28 Kasım 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Prof. Faik Sabri Duranın Viyana Coğrajya Eiıstitüsü matbaasında basılan Tabiî ve Siyasî Türkiye haritası 1/2.000.000 mikyasmda olan ve en son vilâyet taksimatına göre yapılan bu harita alfabe sırasile endeksi de muhtevidir. Fiatı 50 kuruştur. Kanaat Kitabevi Ondördüncü yıl sayı: 4866 umhuri Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22368. Tahrlr heyeü: 24298. tdare Her yerde ve he/ zamah İSTANBUt CAGALOGLÜ Telgraf ve mektnlj adresl: Cumüurlyet, tstanbul Posta fcntosTi: fstanbul, No 246 ve matbaa tosmı 24299 24290 Q Q •.. .. . r3Z3r Zo IKIIlCllGŞrin Tabiî Soğuğ< Son sahifedeki ilânı okuyunuz. Fransız idaresi, yeni rejimin Müzakerata orta Avrupa devletleri de iştirak ettirilecek ilânını geri mi bırakıyor? M. Delbos, tecrübe Mülkî tamamiyetlerinin kabul i Hatay Türklerine, her zaman kendi haklarma sahib olanlara hâs vakarla kareket etmelerini tekrar tavsiye ederken vaziyetin idaresinde Fransaya terettüb eden mes'uliyetli vazifeleri de tebarüz ettirmek isteriz seyahati yapacak! Polonya mehafili, Fransız Nazırının seyahatini Bu devletler de Versay muahedesi, hükümlerinin kaldırılmasına muvafakat edeceklerdir pek de iyi karşılamıyor Varşova 26 (A. A.) Fransız Hariciye Nazırı Delbos'un Varşovayı ziyareti tarihi yaklaştıkça siyasî ?• * mehafılde bu ziyaretten müsbet hiçbir netice çıkmıya cağı intıbaı da artmaktadır. O derecede ki, Fransız HaM. Delbos riciye Nezaretinin başlıca kaygularından birini teşkil eden Polonya Çekoslovakya münasebetleriAvusturya Başvekili Macaristan Başvekili Çekoslovakya Başvekili nin düzeltilmesi meselesinin mevzuubahs Şuşnig Daranyi Hodza bile edileceğinden şüphe edilmektedir. Londra 27 (A.A.) Havas Ajan desinin müstemlekelere dair olan ahkâ » Mevcud kanaate göre Fransız Haricîsının muhabiri bildiriyor: mını değiştirmek üzere hususî bir konfe/e Nazın bılhassa Fransa Polonya it Hitler Halıfax mülâkatile yakmda ransın toplanması ihtimali bulunduğu batifakının sağlamlığını denemek istiyecekcereyan edecek olan İngıliz Fransız gö" zı mahfillerde söylenmektedir. tir. Çünkü son senelerin hâdiseleri yüzünrüşmeleri neticesinde Versailles muahe lArkası Sa. 9 sütun 4 te] den Fransanın emniyet sistemi sarsılmış bulunmaktadır. Binaenaleyh Avrupanın son vaziyeti Fransayı bu ittifakın sağlam olup olmadığını kat'î olarak araştırmağa sevketmektedir. Hatayda yeni vaziyet Alman müstemleke talebi ve taahhüdüne mukabil MahallîTdareye düşen büyük basiret borcu Bize, meselenin, diğer taraflarca nasıl telâkki olunacağını uzaktan, fakat dikkatle takib etmek işi kalıyor u vaziyetin ne olduğunu Hataydaki hususî muhabirimizin bu sayımızda kendi yerine konmuş Antakya telgrafnamesinde göreceksiniz: Bu ayın 29 unda, yani yarın, Fransanın Suriyedeki Yüksek Komiseri Kont dö Martel Hataya gelerek orada, Milletler Cemiyeti kararile bu ülkeye verilen müstakil idareyi halka resmen ifade ve ilân edecek ve bu vesile ile hiç şüphesiz Hatay bölgesinde yeni idareyi tesis edecek olan formalitelerden de bahsederek btmlann sükun ve intizam içinde yapılması lüzumu üzerinde de konuşacaktı. Muhabirimizin telgrafnamesinden