10 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 1 2 sahife 3 ünciide: Meseleler Peyami Safa 4 Oncüde: Hikâye: Satılık ev Hamdi Varoğlu 7 ncide : Çocuk sahifesi 8 incide : 30 ağustostan 9 eylule t Celâl Dincer Ondördüncü yıl sayı: 4787 umhuri Bemarflm de Saint Pierre ve VİRJİNİ In • meşhur şaheseridir. fam olarak tercüme eiılTürkçeye çeviren Ali Kâmi Akyüz Bol resimlerle süslü Fiatı 60 Kr. tSTANBUL CAĞALOGlA. in C Ifll 1QQ7 p Telgraf ve mektab adresl: Cumuurtyet. tstanbul Posta kutusu: fstanbül, No 248 ull!118 lU tyllil Ibul Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrlı heyetl: 24298 tdare ve matbaa tosnı 24299 24290 Hilmi Kitabevi Akdeniz konferansı bugün toplamyor Çin mukavemeti karşısında Almanya ve Italya iştirak teklifini reddettiler, JaponAlman paktına Italya da iltihak ediyor Fransa ve ingiltere Palermo nutkunu nasıl karşıladılar ? İtalyanın, İngiltere ve Fransa il< munasebetleri günun, en ehemmi yetli meşgalesini teşkıl etmektedır. Ehemmıyetine binaen bir Fransız kaleminın aşağıdaki makalesini bu vaziyeti en iyi ifade eden bir yazı olarak aynen nakledıyoruz: ösyö Musolini'nin nutku, Ingılizlerin «anticlimax» dedik leri neviden birşeydir. Tunv turaklı sözlerle ilân edilen, bir zafer havası ve enerjik bir çerçeve içinde söylenen bu nutuk. sert formüller ve basit görüşlerle doludur. Ve ne Duçenin siyasetini yeni bir ışıkla aydmlattığı, ne de beyneltnilel vaziyete, i§e yarar bir vuzuh unsuru getirdiği iddia olunamaz. Fazla patırtıh hazırhklann tehlikesi, mevzu teşkil ettikleri intizarın daima sukutu hayalle neticelenmesindedir. Gerçi, M. Musolini, sözlerinîn parlaklığile hemen ateş alıveren bir dinleyici kalabalığına hitab ediyor. Daha az sıcak semalar altmda yaşıyan bizler, Duçe'nin belâgatini, kâğıd üzerinde siyah harflerle görünce, onu, ahşılmış tasvirler ve evveldenberi malum olan düsturlar şeklinde karşılıyoruz. Bu belâgaü'n muslıhane edası umumiyetle övülüyor; yeryüzünde, sulhtan bahseden bir diktatörün sözleri, fikrinde musır yüz sulnperverin sözünden daha fazla sevinc uyandırır. Fakat, hakikati söylemek lâzım gelirse, bu sulh arzusu, o kadar umumî tabirlerle ifade ediliyor ki, insan, bu arzunun doğurabileceği pratik yollan aradığı halde bulamıyor. Palermo nutku, realiteleri: «Hayatla yol arasında uzlaşma», «ufkun aydmlanması», «Cenevre perestişkârhğı» ilâh.. gibi teşbihler ve istiareler içinde eritiyor. Buna mukabil, esas meselelere ve müspet tekliflere yanaşmıyor. »** Japon taarruzları neticesiz kalıyor ıtalya. meselenin ademi müdahale komitesinde görüşülebileceğini ileri siirdii Kongre il!c içtimaım Niyon'da, diğerlerini Cenevrede yapacak, İngiltere ve Fransa Şarkî Akdenize yeniden bahrî kuvvetler gönderdiler Londra 9 (Hususî) Akdeniz meselesini tetkik edecek olan konferans yann (bugün) öğleden sonra saat 15,30 da Cenevre civarndaki Niyon şehrinde în giliz Hariciye Nazın M. Eden'in riya setinde açılacaktır. Milletler Cemiyeti silâhsızlanma şubesi müdürü olup Mon treıuc'de akdedilen Boğazlar konferan sında umumî kâtiblıği ifa etmiş olan M. Agnidis Akdeniz konferansı kâtibiumumiliğine tayin edilmiştir. îtalya ile Almanya Akdeniz konfe ransına iştirak etmiyeceklerini resmen bildirmişlerdir. îngiltere hükumeti Almanya ile îtalyanm red cevabından mütees sif olmakla beraber, Akdenizdeki emniyetsizliğin önüne geçecek esaslı tedbirler almağa karar vermiştir. Konferansın birinci celsesi Niyon'da müteakıb celseleri de Cenevrede akdedilecektir. İtalya ile Almanyanın Milletler Cemiyerfne karşı vatiyetleri malum olduğundan dolayı Akdeniz konferansının Cenevre haricinde akdine karar verilmişti. Halen bu iki devlet konferansa işti rakten imtina