2 Eylül 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

2 Ejiul IHA6 LL.ııi,; u. ık.1 SON Hâdiseler arasında Hatay Meclisi açılırken.. Daladyeye göre Fransanın, Almanya, Italya ve Maca ristana karşı sür'atle silâhlanması lâzım Komünistlerle İş Konfederasyonu, hükumeti şiddetle protesto ediyorlar, bugün 14 bin amele grev yapıyor [Baştarafi 1 tnct sahtfede] mek istememekle beraber bu vaziyetin ciddî olduğunu söylemiştir. îkinci kısımda Avrupanın silâhları arasında bir mukayese yapmış, Almanya, Italya ve Macaristanın halihazırdaki mevcudlarile meknî harb kuvvetlerini göstermiş, Fransa, îngiltere, Amerika ve Çekoslovakyaya karşı yapılacak muhtemel bir taarruzda harekete geçecek kuvvetler hakkında tahminlerde bulunmuş tur. Uçüncü kısımda Başvekil silâh imalâtı ve derpiş edilen programların tatbikinde elde edilen neticeler hakkında izahat vermiştir. Daladye, 40 saatlik hafta kanu nunun yeni ahkâmı sayesinde imalâtın artacağını ve malzemenin komşu memle ketlerininkine yakın bir hadde çıkarıla * cağını kaydetmiştir. Kendisine sorulan bazı suallere cevab veren Başvekil hava müdafaası sahasında tahakkuk ettirilen terakkiyatın ehemmi yetini tebarüz ettirmiştir. Silâhsız müda faa hakkında da bütün kıt'aların gaz maskelerile mücehhez olduğunu, fakat sivil ahalinin muhafazası için alınan ted birlerin biran evvel tatbikı lâzım geldiğini söylemiştir. Komünist meb'uslardan Cornavin, 40 saatlik hafta kanunu hakkındaki hükme itiraz ettiğinden bu müdahale şiddetli bir münakaşa tevlid etmiştir. Daladye komünistleri, kendisini amele sınıfına muarız göstermeğe matuf olan bu münakaşadan vazgeçmeğe davet ederek amelenin millî müdafaa için kendisinden istenilen gayretin sebebini anlıyacağını beyan etmiştir. Başvekil 1936 senesinde kabul edilen dört senelik silâhlanma programının normal bir şekilde tatbik edildiğini ve bil hassa ordunun motörleştirilmesi husu sunda elde edilen neticeleri nümidin fevkinde olduğunu temin etmiştir. Hususî endüstrinin muhtelif şubelerinde vukua gelen bazı gecikmeler dolayısile hükumet fazla mesaiye müsaade etmeğe karar vermiştir. Netice olarak Daladye demiştir ki: « Fransa için takib edilecek iki siyaset vardır: Ya taahhüdlerin ifasını temin ederek biiyük bir devlet olarak kal mak, veya haricî hâdiselerle alâkadar olmıyarak bir nevi bitaraflıkla iktifa et mek.» Bu iki siyasetten birincisini tercih et miştir ve buna devam etmek tasavvurundadır. Fakat bu siyaset hükumetin karşı koyması lâzım gelen bazı ihtiyacları müstelzimdir. Bu siyaseti tatbik etmek imkânını bulmak içindir ki hükumet bilhassa fazla mesai ile istihsalâtı artırmak lâzım geldiği kanaatine varmıştır. Komünittlerin protestosu Paris 1 (a.a.) Komünistlerin çarşamba giinü akşamı akdettikleri içtima esnasında parlamentonun ikinci reisi Ducles, Nazırlar meclisince 40 saatlik mafta kanununun tadil' hakkında isdar edilen «gayri kanunî» kararnameleri şiddetle tenkid etmiştir. Hatib, partinin hükumetten her iki meclisi içtimaa davet etmesini istiyeceğir.i söylemiştir. 