19 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

19 Eyluî 1939 CUMHURÎYET Şehrin içinden Cephelerde harekât Dün Ankarada yapılan pasif korunma tecrübesi Ihtikâr hareketi önünde hatırlanan acı günler 25 sene evvel, Umumî Harb başlarken memleketin bütün stokları kapanın elinde kalmıştı, bugün ise, vaziyet, tamamen tersinedir 3 futbol topu büyiiklüğünde alacalı karpuzların tanesi 20 kuruş. bal gibi kavunlar çeyreği verenin elinde kalıyorf rinde muhasamatm başlangıcmdanber teessüs eden vaziyete oldukça benzemekGülerek yanma yaklaştım: Henüz pek gencdim ama, gayet iyi Londra 18 (a.a.) Riga'dan Reu tedir. Dostum, dedim, sen bir vatan ha ter'e bildirildiğine göre Sovyet kıtaatı Katırlanm: 1914 tcki Umumî Harb fırtınası, i!k tahribatıtu, askerle dolu siper inisin! Yukanda: Tayyareler Viino'ya varmıştır. Hayretle, hotta biraz hiddetle yüzülerden evvel, er7akla dolu mağazalann Ankara üzerinde, aşavitrinlerinde yapmıştı. Harbin ilânından me baktı: ğıda: Bir sığmakta vu Neden vatan baini oluyormuşum?.. hemen kırk sekiz saat sonra, dişe dokuCourageous tayyare gemisi battı kua gelen çöküntüde Lublin'de harb devam ediyor nur ne varsa, sihirbazları şaşırtacak bir Acele etme.. Ve kızma.. dedim, Londra 18 (a.a.) Amirallık ma yaralananlar hastaneBerlin 1 (a.a.) Ric'at halinde buustalıkla ortadan kaldmldı. Şeker; kaşla bizirr ölçümüze göre değil, erzak darhğı ye naklediliyor lunan Polonya ordusu gitgide infisah et kamı «Courageous» tayyare gemisinin göı arasında, bakkal dükkânlanndan ses çeken merr.leketîerin ölçüsüne göre vatan mektedir. Alman kıtaatı Drohobycz ve battığını teessüfle bildirmektedir. Gemi, Ankaar 18 (Telefonsizce hususî vagonuna çekildi. Harb de hainisin! Bu kadar eti bir günde alıp ne Magierow*a doğru ilerilemektedir. Lub bir Alman tahtelbahiri tarafmdan tor a) Bugün Ankavam ettıği müddetçe, onu katar katar ge yapacaksın? Yoksa. düğün filân mı var? rada hava hücumlarılin önünde harb ediliyor. Polonya kıtaa pillenerek batırılmıştır. tirdiler fakat bize dirhem dirhem sattı Hayır... İstihbarat Nezareti, bu geminin geçen na karşı ilk pasıf tının Lublin'in şarkmda ric'at yolu kcsillar. korunma tecrübesi ya O halde... ağustosta ihtiyat filoya alındığını ilâve miştir. oıldı, Alârm işareti itiraf etti: Şekerin hasrptfr.e mi dayanamadı, neetmektedir. Bu sebeble, mürettebatının saat ona çeyrek kala Kavurma yaptjracağım da... diı, fasulya da çok geçmeden piyasada adedi azaltılmıştı. Harbin başlangıcın verilmiş ve halk sü Çok mu seversin kavurmayı? suyunu çekmeğe başladı. O kadar ki, sığmaklara danberi «Courageous» birçok hizmetier kunetle Ezüe büzü'e cevab verdi: Karagöz gazetesinin karikatürcüsü bile miştir. Bu sırada de bulunmuştur. Gemi, vapurları Alman Şey canım.. Evdekilerin ısran... karileri hesabına bır fasulya bankası açtahtelbahirlerinin taarruzlarına karşı mu gara girmekte olan renler de yolcularını mağa mecbur o'muştu. Nohud, mercimek Ne olur ne olma7, etsiz kalırsak, kavurhafaza