ettiklerine göre, konferansın Cenevrede akdi için hiçbir mâni kalmamıştır. Esasen Niyon şehrinde murahAlman ve italyan Hariciye Nazırlan Baron vpn Neurath, ve Kont Ciauo, Alman Harbiye Nazın Mareşal Blomberg'le bir arada haslann istirahatini temin edecek mik tarda otel de bulunmadı& «nl«|ildıgından Akdeofz konferansı çalışmaianrta Cenevrede devam edecektk. Salâhiyettar mehafilde temin edildi ğine göre, îrtgiliz kabinesi dünkü toplantısında Akdeniz konferansma tevdi edil«n projeyi tasvib etmLştir. Proje tahtelbahir ve tayyare hücumlanna karşı cezrî tedbirler derpiş etmektedir. •''•• ' Af. Eden Paritte Pâris 9 (Hususî) Bugün Lon dradan tayyare ile Parise gelen îngiltere Hariciye Nazırı M. Eden Fransa Ha riciye Nazın M. Delbosla görüşmüştür. [Arkası Sa. 9 sütun 1 de\ Vatan müdafaası uğrunda kızılÇin orduları da Mareşal ÇanKayŞek'in emrine girdiler Şanghay'da daimî Japon hava taarruzlanna uğnyan şimal istasyona ve muhafız Çin askerleri Şanghay 9 (A.A.) Japonlarm kara, hava ve deniz kuvvetlerinin sabahtan başlamış olan şiddetli taarruzlanna rağmen Çınlilerin mevzileri, bugün öğleden sonra hiç dokunulmamış bulunu yordu. Japonlar, dıanahî, Hanghow ve Nankin'in teşkil etmekte olduğu zaviyenin bombardıman edılebilir tehlıkeli bir mıntaka olduğunu ilân etmişlerdir. Paghan yakininde pusuya düşmüş bir taburdan sağ kalanlardan bıri altı yüz arkadaşının telef oldğunu söylemiştir. lArkası Sa. 5 sütun 1 de] Izmirin kurtuluşu dün tezahüratla kutlulandı Civar vilâyet ve kasabalardan gelen on binlercc halkm iştirakile yapılan bayram pek azametli oldu Izmir 9 (Hususî muhabirimizden) Izmirin kurtuluş bayramı civar vilâyet lerden, kazalardan gelen heyetler, zeybek ler, cindciler, kalkancılar ve sporcularla emsalsiz bir kalabalık içinde kutlulandı. Şehir tamamen donanmıştı. Kalabalıktan sokaklarda adım atılamıyordu. Sabahleyin, şehidler abidesi ziyaret edildi. Burada muallim Ziya, zabit Niyazi hitabede bulundular. Ordunun şehre girişi temsil edildi ve bu hareket çok heyecanlı oldu. Bu sırada tayyareler de uçuyordu. Müfrezeler kışlaya bayrak çektiler. Vali bir nutuk söyledi. fır heyetler, mızıkalar, zeybekler, spor cular iştirak ettiler. Alay, Basmahaneden kalkarak çarşıyı dolaştı, Atatürk heyke line gitti. Muallim Asrm İsmet bir nutuk söyledi. Gece denizde, karada fenar alayları ve halk eğlenceleri tertib edildi. »* • Akdenizde batırılan Sovyet vapurları Balagayef'in mürettebatı dün Istanbula getirildi. Süvari denizaltı gemisinin İtalyan tipinde olduğunu söylüyor Î smet Inönü Ankaraya döndü Başvekilimiz büyük tezahüratla karşılandı Ankara 9 (Telefonla) Başvekil 1&met înönii, refakatinde Maarif Vekıli Saffet Arıkan olduğu halde 18,10 da gelen hususî trenle şehrimize avdet et miştir. Adliye ve Dahiliye Vekılleri, Başvekili Orman çiftliğinde karşılamışlardır. Ankara istasyonuna geldiklerinde bütün Vekiller, Siyasî Müsteşarlar, Vekâletler erkânı ve kalabalık bir halk kütlesi tarafından tezahüratla karşılanmışlardır. » Bu nutukta bariz üç nokta vardır: İtalyan Alman tesanüdünün tekidi; Habeş meselesinin Avrupa cephesinin tasfıyesi zarureti; Akdenizde bolşevizmin teessüsüne mümaneat. Fransa ve Ingilterenin, anlaşma yoluna daha yakın bir siyaset takıb etmeleri arzusu, bu suretle, mevcud bile görünmüyor. îtalya, mevzilerini ışgal etmiştir. Onunla anlaşmak istiyenler, bu mevzileri hareket noktası ittihaz etmelidirler. Nutukta, İsviçreye hararetli hitablar, Macaristana ve Avusturyaya dostane sözler, Yugoslavyaya mültefit cümleler var. Üst tarafı, sadece İtalyan milletini alâkadar ediyor; o İtalyan milleti ki, Duçe'nin verdiği teminata göre, rejimin maddî ve manevî kuvvetleri sayesinde, herhangi mukaddere