23 Nisan 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Gazetemiz bugün Sahifedir 16 umhuri jfll Sayi ; 5007 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 24298, İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Gazetem CülMteSİ 23 NİS3I1 1938 Sahifedir 1 Telefon: BaşmiLharrir ve evl: 22366, Tahrlr heyetl: 23 nisan 23 nisan 1920 de Ankarada toplanan Biiyiik Millet Meclisile Türk milleti tarihe yepyeni bir devlet olarak doğuyordu. undan tam on sekiz yıl önce Turkıye Büyük Mıllet Meclisinın Ankarada açıldığı gün. O gün Türk milleti bir kere daha yepyen bir devlet kurarak içten ve dıştan kendi varlığına saldıran kat kat katmerli bir düşmanlık cihanına kesin karşı koymak üzere Atatürkün etrafında birleşmiş ve ayaklanmıştı. 23 nisan 1920, eşine tarıhte bol bol raslanamıyan çok büyük bir hâdised.r. Büyük Harbin 31 birinciteşrin 1918 de başlıyan mütarekesi memleketi ik felâketle kucak kucağa bulundur du: Vatanımızın ellerinden gelebi ^len rasgele her yerini gelişigüzel işgal etmek için hatta o fena şartl mütareke hükümlerini bile çiğneyip geçmekte hiç beis görmiyen sözümüz yabana muzaffer haricî düşmanların canımıza kasdeden kahir hareketleri, saray ve Babıalinin haricî düşmanlara yaltaklanan mıllet aleyhtarı şaşkın ve hain hareketleri Bu emsalsiz felâketler içinde milletin istinad noktasını kaybeden bir cisim gib avare \e perişan bir hayret devresi geçirmiş olduğunu kolay anlarız. Ancak bu haksız ve yersiz musibete karşı büyük milletin kalbinde için için kızışan ve kaynıyan bir yanardağ hazırlığile ulvî bir hıddet dalgalanıyordu. Dahilî ve haricî ikı husumet âlemine karşı milletin mücadelesi en kbklü şeklıle başlamıştı. Nihayet bu karanlık devrenin millî ufkunda milletin talıhi kadar berrak yıldız parladı 19 mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Samsunda Anadolu karasına ayak basarak millî başbuğluk vazifesinî filep uğurlu ve kudrctli eUWine I.I.. Dl.uJi uıııK lllUdUam Ildiyaı Yurddaşlar Felâketzedelere yardım için Kızılay a vereceğiniz paralar, evsiz, barksız kalan kardeşlerimizin ihtiyaclarım temin edecektir. Zelzele, yurdun bir kısmında Büyük tahribat yaptı. Birçok evler ytktldı, binlerle yurddaş açıkta kaldı. ölenler, yarala nanlar var. Bu felâketzedelere yardım etmek hepimiz için bir insanlık borcu, bir vatandaşlık vazifegidir. Onların felâketi karşısında yalnız teessür ve ıstırab duymakla kalmıyalım; yurddaşlarımıza yardım edelim. Felâketzedelerin yardımına koşan Kızılava vereceğiniz paralar, evsiz barksız kalan kar~ deslerimizin ihtiyaclarını temin edecek, yaralarına mer hem olacakttr. Felâketzede kardeşlerimize yardım edelim. 23 NİSAN Beklenen netice Elektrik Sirketinin bütün hesabları teftiş edilecek Bugun, 23 nisan miUi bayramıdır. Her yıl olduğu gibi, bu sene de 23 nisan bayramını" heyecanla kutlulıyacağız. Yalnız, bu yü sa adetimizı bulandvan miUî bir act ve m<r\tem karşısındayız. Memleketin bir parçast felâkete uğramış, yurddaşlarnttğ&an bir) evsiz, barksız kalmıştır. Fakat teessu rumusu tadü eden bir nokta var. Cumhu^ Türkıyesi, bu felâketzedelerin yarası nı saracak, onlara yıkılanlardan çok igüzel evler ve koyler yapacaktır. \ | Cwmhwr^/<7^^j2Î^^iCiZ2rîSlJll.i^^2'uu^mwtn kütltt'oljnasını 40er. memat cidalinde millet tarafı kendisine