1$ konfederaayonu da protesto etti Paris 1 (a.a.) Öğleden sonra toplanan umumî iş konfederasyonunun idarî enciimeni son nazırlar meclisi içtitnaında verilen kararları şiddetle protesto etmiş tir. Hükumetin kararnamesi kanunun ruhuna ve metnine mugayir olduğu için umumî iş konfederasyonunun mesai saatleri haricinde çaiışmak istemiyen ameleye muzaheret edeceği beyan edilmektedir. 14 bin amele grev yapıyor Paris 1 (Hususî) On dört bin mensucat amelesi yarın grev ilânına karar vermiştir. MiımıııılllllllHlllllllllilllllllllllllllinilllllllinillllltUHiııımı Fransa hududunda Japonyayı altüst eden tayfun Italyan tahkimatı Fransızlara aid arazi Birçok ölen ve yaralananlar var; zarar ziyan bedeli mukabilinde çok büvüktür istimlâk ediliyor Roma 1 (a.a.) Salâhiyettar Italyan makamları, deniz alplarında İsola ı>ahiyesi civarında kâin Chastillo vadisinde arazi ve çiftlikleri bulunan Fransız tebeasındaki eşhasa aid emlâkin faşist makamları tarafından istimlâkine dair verilen kararın Fransada heyecan uyandır masını zahiren hayretle karşılamaktadır lar. Bu makamlar bazıaskerî mülâhazalar neticesinde bu tedbirlere müracaat edil diğini beyan ve İtalyanın alâkadarlara istimlâk bedellerin. vermemek tasavvurunda olmadığını temin etmektedirler. Romada tahmin edildiğine göre me selenin malî ciheti kolaylıkla halledilebilecektir. Tokyo 1 (a.a.) Saat 4,20 de Tokyo üzerinden geçen tayfuaun merkezi, Japon denizine doğru yürümektedir. Fecirde inkıtaa uğrıyan demiryolu münakalâtı, öğle zamanı tekrar teessüs etmiş bulunacaktır. Maddî hasar pek çoktur. Li manda bulunan birkaç vapur demirlerini kopararak rıhtımm muhtelif noktalarına çarpmışlardır. Tokyo 1 (a.a.) Tayfunun kuvveti azaldıkça kaydedilen hasarat miktarı artmaktadır. Şimdiye kadar 10 kişinin öldüğü ve birçok Vişilerin yaralandığı meydana çıkmıştır. Tayfunun geçtiği yerlerde ağaclar devrilmiş, evler yıkılmıştır. Tokyoya deniz kazaları hakkında yeni malumat gelmektedir. Fırtınadan birçok vapurlar karaya oturmuş ve hasara uğramıştır. 6650 evi su basmış, 15 ev tamamile harab olmuş, 750 aile açıkta kalmış, 3 köprüyü dalgalar götürmüş ve 5 fabrika bacası devrilmiştir. Mahsulâtın, tayfundan pek mutazarnr olduğu tahmm edilmektedir. u gün Hatay Millet Meclisi toplanıyor. Harb olacak mı? Bu, Hatay için olduğu kaYazan: PROF. M. ŞEK1B TUNÇ dar Tiirkiye için de yıllarca siirmüş 1918 harbinde galib tarafın politikacr Sultanahmeddeki İbrahimpaşa kona şamayı san'at eserleri ve bilhassa plâstik bir ihtilâfın acılarına, sancılarma ve ları ellerine bir makas alarak kâğıddan kıvranışlarına son veren büyük bir ğının yıktırılması tehlikesi karşısında uya san'atlar meşakkatsizce ve hasbî olarak oyma yapar gibi Avrupa haritasını kesip doğum müjdesidir: Türk Hatayın nan hassasiyet kültür muhitimizden aldr tam bir surette vermek cömerdliğile temabiçtiler. Bu arada Çekoslovakya diye bir istiklâli doğuyor ve millî