3 Kasım 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Tanzimatın yüzüncü yıldonümü müna sebetile neşrolunan vesikaiara müstenid eser TANZİMAT Maliye Nazırları ı: Mehmed Zeki Pakalın Fiatt 125 cildlisi 150 KANAAT KiTABEVi Onaltıncı vıl savı • 55GI J umhuri ISTANBUL CAGALOGLU GARB CEPHESİ Fransa, Almanya, Belçıka, Felemenk, Üksemburg ve İsviçre hududları, Maginot ve Siegfrid hatları gayet ufassal haritadır 20 kuruştur. Ankara paktı tasdik Molotof un nutkundan sonra.. için Meclise veriliyor Moskovadaki Alman sefiri Ruzvelt'in altı ay evvel sulh lehine yaptığı mesaja Kalenin'in o vakit vermiş olduğu cevab dün Vaşington'da matbuata verildi Avrupa ve Sovyet Rusya us Başvekili Molotof tarafından yüksek Sovyet meclisinde evvelki gün söylenen nutkun umumî manasına dair bir fıkir edinmek için, iki gündenberi muhtelif memleketlerde uyanan akisleri gözden geçirmek faydalı olacaktır. Evvelâ şunu söyliyebilirİ7 ki bu nutkun Türkiyeye aid olan kısmı, içinde yaşadığımız şartlara nazaran bir dereceye kadar zarurî sayılabilse de, Rus dostu münevver Türk muhitlerinde epeyce bir teessür uyandırmıştır. Türk İngiliz Fransız anlaşması bahsinde muhterem Başvekil Molotof un, bu anlaşmayı, dostumuz Sovyet Rusyaya aid menfaatleri de ihmal Amerikadan Avrupadaki harb sahasma gönderilen Salibiahmerin etmemek suretile sırf emniyet ve sulh idetıbbî malzemesi vapurlara yükleniyor alleri uğrunda yapmış olduğumuzu daha Kopenhag, 2 (a.a.) Nationale Fi lotof un nutku hakkındaki raporunu veriyı takdır etmesini ve hıç ulmazsa hâdise deude, Berlinden istihbar ediyor: mek üzere âcilen Berline davet edilmişyi meclis huzurunda daha az sinirli bir Ii« Moskovadaki Alman sefiri, MolArkast Sa. 5 sutun 5 te] sanla izah etmesini temenni ederdik. Millî rejimlerle yaşıt olan Türk Rus dostluğunun, bir an bile bulanmaksızın daima daha parlak devirlere ulaşmasını özleyenler için bu teessürü fazla bulmamak lâzımdır. «wjı . u u u • Telgral ve mefetub adresl: Cumnurty«t. tstanbul Posta fcutnsir Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrlr heyett: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 Cuma 3 ikinciteşrin 1939 KANAAT KiTABEVi Hariciye Vekilimiz çarşamba acele Berline davet edildi günü beyanatta bulunacak 1 Amerikada neşredilen bir tebliğ Sulh nasıl olabilir ? Ankara 2 (Telefonla) Fransa ve İngiltere ile 19 teşrinievvelde Ankarada imzalanmış olan paktların tasdikına dair kanun lâyihasmın Büyük Millet Meclisinin önümüzdeki çarşamba günkü celsesinde konuşulacağı anlaçıhyor. Müstaceliyetle müzakere edilecek olan lâyiha münasebetile, Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlunun beyanatta bulunması muhtemeldir. Meclisin ayni içtimada önümüzdeki Şeker Bayramı dolayısile kısa bir tatile karar vermesi de muhtemeldir. Meclisin bu pazartesi günkü içtimaında ise encümenler intihabı yapılacaktır. Meclisin evvelki günkii cdlsesinde Vekiller Heyeti ve meb'uslar Millî Sefin nutkunu dinliyorlar Milli Şef İsmet İnönii, Meclisin evvelki günkü celsesini teşrif ederken istikbal ediliyor Amerika efkârı umumiyesi, bilhassa Rusya Finlandiya münasebetlerine temas eden bahis