7 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MEKTEP Kooperatiflerine Bilumum iik, orta ve Lise kitaplarını / 10 Tenzilâtla Türk kitabcalığı Ltd. Şirketinden tedarik edıniz. Ankara caddesi No 42 umhuri r, . tSTANBUt CAGALOGLÜ 0111113 • 3114 Telerat ve mcktııb adresl: Cumhurtyet tstanbul Posta fcutusu: tstanbul No 246 Teiefon: Başmuharrtr ve evl: 22366 Tatıru üeyetl: 24298. Idare ve matbaa izsmi 24299 • 24290 CENGİZ I BİfİflC fBŞfîn 193Ö M. TurhwrTan Yeni "*çîktı EkseîansFunk, dün r esmî ziyaretlerde merasimle kullulandı bulundu, Iktısad Vekilimizin verdiği Merasim ve geçid resmi çok parlak oldu, ziyafette mühim nutuklar teati edildi gece ordu şerefine büyük bir ziyafet verildi Dr. Funk'un ziyareti Asgarî endüstri tesisatı vücude getiren yeni Türkiyenin bir zaman sonra kendi ihtiyaclarında kendine yeterek harice müracaatten müs tağni kalacağım düşünmek bir efsanedir. Biz ne şimdi, ne de ilerisi için otarşik bir ihtısadi siyaset takib etmeğ'ı düşünmedik. ALMAN İKTISAD NAZIR1 ANKARADfl Kurtuluş bayramı dün büyük Misafir Nazır diyor ki; «Reich hiikumeti, Türk Alman iktısadî iş biriiğini derinleştirmeye azmetmiş bulunmaktadır» ,,.„*»"• ••• *** lman İktısad Nazırı Doktor Funk evvelki gündenberi memleketimizin misafiri bulunuyor. Bu ziyaret, evvelce takarrür etmiş bir plân dahılinde cereyan eden bir seyahat neticesı olduğu ıçm bu ayın beşınde Istanbula muvasalatı beklenilen Doktor Funk evvelki gün Sirkeci istasyonunda şahsına ve dost Alman devletine lâyık saygılarla karşılanmış ve ayni günün akşamı Haydarpaşa istasyonundan ayni ihtiramlarla Ankaraya uğurlanmıştır. Doktor Funk'u Ankarada daha hararetli ve çok samimî Şakir Kesebir M. Valter Funk bir kabul bekliyordu. Umumî Harbde Ankara 6 (a.a.) Alman İktı<ad ya büyük elçisi von Keller ve refikası, kendisile silâh arkadaşlığı etmiş olduğumuz Almanya ile Umumî Harbden sonra Nazırı ekselans doktor Funk, refikası ve Ankara Vali ve Belediye Reisi, Hdricidahı daıma mütekabıl dostane münase müşavirleri Knote ve Walter, Berlin bü ye Protokol Umumî Kâtib vekili, Ikîısad betler idame ettık. Alman De\let Reisile yük elcimiz Hamdi Arpağ ve mihman Vekâleti Müsteşarı, Protokol dairesi reBüyük Şefimiz Atatürk arasmda karşılık darlarile birlikte bu sabah saat 9,15 te isi, Türkofis reisi ve Hariciye Vekâleti h ve çok samimî hürmet ve muhabbet his eksprese bağlanan hususî vagonla şehri İktısad ve Tıcaret dairesi Umum Müdüleri perverde edildiğini yakinen biliyoruz, mize gelmiş, Türk ve Alman bayraklari rü, Ankara Merkez kumandaju ve Emve bu hislerin memleketlerimiz ve miflet le donatılmıs eflan istasyonda, îktfs'ad tıfyet dfcektSfîirve Aîmanya %«fawii erlArkast Sa. 7 sütun 1 de] lerimiz arasında da aynen mevcud oldu Vekili Şakir Kesebir ve refikası, Almanğuna kezalik yakinen vâkıf bulunuyoruz. Umumî Harbin mütarekesinden sonra galiblerin biraz gelişigüzel tanzim ettikleri sulh muahedelerinin zalimane haksızlığı ilk olarak biz Türkleri yeniden silâha sanlmağa mecbur etmişti, ve hemen hemen ikinci bir umumî harb fedakârl'ğına . ^ a a malolan bu yeni cidal neticesinde biz millî hudud ve hukukumuzu temin ederek ondan sonra bilhassa sulhu hedef tutan yepyeni bir rejimle memleketimizin asırlarca terkolunmuş inşa ve imarına başladık. Milletler arasında iyi münasebetler ahengini bozan pürüzlerin peyderpey tashihile Almanyanm dahi bütün kuvvetlerini sulhun muhafazasma tahsis etmesine imkân veren zamanın hulul etmiş olduğu muhakkak sayılabilir. Biz sulhu seven her milletle olduğu gibi Almanya ile de hergün daha ziyade iyileşerek inkişaf edecek münasebetlerin temadisini temenni ederiz. Diinkü merasimden: Vali ve Belediye Reisi, Cumhuriyet abidesine, İstanbul şehri namına çelenk koyuyor, şanlı kıtaat hep bir • ağızdan İstiklâl marşını söylerken Istanbulun