meclisinin ğımız terbiyenin bir ifadesi olmak itibaril yüz ettikleri ve insanlığın muvaffak olade devlet icad ettiler. Bu devlet, parça bünyesinde ilk taazzuvuna kavuşu ayrıca mühim olduğu gibi muhit hakkın bildiği en devamlı şekilleri yarattığı için bohçasına benziyordu. Çekler, Slovakdaki telâkkimizin de farklılaştığını gös bizim en yüksek ve güzel muhitimizdir; yor. lar, Almanlar, Macarlar, Llehler, Rus* Bu davada bizim açık, düzgün, te termektedir. Istanbulu yalnız coğrafî bir ayni zamanda terbiyemizin de en yüksek lardan ve saireden mürekkeb bir millev miz bir tek politikamız vardır ve bu muhit olarak görüp sevenler pek çoktur. amilidir. Mekteb, kültür muhitinin son Sulh îsası, müteveffa Vilson'un 14 politika muzaffer olmuştur: Biz Bu husustaki imtiyazı da hakikaten em radan yarattığı bir vasıtadır. Asıl mekteb maddesi içinde her milletin kendi istiklâl Hatayın tam istiklâlini, hürriyetini salsizdir. Fakat İstanbul yalnız bir coğ kültür ve san'at muhitidir. Bunlar saklı ve idaresine sahib olacağı yazılı iken Çeve saadetini tstedik, istiyoruz, iste rafî muhit olarak kalmamıştır. İnsanlar kaldıkça, binlerce sene sonra bile ele geç koslovakya bir milletler türlüsü olmuş ve meğe devam edeceğiz. Hiç bir an il sadece coğrafî muhitte yaşamaz. Ferdî seler, terbiyevî rollerini oynamakta ge bu türlü, bol acı biberi olan Çeklerle yehak düşünmedik. Türk çokluğuna yaşayış ve davranışlarile kendilerine bir cikmezler. Müzelerin, tarihî şehirlerin nilip yutulmaz bir hale gelmişti. yaslanan, Türk kültürlü ve Türkiye aksiyon muhiti yarattıkları gibi içtimaî ve kıymeti herşeyden zv\e\ bir kültür muhiti Almanya, eski kuvvet ve sarvetini kaCumhuriyetinin garantisi altında medenî yaşayışlarile bir de kültür muhiti olmaları değil midir? Esasen insan, coğ zanınca, gayet tabiî olarak Südet dağlamüstakil bir Hatay devleti görmek yaratırlar. Bunun için muhit bir manalı rafî muhitte değil, kendi aksiyon ve millî rında kalan üç buçuk milyon Almanı kültür muhiti içinde yaşar, bütün alışveten başka hiçbir emelimiz yoktu, değil; üç manalıdır. Coğrafî muhit bil rişlerini bu muhitlerle yapar. Coğrafî Çek boyunduruğundan kurtarmağı dühassa cemad, nebat ve hayvanların mu hâlâ da yoktur ve olmıyacaktır. muhit fevkalâde olduğu halde aksiyon ve şündü. Çekler, Avusturya Macar îmFakat en temiz işlere burnunu so hitidir. Bu muhitin ilk değiştiricileri onun kültür muhiti fakir kalabildiği gibi bunun paratorluğu idaresinde rahat durmuşlar kan bozgunculuk ve fesad, bu açık ilk sakinleridir. Bunların binlerce asır aksi de olur. O halde insan için asıl mu mıydı ki Almanlar Çek idaresinde raha davada da iftiradan yağmaya kadar lardanberi yaptıkları karşıhklı büyük tehit aksiyon ve kültür muhitleridir. însa yaşıyabilsinler? 