18 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CUMHURİYET 18 Eylul 193, Küçük hikâye Şu sihirkâr içki! Bibliyoğrafya Edebiyat Lugatı Asan İlmiye Kitabhanesi İstanbul 1937 Fiatı 75 kuruş îşte irfan âlemimizin yakından duyulan bir boşluğunu dolduracak mahiyette ve nev'î şahsına münhasır bir eser. İçinde üç yüze yakm kelime var ki birçokları hakkında bugün malumat aranacak olursa, müracaat edilecek yer bulunmaz. Biraz malumat bulunabilecek diğer eselrerde ise aranılan bahsi ele geçirmek emeksiz olmaz. Müracaat edilecek memba yokluğu yalnız bugün için değil, dün için de vakidir. Mevcud yegâne eser olan Mual lim Nacinin İstilâhatı Edebiye'si çok eskımistir. Edebiyat lugati olarak valnız bir seci ve kafiye lugati vardır. Fakat o da bu bakımdan işe yaramaz. Edebiyat kitabları gerek dünküler, gerek bugünküler tabiatile büsbütün başka bir yolda yazılmışlardır. Bu malumatın bircoğunu ihtiva etmezler. Umumî lu gatlerde ise bu bahis pek sudan geçilmiştir. İşte bütün bu sebeblerden dolayı Tahir Ongunun eseri:Eski edebiyatı biraz karıştıranlarm çok işine yarayacaktır. E<=er yalnız eski edebiyat de&il, bugünkü icin de faydalıdır. Çünkü burada garbin lâfız san'atlarma ve edebî mesleklerine aid olan bahislere de ver verilmistir. Yalnız mukaddemesinden bunun daha büyücek bir eserden küçül tülrnüş oiduğunu öğrenerek müteessif olduk. Zira ne de olsa biraz muhtasar olan bu eser basıldıktan sonra onu da bastırmak biraz güç olacaktır. Halbuki Tahir Ongunun kaydettiği gibi bu kısaltma yüzünden <bahsine lüzum görülmiyen veya iyice anlatılamıyan» bazı kelimeler bulunabilir. Avni zamanda bircok bahislere misaller ilâve edilebilir. Ve vahut mevcud misaller, daha zivade vüzuh vermek için çoğaltılabilirdi ki çok faydalı olurdu. Fazla olarak eser bir lugat olması dolayısile biraz daha itina ile tabedilmeli, kelimeler me tin içine değil, sahife kenarına konul malı idi. Bu kısa mülâhazalardan sonra eser hakkında umumî bir fikir edinmek istiyenlerden meselâ tenkid kelimesi hakkında verilen izahatı benimle beraber okumalarmı rica ederim. Bir eserin iyi olup olmadığına, onun hakikaten güzel sayılıp sayılmıyacağına dair hüküm vermek manasında istimal edilmektedir. Tenkid yapana (münakkid) denllir. Bizde hakikî bir münak kid daha yetişmemiştir. Tenkid namma yazılan yazılarm pek çoğunda vukuf suzluk, bazılarmda ise haksızlık görü lüyor, Müellife hak vermemek kabil mi? RADVO Maurice Ghevalier'den mektub Sevimli komik Londrada çevirmekte olduğu yeni filmi ve o kordelâda oynıyan arkadaşları hakkında malumat veriyor H aksamki program J İSTANBUL: 12,30 plâkla Türk musikisl 12,50 havadis 13,05 muhtelif plâk neşriyatı 14,00 SON 18,00 plâkla dans musikisi 19,30 konferans: Dr. Ibrahım Zati: Mesakin hıfzıssıhhası 20,00 Suad Gün ve arkadaşları tarafından Turk musiklsi ve halk şarkı ları 20,30 Omer Rıza tarafından arabca soylev 20,45 Semahat ve arkada^ları tarafından Türk musikısi ve halk şarkıları, (Saat ayarı) 21,15 Taksim stadından naklen. Beyoğlu Halkevinln müzlk şenliğl. Büyü* orkestra ve