3 Haziran 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r HER YERDE ARAYINIZ Cem Sultan M. TURHAN TANIN EN GÜZEL ESERLERÎNDEN BİRİDİR. n . . . . umhuri , cnyio ISTANBUL Abdülhamidi Cuma 3 Haziran 1938 E L E; ' irfan Könür Gürgen Fiaü 25 kuruş Hissî, larihî ve hakfcî roman CAGALOĞLÜ 24298. UnDBŞinCI yil S3]fl ! DU4ö Telgral ve mektub adresl: Cumhuriyet Istanbui Posta fcutusu: tstanbul No 246 îdare ve matbaa Insıni 24299 24290 Hilmi Kitabevi Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: Emrimize tahsis olunan kredinin başkaca hiçbir kayıd ve şartı olmadığına ve onunla yapacağımız mübayaatta tamamen serbest bulunduğumuza göre, buna Türk menfaatine en uygun şartlarla akdedilmiş bir istikraz nazarile bakmakta hatayoktur ünlerdenbe | ^ ^ ^ | ^ ^ ^ | j ^ ^ ^ H ^ | ^ ^ H ^ | H | ^ emrine amade tumatbuatını işgal eden on altı milyon Türk ekonomik inkisterlinlik İngiliz şaflarının temininde Türk kredi mukavekullanılarak yirmi ilesinin ehemmiyeti ki senede tamamen hakikaten büyüktür, itfa ve tediye edilmiş ve bunun temini muolacak, adeta, insarahhas heyetimiz başnın diyeceği geliyor kanı İş Bankası Geki, bu müddet zarnel Direktörü Mufında kendi kendini ammer .Eriş için cidödemiş bulunacaktır. den övülecek bir Emrimize tahsis muvaffakı y e t t i r. Muammer Eriş olunan kredinin Türk ekonomi ve finansı için olduğu kadar İngiliz Türk başkaca hiçbir kayıd ve şartı olmadostluk münasebetleri için de kuvvetli dığına ve onunla yapacağımız mubir inkişaf vesilesi olan bu hâdiseyi bu sü bayaatta tamamen serbest bulundutunlarda bir daha tebarüz ettirmek ihti ğumuza göre buna Türk menfaatine yacmdan kendimizi alamıyoruz. Hususile en uygun şartlarla akdedilmiş bir isonun başta İngiltereninki olmak üzere tikraz nazarile bakmakta dahi hata bütün dünya matbuatında mazhar oldu yoktur. ğu çok dikkatli ve daha ziyade takdirBu güzel olduğu kadar hayırh işin sakâr telâkkileri gördükten sonra. İngiliz dece bir başlangıc olduğunu şundan dolaTürk malî mukavelesi son on beş yılhk yı söylemiş olduk ki biz memleketimizin Cumhuriyet hayatımızda Türk itibarının ekonomik teçhizine müessir surette hizadım adım aldığı mesafelerin meşhur met edeceği muhakkak olan bu krediyi en Londra Site'since mutantan teyidile tac müsmir yollarda kullanarak onun zaten lanmasını ilân eden bir merhaledir. Yeni çok kolay olan tediyelerini tam vakitleTürkiye için Sitenin bu itibarına mazha rinde ifaya bittabi pek ziyade dikkat ve riyet bir şeref ve îngiltere için şarkta itina göstereceğiz. Hakkımızda gösterilen Cumhuriyet Türkiyesile yükselen yeni itimad ve emniyetin tamamen mahalline millî varlığı vaktinde ve hakkile takdir masruf olduğu bu suretle an'anesile sabit etmiş olmak isabetli ve büyük meziyetli olduktan sonra Türk İngiliz münasebetbir harekettir. Bu hareketin Türk mille lerini daha parlak başka muamelelerin tatince lâyık olduğu büyük kıymetle karşı kib ve teyid etmemesi ihtimali yoktur. Olanması netıcesı olarak iki memleket dostYUNUS NADI luk münasebetlerinin alacağı daha