1918 e gelinciye kadar eline geçen manevî veya maddî her sirlerden sonradır ki coğrafî muhit insan nın kıymeti de bunlarla ölçülür. Aksiyon Çeklerin yaptıklarını şimdi geçer akçe silâhı Türkler aleyhine kullanmaktan ların üzerinde yetişme ve kaynaşmalarına muhiti. intıbak ve istihsal muhitidir. Kül olarak Südet Almanları aynen Çek idageri kalmıyor. Bu hareket bir yandan imkân vermiştir. Bu muhit bizim eseri " tür muhiti de aksiyon muhitini yaratan, resine iade ediyorlar. Hatay Türkleri ve Türkiye ile Suri miz olmaktan ziyade tabiatin bir mahsu ilerleten mayadır. Coğrafî muhitle aksiSüdetlerin ve Almanyanın istedikleri ye, bir yandan da gene Türklerle lüdür. Onu kendi dehamızla nekadar yon muhitin taazzuv ve inkişafı bu mayatam muhtariyettir. Tam muhtariyet, de, Fransızların arasmı açmak içindir. değiştirirsek tam manasile bizim olmaz. nın kuvvet ve kesafetine bağlıdır. Mazi kısa bir müddet sonra, Südetlerin de AHatay, komşu Suriye ile Türkiye a Arada daima bir yabancılık, bir yaban den gelen bir kültür muhiti olmadıkça vusturyalılar gibi Almanyaya ilhak rasında bir dostluk ve samimiyet lık hissi kalır. Nitekim coğrafî muhitin bugünkü halimizi anlamak, mukayese ltihakı demektir. Çekoslovakya ve onun. köprüsü olduğu için, onun altına güzelliğini temsil eden «mesireler» insan yapmak imkânları kalmadığı gibi düşün müstakil varlığında kendisi için Alman" bomba koymak istiyenlerin her iki lara has diğer iki muhitle tamamlanmaz mek ve vicdanı genişleterek istikbale ham yaya karşı bir müttefik bulan Fransa, bu taraftan da ayni şiddetli nefretle kar larsa cazibelerini çabucak kaybederler. le etmek de rasgele olmağa başlar. Göre tam muhtariyeti ve Çek devleti yerine Her köşesi emsalsiz bir mesire olan şılanması lâzım gelir. Kaldı ki bu nek ve itiyad hayatı tahakküm etmeğe îsviçre gibi federal bir devlet kurulmasını köprü, perakende bazı ihtirasların İstanbulun aksiyon ve kültür muhitleri başlar. Kültür muhiti bize mazinin fikir asla istemiyorlar. fındık fişeği halinde patlıyan çocuk coğrafî muhitinin zenginlik ve güzellik ve kıymetlerini sakladığı gibi halin icab Şimdi ne olacak? Şu ikiden biri: ça öfkelerile yıkılmak şöyle dursun lerile hemahenk olmadığı içindir ki bu ve zaruretlerini, istikbalin temayül ve 1 Ya idarei maslahat kabilindea bir an bile sarsılmıyacak kadar sag gün her üç muhit de sakatlanmış, boğul hamlelerini de telkin eder. Ayni zamanmuvakkat bir anlaşma yani sulh, lam millî temeller ve garantiler üstü muş, hâkim karakterlerile görülemez bir da bize hem tesir eden, hem de mukabe2 Almanyanın silâh kuvvetile Süne oturtulmuştur. Bu millî temelin hale gelmiştir. Uzerimizdeki tesiri en bü leye davet eden dinamik bir çevredir. detleri kurtarmağa kalkışması yani harb. sağlamlığını devam ettirmek ve ebe yük ve en geniş olması lâzım gelen bu Hal, mazi ve istikbale nisbetle ufacık bir Almanya 1,300,000 kişiyi silâh altındileştirmek için, herkesten ve herşey muhit şekillerinin gevşeklik ve bozukluk habbedir. Muhitimiz mazi ile yüklü ol da tutarak ve hududlarını tahkim ederek den evvel Hatay Türkleri, aralarında larile her an ruhlarımıza işlemekte, idrak mazsa istikbale