etmekte idi. derhal bosaltmışlar, de bu arada havalanmca elimizde, kaşık maya yatanz, demişlerdi. Ben de daya«Courageous» ün sağ kalan mürette lokomotifler de banliyö hatları üzerine dağılmıştır. Tayyare hücumları Ulua Tayyarelerin harekâtı atabilecek tek gıda unsuru kaldı: Bul namadım. Paris 18 (Hususî) Fransız tay batı limana dönmekte olan torpito muh meydanı, Bankalar caddesi üzerinde teksif edilmig, buralara gaz ve bombagur'.. Gitgide o da bulunmaz hind ku Bu arkadas eib\ hareket edenler, orribleri ve ticaret gemileri tarafmdan kur lar atılmıgtır. maşı haline geldi. Bir yağlı kuyruk bu tahkta zorla bir buhran doğmasına yar yareleri Sarbrük'le Sar Louis arasındaki tanlmıştır. Muhribler derhal tahtelbahire Tavare hücumu esnasmda, vazifedar ekipler derhal faaliyete geçerek yaralılan lamıvanlar tereyağı yerine karaman ko dım etmiş olduklannı bilmelidirler. Ka şimendifer munakalâtmı katetmişlerdir. hücum etmişlerdir. Tahtelbahirin tahrib hastaneye taşımışlar, bir taraftan da gazlı mıntakalan temizlemeğe başla15 günlük harekâtın hulâsast yununun kuyruğuna yapıştılar. sablar, elli kuruşa bağıra çağıra et satarmışlardır. Bu arada çıkan yangın bir taraftan sÖndürülürken, bir taraftan edildiği zannedilmektedir. Paris 18 (a.a.) Havas ajansı garb da patlayan su borularınm tamirine koşulmuştur. «Şeker» sevgisini iç bulandıncı «bu ken, bir bütün koyunu kavurmaya kapat«Courageous», bu tip gemilerin en escephesinde harbin başlamasını takib ePasif korunda tecrübesinde bütün ekipler vazifesini muvaffakiyetle lama» j a vererek, kahvenin makamma mak sanki akıl kân mıdır?.. kilerinden biri idi. Gemi 1917 de kruva ifa etmişlerdir. den ilk on beş günlük vaziyeti gözden gekavrulmuş arpayı oturtarak, kurtlu boğBu sabah, bir seyyar satıcıdan kilosu zör olarak inşa edilmiş, fakat harbden rüîceye, tabakianmızda fasulyayı temsil beş kuruşa domates alan komşum bana, çirmektedir. Seferberliğini ikmal etmiş bulunan sonra tayyare gemisi şekline konulmuştu. demiryolu iltisak noktasile Snov'u işgal ettirerek, dört uzun harb senesi: «Saman adeta derd yanar gibi: Sağ kalanlann isimleri belli olur olmaz tmiştir. ekmeğine aman hiraz katık!» diye şehrin Bu ne ucuzluk... diyordu, âlâ sırık Fransız ordusu Maginot hattı cephesinneşredilecektir. {Başmakaleuen devaml Cenubda garbî Ukranyada Sovyetler çarşı pazarlarında dört döndük. Acaba domatesini, bu mevsimde beş kuruşa al de Moselle ile Ren arasındaki bütün cepOmründe ilk seferini yapan acemi bir Torpillenen Amerikan gemisi ıtaatı Rowno, Dubno, Zbaraj, Tarnohede 20 kilometre ilerliyerek her taraftan bu gıda maddeleri memleketimizde ye dığımı hiç hatırlamıyorum! kaptan gibi: Nevyork 18 (a.a.) Farmer adın >ol ve Kolonia'yı işgal eylemiştir. tişrniyorlar mıydı? Sade domates mi ya... Sebzelerin hep Alman topraklarına girmiş ve bu suretle Eyvah, ne yapacağız? Sovyet hava kuvvetleri yedi Polonya Fransız topraklarının tamamiyetini mu daki Amerikan gemisi, Atlas Okyanu