır. Dün yeniden limanımıza biri îngiliz ikisi İtalyan ve biri de Rus bandıralı ol1 Pazarlık etmedikçe; aldanıp aldanmadığımız hakkında kat'î bir hükum mak üzere dört gemi gelmiştir. Bunlar demir akşamı, kâğıd ve maya getinmşveremiyoruz. lerdir. 2 Satıcının, pazarlık yapmadığımîzı görünce, «kalite» den anlanıadığımıza Limandaki enkaz ve Halicin temizlenmesi işi kanaat ederek bize malını pahahya satmak tamama kapılmasından korkuyoruz. Limanlar idaresince, limanda bulu 3 Çekişe çekişe pazarl'A etmenin nan enkaz ve demirlerin temizlettiril hususî zevkinden kendimizi mahrum et mesine karar verilmişti. Evvelâ Sırkeci, sonra Karaköy önlerinde bu amelimeğe kıyamıyoruz. yat yapılacak ve daha sonra da Halicir. Bunlara inzimam eden daha baska psikolojik sebebler yüzünden «pazarlıksız temizlenmesine başlanacaktır. Sirkecı satış» usulü yarı yanya iflâs etti. İleride cihetinin temizlenmesi için 60 bin lira her tarafa teşmil edilmek üzere, şimdilik tahsisat aynlmış ve ihalesi de yapıl üç büyük şehrimizde tatbik olunan bu mıştır. Lehistanın ekseriyetle Ukraynalılarla Ak Ruslar tarafından meskun bulunduğu iddiasile Kızılordu tarafmdan işgal olunan mıntakalarının buralarda toplanmış olan meclislerin vermiş olduklan iltihak kararlarını tasvib için davet olunan Sovyet Umumî Meclisinde Başvekil ve Hariciye Komiseri Molotof dahi söylediği uzun nutkun baş tarafını îngiliz Rus münasebatma hasretmiştir. Almanya ile Sovyetler arasında ademi tecavüz ve hudud muahedelerinin akdedilmesi, birdenbire beynelmilel vaziyet üzerinde tesir yaptığından bahsedildikten sonra taarruz ve tecavüz telkkileri şimdi değismiş olup Almanyanın sulh istediğini ve Ingiltere ile Fransanın harbe nihayet vermek şöyle dursun bilâkis devamı için yeni sebebler aradıklannı söyleyerek şiddetle hücum etmiş ve Ingiltere hükumetinin harb gayesinin Hitler sistemini yıkmak olduğunu ilân etmesi âdeta ortaçağlardaki din ve mezheb muharebelerini hatırlattığını ve İngiltere Kamyonun arkasına asılmış! ile Fransadaki hâkim sınıfların böyle bir Kasımpaşada Ahmedin kahvesinde harb ihya etmek istemelerinin bir cinayet yatan Necib admda biri, dün Taksimde olacağını ilâve etmiştir. bir kamyonun arkasına asılarak glder Muharrem Feyzi TOGAY ken düşmüş, muhtelif yerlerinden yaralanmıştır. Meydana çıkarılan bir esrar Açıkgöz kâtib! Çiçekpazannda cam tüccan Albertin kâtibi İlya adında biri, dün zahıtaya müracaat ederek, bankaya yatınlmak üzere kendisme teslim edilen 2500 li radan 300 ünün cebi kesilmek suretile çalındığını iddia etmiştir. Polis, İlyanın vaziyetini şüphel; görmüş ve tahkikat neticesinde paranın çalmmadığmı ve İlyanın bizzat kendi cebini kesmek suretile 300 lirayı çal mak istediğini tespit etmiştir. Suçunu itiraf eden İlya, Adliyeye teslim edıl miştir. tekkesi Borsa, tstanbula mı nakledilecek? 930 senesinde görülen iktısadî buhran yüzünden borsa oyunlan menedilmiş ve bilâhare de muamelât daha yakm dan gözönünde tutulmak maksadile Borsa, Ankaraya nakledilmişti. Fakat, İstanbulun ticaret merkezi olması, bu vaziyette bazı güclükler gösterdiğinden Borsanm tekrar İstanbula nakli hususunda tetkikat yapılmaktadır. f İstanbul Berlin hava seferleri başladı j Şehremininde Ereğli mahallesinde 14 numarada oturan ve arabacılık yapan Raif admda birinin, evinde sabıkahlara esrar ıçirttiği zabıtaya haber veriirmştir. Raifin evinde yapılan anî bir araştırmada şişeden yapılmış ve hazır oir vaziyette bulunan esrar nargilesile eroin ve afyon bulunmuştur. Eve esrar çek mek için gelen Suphi, Hamdi, Alâeddın ve Ahmed adında dört kişi yakalanmıştır. Bunlardan Hamdinin üzerinde aynca bir miktar esrar ve eroin bulun muştur. Suçlular Adliyeye teslim edilmişlerdir. Akil Muhtar kliniği açıldı Kızılayın muhtac talebeye yardımı îzmir, 1 (a.a.) Kızılay îzmir merkezi tarafmdan 300 yoksul talebeye elbise dağıtılmasına karar verilmiş ve muhtac talebenin tespiti için Kültür direktörlüğüne müracaat edilmiştir. Tehlikeli sahalar şamandıra ile çevrilecek Marmara ve Çanakkale boğazı civarında son zamanlarda bir takım gemı enkazı görülmüş ve bu vaziyet tehlıke teşkil etmiş olduğundan tehlikeli sa haların şamandıralarla çevrilmesuıe karar verilmiştir. Bu arada Şarköy açıklannda bulunan bir gemi enkazle Nara limanı civarındaki diğer bir gem enkazının etrafma şamandıralar kon muş ve gene Şarköy açıklarmdaki bir enkazı da dinamitle atılmak suretUe tehlike bertaraf edilmiştir. îzmir sulama kanalları inşaatı Îzmir 1 (a.a.) Menemenin Kesik köy civarmda inşaatına devam edilmekte olan sulama kanallarile Menderes üze rinde yapılmakta olan sulama tesisatının inşa ameliyatı ilerlemektedir. Bu inşaatın 1940 yılı içinde bitirileceği ümid edilmektedir. Ramazan 2 0 Perşembe Dün açılan paviyonda Valinin yaptığı ziyaret Hasekide inşası biten tedavi kliniği dün merasimle açılmıştır. Merasimde Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Üniversite rektörü, Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Müdürü hazır bulunmuştur. Paviyonu Vali Kırdar açmış ve bunu takiben Rektör ve Profesör Akil Muhtar birer kısa hitabede bulunmuşlardır. Oele Ezanı Zeval' S. D. 6 52 11 Cumhuriyet Nüshası 5 kurustnt Dün akşam Berlinden gelen tayyare ile yolcuları İstanbul Berlin hava seferlerinin yeniden açılması üzerine ilk tayyare dün saat 16,20 de Berlinden Yeşilköye gelmiş ve üç yolcu getirmiştir. Bugün de saat sekizde Yeşilköyden Berline bir tayyare hareket edecektir. Senelik Alb avlıb Üc avhfc Bir avlıfe kind' Aksarr Yatsı >>. D . 46 14 1C msak S. D. >7 05 5. O. 1. D. ı 32 11 46 4 52 » 37 Aboneşeraıtı!™/^ Itfn 6 1400 Kr. 750 » 400 • 150 • ictn 2700 Kr. 1450 • 800 • SoktOt