öğreniyoruz ki Kont dö Martel Hataya gelmekten vazgeçmış ve bu münasebetle orada yapılacak şenlikler de geri bırakılmış. Telgrafnamede gösterilen sebeblere göre bu beklenilmiyen kararlar, inzıbat ve asayiş mülâhazalarmdan ileri gelmiş olmak lâzım geliyor. Filhakika Kont dö Martel'in Hataya aid yeni rejimi resmen ifade için Antakyaya gelişi ora Türkleri arasında pek haklı olarak çok meserretli bir hâdise halinde telâkki edildiği için o günü Türkler bir bayram sevinci içinde kutlulamağa hazırlanıyorlardı. Ancak pek tabiî olan bu sevincin herhangi bir taşkınlıkla ma1 J hudud haricine çıkmıyacağı, bizce m lumdu. Hatay Türkleri kendileri için saadet alâmeti olan bir hâdiseyi Türklüğe yakışır bir vakarla tes'id etmeği takdir edecek kadar mütekâmil siyasî terbiye sahibi bir halktır. Nihayet kendi haklannm kabul ve ilân olunması karşısında Hataylılar bittabi yalnız sevinirlerdi, başka birşey yapmazlardı. Anlaşıhyor ki Hatay Türkleri için müstesna bir sevinc kaynağı olacak olan o güne başkaları başka bir mahiyet verebilmek için başka tertibat almışlar. Muhabirimizin telgrafnamesinde bu cihet çok sarihtir. O gün Hatay şehirlerinin Fransız ve Suriye bayraklarile donatılması için alınan tertibler, bilmukabele Hatay Türklerini de her tarafa Hatay bayraklannı çekmek karanna tahrik etmiş, ve işte Hatay Türklerinin bu karan karşısmdadır ki 29 sonteşrin gününe aid merasim geri bırakılmıştır. Son şeklinde bu merasim tehirinin inzıbat ve asayiş düşüncelerinden ileri geldiğine hükmetmek ve hatta bunu doğru bulmak lâzım geliyor. Işin mukaddemelerinde hata edilmiş olduktan sonra bu hatayı halkı yekdiğerine düşürmeğe ka'dar ileri götürmekte bari ısrar olunmamış olmasmı nihayet muvafık buluruz, ve temenni ederiz ki bu hatalar bir daha tekerrür etmesin. Hata şuradadır: Milletler Cemiyetince Hatay için kabul olunan rejimi her nedense hâlâ bir türlü havsalalarına sığdıramıyan bazı kimseler vardır. Kont dö Martel'in Antakyaya gelmesi münasebetile ortahğın yalnız Fransız ve Suriye bayraklarile donatılmasını iltizam edenler işte yeni Hatay rejimine karşı velevki bu suretle hınclarını almak gayretini ileri götürmüş kimselerdir. Bu fuzulî gayretin önünden kaçılamaz bir aksülâmelle sinirlere dokunmus olmasından daha tabiî ne olabilir? İşte daha evvel bu türlü hareketlere meydan verilmiyecekti. Bu vesile ıle Hatay Türklerine kendi a Antakyada TUrk halkının nümayişlerinden Hâdisenin esası Antakya 27 (Hususî muhabirimizden) Yeni rejimin ilân edileceği 2 9 ikinciteşrin günü için hazırlıklar devam ediyor. Fakat Belediyenin, zafer taklannın Fransız ve Suriye bayraklarile tezyin edileceğini öğ % Hataylı Türklerin, şenlik için kendi bayraklarını çekmeleri menedildi Dr. Şahtm istifası renen Türk halkının, buna mukabil olarak Hatay bayrağını çekeceklerini öğrenince Fransız delegesi M. Roger Garrau, o gün bayram yapılmasını menetmiştir. Kont dö Martel de Berlin 27 (A.A.) Doktor Şaht'ın is Antakyaya gelmiyecektir. tifasını bildiren resmî bir tebliğde Führer'in dok tor Şaht'ın İktısad Nazırhğmdan çe Burgos 27 (A.A.) Havas ajansıkümek hususun nın muhabirine beyanatta bulunan Genedaki arzusunu is'af ral