koro Ajans ve Borsa haberleri ve ertesi gunün progTamı Plâkla sololar, opera ve operet parçaları 23,00 SON. VİYANA: 17,45 gramofon 19,05 karışık yayın 20,30 OPERET YAYINI: ÇINGENE AŞ KI 22,45 YENİ ALMAN ŞARKILARI 23,15 muhteUf haberler 23,25 dans mu sikLsl. BERLİN: 17,05 KARIŞIK MELODİLER 19,05 gramofon, gunun aklsleri 20,25 EOLENCELİ MUSIKI 21,05 haberler 21,15 ORKES TRA MUSIKİSİ 23,05 hava, haberler, spor 23,35 DANS MUSKİSİ. PEŞTE: 18,05 ORKESTRA KONSERİ 19,05 konferans 19,35 ÇINGENE ORKESTRASI 20,20 konferans 20,50 OPERET 22,55 haberler 23,20 CAZBAND TAKIMI 24,15 gramofon, haberler. BUKREŞ: 19,05 ASKERÎ BANDO 20,20 konfe rans, gramofon 21,20 DANS ORKES TRASI 22,35 karışık yayın 22,50 KON SER 23,50 haberler. BELGRAD: 18,25 KONSER 19,25 gramofon, ulusal yayın, haberler 21,05 RUS ŞARKILARI, KONSER, DANS MUSIKİSİ 23,05 haberler, halk şarkılan 24,05 dans muslkisL LONDRA: 19,05 ORKESTRA KONSERİ 19,45 DANS ORKESTRASI 20,25 karışık yaym21,05 KARIŞIK MUSIKI 22,06 münaka şa 22,45 PİYANO MUSİKISİ 23,05 OR • • KESTRA KONSERİ 23,35 dans havalan, istirahatlerde haberler, hava. PARIS [P. T. T.J: 18,05 ORKESTRA KONSERİ 19,35 gramofon 20,05 haberler, eğlpce 21,15 O PERA: MANON, Lstirahaııerde haberler, spor, hava, sonra DANS MUSIKİSİ. ROMA: 18,20 DANS MUSIKİSİ 18,55 kariçik yayın 21,45 OPERA: TAHIS, lstirahatlerde haberler, sonra haberler, hava, DANS MUSİKİSI. esiri karşımda zilzurna sarhoş edecekJerdi. Babam gidince müreb'bim onun dediğüıi yaptı. îşte tam burada bir esirin önüne içki ve kadeh koydular. A damcağız, serbest bir insanın bile hayatmda sayılı bir hatıra teşkil edebilecek bu inayet karşısmda sevincinden içti, içti. Bu sırada Ariston'a, evinin yan makta oiduğunu haber verdiler. Mü rebbim derhal koştu ve beni yarı sar hoş bir rıale gelen esirle yalnız bıraktı. Tuhaf değil mi, bana bir zehir oiduğunu söyledikleri bu mayii adamcağız içtikçe keyifkmiyordu ve tadına doya • rramış ^il>i dilini şaklatıyordu. Yüzü aıün kederli ifadesi gittikçe dağılıyor, Şuradan yürüyün; ileride, yol ıkorkak gözlerine yeni bir cesaretin feri ların birleştiği yerde kendismi bulursu doluyordu. Nilayet sıradan sıyrılarak yere serildi. tıuz. Polydore yollarm birleştiği yere kaSordum: dar geldi. Ortada bir masa, üzerinde « Ne hissediyorsun Moko? Bu de iki büyü'k surahi şarab vardı. Biraz hahnden utanıyorsun herhalde. Zehır ileride ise Baküs'ün güleryüzlü heykeli bağrmı yakıyor, değil mı? Üzerine feyiikseliyordu. Fak/at Agasicles mey nalık geldi, ıstırab çekiyorsun! Kimbilir danda yoktu. nekadar bedbahtsm şimdi?» Polydore etrafına bakınarak hay « Ne ıstırab çekiyorum, ne de kırdı: bedbahtım. Bu sürdüğüm köpek ha Agasicles! Agasicles 1 yatında bu kadar mes'ud olmak bana Ne var? Kim o?... hicbir zamam nasib olmamıştır! Bu iç Sesin geldiği tarafa doğru giden mi kinin sayesinde, hayatımm acı dolu sesafir, çimenler üzerine uzanmış, yüzü fil taraflarını unuttum. Hal ve mazi, kıpkınruzı, gözleri baygın bir adam benim için şimdi uzak bir kâbus halinfeördü. Bu, onun çocukluk arkadaşı d«. Bu anda