olan hamlemiz halin kü «tehdidini ikaa muktedir» devlet tavrını ki millî birliği mukaddes bir varlık ve aksiyonlarımızı lüzumsuz ve israflı çücük bünyesi nisbetinde olur. Halin is akınıyor. Bu ayda terhisi lâzım gelen sıhalinde korumasını bileceklerdir. cehdlerle yıpratmaktadır. Halbuki ruhla tikbale uzanışı, arkasındaki kuvvetle nur nıfı, silâh altında bırakmakla bu Eşraflık avamlık, hatta ittihadcılık rın esas faaliyeti şekillerle ve şekillere tenasibdir. Mazi ile hal arasındaki bu ,300,000 kişi, şimdi 400,000 kişi kadar itilâfçılık gibi artık millî ve büyük göre olmakta, bunlardaki intizamsızlık, karşıhklı tesir, yani mazinin hali ve halin daha artacaktır. Çünkü ordunun talim hakikat önünde hiçbir manası kalmı vahdetsizlik ve düzensizlik asabî siste istikbali iterek gittikçe genişleşip derinle ve terbiye nizamını bozmamak için silâh yan sokak ve kahve dedikodularına, min muntazam şekilli olan tabiî faaliye şen bir bütün halinde gelişmesi olmadıkça altına alınması lâzım gelen yeni sınıf da, münakaşalarma paydos demiş ola tini «bilmeceler» tarzmda sun'î ve şaşır terbiye de çökmeğe başlar. Nesiller yeni rdu birliklerine girecektir. tıcı şekilsizlikler içinde bocalatmaktadır. eştikçe muhit de bunlarla birlikte zengincaklardır. Alman tahkimatına gelince, AlmanÇalılıklar arasından seyredilen en güzel leşmezse orada muhit ve millet yok, seyHatayda bir idrak zerresine sahib yanın bütün kara ve deniz hududlarında hiç bir türk yoktur ki ara bozucu tel bir yüzü hakikî şeklile görmek nekadar redilecek bir manzara, bir kalabalık var rapılan tahkimat daimî ve muvakkat di kinlere ve tahriklere pabuc bıraka güç ve az müessırse bir melodı veya mıs dır. Canlı bütün kültür muhitleri yeni ne re ikiye ayrılabilir. Daimî tahkimatm incak kadar kendinden geçmiş olsun. raı birdenbire kavramanın o nisbette ko sillerle birlikte mütemadiyen kuvvetlen a ve ikmali uzun zaman istediği için, bir Böyle olsaydı, Hatay bugün tam bir lay olması şeklin mazbut, ahenkli ve tam mekle normalliğini muhafaza edebilir. kısmı bitmemiştir. Muvakkat tahkimat, millî taazzuv halinde doğan istiklâli olmasındandır. Gökteki yüz binlerce Bu hareketin durgun olduğu yerlerde bu noksanlan telâfi için yapılmıştır. ne kavuşamazdı. Bu büyük günün yıldızdan en parlaklarile «büyük ayı» ve muhit ekseriya can sıkıcı, manasız bir Alman genelkurmayının programma sevinc ve heyecanı içinde aziz Hata «küçük ayı» ve emsalinin seçilmesi bun çevre veya havaiyat ve sefahet meyilleri göre, bütün Rhin (Ren) hududu boyunyın artık ebediyen hür ve müstakil ların şekilleşmiş olmalarından ileri gel uyandıran bir mahşer gibi yaşanır. ca uzanan ve Siegfried (Zigfrid) denilen alnından, istikbale huzur içinde ba mektedir. San'at dehası dediğimiz şey de Canlı ve kültürlü muhitlerde mazinin müstahkem hat 31 ağustosta bitmiş olakan temiz ve güzel gözlerinden öpe esas itibarile şekillerin sırrını bilmek, şecaktı. Bu muvakkat hat, Almanlann, riz. PEYAMI