23 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 1 2 sahife 3 üncüde: Edebiyat Peyami Safa 1 încide: Askerlik bahisleri Abidim. Daver Musadağında «Türkten kurtuluş» bayramı! Kandemlr yil umh 4800 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurîyet, tstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 Telefon: Bagmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 riyet 23 EjflÛl 1937 KANUN KARŞISINDA lş kanununun Işçileri alâkadar eden maddeleri tamamen ve aynen bulacaklardır. i ş ç 25 KURUŞ îkbal Kitabevi Hüseyin Kitabcı J Avrupanın bir köşesindeki barut fıçısı: ispanyaı Bugünkü zıd vaziyeti cümlenin kabul edeceğî makul bir şekle ifrağ edebilmek için ne yapmcdı? Zannediyoruz ki yalnız sunu: /«panya ne komünist olsun, ne faşist. O mülkî tamamiyetine hiç halel gelmeksizin sadece Ispanyol kalsın ve tam müstakil bir idare ile kendi mukadderatım kendisi tayin etsin. ir yıldır ikide bir Avrupa sulhunu tehlıkelere sokarak yürümekte olan Ispanya meselesi son safhalarında Akdenızin emniyetini ihlâl etti, ve fevkalâde vahim olan bu vaziyet, başlannda İngıltere ve Fransa olan bazı devletleri bir takım tedbirler almağa sevketti. Hangi memleket ve devlete mensub oldukları meçhul bazı denizaltı gemileri Akdenizde iki muharib tarafa aid olan ve olmıyan bazı gemileri batırmağa koyuldular. Nyon konferansına iştirak eden devletler işte bu deniz korsanhğını bertaraf etmek azmile harekete geçmişlerdır. Fransa ile îngilterenin önayak oldukları bu toplu hareketteki cıddıyet kendısinden beklenilen tesiri derhal gösterdi. O gün bugün Akdenizde korsanhk faaliyeti görülmüyor. Yekdığerine zıd ideolojıler bu korsanhk hareketlerini hangi tarafın yapmakta olduğu bahsinde birıbirlerini ithamda devamla beraber denizalh gemileri derhal geri çekildi. Çünkü bu korsanhk kahramanlannın hangi memlekete mensub olduğunun açık surette tesbiti ihtimali milletlerarası hayatı için büyük bir skandal teşkil edecekti. Şurası şimdiden vazıh olarak bir daha tahakkuk etmiş. bulunuyor ki cihan efkân umumiyesine karşı • * hatta mîllî efkâ* * n umumiyeler önünde gizükapaklı korsanhk hareketlerile sulhu ihlâl etmek koîay birşey değildir. Harb ancak meşru bir müdafaaya istinad ederek makbul olabilir. İnsanhk efkârı umumiyesinin takbih edeceği harblerden müspet netice alınamıyacak bir terakki merhalesine vâsıl olmuş olduğumuza şüphe yoktur. Onu azçok mazur ve hatta zarurî göstererek mılletleri harbe sürükliyecek kimseler buJunabilir. Fakat cihan efkân umumiyesi takbih ettiği müddetçe bu türlü harblerin sonundan hiç kimseye hayır gelemez. Bu mütalealara göre ve zaten herkesin ayan beyan takdir edebildiği veçhile Akdenizin ihlâl olunan emniyeti cihan efkârı umumiyesi önünde asla hoş görülmiyen bir manzara arzetti, ve başta Ingiltere ile Fransa olarak Akdeniz devletlerinin korsanhğa karşı aldıklan tedbirler bilhassa bundan dolayı çok kuvvetli ve çok müessir oldu. FJıemmiyetle ve ciddiyetle derpiş olunmağa lâyıktır ki korsanhğa karşı alınan bu tedbirler eğer korsanlığın mukavemetile karşılaşsaydı bundan bir harb Pkabilirdi, ve bu harb, tspanyol meselesinin Avrupa sulhu için ikide bir arzedegeldiği tehlikenin nihayet patlak vermiş olmasmdan ibaret bir akıbet olurdu. Ancak bu takdirde korsanhğa karşı tedbir alan devletler maddeten olduğu gibi bilhassa manen ölçü kabul etmez mikyasta kuvvetli bulunurlardı. Bununla beraber kabul etmelidir ki henüz mesele bitmemiş ve Ispanya yüzünden tehlikeye maruz bulunan Avrupa sulhunun talihi henüz kat'î surette taayyün etmemiştir. isparrya