çekidüzen veren teşkilâtlanma devrine giriyordu. Türk Başbuğunun o zaman nurlu dehasile yaptıklarını iki esasa irca etmek kabildır: Millî birliği kurmak, millî orduyu veniden \ücude getirmek. Millî birlık Erzurum ve Sıvas kongrelerinden itıbaren vaziyete hâkim olmağa başlamış, saraya \e Babıaliye cebren kabul ettirilen Mıllet Meclisi Millî Misak programile gelip İstanbulda toplanmıştı. Sarayla Babıaliyi ellerinde oyuncak gib kullanan Müttefıkler bu millet isyanına tahammül edemedıler. 16 mart 1920 de zaten ellerinde bulunan îstanbulu filen de isgal ederek Meclisi bastılar ve dağıttılar. Mustafa Kemal bu harekete derhal Ankarada toplanmağa davet ettiği yeni bir Millet Meclisile cevab verdi. Bu meclisle millet dahilî ve haricî kuvvetlere karşı kat'î cephesini alıyor, en doğm tabiıile yeni Türk devletini kuruyordu. Bu meclis, İstanbulun işgalinden bir ay yedi gün sonra Ankarada toplandı ve açıldı. Işte 23 nisan bugünün yıldönümüdür. Haricen memleketi müstevli kuvvetlerin ayağı altında kalmaktan kurtarmak millî azmıle toplanan meclis, bu gayesine ermek için, dahilen milletin teşriî ve icraî bülün kuvvetlerini yalnız kendi ellerinde topluyordu. Demek ki 23 nisan 1^20 de Ankarada toplanan Büyük Mıllet Meclisile Türk milleti tarihe yepyeni bir devlet olarak doğuyordu. Ve bıhyorsunuz ki yalnız doğmakla kalmadr. Büyüdü, büyüyor ve bu büyüklüğü eni boyu tayin olunamıyacak derecelere götürmek yolunda yürüyüp gidiyor. Sarsıntılar dün nisbeten hafifledi. Fakat korku ve endişe devam ediyor Bütün memlekette felâketzedelerin acılarına iştiıak ediliyor; yer yer toplanan ianelerin Kırşehire gönderilmesine başlandı Dahiliye Vekili Kırşehirde İstanbul Elektrik sirketinin vaziyeti, dünden itibaren yeni bir safhaya girmiş bulunmaktadır. Nafıa Vekâletinin salâ hiyettar müfettişlerinden müteşekkil bir heyet, dün Ankaradan şehrimize gelerek Elektrik sirketinin varidat ve masraflannı resmen kontrol etmekten ibaret olan yeni vazifesine başlamıştır. Meselenin küçük bir tarihçesi vardırj Bundan bir sene kadar evvel, Nafıa Vekâleti, büyük bir hüsnü niyetle hareket ederek, Elektrik şirketi mümessillerinin de dahil olduğu bir heyet marifetile, şirketin bütün şebeke tesisatım ve fabrikasını inceden inceye teftiş ettirmişti. Bu teftiş neticesinde, îstanbul elektrik şebeke sinin birçok noktalarında, ihmal edilemiyecek derecede bozukluk olduğu tesbit edildi. Bu bozukluk, bazı hatlarda, İs tanbul halkının emniyetine dokunacak tehlikeler arzetmekteydi. Bundan başka Elektrik sirketinin, şartname ve mukavelenamesinin icab ettirdiği şekilde cereyan tevzi edemediği de anlaşılmıştı. Şirket mümessilleri, teftişlerde vanlan bu neticeyi, tamamile itirafa mecbur olarak, şebekenin ıslahı için Nafıa Vekâletile müzakerelere girişmeği kabul etti. İşi büyük bir hassasiyetle takib eden Nafıa Vekili AIi Çetinkaya, şirketin bir takım kaçamaklı hareketlerini gözden lArkası Sa. 3 sütun 5 te\ Sureti mahsusada giden arkadaşımızın telgraf ları: Atatüık devrinin hergünü Türk milleti için bir bayram yapılmak değerindedir. Fakat 23 nisan muhakkak bu bayramlarıh en büyüklerinden biridir. Atatürkün yapıcı ve yaratıcı dehası bizce bilhassa bugünle temayüz etmiştir denilse hata olmaz. Çünkü o günün kendısi bir zaferdi. Dığer zaferler