Franco, ezcümle şunları söylemiştir: ettiği bildirilmek « Zafer sayesinde. arzumu yerine tedir. getireceğim. Münakaşa kabul etmek isteBununla beraber Şaht, Reichsbank Dr. Şaht miyorum. Harbi kazanıyorum. Her türlü riyasetinde kalmış ve fevkalâde liya tavassut tekliflerini reddediyorum. Vakatlerine binaen devlet nazırlığma ta lence hükumetile en ufak bir anlaşmayı yin edilmiştir. bile kabul etmiyeceğim. Tavassut için Propaganda Nazırı Walter Funck büyük bir devletin hükumetile fıkir teati15/1/938 tarihinden itibaren İktısad Na sinde bulunmağı kabul ettiğime dair çıkan zırlığma tayin edilmiştir. Funck, vazi haberler tamamile asılsızdır. Harb, mufesine başlaymcaya kadar dört senelik harebe meydanlarında olduğu kadar ikplânın tatbikma memur olan Goering, Tokyo 27 (A.A.) Başvekil Prens İktısad Nezaretinin işlerile de meşgul tısadî ve içtimaî sahalarda da tarafımızdan filen kazamlmıştır. Muhasematın Konoye bugün Nagonyaya hareketinden olacaktır. lArkası Sa. 9 sütun 3 tel evvel gazetecileri kabul ederek demiştir Hitlerden doktor Şaht'a yazılmış bir General Franco ' < ıııııı ıııt ııııı ıtiMiıtııııııııııı ıııııııııı ııııııııııtıiı ı tıiMiıııı ıııııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııuı ki: mektubun metni de neşredilmiştir. Bu mektubun başlıca fıkrası şudur: « Japon kıtaatmın ileri yürüyüşleri«Dört senelik plân teşekkülünün in ni Nankine kadar mı yoksa Hankeoya kişafı dolayısile bir zaruret haline ge kadar mı ileri götürecekleri hakkında len İktısad Nezaretinin bu teşekkülle şimdiden birşey söyliyemem. Fakat Hanbirleşmesi keyfiyeti, bana İktısad Na keo, ecnebi memleketlerle olan iltisakınzırlığından çekilmek hususundaki ar dan dolayı Çin ordusunun silâh ve mü zunun sebeblerini takdir etmek fırsa himmat temin etmesi hususunda çok mütını verdi» him bir merkezdir. Binaenaleyh böyle Berlin 27 (A.A.) <Völkicher Beo mühim bir mevkii Çinin elinden almak bachter», Alman kabinesinde yapılan esaslı bir hareket olur. İngilizlerin Çin Mühim beyanatta bulunan Japon son değişiklıkleri mevzuu bahsederek lilere Hongkonk yolu ile silâh ve cepane Başvekili Prens Konoye diyor ki: gönderdiği haber alınmaktadır. «Bu hareket, devletin yüksek ma mek saati daha henüz çalmamıştır. Bina kamlarma nasyonal sosyalist imanlı aJaponyanın Çinle müzakerede bulun enaleyh başka devletlerin tavassut teşebdamların getirilmesi demektir. Bugün mk için şartlarınm ne olduğu herkesçe büsü de faydasız olacağmdan reddolu yapılan hareket, birçok zamandanberi [Arkası Sa. 3, sutun 1 de] malumdur. Faka* bu müzakerelere giriş nacaktır. tasarlanmakta idi. Yüksek zimamdar ııııııııınııiııiıııiMnıiıııııınııiMiııınıırrııııııııııııiıııııniMinııııııııınıııırıııııiııııiııııiMiııiMinııııııiMiııııııııııııniMiınıııııriııııııııııııııııı mevkileri nasyonal sosyalistlere vermek ralarında daima müttehid olmalarmı ve her de. İhkak olunan haklarını müdafaa ve suretile, Führer, devletin bütün yükzman haklarma sahib olanlara hâs bir muhafaza için Hatay Türklerinin çok sek makamlarını kendisile ayni düşünvakar ve sükunla hareket etmelerini tekrar uyanık bir ittihadla hareket edeceklerin cede bulunan adamlara işgal ettirmek tavsiye