benliğimi ilâhî bir hulya Agasicles'ten "başka kimse olamazdı. sarıyor yalnız. İçime ümid doldu ve Sarhoş sordu: kendimi daha iyi hissediyorum. Eğer Sen lcimsio Beklediğim şarab «enin de bir kederin varsa bu sihirli iç tüccarı mısm? Eğer o adıamsan vay ha kiden iç. Bak o zaman zihrvini saran line!... kara bulırtlar nasıl dağılır, görürsün!» Hayrr, ben M. Polydore, LabosZateo o sıralarda 'kederim başrmdan iras'm oğlu Polydore. Eğer tahmiu et aşıyordu. Testiyi kulpundan tutarak tiğim gibi sen Acrotatos oğlu Agasic sonuna kad'ar içtim. Mayi gayet tat les'sen, ben de senin çocukluk arkada lıydı. Biraz geçti, sanki içtiğim ümid grnım. ve nikbinlık suyu âdi. Hiçbir şeyden Ya Polydore, »en misin, gel şu korkum kalmamıştı, hatta müreb'bim telimden turt da kalkıp seni şöyle bir ya Ariston'dan bile. Ariston geri döndüğü lıaklarından öpeyim. vakit ben sevincden azad ettiğim esirle İki arkadaş candan sanldıktan sonra kadeh tokuşturuyordum., îşte o zamangidip masanın önündeki sıraya oturdu <lanberi hergim ümid ve nikbinlikle İar. (nestira. Dönüşünün şereffne içelim... Zavallı lAgasicles!... Peki ba iYirmi sekiz senedir burada yalnız ba ban ne oldu? Çima içerim... Şu kadehi al bakalım, Peloponese'de öldü! Unutmak ben surahiden içerim. Hele bir anlat tnaksadı'Ie içmek için bulunmaz bir fırjöyle başmdan geçenleri, heygidi büyük sat... Şerefine, dostum!.. Ve seni, saceyyah. na tapnıırcasma seven kannin sıhhatine, ( Polydore yaptığı işleri anlattıktan Polydore! sonra sordu: Çevlren: Pekâlâ, seni nasıl oluyor da bu F. VARAL halde görüyorum. Hem de zannederim bu halin daimî... Sen ki bir lspartah Piyano konseri vataîidaş, yani kanaaricârlığm timsali 20 eylul pazartesi akşamı saat 6 busin, böyle sefahete nasıl oldu da diiş çukta Beyoğlunda Ünyon Fransez sa ıtün? Kusursuz bir adam olan baban se lonunda Vyron Bellas tarafından bir nin bu halini görse ne derdi? piyano konseri verilecektir. Program Bu hale onun yüzünden düştüm da şunlar vardır: 1 Bach Liszt Variation. ya zaten! 2 Beethoven Sonata Op. 57. Nasıl olur! Saçmahyorsun!.. An3 Haendel Brahms Variation ve lat bakalım... fugue. 1 Sen şarka gittîn. Ben disk ve mız 4 Chopin, etüd ve Polonez. 53 Irak atmak idmanlarıma devam ediyorkJum. Harb parladı. Babam dögüşmek Muayenehane nakli »çin Peloponese'e gitti. Fakat buradan Doktor Osman Şerefeddin Nuruos iayrılmazdan evvel mürebbim Ariston'a maniye caddesinde 19 numaradaki muıtenbin etti: İspartada âdet olduğu ü ayenehanesini ayni caddede 5 numaraSere beni içkiden sogutmak için bir ya nakletmiştir. Labotas'in oğlu Polydore şarkta tijcaret yapmağa gitmişti. İspartaya dö jıüşünde ılk işı, çocukluk arkadaşı Acrotatos oğlu Agaskles'i aramak oldu. £ u sevgfli arkadaşmı göranıyeli, bu seneki bağ bozumunda fcam yirmi sekiz yıl olmuştu. Onun hakkında bildiğı biridk §ey, babasından kalma muhteşem köşkte oturmakta olduğuydu. Polydore babasınm miras iflcrini bi'tirdikten sonra hemen Agasides'in evine ıkoştu. Surahilere çarab doldurmakla meş gul olan bir uşağa sordu. Acrotatos oğlu Agasicles