Fasulya, nohud, mercimek böyle bir si derece derect uoız: Şeklinde bir tereddüd onlardan usunda torpillenmek suretile batınlmış o vcı tayyaresini düşürmüş ve üç Polonya Bamyasmdan, pathcanına, taze fa hafaza etmiştir. kaç ay içinde nası! olup da suyunu çekzaktır. Diğer cihetten düşman, Siegfried hat lan Kafırıstan ismındeki İngiliz gemisi ombardıman tayyaresini de yere inmernişlerdi?.. Ve eğer, bu hal, kıtlığın do sulyasına kadar... Ya yemişlerjrç bolju, Karşılanna çıkan herhangi bir hâdise Sıürettebatmdan yirmi dokuz kişiyi ku* ;e mecbur ederek mürettebatmı tevkif ğurduğu bir netice ise kilosuna yüz ku ğuna ne dersiniz?... Üç futbol topu bü tı cephesinde bir takım mevzilere yerle önünde soğukkanlıhkla düşünürler, vatarmıştır. ylemiştir. ruş verenler, birinci sınıf Bombay pirin yüklüğünde alacalı karpuzların taneşini şerek araziyi karış karış müdafaa etmekBaltıkta Alman deniz kuvvetlert^ Her taraîta îıâik Kızılordu " kıtaatını zıyetlerini tayin ederler ve karar verir t tedirl ' cini nereden ve nasıl tedarik edebiliyor yirmi kuruşa satıyorlar. Bal gibi kavunler. Berlin 18 (a.a.) Berlin radyosu sevincle karşılamaktadır. Düşman, şark cephesindeki vaziyetten lardı?.. 3 e kerin mevcudu kalmamışsa, lar, çeyreği verenin üzerinde kalıyor. ElBilirler ki, çekirgelerin bile mücadenun bildirdiğine göre, Baltıktaki deniz Fransız tebliği büyük lokantalarda o çeşid çeşid gatolar, manın armudur, kestanenin, eriğin, heie istifade etmeğe ve bazı mühim cüzütamlesiz yaşayamadığı bu dünyada milletlar ve hava kuvvetlerinin bir kısmı da kuvvetleri Gdinya ve Hella mıntakalarıParis 18 (a.a.) 18/9 sabah teb o türlü türlü tatlılar hangi madde ile pi muşmulanın yüzür.e bakan yok!.. lerin nargile içerek ömür sürmelerine imYalnız bu arada, bazı falsolu sesler de dahil olmak üzere kıt'alarını şarktan gar nı müdafaa eden son Polonyalılarla mu liği: şiyordu?.. kân yoktur. Ve gaıe pek iyi bilirler ki, vaffakıyetli muharebeler yapmışlardır. ba sevketmeğe başlamıştır. Gece bütün cephede sakin geçmiş, Muhakkak ki hele ilk harb senele kulağımıza gelmiyor değil: tabiî olan bir hâdiseyi soğukkanlıhkla ve Bir Alman tahtelbahri batırıldı yalnız temas kıt'alan arasında mevziî Yakalanan Alman esirleri Filân ve filân ilâcların mevcudu rinde İstanbul geniş bir erzak deposu korkusuzca karşılamak, muvaffakiyetin Paris 18 (Hususî) Bu akşam neş bir faaliyet kaydedilmiştir. Paris 18 (a.a.) Emin bir men ilk şartlarından biridir. halindevdi. Çekilen darlık, sun'î ve gay kalmamış! (Bir sinir ilâcının da tükenen Alman tebliği badan öğrenildiğine göre, Fransızlar ta edilen bir tebliğ, Fransız donanmasının ritabiî sebeblere istınad ediyordu. Bir ta Iâclar arasında admı zikrederek..) Berlin 18 (a.a.) Resmî tebliğ: Kalay fiatlan, alabildiğine yükse rafmdan yakalanan ilk iki sivıl esır, Al bir Alman tahtelbahrini batırdığını bildikım insafsız muhtekirler, meydanı boş Avrupada on sekiz gündenberi dört Polonya harbi sona ermek üzeredir. manya ile Fransa