SAFA killeri belirtmek, bozulamaz şekiller ya kıymetli eserlerine karşı gösterilen dinda Rhin gayriaskerî mıntakasını işgal ettik Kültür muhiti DUŞUNCELER İHEM NALINA MIHIIMA I İ Kıdem zamları Yeniden terfi eden san'at muallimleri Liste, dün Müdürlüğüne Maarif bildirildi ratmaktır. Üslub dahi his ve mana kay naşmasından hasıl olmuş en devamlı bir şekilden başka birşey değildir. Mimarî, resim ve heykel gibi plâstik şekiller ise kültür muhitinin en âlemşümul ve en te sirli abideleridir. Tabiat ve aksiyon muhitinin bize ancak tesadüfen veya yorucu cehidler pahasına temin ettiği şekilli ya rane takayyüd ve hassasiyet kültür mu hitinin oynadığı bu büyük rolün şuuruna erişilmesinden doğmaktadır. Bu hassa siyetin Türk vicdanında bütün titizliğile uyanması fazla görülmemelidir. Çünkü her büyük ülkünün mayasmda bu hassasiyet vardır. M. Şekib Tunç Anadoluda alıcı gözle bir tetkik seyahati [Başmakaleden devam) Şehrimizdeki kız ve erkek san'at mekeblerinde ve enstitülerde kıdem zammı alan muallimlerin listesi dün Maarif müdürlüğüne gelmiştir. Bu listeyi aynen nesredivoruz: 25 liraay terfi edenler Beyoğlu Akşam Kız san'at mektebinden Adil Onan, Üsküdar kız enstitüsünden Alite Gürel, îstanbul Bölge san'at mektebinden M. Zeki Öngelen. ttalya, emlâk sahiblerile anlasıyor Paris 1 (a.a.) Oğrenildiğine göre, (zola'da bulunan emlâk ve arazi sahible•inin, mahsulâtı toplayıncıya kadar yerle•inde kalmasına müsaade edilmiştir. îs :ihkâm inşasına başlanmış olan ufak bir •nıntakada bulunanlar, istisna edilmiştir. Bu mesele dolayısile tahaddüs eden ihüâflann halli için Paris ve Romada müîakereler cereyan etmektedir. 30 lir.iya terfi edenler Selçuk kız enstitüsünden Emin Receb Gürel, Selçuk kız enstitüsünden Neyyir. Turhan. Kadıköy kız ensti üsünden Fahrive Erbas. Kadıköy kız enstitüsünden Behiye Sağlar. 35 liriya terfi edenler İstanbul Bölge san'at mektebinden Tevfik Mengü. İstanbul Bölge san'at mektebinden Osman Süyür. Bursada bir katil idama mahkum oldu Bursa 1 (Telefonla) Bugün Bura Ağırceza mahkemesinde bir katil idana mahkum edilmiştir. Rauf isminde oan bu mahkum, bundan bir müddet ev'el iki arkadaşile beraber, Gemlikte sevJiği bir kızın evine girmiş ve kızı kaçırnak istemiştir. Bu arada Rauf, kızın anlesini öldürmüş, teyzesini yaralamış, :ızı da kaçıramadan kaçmış ve bilâhare Jeybeliadada yakalanmıştır. Rauf. bugünkü celsede idam cezasına larpılmış, arkadaşlarından Abdullah iki ly hapse mahkum olmuş, diğer arkadası Ja beraet etmiştir. Mareşal Fevzi Çakmak Diyarbakırda Elâzığ 1 (a.a.) Mareşal Fevzi Çakmak, beraberlerinde Orgeneral Fahreddin Altay ve Orgeneral Asım Gündüz olduğu halde saat 10 da hususî trenle Diyarbakıra hareket etmiştir. 