evde Hindistanda Bir genci yağmur ilâhına kurban etmişler Dün şehrimize gelen Times gazete sinin Delhi muhabiri bildiriyor: Hindistanda Gunpur kasabasmda 17 yaşlarında bir genci yağmur ilâhına kurban etmekle suçlu 25 kişi tev'kif edilmistir. Şahidlerin anlattıklarına göre kur ban edilen çocuğu sabahın karanlığmda, Gunpur sokaklanndan zincirlerle bağlı olarak geçirmişlerdir. Kafilenin önünde elinde davulla giden bir adam bu gencin yağmur ilâhına kurban edileceğini flân ediyordu. Yağmur ilâhının bulun duğu yere bir sehpa kurulmuş ve bu serpann üzerirde zavallı gencin kafası uçurulmuştırr. Polis hâdiseyi haber ahp vak'a mahalline yetiştiği vakit ilâhın ayaklarında sadece çocuğun kafasını bulmuştur. Neş'eye çare: Gülmek mektebi Müteyemmen bir akid Askerî Tıbbiye mektebi Ders Nazırı ölü doktor General Ahmed Remzi hafidesi ve sabık Maliye Başmüfettişi Ismail Hakkı Köni kerimesi Bayan Nevin ile genc ve kıymetli mühendislerimiz den Yusuf Cevdet Onurun nikâhları evvelki gün Beyoğlu Evleme memur luğunda aıle dostları huzurile icra edilmiştir. Genc evlilere saadetler dileriz. Londra 11 • " 5imdi Adele de Benden havadis isbeyaz perdede ha temiştiniz, işte size yalim bakalım na memnuniyetle yazı sıl görünecek, di yorum. Bu suretle ye merak ediyor. muhterem seyircile Tabiî bu hususta rimle doğrudan doğen güzel fikri siz ruya gevezelik et vereceksiniz. Ey se mek fırsatını bul yirciler! Zavallı duğum için çok çok asabî bir va memnunum... Çok ziyette. Bütün kalmüftehirim.. bimle ona muvaf fakiyetler dilerim. Şimdi size bir Jack Buchanan'a artist sıfatile değil, gelince, o çoktan lâalettayin bir insan beri bütün Ingil sıfatile hitab ediyo tere halkının sevdiği rum. Tekrar Ingil fantezist bir aktör teredeyim.. Burada dür, çok zaman dabeş hafta kalacak, ha öyle kalacaktır.. rejisör Rene Cla ir'in idaresi altında Jack Buchanan ve Jack'ın da san'at merdiveninde ilk basaFred Astaire'in kızkardeşi Adele Astaire maklan nasıl çıktığmın şahidi oldum. En yüksek noktaya vardı, oradan bir türlü ile bir filim çevireceğim... ayrılmak istemiyor.. Çok tatlı bir arkaDoğrusunu isterseniz bu işi biraz garib daş, ayni zamanda mükemmel iş adamı.. buluyorum amma, ne yaparsınız ki bir Filimlerinin malî işlerini bizzat kendisi kere oldu. Bir Fransız rejisörün idaresingörür, fakat sahneye çıktığı zaman büde Londrada ingilizce filim çevirmek.. tün o düşüncelerden âzade, hür bir ak Yalnız Jack Buchanan gelip bir îngiliz tördür. Filim âmili ve artist olarak günrejisörünün idaresi altında Pariste frande 17 saat çalışır, bu hale rağmen sevdisızca bir filim çevirirse o vakit ödeşiriz. ğini gösterecek şekilde tatlı konuşarak Fred Astaire'in kardeşi Adele As sizi eğlendirecek vakit de bulur. Emsali taire ile, beş sene mukaddem daha Lord nadir bulunur müthiş bir adamdır, vesseCavendish ile evlenip sahneyi terket lâm!.. mezden evvel de ahbabdım. Fikri âciîşte benimle beraber Londradaki zaneme göre iki kardeş dünyanın en maPiewood stüdyolarında çalışacak iki arhir fantezist danslar çiftiydiler. kadaş!. Kızkardeşi