arasında harb patladı ivor. bulmus, piyasayı perde arkasından iste iyormuş!. Lemberg'in tamamen muhasarasından ve milleti saran ateşe, öteki milletlerin hanİngiliz hava kuvvetlerinin İlk şaşkmlık sıralarında, bizde hazır ğını bilmediklerini beyan etmişlerdir. dikleri gibi oynatıyorlardı. Lublin'in zaptından sonra Alman ordu gi nazarla baktıklannı tetkik ederken anmıyan kimyevî maddeler ve bu me Diğer cihetten Fransızlar ileri hare faaliyeti sunun şarktaki kısmı Lemerg Wlodzi yukarıki müşahedeye varmamak mümLondra 18 (Hususî) Bu akşam O tarihtenberi, aradan tam yirmi beş j'unda bazı ilâclar, mevcudu azalmış ve ketleri esnasında esir ettikleri Alman asmier Brest Bialystok hattı üzerinde kün olmuyor. sene geçti. Avıupa şimdi, ikinci büyük ya tükenmiş gibi gösterilerek piyasadan kerlerinin ceblerinde İngiliz tayyareleri neşredılen bır tebliğ Ingılız hava kuvvet bulunmakta ve bu suretle Polonyanın en Ateşin yakınında veya uzağında düimtihanın kapısmdadır. Otekinden daha çekilmiş olabilır. Fakat, hükumetimiz, tarafmdan Almanyaya atılan beyanna erinin birçok Alman tahtelbahiri batırdı büyük kısmını işgal eylemektedir. zinelerle millet var. Yakında bunlardan jını bildirmektedir. zorlu ve çok daha çetin olacağı hissedi icab ederse, bütün ecza depolanna el meler bulmuşlardır. Cephenin arkasında eski Polonya or birkaçınm veya birçoğunun ateş tarafmlen bu imtihanda. zafer; cephe gerisin koyarak, mevcudu azalan ilâclan uzun Zigfrid'e yapılan bombardımandusunun dağınık müfrezeleri kalmakta dan sarılması tehlikesi her zaman mevların neticeleri den ce, yi tutabüen milletlere mevud seneler idare ettirebüeceği için, şimdiden dır. Bunlar bazı mahallerde imha ve esir cuddur. Paris 18 (a.a.) Siegfried hattı dur. Maddî ve manevî bakımdan en faz böyle bir ihtimal; hiç kimseyi ürkürmeedilmişlerdir. Bu grupların en büyüİşte, bu tehlike karşısında, seyirci milla dayanabilen'er, davayı kazanacaklar. melidir! Hele «kalay» m mevcudu azal bombardımanmın neticeleri tayyareler tağü ki bütün Polonya ordusunun dörtte letlerin hali harb edenlerinkinden daha mış veya tükenmiş olmasını gayet tabiî rafmdan alman fotoğraflarla tespit edilO halde, içinde yaşadığımız günleri, Sovyet tebliği biridir Bzura ile Vistül arasında Wys az enterasan olmuyor. yirmi beş sene evvelki günlerle mukaye îörmek lâzım! harb mes'ullerini kalay miştir. Bu fotoğraflarla bombard'man Moskova 18 (a.a.) Kızılordu ge zogrod'un batı cenubunda muhasara eYangını soğukkanlıhkla önlemeğe çalaya kalaylaya oıtada kalay mı bırak dan evvel çekilen fotoğraflar aradaki nel kurmayı 1 7 eylul harekâtı hakkında se etmek hiç de faydasız sayılmaz. dilmiştir ve dündenberi inhilâl etmek hşanlara karşı içimizde sonsuz bir itimad farkı bariz bir şekilde göstermektedir. Bu aşağıdaki tebliği neşretmıştir: Birinci Umumî Harbde itiraf edelim, ık?.. tedir. beslemekte haklıyız. Çünki ateşin içine Bir sinir ilâcının ortadan çekilme suretle istihkâmların alelâcele inşa edil tamamile