1 Eylül 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

1 Eylul 1938 CUMHURİYET Ankarada yapılan merasim Tarihî hazineler BELÇİKA METUBLARI: • • [Baştarafı 1 inci saftf/cdel Yeni Harbiye mezunlan geçid resminde dan ilkönce İnönü mağaralannı tetkik için hareket etmiş, Inönüne varmadan evvel Ankara Vilâyeti kazalarından Polatlıdaki bazı mağaralarda araştırmalar yapmış, Eskişehre varmadan evvel Çıfteler çiftliğf mevkiinde Seydi suyu graviyeleri sathında çok dıkkati çeker çakmak taşı eserleri bulmuştur. Bundan sonra İnönü mağaralarında 15 gün çalışılmış, burada büyük bir ihti . malle neolitik devrile bakır çağı, Frikya, Bizans ve Osmanh eserleri meydana çıkarılmıştır. Inönünden Kütahyaya gi den heyet, Porsuk vadisinde de bazı silekler bulmuştur. Inönününden dönüşte tekrar Seydi suyu graviyelerinde bir müddet çalışılarak malzeme toplanmıştır. Heyet bundan sonra Tuz gölüne hareket etmiş ve tuz gölünün şimal şark plâjlannda yontma taş devri karakterlerini gösteren çakmak taşları toplamış ve Koçhisarın cenubundaki mağara sırtla nndan obsidıyen'den ve neolitik olması muhtemel âletler elde etmiştir. Tuz gö lünün kaldırım memlehası civarmda Yassıhöyükte bakır çağı eserleri bulunmuştur. Ayrıca Ankaranm Çubuk suyu graviyelerinde geçen sene meydana çıka rılan paleolitık istasyonda mesaisine devam eden heyet, buradan yeni bir çok kıymetli malzeme elde ettıği gibi Anka raıun Güdiil nahiyesinde Kırmır suyu vadisinde ve bu vadıdeki kalkerlı arazide oyulmuş olan mağaralarda da tetkikat yapmış ve 2,000 kilometreden fazla tu tan bu ilk tetkikat 4 temmuz 1938 de sona ermiştir. Preistorik istikşaflar her sene munta zam bir plânla bütün Anadoluda yapı lncaktır. Belçika, Albert kanahnı niçin inşa ediyor? 122 kilometre boyunda, 50 metre genişliginde olan bu büyük su yolu 2000 tonluk gemiler istiab edebilecektir Anvers: 27 ağustos Bütün Belçika ve hususıle Liyej şehri, Möz'le Esko'yu birleştiren ve bütun bir mılletin, iktısadiyatını ve topraklarmı müdafaa için kazdığı, inşaatı 1939 da nihayete erecek olan Albert kanahnı, merasimle açmağa hazırlanıyor. 122 kilometre boyunda, 50 metre genişliginde ve 2000 tonluk gemüeri istiab edebilecek kudrette olan bu büyük su yolunu vücude getırmeğe Belçikayı hangi âcıl sebebler sevketmiştir? Anvers'le Liyej arasmda esasen bir kanal mevcud bulunuyordu; fakat sa dece 600 tonluk gemileri alabiliyor ve büyük bir mahzur arzediyordu: Liyej'in şimalinde, Maastrıht'de, birkaç İrilo metre Felemenk arazisinden dolaşıyor, orada, Felemengin Roterdam'ile, Belçikanın Anvers'i arasmdaki rekabet, bütün vüs'atile kendıni gösteriyordu. Ge miler, 10 ilâ 80 kilometre mesafe dahi linde arka arkaya birikip, Maastriht köprüleri ve kanal kapıları önünde günlerce bekliyorlar, ncden sonra yollarına devam edip Belçika arazisine geçebiliyorlardı. Fazla olarak Felemenk şeh rinden çıktıktan sonra, Belçikamn şi maldeki komşuları tarafından mütemadiven ıslah