on beşinci kurtuluş yıldönümü, dün şehrimizin her tarafında bü •yük tezahürat arasında, kara ve deniz ordulannın, mekteblilerin ve her smıf halk kütlellerinin iştirakile, müstesna bir şekilde kutlanmıştır. Kurtluş bayramı için çok zengin bir program hazırlanmıştı. Daha geceden şehrin başlıca caddeleri resmî, ve yarıresmî müesseseler ve kara, deniz nakil vasıtaları bayraklarla süslenmişti. Saat do kuza doğru, askerî kıt'alar, askerî ve sivil mektebler talebesi, izciler büyük bir intizam içınde, önlerinde mızıkalarıle, Sultan Bu esnada, muhtelif askerî birlikler ve ahmed meydanında kendilerine gösterilen okullar talebesi, ihtiram vaziyeK almışlar yerleri almağa başlamışlardı. ve top sesıle birlikte, Iimandaki büyük ve Merasim başlarken... küçük vapurlar, hep birden düdük çal Tam saat onda topçu alayı tarafından mak suretile, İstanbulun kurtuluş bayraSultanahmed meydanındam yirmi bir pare mını kutlamışlardır. Düdükler çalarken, top atılmak suretıle törene başlanmıştır. \Aıkası Sa 6 sütun 1 de\ Irak, Filistin için bir teklitfe bulundu Slovakya da muhtar bir devlet | olarak Çeklerle birleşecek Yeni ve müttehid devletin iktısaden Almanya ile kolay anlaşacağı umuluyor. Yeni Çek Cumhurreisinin ordudan intihab edilmesi muhtemeldir Hariciye Nazırının Londraya tevdi ettiği plânda, Filistinin kontrol altında bir Arab Yahudi devleti olması istenmektedir Çemberlayn Avam Kamarasından dün itimad aldı Londra 6 (Hususî) Başvekil Çemberlayn, Avam Kamarasının bugünkü celsesinde muhaliflerin tenkidlerine ce vab vererek, aşağıdaki beyanatta bulun muştur: ' • « Beni tenkid edenler, geçen lıafaki vazıveti tamamen unutmuslardır. Son Milletlerin sulh halindeki münasebetlerinin en ehemmiyetli kısmı onların yekdiğerlerile iktısadî muamelelerinde tecelli eJeceği pek malum bir hakikattir. Almanya ile bu vadide dahi geniş ölçüde iş görüyoruz. Umumî Harb sonu dünyasının milletlerarası iktısadiyatı türlü sebeblerle ve bu sebeblerin doğurduğu muhtelif tedbirler yü~ünden büyük zorluklar içinde yuvarlanageldi ve bu çapraşık vaziyetlerden henüz tamamile kurtulamadı. İki taraflı iyi niyetlerle yürütülen Türk Alman iktısadî münasebetlerinin zaman zaman fevkalâdelikler arzettiği görülmekle beraber gene iki tarafm behemehal karşılıklı iyi çahşmaya verdıkleri ehemmiyet sayesinde bu zorluklarm düzeltilmesi güc olmamıştır. İki yıl önce Doktor Şaht memleketimizi ziyaret ettiği zaman mevzuu bahsolan bu zorluklara, aradan çok zaman geçmeden, tesviye şekilleri bulunmuş ve binnisbe az bir müddet zarfında mevcud pürüzlerin bertaraf edilmesine imkân hasıl olmuştur. Almanya Türkiye ihracatmın başjıca pazarlanndan biridir ve Almanyanın da bu Türk istihsalâtına ihtiyacı vardır. Nitekim Türkiye haricden tedarikine mecbur olduğu bir çok ihtiyaclarının mühim bir kısmı için Almanyaya müracaat etmektedir. Milletlerarası iktısadî münasebetlerinde muayyen ve mahdud memleketler arasında herhangi bir temerküzün ne imkânı, ne de isabeti olmıyacağı ve Almanya gıbi Türkiyenin de işine gelen diger dünya memleketlerinin kâffesile tnübadeleye ehemmiyet vermesi 'âzım geleceği malum ve müsellem olmamakla Filistin de Arab çetelerine karşı, şiddetli harekete geçen İngiliz motörlü kıt'alarmdan biri ve Irak Hariciye Nazırı Tevfik Elsüveydi Londra 6 (a.a.) Daily Teleg raph'ın yazdığına göre, Londrada bulunmakta olan Irak Hariciye Nazırı, KıUstin meselesinin halli için İngiliz hükume tine bir proje teklif etmiştir. Filistine İngiliz kontrolü altında I r aka benzer bir statü verilecektir. Yahudiiere bütün haklar tanınılacaktır. Fakat bir Yahudi devleti mevzuu bahsolamaz. Yahudilerle Arablar sıkı teşriki mesaide bulunacak, fakat siyasî Yahudiliğe bir nihayet verilecektir. Kurulacak olan müstakil Filistin d:vletinde idarî işler tedricen İngiliz