hazırlıksızdık. Günün birinde, 17 eylul sabahı işçi ve köylü ordusu Çevrilmiş olan Varşova, dün radyo girseler bile, onlar gene muzaffer olahatta hiç haberimiz yokken, kendimizi sine gelince: Malum ya, harb herşeyden miş olan kısımlarının mukavemeti az mal kıtaatı hududu bütün garb hattı boyunile Alman başkumandanlığından bir caklardır. zeme ile yapılmış olduğu teeyyüd etmek ca, Letonya ile Sovyetler Bırlığı hudu harbin alevleri içinde bulduk. Memleke evvel sinirleri bozan bir hâdisedir. delegesinin kabulünü istemiş ve başku Aldığı tedbirler ve yaptığı hesablarda tedir. NADIR NADt tm bütün stok mallan, kapanm elinde dunu teşkil eden garbî Dvina'dan Sov mandanlık da bu talebi kabul etmişti. hiç yanılmıyan hükumetimize, bu vahim kalmıştı. Cephede taciz ateşi yetîer Birliğile Rumanya hududu olan Fakat geceyarısına kadar hiçbir delege Rus Japon anlaşmasının anlarda ferden elimizden gelen bütün Paris 18 (a.a.) Havas: Son 24 Dinyester nehri arasında geçmiştir. Bugün ise, va7lyet bunun tamamile gelmedi. mahiyeti muzahereti göstermeğe mecburuz. Polonya ordusunun hafif ileri kara saat zarfında Fransız cephesinin heyeti tersinedir. Uyanık hükumetimiz, daha Alman tayyareleri Wyszogrod'da Ihtikâr yılanı, temiz yurdumuzun için umumivesi üzeıindckî vazıyet çok daha kollarile ihtiyatlarım geri atarak Sovyet Londra 18 ( a . a ) Rus Japon an; harb başlar başlamaz, bütün tedbirlerini çevrilmiş olan Polonya kuvvetlerine mu laşması hakkında Tokio'dan Reuter a cıtaatı 17 eylul akşamı garbî Bielorus vaffakiyetle taarruz etmiştir. Cephede aldı. Almaktadır ve alıyor. Bakkallara de bir daha baş kaîdıracak fırsatı bu'ıa sakin bir vaziyet almaktadır. mıyacaktır. Buna, en büyük imanımızla jansına bildiriliyor: sorunuz: Ellerindeki mallan saklamak iki taraftar vakit vakit ateş acılmakta ada Kuluboke şehrıle Parafıanovo ıs nanarak, vaziyetin inkisafını, serin kan ve iki taraf topçusu. cephe gerisini haki :asyonuna varmıs ve Volojin şehrile No artık Leh tayyaresi görülmemiştir. Al Harbiye Nezaretinin salâhiyettar bir söyle dursun, bunları yarın ayni fiata saman hava ordusu bu suretle doğudaki vatamamaktan korkhıklarım size söyliye lılıkla beklemek: İste Türk vatandaşma kî surette döğmekten ziyade taciz ateşiie odeczno demıryolu iltisak istasyonunu e zifesinin esaslı kısmını ifa etmiş, müte memuru, Rus Japon anlaşmasının Av rupd va7.iyetile hiçbir münasebeti olmadıceklerdir. Ankara gibi, en kalabalık bir düşen günlük v°7İfe' e geçirmiştir. iktifa eylemektedir addid hava birliklerile hava müdafaa topSalâhaddin Güngör ğını ve Japcnyanm şimdiki ihtilâfa mü şehrimizde ekmek fiatı, kendiliğinden on Baranoviczi istikametinde Kızılordu lan tahşid edilmiştir. Bunlar başka bir Bu suretle d'"n gündüz ve gece Ooenpara düştü. Hasıîı. anormal zamanlarda Mozel cephesındeki vaziyet iki taratın kıtaatı Niemen nehrini zorlıyarak Kore vazifenin ifasına amade bulunmaktadır. dahale etmek için hiçbir tasavvuru bu lunmadığını büdirmiştir. misline