ederken vaziyetin idaresinde bil den emin olduğumuz için bize bunun ha istediğini göstermiştir.» hassa Fransaya terettüb eden mes'uliyetli ricinde meselenin diğer taraflarca nasıl Berliner Tageblatt diyor ki: vazifelerin ehemmiyetini tebarüz ettirmek telâkki ve tatbik olunacağını uzaktan, «Bir sene evvel ilân edilen dört yıllık isteriz. Bugün Suriyede mandater devlet fakat dikkatle takib etmek işi kalıyor. plân, gittikçe daha büyük bir kuvvetlc Atatürk Büyük Millet Meclisinin son ön safa geçmektedir. İtimadsızlıklarile olan Fransa Hataya aid Cemiyet kararlarının tatbikatına yakından nezaret ede açılış nutkunda Hataya aid yeni rejim tanınmış İngilizler dahi. geniş ekono cek ve bu tatbikatıa tam bir bitaraflıkla tatbikatının Türk Fransız dostluk mü mik teşkilât işinin muvaffakiyetini arsükun içinde cereyanını temin eyliyecek nasebetleri için sağlam bir miyar teşki tık inkâr etmemektedir. Gene bu büyük iş zihniyeti iledir ki, yeni Ekonomi Naolan otoritenin mümessilidir. Fransayı edeceğini söylemişti. Atatürkün bu söYeni tesisatla modern bir hale getirilmesi kararlaştırılan Tersanede bir torna tezgâhı Hatay ülkesine aid yeni rejim bakımın zünde dahi bütün Türk milletinin samim zırı, faaliyetine başlıyacaktır. Yabancı gazeteleri, Almanyanm şimdiden harb dan herhangi fena niyetle zan altında hislerine sadık bir tercüman olmuş olduYeni sene bütçe va kadrosu dolayısile dar makamlara izahat vermiş ve Halicde devri ekonomi sistemine girmiş olduğubulundurmağa sebeb yoktur. Ancak va şhınu ilâve ile iktifa edeceğiz. Fransanın nu söylüyorlar. Halbuki dört yıllık plâ Ankarada bulunan İktısad Vekâleti Fab yeni kurulacak Tersanenin esaslan üzeziyetin nezaketi bu sahada vazife görecek kendisine düşen vazifeyi hakkile ifaya nın hiçbir askerî hedefi yoktur. Askeıî rika ve Havuzlar Müdürü Cemil, dün rinde temaslarda bulunulmuştur. • 4 otoriteye büyük basiret ve ihtimam tahmil elbette hem taraftar, hem muktedir ol telâkki edilebilecek yegâne hedefi, ken Ankaradan şehrimize dönmüştür. Halicde deniz inşaiyeciliğimiz ıçın etmektedir. Bu vazifenin büyük bir ada duğuna inanmamaklığımız içinse ortada disine karşı bir askerî hücum vukuunda Oğrendiğimize göre, Cemil, Anka yapılacak büyük tesisat üzerinde Ankaralet ve intizamla ifası Fransa için ayni za* henüz hiç makul bir sebebimiz yoktur. Almanyayı iptidaî maddeler yokluğun rada bulunduğu sırada fabrika ve da hummah bir şekilde tetkikler yapılYUNUS NAD1 dan korumaktır.> manda bir şeref ve haysiyet meselesidirl havuzların faaliyeti hakkında da alâka* maktadır, Urkast Sa. 9 sütun 4 te\ Harbi kazanıyorum ye Hitler, bu çekilmenin tavassutu reddediyorum zarurî olduğunu bildirdi İhtilâl reisi diyor ki: «Harb her sahada tarafımızdan kazamlmıştır. Kızıllar teslim olmak istiyorlarsa silâhlarını bıraksınlar» Franco kat'î sözünü söyledi Ingiltere, Çine harb levazımımı gönderiyor? Japon Başvekili Konoye diyor ki: «Japonyanın dokuzlar muahedesini feshetmesi muhtemeldir. Uzakşark meseleleri, münhasıran Asya memleketleri arasında hallolunacak bir iştir» Yeni deniz tesisatı Deniz inşaiyeciliğine aid bütün projeler hazırlanmış ve bütçeye tahsisat konulmuştur