edılmekte olan su yollarını takib etmeğe heveslenivorlardı. Eski sistemde on beş kadar kanal kapısmın mevcudiyeti, Beyri ağırlaştırdlğı için Anvers'e kadar olan yolu daha güçleştiriyor, devvar köprülerin fazla adedi de buna inzimam ediyordu. Bu gidişle, birkaç sene zarfında, memleketin bütün sınaî mahsulâtı, Belçikanın tabiî limanı olan Anvers'in zararı na, Roterdam yolunu tutmuş olacaktı. Liyej, yeni kanal sayesinde şu büyük istifadeyi elde edecektir: Maden kömürü ocakları tükenmeğe başladiğmdan, sı naî faahyeti, kanalm geçtiği Limburg kömurlerile tağdiye edılecek olan Wallonne şehrinden dolayı, büyük inkişa fını muhafaza edecektir. Liyej, Alhert kanalı sayesinde bir deniz limanı olacak; yeraltından geçen 200 kilometreyi mütecaviz bir yolla, dünyanm, tıcarî faaliveti en fazla bir denizile muvasala temin edecek; de Harbiye mezunlan hep bir ağızdan İstiklâl marşı söylüyorlar Ankara garnizon kamutanı Zafer bayramı münasebetile nutuk söylerken 2 Pazarlı hafriyatt Çorum Vilâyetine bağlı Pazarlı mevkiinde yapılan hafrıyatta Frikyalılara ad üç mimarî katı ihtiva eden çok mühim bir site bulunmuştur. Meydana çıkarılan mimarî eserler arasmda bilhassa dört köşe burçlar ve binalara kaplama vazifesini gören fayans kabartmalar nazarı dıkkati celbetmektedir. Kabartmalar/n üstünde hücum veya yiirüyüş nizamında askerler, hayvan mücadelesi tasvirleri, kentor ve isfenksler mevcuddur. Bulunan eserlere nazaran Pazarlı Firikya kültürü, son Miken ve eski şark kültür unsurlarım kendinde mezçetmektedir. Pazarlı hafriyatı şimdiik neticelerini vermiş olduğundan bu seneki çalışmaya son verilmiştir. Harbiye mezunu genc subaylar, abideye çelenk konurken selâm vaziyetinde 3 Alacahöyük hafriyatı Türk Tarih Kurumu tarafından 933 tenberi Alacahöyükte yapılan ve Ana dolu tarih ve kültürüne dair fevkalâde mühim belgeler veren Alacahöyük haf riyatına bu sene de devam olunmakta dır. Geçen sene beliren Eti mabedinin bu sene depolar kısmı açılmış ve isfenksli kapıya doğru uzanan kale duvarları buunmuştur. Mabed mütehassısların ifadesine göre şimdiye kadar malum Eti mabedlerinin en büyüklerinden sayılmakt tadır. 4 Karaoğlan hafriyatı JMektebden Stada giden Harbiye mezunlan Ankara caddelerinde Yeni Harbiye mezunlanna diplomaları verilirken Ankaranın Gölbaşı nahiyesine bağh Karaoğlan köyünün yanmdaki höyükte geçen sene başlanan hafriyata bu sene de devam edilerek höyüğün mühim bir kısmı açılmıştır. Klâsık devirlerden başlıyarak Etilere ve bakır devrine kadar muhtelif eserleri ihtiva eden höyüğün Ankarayı cenuba bağlıyan yol üzerinde bulunması hesabile mühim bir kültür merkezi olduğu anlaşıhyor. Ele geçen eserler şimdıden bir çok tarihî meseleleri aydınlatmış bulunmaktadır. mirlerini, cürufunu, profil demirlerinl, lokomotiflerini ilâh... her tarafa, daha kolaylıkla gönderecektir. Albert kanalı, ayni zamanda, Belçî kanın şark hududu için bir müdafaa va*' sıtası olacaktır. Kral Albert bunu