hüku metinden mahallî hükumete intikal edecektir. Bütün ekalliyetlere hertürlü siyasî ve medenî haklar verilecektir. Ancak, Fı[Arkası Sa. 3 sütun 3 de] Hitler Eger'de nutkunu irad ederken Bu anlaşma mucibince Çekya ile SloPrag 6 (a.a.) Halkçılar ve komünistler de dahil otmak üzere Zılana'da vakya eski Avusturya Macaristan şeklintoplanmış olan bütün Slovak fırkalarının de birleşik bir devlet kurmuş oluyorlar. mümessillerinden alman haberlere göre, Yeni cumhurreisinin ordu mensubu olması muhtemel bu fırkalar, eski Başvekil Hodza tarafından tanzim edılmiş olan bir plânı kabul Belgrad 6 (a.a.) Vreme gazetesihususunda mutabık kalmışlardır. Bu aknin Pragdan öğrendığine göre, Çekoslo şam kat'î bir itilâf husule gelmesine inti vak Reısıcumhurluğuna namzed olarak zar edilmektedir. Bu plân, bilhassa Slo ziraatçiler partisi reisi Berand'ın ismi ilevak mılletinin mıllî ferdiyetının tanınma ri sürülmektedir. Maamafih Reisicum sını, Slovak lisanının Slovakyadaki resmî hurluğa ordu mensublarından birinin de lısan olarak kabul edılmesını, bir teşriî seçılmesı muhtemeldir. Slovak hükumeti vücude getirilmesini der Yeni Çek nazırı Romadan ayrıldt piş etmektedır. Bu hükumetin ve bu diyeRoma 6 (a.a.) Çekoslovakya Hatin salâhiyetleri ve Prag hükumeti ve riciye Nezaretine tayin edilen eski Roma parlamentosu ile münasebetleri bilâhare elçisi Şivalkovski, Mussolini'ye veda zi tayın edilecektir. yaretınde bulunduktan sonra Praga ha Prag 6 (a.a.) Slovaklar, federatif reket etmiştir. bir devlet dahilınde bir muhtariyete sa Şivalkovski'nin Çekoslovakya Haricihib olmak lehınde karar vermişlerdir. ye Nazırlığına tayini Roma mehafilinde Prag 6 (a.a.) Zılina'da toplanan derin akisler yapmıştır. Slovak icra komitesı bu parti mümessılleMessagero gazetesi mumaileyhin va rıle mıllî Slovak ve Çek ziraatçi partileri zifesini bitarafane yapacağı ve memle arasında Slovakyanm idare muhtariyeti ketinm harıcî siyasetıni yeni vaziyete uyhakkında yapılmış olan anlaşmayı kat'î durmak için cesaretle ve kurucu bir ziholarak tasdik etmiştir. lArkası S<L 1 t&tun 3 tei ItlllMtnilllllllfllltlllilllllllllllllllllllllllMİIIIIIIIIIMIIIIItltlllMlllllMlllllllllllllllllinnilllillllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllMlllllflllllllllllll beraber Alman Türk iktısadî münase mesafeler aldığını fıliyatile ispat eylemişbetlerindeki ileri şekli ve hatta bunun da tir. Yaptığımız işler arasında ordumuza ha ziyade ileriletilmesi imkânını da bir ve harb sanayiine ayırdığımız ehemmiyetrealite olarak kabul edebiliriz. Bundan li mevki gizlikapaklı birşey değildir. Budolayı iki memleket iktısadî münasebetle nunla beraber istihsalin her çeşidini en rinin hayırlı inkişafına hizmet edebilecek yeni vasıtalarla en mütekâmil bir yolda ağlam esaslar aranılıp bulunması elbette yürütmeğe çalışırken memleketi asgarî pek faydahdır. Zannolunur ki Doktor endüstri tesisatile teçhiz etmeği bir plân Funk'un memleketimizi dostane ziyareti dahilınde ileri gö'türmekteyiz. Bu inşa vesılesile bu mevzular üzerinde iyi konuş devri bizim haricde Avrupanın bir değil, malar yapılmağa da fırsat ve imkân bu müteaddid ileri memleketlerile temas ve unmuş olacaktır. muamelede bulunmaklığımızı zarurî kıîar. Yeni inkılâb rejimile tamamile Avru Almanya bu memleketlerin hatta birincipaî bir memleket olmak çığırına azimle lerinden biridir. girmis olan yeni Türkiye on beş sene gibi YUNUS NAD1 kısa bir zaman zarfında bu yolda büyük İArkaSı Sa, 3 sütun 6 dal DUn Avam Kamarasında itimad kazanan Başvekil Çemberlayn ve müstenkif kalan eski Hariciye Nazırı Eden'in beraber alınmış eski bir resmi buhranh günlerde, yegâne endişem mil yonlarca vatandaşlarımızın, kadın ve çocuklarımızm hayatını kurtarmaktı. Mil yonlarca insanın hayatı «evet» veya {Arkası Sa. 3 sütun 1 del