evlenip de Fred tek başına Size onları takdim etmekle mübahi kalınca sinemaya intisab etmeğe karar yim.. Kendilerine karşı göstereceğiniz verdi, Nevyork'ta bu meslekte muvaffak dostluğu suiistimal etmiyeceklerine sizi olmak için benden bazı nasihatler ver kat'iyetle temin ederim. Fakat bununla mekliğimi istedi. Hayatın ne garib cilve çok eski ahbabınız Maurice'i unutun deleri vardır. Onları da bir sırası geldiği mek istemiyorum.. Haydi hayırlısı! Bu akşam şehrın muhtelif semtlerinde nobetçı olan eczaneler şunlardır: zaman yazanm. Maurice Chevalier istanbul clhetindekiler: Emlnönünde (Bensason), Beyazıdda (Cemil), Küçükpazarda (Yorgl), Eyübsultanda (Hlkmet Atlamaz), Şehremlninde (Hamdi), Karagumrülite (Arıf), Aksarayda (Sarım), Şehzadebaşında (Ismail Hakkı), 8amatyada (Rıdvan), Bakırköyde (Merkez), Fenerde (Emilyadi), Alemdarda (Sırrı RaVenedik sergisinde Mussolini kupası slm). nı kazanan Fransız filmidir. Pariste gösBeyoğlu clhetindekiler: terilmektedir. Rejisör Julien Duvivier Istiklâl caddesinde (Della Suda), Tepegüzel bir mevzuu mahirane şekilde idare bası AsmalımescıdKie (Kınyoli), Galatada (Hüseyin Hüsnu), Taksim Istiklâl cadde ederek ortaya güzel bir filim çıkarmıştır. sinde (Limonciyan), Pangaltı HalâskârgaMevzuu şu şekilde hulâsa olunabilir: zi caddesinde (Nargileciyan), Kasımpaşada Hayatının en şa'şaalı devresinde bu (Mueyyed), Hasköyde (Nesim Aseo), Beşiktaşta (Ali Rıza), Sanyerde (Nuri). lunan genc dul Christine (Marıe Bell) in Uskudar, Kadıköy ve Adalardakller: maddî ve manevî meşguliyetsizlikten caUskudarda Çarşıboyunda (Ömer Ke nı sıkılmaktadır. Eski kâğıdlannı karış nan), Kadıkoyünde Soğudlüçeşme cadde tınrken henüz 16 yaşında bulunduğu bir sinde (Arman Hulusi), Büyükadada (Halk), sırada balolardan birinde kendisini danHeybelide (Tanaş). sa davet eden kavalyelerin isimlerini yazdığı bir defter eline geçer, onu oku Trikotajcıların toplantısı mağa başlar, sonra da o adamlann şimdı Fanilâ ve trikotaj sanayii erbabı dün ne yapmakta olduklannı, hayatlarını ne sabah Sanayi Birliğinde bir toplantı suretle geçirmekte bulunduklarını tetkık yaparak müteaddid muafiyetlerle karıetmek hevesine düşer. Bütün kavalyeler şık bir hale gelen trikotaj sanayiinin onu sevmişler, yahud sevdiklerini zan İktısad Vekâletinin alacağı kararlara Marie Bell «Christine» rolünde netmişlerdi. İçlerinden bir tanesi de hayeni gireceği şekil üzerinde görüşmüş kikaten Christine'in kalbini de heyecana Sevgiye kendini feda etmiş bir âşıkın ü lerdir. düsürmüştü. midsiz annesi: Francoise Rosay. Şchir Damdan düşen adam öldü Bu adamlann birçoklan ölmüştür. Fa den nefret ederek dağlara kaçmış biri: kat hayatta olanlar da az değildir. Sekiz Pierre Richard Wilm. Ayasofyada Güngörmez sokağında 3 tanesile Christine'in geçirdiği macera numaralı evde oturan 70 yaşlarında HaFilmin sonunda Christine aşk uğruna lil oğlu Mehmed, 4/9/937 cumartesi bize birkaç komedi ve birkaç facia sahnesi feda olan sevdiği adamın çocuğunu günü evinin kiremidlerini tamir eder halinde takdim edilmektedir. Hakikî