hayırh lArkast Sa. 7 tütun 3 te] yeni inkişaf şekilleri ise îngiliz împaratorluğu kadar Türkiye Cumhuriyetince de en başlı gaye olan sulh ıdeali için büyük bir kazancdır. Muammer Eriş geçen sene Londraya yaptığı tetkik seyahatinden avdetinde, mahsus ricamız üzerine, bu sütunlara tevdi ettiğı intıbalarında İngilterede Türkiye için ve mütekabiien Türkiyede İngiltere için hududsuz denilecek kadar çok iş imkânlanna bilhassa dikkat etmiş olduğunu kaydeylemişti. Türk ekonomist ve maliyecisi bu defaki seyahatinde bizzat idare ettiği müzakerelerin vardığı müsbet netice ile bıze o müşahedelerinde yanılmamış olduğunun filî delilini vermiş oldu. Kendisi nasıl düsünür bilmeyiz, herhalde onun da bizi teyid edeceğini kuvvetle ta'nmin ederek biz bunun çok güzel olduğu kadar çpk hayırh bir başlangıc olduğunu beyan ederiz. Bir kısım Avrupa gazeteleri akdolunan on altı milyon sterlinlik kredi mukavelesinin daha ziyade politik bir mahiyeti olduğunu kaydediyorlar. Hayır, adı üstünde bir kredi mukavelesi olan bu muamelenin birinci derecedeki ehemmiyeti ekonomiktir, ve Türkiye için ilk defa görülmüş bir hâdise olarak en müsaid finans şartlarile. Ne müzakerelerde, ne de onun neticesi olan mukavelelerde iki taraftan hiçbiri politik hiçbir şartın tek kelimesini dahi telâffuz etmemiştir. Muamele o kadar ekonomik ve finanseldir. Ve onun en mümeyyiz vasfı ne oîduğunu biz söylemiş c!alım: İnanılmıyacak kadar asîl sadeliğiAtatürkün Başbuğluğunu yaptığı Cumhuriyet Türkiyesi şarkta adeta tarihe yeni doğmuş bir millet halinde fikren Avrupaya ıntıbakla beraber filen kendi mahdud vasıtalarını kıymetlendirmek suretile az zamanda büvük terakkiler kayc'sden ve bu yolda daha başaracağı bü'Jn işleri vazıh ve kat'î programlarla tahakkuk ettirmeğe varkuvvetile çalışan yeni ve canlı bir devlet olarak taayyün etti. Türkiyede millî olan bu büyük gayret ve faaliyetin milletlerarası için haiz olduğu ve olacağı kıymete en ziyade İngiltere dikkat etmiştir, ve büyük olduğu kadar alâkalı bir ehemmiyetle. Muammer Erişin başkanlığında Londra mahfillerile konuşan murahhas heyetimiz bu İngiliz görüşünün doğruluğunu teyide ve Türk itibarının Site'ce takdire liyakatini ispata •muvaffak olmuştur. Muamelenin üst ta•afı verim ve ahm sartlarının tesbitinden barettir. Şöyle ki Türkiye Cumhuriye , ri İngiliz ve H j ^ ^ ^ H P ^ P H M ^ ^ ^ ^ ^ H f A v r u p a E^^^^Bff '^^|^^H ^ a n ^^yet ucuz kira '' o n a ' t l nıilyon sterlinIik tu Fransa Suriye fevkalâde komîserine kat'î emirler verdiğini bildiriyor işinin halline doğru mu ? • i Hatayın inzibatî kuvvetleri bir Türkün eline verilecek Garo, Hatay başkonsolosumuza alınan yeni tedbirleri bildirdi Halka hitaben bir beyanname neşredilecek, bazı Ankaraya gelen bir Eti heyeti, maruz bulundukbüroların yerleri değiştiriliyor ları acıklı vaziyeti büyüklerimize izah ve Antakya 1 Anadolu Ajansmm hususî muhabiri bildiriyor: kurtarılmalarını rica ediyorlar Delege Garo, Ankaradaki Fransız ataşemiliteri albay Ökurson ve Beyruttakî istihbarat şefi kumandan Bono ile