hâlâ barut fıçısı olarak köşesinde duruyor. Maksadlan harb değil, sulh olan diğer Akdeniz devletleri büyük bir Akdeniz devleti olan îtalyanm Akdeniz emniyetine iştirakini iltizam ettıler, ve Italya da nihayet buna muvafakat etti. Şimdi İtalyanın bu Akdeniz emniyetine iştirakinin ne şekil ve suretlerde vaki olacağı tetkik olunacak, ve giderek korkulur ki gene ve tekrar eski kontrol meselelerine kadar kayılacak. Fazla olarak bugünlerde İtalyadan Ispanyaya yeniden lejiyonlar, yani asker gönderileceği haberleri de çıkmış ve bu haberler şimdiden îngiltere ile Fransayı işgale başlamıştır. Demek ki mesele dönüp dolaşıp gene barut fıçısına geliyor, veya yaklaşıyor. Bütün tehlike oradadır. Eğer harb ayni zamanda bütün devletlerin gözünü korkutacak kadar büyük bir felâketse belki işin bu son safhasında îspanyol işinin bağlanabileceği zararsız Nankin dün dehşetli bir 9 Profesör, tarihi aydınlatan bombardımana tutuldu tezlerini izah ettiler Giridli Profesör ((Beşeriyetin beşiği şüphesiz Asyadır, fakat kültürün beşiği Anadoludur)) dedi Prof. Yusuf Ziya Neolitik devrî de Türklerin getirdiğini, V. Ostein de Truva ve Ortaanadolu medeniyetlerînin ayni olduğunu isbata çahştılar Şehrin birçok yerleri tahrib edildi. Fransa, Ingiltere ve Amerika protestolarda bulunuyorlar Nankin 22 ( A . A . ) Fabrikalann, gemilerin dü < düklerinin velvelesi,; saat 10,10 da J a | ponlann hava hücumunun başlamış oiduğunu bildirmi§ ve halk derhal otomo bil, araba, kamyon ve saire gibi bütün nakliyat vasıtalan m istimal etmek su retile tayyare hü cumlarına karşı si per almağa koş muştur. Sokaklarda insanlar, delicesine koşıışmakta idiler. Bu ilk işaretten sonra saat 10,30 da ikinci bir müstacel Jiençinde Japon bombardımanı neticesinde tehlike işareti veril • yanan Belediye • binast miştir. Tam bu sı • rada on üç Çin tayyaresî Kavalanarak mıştir. Japon tayyarelerile muharebeye giri? tArkast Sa. 3 sutun 4 te\ Dünku Kurultayda Çin Japon boğazlaşması Büyük Şef, eelse aralannda eserler üzerinde tetkikatta bulunuyor ve îkinc! Türk Tarih Kurultayı üçüncü celsesini dün saat 14 te yaptı. Atatürk, celse açılmadan evvel Ioca lannda yer almış bulunuyorlardı. Yanlannda Sıhhiye Vekili Refik, Maarif Vekili Saffet vardı. Kongre reisliğinî Hasan Cemil, kâ • tiblikleri de Kemal Ünal ve Sıdıka Inan yapıyordu. Celse açılınca eski zabıtla ecnebi nuunleietlerin. kültür teşekkiilierinden Ve yurdun her tarafından gelmiş olan tebrik ft muvaffakfyet telgrafîan okundu. bazı raporlan dinliyor Başvekil Ankaraya gitti İsmet İnönü Haydarpaşada teşyi oKmdn. Başvekâlet vekiK Celâl Bayarla diğer bazı Vekillerin de bu akşam hareketleri httdltemeldir Yuiuf Ziya özerin tezi Bundan sonra, profesör Yusuf Ziya Özer söz aldı. Profesör, arkeolojik yeni tetkikler ve Subarlar mevzuuna temas eden tezini izah ederek ezcümle dedi ki: « Asyanın her tarafında elde edilen arkeolojik eserler neolitik tnedeniyetin Dünün mühim tezlerinden ikisini izah eden Profesör Yusuf Ziya ve Marinatos membaı Orta Asya olduğunu göstermek tran yaylasında son yapılan hafriyat nete ve Poropelli'nin Eno hafriyatile He ticeieri bazı yeni fikirler ve yeni nazari zofeld'in Persepolis hafriyah bu nazari yelerin ortaya çıkmasına sebeb olmuştur. IBastaraft 1 tnct sahtfedei yeyi teyid etmekteyken Urda Lâgaşta Akdenizde gerginlik azalıyor İtalyanın bazı tadilâtla Nyon muahedesine iştirak etmeğî kabulü Londra ve Pariste memnuniyet uyandırdı Fakat Ispanya sularinda hâdiseler devam ediyor. Dün de bîr yolcu gemisine hücum edildi. Ispanya, Fransa hududunu