hep ondan doğdu, ve hududsuz ıstikbalin belki daha parlak muMEKKİ SAİD vaffakiyetleri de hep o asla dayanarak Dahiliye Vekilimiz zelzele tahakkuk edip gidecektir. Ne bahtiyarız mıntakasına gidiyor ki on sekiz yıllık bir fasıla ile 23 nisanı muzaffer, müttehid ve mes'ud, AtatürKırşehir 22 (Sureti mahsusada giden kıîmüz de gene başımızda olarak idrak arkadaşımızdan) Bu gece geç vakit b'ğrendiğime gore, Dahiliye Vekili ve ediyoruz. D arti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, yarm Elden ele yeni nesillerin omuzlarında zelzele mıntakasına giderek tetkıklerde daıma yüksek tutularak ileri götürülecek mlunacak ve yapılan yardım şekillerini olan 23 nisanm bayramını büyük Türk eftiş edecektir. Burada sevincli bir mılletine ve onun büyük çocuğu Atatürke iaber olarak söylendığine göre, bütün febrık ederiz. fikılan evlerin yerine yenilerinin pek kıYUNUSNADÎ . a zamanda yapılması takarrür etmiştir. Kırşehir 22 Hafif sarsıntılar halinde zelzele, bugün de devam etti. Halk, el'an dışarıda geceliyor. Bugün bir aralık yağmur yağdı, fakat pek az sürdü. Müîhakattan hasarata ve nüfusça zi yanlara aıd malumatın gelmesi, devam ediyor. Mubalâğa ile yazılmış olanların hilâına olarak mıntakada bugüne kadar resmen tesbit edılmiş olan ölülerin miktarı 200 den fazla değildir. Felâketzedeler için iane toplanmasına devam edildi. Kırşehir meb'usu Mehmed Seyfeli iane derci ve felâketzedelere yapılacak yardım işlerile bizzat meşgul oldu. Kızılayın ilk parti olarak gönderdiği üç yüz çadır Akpınar havalisinde kurulmuş, dün akşamdan itıbaren açıkta kalanlar barındınlmıştır. Kızılay müfettişj Mazlum, bugün de harab olan mıntakaan dolaşarak hasarı tesbite devam et miştir. Başvekil bugün şehrimize geliyor Ankara 22 Başvekil Celâl Bayar ve Hariciye Vekili Rüştü Aras bu ak şam saat 19 u 15 dakika geçe hususî trenle istanbula hareket etmişlerdir. Beşvekil ve Hariciye Vekilimiz îs tanbulda iki gün kalacak ve pazartesi akşamı hususî trenle Atina'ya hareket edeceklerdir. İstasvonda B. M. Meclisi Reisi Abdülhalik Renda, bütün vekiller, Riyaseti cumhur Başyaveri ve hususî kalem müdürü, ecnebi büyük elçileri ve orta elçileri ve daha pek çok zevat Başvekil ve Hariciye Vekilini teşyi etmişlerdir. Hariciye umum müdürlerinden Memduh Cevad Açıkalın, Başvekâlet hu susî kalem müdürü Refık Âmir Ko camaz ve ajans umum müdürü Muvaffak Menemencioğlu, Başvekilin maiyetinde bulunacaklardır. İktısad Vekili de bugün gelivor Ankara 22 (Telefnnla) Sakir Kesebir varın (bugün) İstanbula hareket edecektir. PEK YAKINDA: Zelzelenin şiddetle tahrib ettiği Akpınarda köylülerin kurtarabildikleri eşyalarm arasına sığjnan çocuklar Şimdiden başlıyan tetkikat bu husustakı elçisi bugün Hariciye Vekilimizi ziyaret muameleleri süratle intac etmek ve ko etmişler ve Kırşehir zelzelesi münasebe laylaştırmak içindir. tile teessür ve taziyelerini bildirmişlerdir. Dost memleket elçilerinin Tevfik Rüştü Aras, dost memleketlerin bu derin alâkalarından dolayı Cum taziyeleri Ankara 22 (Telefonla) < îngiltere, huriyet hükumetinin teşekkürlerini iblâğ lArkası Sa. 10 sütun 1 de] Polonya büyük elçilerile Romanya orta eylemiştir. Napolyon karşısında Türkler Büyük tarıhî roman Yazan: ZİYA SAKİR Zelzele sahasından dün gelen fotoğraflar 9 uncu sahifede J