birlikte, bugün saat 15 te başkonsolosu ziyaret etti. Bir buçuk saat kadar süren görüşme esnasında, Hatayda ve bilhassa intihap anlarında asayişin süratle temini, kaybolan itimadın tekrar tesisi ve sonra da beş gün müddetle durdumlan intihabatın tam bir serbestlik içinde yapılması için alınacak kat'î tedbirler delege tarafından başkonsolosa bildirilmiştir. Edindiğim malumata göre Halk Partisinin müessislerinden doktor Abdürrahman Melek tam salâhiyeti haiz olarak Sancak hükumetinin dahiliye müdürlü ğüne tayin edilerek polis ve jandarma da eline verilecek ve idare mekanizmasmda ve bilhassa jandarma ve poliste esaslı değişiklikler yapılacak ve tazyik ve tethiş ve diğer malum sebeblerden dolayı inti.labata iştirak edemiyen 1500 kadar Hataydaki ırkdaşlarımız cehennem hayatı yaşıyor Ankara, 2 (Te Hatay Dahiliye Müdürü olacağı haber verilen Dr. Abdürrahman Melek Türk yeniden açılacak bürolarda kaydo lunacaklardır. Bundan başka son zamanlarda Hatay dışından getirilen Ermeni ve bedeviler sıkı bir kontrola tâbi tutulacak [Arkast Sa. 7 sütun 4 te] lefonla) Hatayda Eti Türkleri nin şiddetli bir iş kence ve tazyik altındaki acıklı vazi yetini büyüklerimi ze bizzat anlatmak üzere Ankaraya gelmiş olan heyet, bugün öğleden evvel Hariciye Vekâleti vekili §ükrü Sara Abdülhamid Hayyamın reisliğinde Ankaraya gelen coğlunu, akşamüzeri Hataydaki Eti Türkleri heyeti Ulustan de Dahiliye Vekili Şükrü Kayayı, Partide ziyaret etti. He« Hatayda Alevi Türkler müthiş yet, Şeyh Abdülhamid Tümkayamn baş bir tazyik, tethiş ve işkence altındadırlar. kanlığında Selim Tümkaya, Süleyman Buraya, Türkiye Cumhuriyeti büyükle Haddad, Ali Şelhum, Mahmud Zahir rinden bizi bir an evvel bu tethişten kurden müteşekkildir. tarmalarını ve âcil çareler tatbik etmeleHeyet azasile görüştüm. Bana şunları rini niyaza geldik. İlk söz olarak şunu söylediler: lArkast Sa. 1 sütun 3 te] i Başvekil Celâl Bayar Kazanc kanununda yeni 1938 tahvilleri cıktı değişiklikler yapılıyor îkramiye keşidesi, ikinci dün Ankaraya gitti Gayrisafî iradları üzerinden vergiye tâbi olanların cetveli yeniden hazırlandı A Yüzda 24 nisbetine tabi olanlar Ahır, arabalık ardiye işletenler, alçı satanlar, bıçakçılar, biçki ve dikiş yurdları, bileyiciler, boş fıçı alıp satanlar, buz satanlar, çanak ve çömlek satanlar, çarıkçılar, çadırcılar, çıracılar, depo işletenler, değirmenler, damgacılar, dans [Arkasz Sa. 7 sütun 1 del teşrinin birindedir Ankara 2 (Telefonla) Kazanc kanununda tadiller yapan lâyiha, Mec lisin muhtelif encümenlerinden geçti, yakmda Meclis ruznamesine alınacaktır. Maliye Vekâleti, işgal ettikleri mahallerin gayrisafi iradları üzerinden vergiye tâbi olanların vergi nisbetini gösterir yeni bir cetvel hazırlamıştır. Lâyihaya bağlı olan ve üzerinde müzakereler yapılmak ta olan bu cetveli aynen bildiriyorum: Çin, Japonyanın hava taarruzunu protesto etti Hükumet, müdafaasız sivil halkın katline nihayet verecek tedbirlerin alınmasını Milletler Cemiyetinden bir nota ile istedi Çinliler tarafından geri alınan