çok lyi anlamış vö kendi ismini taşıyacak olan bu uzun su yolunun inşaatına 1930 senesinde başlatmakla büyük bir memnuniyet duy * muştur. Fakat, hedefe ulaşıncıya kadar ne zahmetler çekilmiş, Esko'yu Möz'le bir* leştirmek için ne müşkülâtla karşılan a mıştır. Meselâ, E.ygenbihen'de olduğu gibî 80 metre derinliğinde hendekler kaz •* mak. mütemadiyen akan kumlar yüzünden her dakika işe fasıla vermek, kabil olduğu kadar az kanal kapısı açmak, 2000 tonluk deniz vapurlarınm geçmesine müsaid yükseklikte, hepsi sabit müteaddıd köprüler inşa etmek, muazzam bir iş olmuştur. Adedi altıya baliğ olan kanal kapı ları, eb'ad itibarile modern Avrupanın en mühim su inşaatından madud ola caktır. Bu kapılardan beşi üçüzlüdür ve her birinin su akmtısı 10 metreliktir. gemılerin, gidişte ve cıkışta kovlaylıkla manevra yapabilmelerini temin için, geniş bekleme havuzları vücude getirilmiş ve bunlar 600 metre uzunluğunda, 100 metre genişliginde olmak üzere inşa edilmiştir. Anvers'e en yakm olan altıncı kapı nın su akıntısı 5,70 metredir. Her kapı grupu için takriben 120 000 metremikâbı beton kullamlmıştır. Ek serisi madenî olan köprülerde altı metrelik ikişer araba yolu ve 1 50 metrelik \ 2 kaldırım vardır. t Altı senelik çalışmanm mahsulü olan ; ve ıki milyar franga çıkan Albert kanalı 1939 da tamamen bitmiş bulunacaktır. Belçika, modern fennin bu büyük eserini tes'ide bütün dünvayı davet ediyor. Liyej'de, Möz'le Albert kanalmın, iltisak noktasmda, su tekniği beynel * . milel sergisi açılacak, ve 1939 da yapılacak olan merasimm şa'şaasını artıra caktır. f Başvekilimiz Tunceli manevralarında ı 5 Çankırıkapı hafriyatı J Ankara geçid resminde topçumuz Ankarada abideye çelenk koyan Harbiyeliler Geçen sene Kurum adına arkeoloğ Remzi Oğuz tarafından Ankaranm içinde, Çankırıkapıda başlanan hafriyata bu sene gene Kurum adına olmak üzere Ankara Tarih, Dıl ve Coğrafya Fakültesı Arkeoloji Enstıtüsü profesör ve talebeleri tarafından devam edılmektedir. Bu seneki hafriyatta klâsik devre aid büyük bir hamatn meydana çıkarılmıştır. Hafriyat devam etmektedir. 6 Ankara mabedi hafriyatı Ankara Belediyesi çok isabetli bir k rarla Ankaranın içindeki meşhur Ankara mabedinin etrafını açmağa başlamış tır. Türk Tarih Kurumu bu açılan sahada mabedin hakıkî hüviyetini meydana çı karmak maksadıle hafriyat yapmaktadır. Şimdiden mabedin etrafındaki inşaatm temelleri ve sütun ayakları meydana çı muvakkaten tatil edilen bu hafriyata tekkarılmıştır. Teknik sebebler dolayısile rar başlanmıştır. Başvekil Celâl Bayar Elâzığ manevralannı takib ediyor 7 Trakya hafriyatı Ankarada geçid resminde mızraklı süvari kıt'alanmız 1936 danberi Trakya Höyükleri ü zerinde yapılan hafriyata ağustos ayı içinde tekrar başlanmıştır. Bu seneki hafriyat Vize civanndaki höyüklerle Vize kasabasında ve Kırklareli civarındaki höyükler üzerinde olacaktır. Mareşal Fevzi Çakmak ve Generaller Tunceli manevralarında (Foto: A.A.)