üzerinde ısrarla duruyor. Başvekıl Molotof un bu hususta ileri sürdüğü fikirler Nevyorkta beğenilmemiştir. Amerikan hükumeti tarafından iki hafta evvel yapılan teşebbüsü lüzumsuz ve yersiz bulduğu için Molotof tenkid ediliyor. Amerikalıların söyledıkleri hulâsa olarak şudur: Geçen ilkbaharda ÇekoSlovakya ve Arnavudluk hâdiselerinden dolayı Cumhur Reisi Roosevelt, Hitler'e ve Mussolini'ye sulh lehinde birer mesaj gönderdiği zaman Sovyet Rusya Cumhur Başkanı Kalenin, Roosevelt'e bir telgraf çekerek onu tebrik etmişti. Amerika Birleşik Devletleri Reisi, bundan altı buçuk ay evvel yaptığı bir hareketi şimdi tekrarlamış olmaktan başka ne yapmıştır ki? Roosevelt Moskovaya müracaatle iki memleket arasmdaki müzakerelerin dostane bir neticeye vardınlmasını temenni ettiyse bu bir tecavüz müdür? Bir vakitler beğenilen bir sulh tesebbüsünün şimdi fena karşılanmasma sebeb ne olabilir? Bu tesir altında kalan Amerikan matbuatı, nutkun dığer parçaları hakkında da subjektıf, binaenaleyh tenkid edici bir tavır takınmış bulunuyor. Fransız ve îngıliz gazeteleri daha soğukkanh, daha bitaraf yazılar yazıyorlar, hatta nutkun umumî hatlarından memnun görünüyorlar. Onların endişesi, bazı dış tPiirlere kapılarak Moskovanın Berline doğru kayması ıhtimalınde idi. Bu hususta Alman hükumeti de büyük ümidler besliyordu. Bir ay zarfında Rıbbentrop'un arkaarkaya iki defa Moskovaya gıtmesi, Almanyanm Baltık denizinde, şarkta, hatta Balkanlarda Rusya hesabına bazı mühim menfaatlerinden feragat etmesi yahud eder görünmesi hep Rusyanın kendisile beraber hareketini temin içindi. Molotof un nutkunda bu hususa dair açık veya kapalı hiçbir şey bulunmadığından İngiliz ve Fransız efkârıumumiyeleri çok sevinmislerdir. Bu sevincin bitaraf matbuat tarafından da paylaşıldığına şahid oluyoruz. Gerek Bir ingiliz lordu, neşrettiği bir beyanname ile sulh plânını ilân ve teşrih etti İtalyan kabinesinde yapılan tadilât «Faşizm, komünizm aleyhtarı olmakta devam edecektir » Londra, 2 (a.a.) Nevvs Chronicle gazetesinde Sir Walter Layton, müttefiklerin harb gayelerini ve sulh plânlarını izah ve teşrih eden bir beyanname neşretmelerini teklif etmektedir. Sir Layton, «kılıcımızı kınma koymak için üç esaslı prensipin kabulü lâzımdır.» diyor ve bunlan sayıyor: « 1. Serbest Polonya ve ÇekoSlovakya'nın yeniden meydana getirilmesi, 2. ÇekoSlovakya ve Polonya hududları meselesile zarar ve ziyanların tamiri meselesi, bitaraflar tarafından halledilmek icab eder. Alâkadarlar, bitarafların verecekleri hükmü, her ne olursa olsun, kabul edeceklerini evvelden taahhüd etmelidirler. 3. Son senelerde vukua gelmiş olan hâdiseler kabilinden vakayiin tekerrür etmelArkası Sa. 5 sütun 4 tel ıııııııııııııımıııııtiMiııııııııııııııııııııııı Isviçre hükumeti geniş müdafaa tedbirleri aldı Holandada örfî idare ilân olundu. Cephede keşif kolları musademeleri oluyor Lord Walter Layton ııuııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı SovyetFin müzakereleri gene çıkmaza girdi Finlandiya körfezinin ağzında bulunan ve Sovyetler tarafından istenen bir limana mayin döküldü NAD1R NADt lArkası Sa. 5 sutun 4 tel Helsinki'den