40 liraya terfi edenler Lindberg, Çekoslovakyada Prag 1 (a.a.) Lindberg'le karısı, tayyare ile saat 17,45 te Olomuk tayyare meydamna inmişMr. PARİS BORSASI Paris 1 (Hususî) Paris borsasının bugünkü kapanış fiatları şunlardır: Londra 178,31, Nevyork 36,73, Berlin 1472, Brüksel 619,25, Amsterdam 1999. ' KISA HABERLER ^ Roma 193.25. Cenevre 837,50, kurşun 14.1.10 1/2. bakır 45 3/4 46 3/4. kalay * LONDRA 1 ArabLstan Krah İbnisııııdun küçük oğlu Emir Muhammed, bu 192.17,6. altın 143,0 1/2, gümüş 19 1/4. çinko 13,5. ahah İBviçreye hareket etmiştir. Üsküdar Kız enstitüsünden Hikmet Atatürkün doğuda kurulmasını emretÖzbilge. İstanbul Erkek terzilik mektetiği üniversite Türkiyenin bu kısmma yebinden Bürhaneddin Aygün. ni bir dimağ koyunuz manasını açık söy45 lirava terfi edenler Kadıkdv kız enstitüsünden Vesime liyen bir işarettir. Okumanın her derecesi Erenel, İstanbul Erkek terzilik mekte faydalıdır. Fakat üniversite tahsilile bir binden H Cevdet Oflar. memleketin medenî olgunluğu kemal derecesine götürülmüş bulunur, ve bir milletin emniyetli yükselişi onun yüksek kabiliyetli münevver çocuklarının çoğalmasile mümkün olur. Saffet Arıkan doğu seyahatinde bu Ankara 1 (a.a.) Türkiye İş Bankasının küçük cari hesablar ara yüksek emir ve işarete tatbik imkânı arasında tertib ettiği ikramiye keşidesi bugün mıştır. Bir üniversitenin ilk fakültelerini yapılmış ve büyük ikramiyeleri şu numa kucağma alacak binaları yapmağa başlamakla bu iş başanlır gibi hatıra gelir. ralar kazanmıştır: .,000 lirayı İstanbulda 18947 hesab Hayır. Üniversite bina ile değil adamla numaralı Ayşe îsmet, 500 Hralık ikrami kurulur. Herşeyden önce muhiti üniveryeler: İstanbulda 73172 numaralı Tarık sitenin velevki mütevazı ilk binalarını kuve Samsunda 3221 numaralı Mithat Re cağma almağa kabiliyetli bir hale getirmeğe çalışmakla işe başlamak lâzımdır. ceb. lü bir boğaziçidir. Orada insan tabiatin güzelliğile beraber ihtişamile de kucak kucağa geliyor. Saffet Arıkan doğu vilâyetlerimizde yeniden yükseltilecek ve bir üniversite ile taclandınlacak bayındırlıkların bütün elemanlarını realist bir görüşle tesbit eylemiştir. Herşeyden önce şehirlere tabiî kasabalara ve köylere desu meselesi var ki oraların zeki adamlarile görüşmesi Saffet Arıkanı bu en mühim ihtiyacın en kısa yoldan azamî kolaylıkla ve kâfi bollukla telâfi olunabileceği kanaatine iletmiştir. Asgarî üç beş evin bir araya gelmesinden doğan mamurelerin ihtiyaca salih ve kâfi su etrafında kurulduğunu bilirsiniz. Hepimize hâkim olmak lâzım gelen bu insiyakî hakikat Saffet Arıkanı da su meselesi üzerinde durdurmuştur. Kendisinden öğreniyoruz ki bu zaten hal yoluna bile girmiş ve en iyi şekillerde hallinin ikmali pek mümkün görünmüş bir iştir. Tetkiklerini bu esastan yürüten Saffet Arıkan Vanda kurulacak üniversite için hareket başlangıcını birdenbire hepimizin şaşacağımız, fakat biraz düşününce doğruluğunu anlamakta gecikmiyeceğimiz pek orijinal bir şekilde tayin eylemiştir: Van Universitesi bir yapı usta mektebile tuğla harmanlarından başlıyacaktır. Filhakika Vanda açılacak üniversite binasını yapmak için bütün malzemeyi ve ameleye, işçîye, ustaya kadar herkesi buradan oraya taşımak doğru birşey olmazdı. Öyle bir