bir (Robert Lynn) i ahp kendisine evlâdlık ken merdivenden düşerek yaralanmışskeç şeklinde olan o vaziyetleri hulâsa etyapar. tı. Mehmed, dün kaldırıldığı Cerrahpamek kabil değildir. Fakat alfabe sırasile Münekkidler, tabiatile filmin heyeti u şa hastanesinde ölmüştür. Cesed, görüşahsiyetleri tanıtalım. Çocuklara şan derlen lüzum üzerine Morga kaldınlmış • si veren rahib: Harry Baur. Zavallı, in mumiyesini güzel bulmaktadırlar. tır. •^T Mşhur dansöz Fanny Elssler'in ha« meli bir doktor: Pierre Blanchard. Kücük bir kasabada berber: Fernandel. yatını tasvir eden ve başrolü Lilian HarAlacak yüzünden Müthiş bir hırsız, ayni zamanda katil: vey tarafından oynanan filim bitmiştir. Çemberlitaşta Tavukpazannda Ka Louis Jouvet. Cenub havalisi kasabala Yakında Berlinde gösterilmeğe başlana sab hanmda kunduracılık eden Karanndan birinde belediye reisi: Raimu. caktır. betle Hayık bir alacak meselesinden NÖBETÇİ ECZANELER Amerika ve Avrupada gösterilen yeni filımler Bir balo hatırası Bir Macar ruhıyatçısı, harb sonraki neslinin, hayat zorluğu karşısmda gitgide ne^'esini kaybettiğini ve gülmeği adeta unuttuğunu görerek bu salgına bir çare aramış ve bulmuştur. Bu çare, bilhassa gencliğe, neş'eli olmağı öğretecek olan «gülmek mektebi» adındaki kliniktir. Macar profesörünün bu teşebbüsü büyük bir muvaffakiyet kazanmış, mekteb her sınıf halktan talebe ile dolmağa baş lamıştır.Ders müddeti 6 haftadır. Derslerin yarısı, açık havada pratik olarak, diğer yarısı da, lâboratuvarda nazarî olarak veriliyor. Roosevelt'in ve Joconde'un meşhur ve klâsik gülümsemeleri, fennî sekilde ölçülere vurulmak suretile, derslere esas olarak alınmıştır. Roosevelt'in gülüşü, model gülüş olarak alınmıştır ve talebenin bu şekilde gülmeği öğrenme leri esas rutuluvor. SAMSUNDA Halk Kitabevi Cumhurlyet Gazetesinin ve bütün mekteb kitablan, kırtasive, mecmua ve gazetelerin tevzi yeridir. En son model daktilo ve fo tograf makinelerini de burada bulursunuz. Samsun Gazi caddesl TÜRK GENCİ TüRK ANASI i TüRK BABASI kavga etmişler, Hayık kunduracı bıçağile Karabeti iki yerinden yaralamıştır. Yarah hastaneye sevkedilmiş, Hayık da polisler tarafmdan yakalanmıştır. rTTRAKYA MANEVRALARI MİLLÎ SÎNEMADA BAŞLADI ilâveten : SergUzeşt filmi Göğsunü iftiharla kabartan Türk ordusunun son büyük manevralatım bizzat ve yerinde görmediğine uzOlme : Buoün matineerden itibaren büyök bir aşk... bir tarih vc kahramsnlık sahifesi olan ve CEZAYİR BATAKHANELERİ AŞK KAN GUZELLiK MACERA İHTİRAS ve SERGüZEŞT FiLMI Eli Kanlı Bir Sergerdenin Heyecanlarla Dolu Hayatı ve Maceraları İ PE KS senenin ilk muazzam ve müthiş şaheseri: ŞEYTANLI TREN 7 kısım SERSERiLER KRALI 10 kısım LOREL ve HARDi'nin şaheseri BARBARA STANVICK ve PRESTON FORSÎER Fransızca sözlü film. ilâve İSTİKLAL SAVAŞI tarafınden oynanan Baş rollerde: EÇ5L"S.s J e a n G a b i n î e D^richr M i r e i l l e B a l l i n Aynca : 1 FOX dünya havadisleri. 2 Çiçekler nasıl yetişir. Turkçe film. v F ran en teo: Paramount Journal ve ( 3 DAKiKA) şavan. hay ret ilmî bir filim