tesadüf edilmiyen bir bolluk için Almanlar Slovak ordusunun yalnız neh'r'e ayr:)dığı Ren cephesi üze ice, Mir, Polonecka'yı ve Baranoviczi Batı cephesinde, ehemmiyetli hiçbir Japonya, yalnız bu anlaşmanm iki deyiz. terhisini istediler faaliyet olmamıştır. memleket arasında askıda bulunan meseBelgrad 18 (a.a.) Havas: Geçen harbde olduğu gibi, bir arşın Sarbrük yakınında bir Alman avcı lelerin hallini kolaylaştıracağını ümid eyBratislava'dan bildiriliyor: Alman basma için biribirJmizi yemiyeceğiz. Bir tayyaresi bir Fransız tayyaresi düşürmüşlemektedir. çift kundura için men'i ihtikâr komis başkumandanlığı, Slovak ordusunun tertür. Alman arazisi üzerine hiçbir hava Pragda tevkif edilenler yonlannm haftalarca kapısmda nöbet hisini istemıştir. Fühakika geçen perşemhücumu vaki olmamıştır. beklemeğe mecbur olmıyacağız. Bugün, be günü Bratısiava'da yeni bir asker isBelgrad 18 (d.a.) Havas: 1940 olimpiyadları iğneden sürmeye kadar, herşeyimizi ken yanı vuku bulmuş ve Alman subaylan Harbin ilânmdanberi Slovakyada ve dimiz yapıvoruz Fazla olarak Akdeniz na itaat etmek istemıyen 2000 asker sihimave idaresmde Alman tethişi hüküm hazırlıkları yolu da açık! Bizde yetişmiyen ham âhları ahnarak hapsedilmiştir. Helsinki 18 (a.a.) Belediye mec sürmektedır maddeîeri, yahud mamul eşyayı, dost Zilna da dü buna benzer bir hâdise lisi, son toplantısmda 1940 olimpiyadları Prag'da 10,000 kişi tevkif edilmiştir. ınenıleketlerder de getirtebiliriz. vuku bulmuştur. tesisatının ikmali için lâzım olan 3,7 Fen Bunlar arasında Münih anlaşmasından O halde nediı bazı kimselerde, görüEn ziyade s°rkeş!ik eden eski sınıflar landiya merki tahsisatı büyük bir ekse sonra Slovak Basvpkili olan Beran, Çek len bu gülünc telaş?... Gümrükten mal olduğu için, Siovfak Millî Müdafaa Neriyetle kabul ve tasdik etmiştir. katolik partisinın eski reisi Monsenyör kaçırır gibi. evlere cuval çuval un, san areti 35 ilâ 40 yasındaki ihtiyatların Bu husus, bu işin mes'uliyetlerini üzer Stak buiunmaktHiır. Çek matbuat servi» dık sandık şeker yığmanın nedir faydası derhal terhisini eırrej'emiştir. lerine almış olanların en müşkül şartlar sinin bütün sa'lâhiyeltar şahsiyetleri ehf sanki?... Italjanın yeni Londra elçisi içinde bile 1940 olimpiyad oyunlarını tevkif edilmiştir. Dün, baktım tonıdıklardan biri, ka tatbike azmetmiş olduklarına güzel bir Roma 18 (Hususî) Hariciye MüsSlovakyada ^sk' Hodza çiftçi partisisabdan et alıyor Fakat, öyle bir iki küo eşarı Guseppe Bf sfiani İtalyanm Londelıldir. Başlanmış olan işlere avnı şümul nin birçok erkân> ve otonomistlerin şefî et değil. Bütüu biı koyun!.. ve ehemmiyetle devam edilecektir. dra elçiliğine tayin edilmiştir. Sidor'un tarattarları tevkif edilmiştir. Vistül nehrini geçen Alman askerlen •( Yazan: Salâhaddin Güngör j Alman topçulan yanan bir köyden geçiyor (Baştarafı 1 inci sahifede) Vilno'da... Almanlar Denizlerde Garb cephesi Fransızlar İki türlü hayat telâkkisi I Harb raporları I * • * »