Stokholm'a kaçan Fin aileleri (Yazısı 5 inci sahifemîzdedir) Roma 2 (a.a.) Stefani Ajansı bildiriyor: Faşist rejiminin yüksek şahsiyetlerinin nöbet değiştirmeleri hakkında demokrasilerin gazeteleri tarafından ser dedılmiş olan mütalealara Giornale d'İtalia'nın «Saçma lâflar» unvanlı makalesinde işaret edılmektedir. Bu gazete diyor ki: «1 7 senelik hayatına ve eserlerine rağmen faşist İtalya, henüz demokrasi matbuatı için meçhul bir memlekettir. De mokrasi memleketleri, gazetelerinin İtal yan siyasetinin bu safhasmı beynelmilel hadisatla ve yahud muhayyel millî İtalyan hâdiselerıle alâkadar göstermek suretindeki iddialarını başka türlü izah etmeğe imkân yoktur. «Nöbet değiştirme», faşist rejimî için normal bir hâdisedir. Zira zımamdarların sandalyelerine yapışıp kalmamaları ve işte ve mes'uliyetlerde bir devir ve intikal Fransız orduları başkumandam General Gamelin cephede bir teftiş esnasmda vukua gelmesi zaruridir. Starace, 8 seneCephe faaliyeti şimdi yalnız gündüze Paris 2 (a.a.) Havas ajansının denberi fırkanın sekreteri idi. Ve askerle bildirdiğine göre, askerî vaziyet: inhisar etmek temayülü göstermektedir. nn hemen hemen kâffesi beş senedenberı Almanlar, ufak taarruzlar için, hücum Dün gece, dığer geceler gıbi sakin geç mevkilerini işgal etmekte idiler. taburlarını gitgide daha fazla kullan miştir. Düşman topçusu kısa ve şiddetli ateşe Salı günü değiştirilmiş olan hükumet, maktadırlar. devam etmektedir. Bu mütehassıs efradın mevcudiyeti, faşist rejiminin en uzun ömürlü hükumebazı ecnebi müşahidleri hataya düşürmüş Hududdaki vaziyet tidir. Brüksel 2 (a.a.) Fransa Lük * Bundan başka hükumetin yeni erkânı ve Alman taarruzunun başladığı zannmı lArkası Sa. 5 sütun 5 te) uyandırmıştır. Halbuki böyle birşey yok semburg hududunda ve Fransa dahilin de kâin Rodange kasabsındaki miktartur. Cephede arasıra Alman hücum tabur ları yirmive baliğ olan bütün Lüksem larının mahallî taarruzlarla ihlâl ettıkleri burg'lu aileler kasabajn terkederek Lük bir sükunet hüküm sürmektedir. Son de semburg'a dönmek mecburiyetinde kal fa tutulan Alman esirlerinin büyük bir mi'lardır. ekseriyeti, Hitler'ci genclık teşekküllerinİsviçrede fevhalâde tedbirler den gelen pek genc çocuklardır. Bu hâ alındı Vaşington 2 (Hususî) Meb'usan dise, geçen harble, Almanyada askerlik meclis», âyan meclisi tarafından daha Berne 2 (a.a.) Reuter ajansı bilevvel kabul edilen ambargonun kaldırıl hizmetinin ihyası arasmdaki müddet zar diriyor: masına dair kanun lâyihasını tasvib et fmda askerlik çağına girenlerin askerî Hükumet tarafından kabul edilen iki terbiye noksanını teyid eden bir nokta kararname, Isviçre arazisinın bir kısmı miştir. Bitaraflık kanununun bu suretle değiş dır. nm bir müstevli tarafından işgal edilmesi tirilmesi neticesinde ingiltere ile Fransa Kumandanlık, bu efradı, küçük ta ihtimali bulunduğunu göstermektedir. Amerikadan serbestçe silâh ve mühım arruz hareketleri için kullanmakta teredBu kararnamelerden biri, böyle bir harf, [Arkası Sa. 6 sütun 1 de\ mat mubayaa edebileceklerdir. düd göstermektedır. Amerika Meb'usan Meclisi de ambargonun kaldırılmasına karar verdi