üniversite muhitine intıbak etmekten ebediyen uzak kalacak ve zaten kolay kolay da yaşamıyacak sun'î bir müessese olurdu. Vanda kuracağımız üniversitenin malzemesı gibi inşacıları da Vanlı olmahlar dır ki böyle bir irfan yurdundan oraları için hayırlar ve faydalar bekliyebilelim. Vanda üniversite kurulurken ayni zamanda Van şehrinin de, ve yalnız Van kâfi değil, bütün o havali şehir ve kasabalarının, hatta köylerinin yeni yapıcı bir ruhla ve kendi çocukları elinde yapılması lâzımdır. Binaenaleyh herşeyden evvel bize bunu temin edecek müesseseyi kurmalıyız. Ondan dolayıdır ki Van Üniversitesinin temeltaşını ilki Vanda açılacak bir yapı mektebi teşkil edecektir, ve yeni binalarda kullanılacak malzemenin onda dokuz büyük kısımları hep mahallerinde yaratılacaktır. Buna da bilgi ister. İlkönce ve tezelden bu işler yapılacaktır. eri gündenberi, Fransızların Maginot (Majino) tahkimatına karşı yapmakta Idukları meşhur Hindenburg hattının daimî tahkimatı ilerisinde yapılmaktadır. Rhin nehri boyunca 190 kilometre uzunuğunda olan bu muvakkat istihkâmlar, ağır toplarile Alsace (Alzas) taki Fransız sanayi merkezlerini dövebilecek bir vaziyettedirler. Yalnız endüstri merkezeri değil, köprüler, demiryolları, ve bü:ün o mıntakaya elektrik kudreti temin eden Kembs barajı ve santrali, harb ilân edilir edilmez, AJman toplarının ateşi al:ında kalacaktır. Hatta ilânı harbi bu topların açacaklan tahrib ateşile Alman tayyare filolarının anî bir bomba hücumarının müştereken yapacaklarını söyle mekte hata yoktur. Almanlar, bu yeni tahkimatın gerilerdeki kısımlanm daha evvel bitirmişlerdi, 31 ağustosta ikmali emredilen kısım, ilk hattakilerdir. Bu müstahkem hat, Rhin nehri sularından yalnız iki metre geride, her yüz elli metrede bir yükselen blok havzlardan mürekkebdir ve 40 kilometre imtidadınca devamlı bir ateş hattı vücude getirmektedir. Tahkimatın bu kısmı 30,000 kişi tarafından işgal edilmekte olup 300,000 kişilik bir taarruz ordusunu durdurabilecek kudrettedir. Bazı mü tehassıslar, tahkimatm bir kısmmın, Rhin suları kabardığı takdirde, işe yaramıya cağını iddia ediyorlar. Almanlar da bunu tasdik ediyor ve muvakkat tahkimatın bu eylul içinde kullanılmak ihtimalile yapıldığını, kullanılmadıkları takdirde, daha esaslıları yapılmak üzere terkedileceğini söylüyorlar. Felemenge varıncıya kadar bütün Alman kara ve deniz hududları boyunca yapılan tahkimatın manası şu olabilir: Almanya, Çekoslovakyaya taarruz ettiği zaman, garbdan bir taarruza uğrarsa, bu tahkimata dayanarak kendisini müdafaa edecektir. , 1 iş Bankasının kumbara ikramiyesini kazananlar Saffet Arıkanı zevkle dinledikten sonra: Zaten yapı mektebi gibi meslek okulları kendi nevilerinde birer darülfü ti. Saffet Arıkanın şarkta gördüğü ve nun sayılmazlar mı? kabul ettiği esaslar bütün Anadoluya Dedik. Anadoluyu alıcı gözle yakından görüp gelen Vekil bu sözümüzü çi tatbik olunacak şeylerdir. YUNUS NAD1 çeği burnunda tam bir kanaatle tasdik et