karşı koymağa veya onu inkıyad ettirmeğe muvaffak olacaktır. Duçe'nin Roma Berlin mihveri hakkmda söylediği sözler şimdiye kadar yüz defa söylenmiş şeylerdir. Yalnız, şu var ki, Avrupanın ideolojik cephelere inkısamı keyfiyeti, şimdiye kadar, Palermoda olduğu derecede kuvvetle tebarüz ettirilmemişti. M. Musolmi, iki memleketin değil, iki rejimin tesanüdünden bahsetmiştir. Ve bu tesanüdün muayyen hedefi, Akdenizde Sovyet nüfuzunu ortadan kaldırmaktır. Şayed Ruslar, M. Musolini'nin milliyet tasrih etmeden söylediği gibi, «Bu denize külliyen yaBus gemisinin mürettebatı ve rıhtımda karşılıyanlar bancı kimseler» ise, marksizm aleyhtan olmaktan başka duhuliye varakalan buvaziyet büsbütün nazik bir safhaya gir lunmıyan Almanlar da o denize ayni miştir. Bu sebeble olacak ki birkaç günderecede yabancıdırlar. Hayret etmiyedenberi Karadenize hiçbir İtalyan ge lim, bilâkis bu mülâhazayı, Avrupanın misi geçmemiştir. iki zümreye ayrıhşını felâketamiz diye Akdenizde deniz korsanlığı hâdiseleri Korsanlık hâdiselerinin kara sulanmıtavsif eden Lehistan ve Avusturya gibi ahametini muhafaza etmektedir. Kara za yakın yerlerde tekerrür ettiği de gö devletlere ithaf edelim. denize dönmek emrini alan Sovyet va rülmektedir. Nitekim Karadenize gel M. Musolini, İtalyanın kara hududla ur'an peyderpey limanımızdan geçerek mekte olan Sovyet bandırah Ziryana rı münasebetile Fransadan, deniz hudud Odesaya gitmektedirler. vapuru üç gün evvel Çanakkaleye gir ları ve müstemlekeleri münasebetile de Sovyet hükumetinin, Akdenizde va meden kara sularımızdan 15 mil açıkta İngiltereden bahsetmiştir. Şayed, Muso mrlan batıran meçhul denizaltı gemisi meçhul ve bayraksız bir denizaltı gemisi lini'nin memleketile bizim memleketimiz in îtalyanlara aid olduğunu iddia ede tarafından durdurulmuş ve aranmıştır. Bu lArkası Sa. 8 sütun 4 tel , ek İtalyaya iki nota vermesinden sonra İArkast Sa. 8 sütun 5 tel îzmir 9 (A.A.) Izmirin kurtuluş yıldönümü dolayısile şehrin çok kalaba lık olması yüzünden fuann beş kapısın da toplanan halkın bilet alabilmesi ve fuarı gezebilmesi bir hâdise halinde göze carpıyordu. Bu sebeble fuar açıldığı gündenberi en müstesna ve kalabalık gününü yaşamaktadır. Öğleden sonraki ihtifal alayma misa[Arkası Sa. 3 sütun 6 <fal Istanbulun yeni limânı Limanın alacağı şeklin projelerini hazırhyan M. Gibb kat'î plânı pek yakında bitiriyor J»JO o/btmaAta o/a» ytm ata/ft Aydın manevraları Ikinci ordu kıtaatmın manevralan okcaktır Yunan sularında geçen hâdisenin tafsilâtı Aydın civann da yapılacak ma nevralar ikinci" or dunun manevra ları olacaktır. Malum olduğı üzere hazarî ord1 £ Jnja. oconocaA yem teşkilâtımız, îstan a *6"?*ccU yext YolcuSaİomı bul Kumandanlı ğile beraber, o'IfLîme falaresı kolorduya ayrıl miştir. Bu on kolordu da, üç ordu îkinci ordu müfettimüfettişliğine taktişi Orgeneral sim edilmişlerdir. Izzeddin Birinci ordu müfettişliği merkezi Ankaradır ve ikinci (Balıkesir), üçüncü (Çorum), dördüncü (Eskişehir) kolordularile İstanbul Kumandanlığı bu müfettişliğe tâbidir. Trakya manevralanna Birinci Ordu müfettişliğine Jnşm cknecak ferıbot / mensub kıtaattan iki kolordu iştirak et5.4 7 % 9./afaremr> mtrcvt ar>îftpe!ar\ mişti. Aydın civarmda yapılacak manevralara ise merkezi Konyada bulunan İkinci Ordu müfettişliğine tâbi birinci (Afİstanbul limanının müstakbel şekli işte böyle olacaktır yon), beşinci (Konya) ve altıncı (Kayseri) kolordularma mensub kıt'alar iştiIstanbul limanı yakında tamamile de lan M. Gibb kat'î plânı yapıp gönder rak edecektir. ğişerek yeni bir şekle girecektir. Limanın mek üzeredir. lArkan Sa. 3 sütyn 6 daî alacağı şeklin projelerini hazırlamakta o. lAÎkası Sa. 9 sütun 4 U\ t