kapattı i 4 Başvekilin teşyiinden bir intıba Başvekil İsmet İnönü dün akşam aile•sile birlıkte hususî bir trenle Ankaraya hareket etmiştir. İsmet înönü, Heybeliadadan motörle hareket ederek 7,10 da Haydarpaşaya çıkmışlardır. Kendisini, Başvekâlet vekili Celâl Bayar, Adliye Vekili Şükrü Saracoğlu, Sıhhiye Vekili Refik Saydam, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Millî Müdafaa Ve« kili General Kâzım Özalp, Ziraat Vekili Şakir Kesebir, İnhisarlar Vekili AU Rana, Nafte Vekili Ali Çetinkaya, Mali« ye Vekili Fuad Ağralı, Hariciye Vekâletî Siyasî Müsteşarı Numan Menemenci • oğlu, Londra sefiri Fethi Okyar, Var • şova sefiri Ferid, şehrimizde bulunarı [Arkast Sa. 9 sütun 6 Tunustaki hâdise nasıl oldu? îtalyan bahriyelilerinden de îiç kişi yaralandı, Italya da tahkikat yapıyor Tunus 22 (A.A.) Havas ajansı muhabirindenî Tunus hâdiseleri hakkında şu izahat verilmektedir: İtalyan bahriye zabit namzedleri tarafından idare edilmekte olan 60 kadar İtalyan bahriyelisi, <îtalyan hukuku beşer birliği» binasına girmişlerdir. Bunlar, mobilyeleri tahrib etmişler ve Micelli isminde birini öldürmüşlerdir. İkisi kurşunla olmak üzere üç Îtalyan bahriyelisi yaralanmıştır. Mütearrız lar, kaçmışlardır. Birçokları balkonlardan atlarken yaralanmışlardır. Haberdar edilen zabıta hemen vak'a mahalline gelmiştir, fakat İtalyanlar kendi harb gemilerine iltica etrnişler ve bu suretle tahkikata uğramaktan kurtul muşlardır. Tahkikat, bu işte tasmim ve tasavvur mevcud olduğunu meydana çıkarmıştır. Yaralanan 3 bahriyeli, adam öldürmüş ve bu cinayete iştirak etmiş olmakla itham edilmektedir. İtalyan bahriye makamah da geceleyin, bu taarruza iştirak etmiş olan,1ar hakkında tahkikata başlanu§tı& Bulgar manevraları Bu manevralara iki fırka ve bir de bindirilmiş piyade fırkası iştirak edecek Akdeniz yollartnın emniyetini tesise memur İngiliz torpito muhribleri Paris 22 (A.A.) îtalyan zimamdarlannın Akdenizde korsanhğa karşı mücadeleye îtalyan filosunun da iştirak etmesini prensip itibarile kabul etmeleri Pariste ve Landrada memnuniyetle kar şılanmışbr. Paris ve Londra, böyle bir kabulü temenni etmekteydi. Halihazırda mukavelename, tamamile teknik mahiyette olduğundan bahriye mütehassıslannın içtimama doğru istıkamet alınaoak ve bu mütehassıslar, normal surette Pariste içtima edeceklerdir. Elde edilmesi muhtemel itilâf, tabiî Akdeniz itilâfım imza etmiş olan diğer devletlerin tasvibine arzedilecektir, îngiliz gazetelerinin mütaleaları Londra 22 (Hususî) îtalyanm Nyon anlaşmasma iştirak için yeniden müzakerelere girişmesi haberi burada memnuniyetle karşılanmıştır. Daily Express gazetesi «Akdeniz üzerinde bi rikmiş olan kara bulutlar artık dağılmıştır» demektedir. Daily Mail de «İyi bir haber» başlığı altmdaki bir makalede diyor ki: «îtalyanm Akdenîz îtilâfına îştirakî, ortahğı karıştırmak bahaneleri anyan Moskovanın bir hezimetidir.» lArkası Sa, 9 sütun 5 te] Bulgar Harbiye mektebi talebesi 6 mayıs geçid resminde Sofya 22 (A.A.) Bulgar ajansı bildiriyor; Balkan Harbindenberi ilk defa ola rak yapılacak olan Bulgar ordusunun manevralan 26 eylul akşamı başhya caktır. Popovo şehri civarında cereyan edecek olan bu manevraların hedefi, modern piyade fırkalarile motörlü fırka * ların teşkilâtını ve sevkulceyş kabıli * yetlerini tetkik eylemektir. Mıllî mii • dafaa meselelerinin yalnız zimam « darları değil, fakat bu meselede bir rol oynıyacak herkesi alâkadar eylediğinî tebarüz ettirmek üzere, bu manevrala? lArkası Sa. 3 sütun 3 tej YUNUS NAD1 lArkası Sa. 3 sütun 3 te\