bir kasabanın yerli halkın a erzak dağıülıyor Şanghay 2 îngiliz konsolosluk makamları İngiliz tebaasının Japonlar ta rafından işgal edilen mmtakalara ve bilhassa Nankin'e avdetine mâni olmak için güçlük cıkarılmasını Japon makamları nezdinde protesto etmi§lerdir. jlît. Kanton bombardımanı meselesi Londra 2 Çin sefiri Lord Hali faks'a Japon tayyarelerinin Kanton üzerine yaptıkları akınlan protesto eden bir nota tevdi etmiştir. Bu notada deniyor ki; lArkası Sa. 8 sütun l del Hükumet adına Maliye Vekâletile Cumhuriyet Merkez Bankası arasında akdedilen mukavele hükümlerine dayanılarak ihracı mukarrer bulunan 1938 ikramiyeli tahvilleri, dünden itibaren çıkarılmıştu. Mübadele, 1334 1918 tarihli dahilî istikraz tahvillerinin aslî senedlerile yapılacaktır. Bu tahvillerden 20 lira itibarî kıymette olanlar için bir, yüz lira itibarî kıymette olanlar için beş ve beş yüz lira I itibarî kıymette bulunanlar için de yirmi beş tane beheri yirmi liralık ikramiyeli 938 tahvillerini temsil edes» muvakkat makbuzlar verilmektedir. Muvakkat makbuzlar bilâhare aslî senedlerle ve ayni numara tahtında değiştirilecektir. Başvekil Celâl Bayar İngiliz sefaretine aid motörde İngiliz sefirile görüşüyor [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Başvekil Celâl1 Bayar, dün akşam sa meşgul olmuştur. KENDt KENDİMİZt TENKtD: at 9,10 da, eksprese bağlanan hususî vaCelâl Bayar, müteakıben, saraydan gonla, Ankaraya gitmiştir. Başvekilimiz, aynlarak Perapalas oteline dönmüş ve evvelki gece geç vakte kadar, Atatürkün otelde bir müddet istirahat etmiştir. refakatlerinde bulunmuş ve dün de, saat Ne oluyor? Akşam saat 16,40 ta, refakatinde, lnYıllardanberi hasretini çektiğimiz 15,10 a kadar Dolmabahçe sarayında [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] kdhramanUıra mı kavuşuyoruz? Vaktile nasılsa işlenmiş' bir haksızlık nihayet kafamıza dank mt etti? O, sütun sütun yazılann, resimlerin, telgrafla ihtisas sormalann ma.nası nedir? Bir adam, fikir uğrunda, ideal uğrunda, vatamndan uzak düserse. kanaat leri zafere kavuştuğu zaman bir mücahid debdebesile memlekete dönebilir. Adına heykeller de dikeriz. Fakat cemiyete ihanet suçile dışarı atılan insanların ümidlenecekleri en büyük nimet ancak günün birinde âfjedilmek olabilir. Millet, iste o âlicenabhğı gösteriyor. Yüz elli kişiden sağ kalanlar ve yüzü olanlar yakında aramıza gelecekler. Mazilerini kasab süngerile silerek ye niden Türk vatandaşlığını kazanmala rına müsaade ediyoruz. Henüz doğmamt$ farzedilmek, onlar için en kıymetli bir iltifattır. Vaziyeti her hangi bir şekilde istis mara kalkanlar bu milletin büyüklüğile alay etmis olurlar. Bu ise kimsenin Franko kuvvetlerine iltihak eden yeni Fash askerler yeni işgal haddi değildir. olunan şehirlerden birine girerlerken Başvekilimiz Haydarpaşaya İngiliz sefaretinia motörile gitti ve tezahüratla uğurlandı i Haddini bilmek Ingilterenin tavassutta bulunarak iki taraf arasında anlaşma temin edeceği söyleniyor Ispanya dahilî harbi * r . (Yazısı 7 nci sahifemizde)
