22 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

22 Nisan 1937 CUMHURİYET Bütün memleket büyük İtalyan iş bayramı Ismet Inönü 4 mayısta da B. Millet Meclisinde dün tes'id edildi heyecanlı bir celse Hâmidin hatırasını andı Bu münasebetle Musso Londraya gidecektir Tabiyetten çıkan bir Dün gece 169 Halkevinde dâhi şair için ihtifal yapılarak büyük şahsiyeti tebarüz ettirildi lini bir nutuk söyledi [Baştarafı 1 inci sahifese] dıktan sonra, merasim salonuna girmişler ve Yugoslavya seyahatlerinde kendilerine refakat eden Yugoslavya elçisi M. Lazareviç'e teşekkürlerini bıldirmiştir. Garm dış kapısında Vali Muhiddin Üstündağ, lasa bir nutuk söyliyerek Başveküimize hoş geldiniz demiş, İs met İnönü buna teşekkürle mukabele etmiştir. Bu sırada garm karşısmda toplanan halk Başveküimizi şiddetle alkışlamış, hatta bazı vatandaşlar Başvekile yaklaşarak ellerini öpmüşlerdir. İsmet înönü halkı bir daha selâmlamış ve yüksek sesle hatırlarını sormuş, halk ta «yaşa, var ol» seslerile mukabele et miştir. Başvekilimiz halkın bu coşkun leb dolmuştu. Davetliler arasında büyük tezahüratı arasında refikasile beraber şairin refikası Lüsyen, kızları, torunlan, otomobile binerek doğruca Perapalas memleketin tanınmı? şair, edib ve muhar oteline gitmiştir. rirleri, profesörler ve muallimler göze çarPerapalas otelinde Başvekil İsmet İnönü Perapalas otepıyordu. îhtifale saat sekiz buçukta Ev Reisi Ekrem Turun Hâmid hakkmdaki linde bir müddet istirahat ettikten sonveciz bir hitabesile başlanmıştır. Bu sıra ra, yanında Hariciye Vekili Tevfik Rüşda sahneye siyahlar giyinmiş iki genc kı tü Aras ve Millî Müdafaa Vekili General Kâzım Özalp olduğu halde bazı zezımız tarafından Hâmidin siyah tüllere vatı kabul etmiştir. Bu meyanda Genesarılmış bir resmi çıkarılmış ve sahnenin ral Ali Fuad, General Halıs, Orgeneral ıki tarafına büyük şainn adının, siyah Fahreddin, Amiral Şükrü Okanla bir harflerle yazılmış ilk harfleri konulmuştur. müddet görüşmüştür. Başvekil îsmet Bundan sonra sırasile Semih Mümtaz înönü bu mülâkatlardan sonra Ameri şairiâzamın hayatını, şair Mithat Cemal kan elçisi M. Mac Murfey'i kabul et Hâmid hakkmdaki ihtisaslannı, muharrir miştir. Refik Ahmed Hâmidin edebî şahsiyetini, Ankaraya hareket îsmail Hâmi Danişmend de Hâmidin son Başvekilimiz gece saat 21 de Haydarpaşaya geçerek, saat 21,30 da hareket günlerini ve son eserini anlatmışlar ve eden hususî trenle Ankaraya hareket hepsi de ayn ayn alkışlanmışlardır. etmiştir. İsmet İnönü Haydarpaşa ga Edib îsmail Habib de büyük Hâmi rmda da askerî merasimle ve resmî ze din şiirlerinden bazı parçalar ve bu me vatla kalabalık bir halk kütlesi tarafınyanda Hâmidin hemşiresi Mihrünnisa ta dan tezahüratla uğurlanmıştır. rafından Hâmid için yazılan güzel bir şiri Başvekil İsmet înönü ile beraber Haokumuş, şairiâzamın ruhu ve büyüklüğile riciye Vekili doktor Tevfik Rüştü ile dolu olan bir hava içinde geçen ihtifal bu Millî Müdafaa Vekili General Kâzım suretle görülmemiş bir muvaffakiyetle so özalp ta dün akşam ayni tTenle Ankaraya gitmişlerdir. na ermiştir. Roma 21 (A.A.) Faşrtler tara hndan 1 mayıstan Romanm kuruluş ta rihi olan 21 nisana çevrilen iş bayramı, bütün İtalyada tes'id edilmektedir. Fabrikalar, bürolar ve mağazalar kapalıdır. Mussolini, irad etmiş olduğu bİT nu cukta ezcümle şöyle demiştir: « îş bayramı, diğer milletlerin ya şama şartlarından ayn şartlar dahilinde yaşamakta olan bu memleketin işçilerinin bayramıdır. Bu sebebden dolayı, her türlü beynelmilelci temayülü reddediyo ruz. Faşizm, çalışanın rejimidir. Haylaz lann değil. Bu rejim, milletin rejimidir, membaı millettir ve millet bununla müf tehirdir.» Dün büyük tezahüratla karşılanan Başvekilimiz akşam Ankaraya döndü Başvekilimiz 6 mayısta Londraya hareket edecek Ankara 21 (Telefonla) İngilız Kralının taç giyme merasimine hükumeti mizi temsilen iştirak edecek olan heyetimize dair kararname yüksek tasdıke iktiran etmiştir. Heyetimiz Başvekil İsmet İnönünün reisliğinde General Kâ zım Urbay, Amiral Şükrü Okan, Başvekâlet hususî kalem müdürü Vedid ve iki maiyet memurundan mürekkebdir. Ayrıca vaki davet üzerine İstanbul itfaiye müdürünün de merasime iştiraki Heyeti Vekilece kabul edilmiştir. Başvekilimizin 6 mayısta kara yolile İstanbuldan hareket etmesi kararlaş miştir. Taç giyme merasimini müteakib bazı devlet adamlarile görüşmek üzere İsmet înönünün muhtelif Avrupa memleketlerine ve ezcümle Parise gitmesi muhtemeldir. Tac giyme merasimi münasebetile yapılacak deniz resmi geçidine iştirak edecek olan Kocatepe muhribi de yakmda hareket edecektir. Türk tekrar vatandaşlığa alınmah mıdır? [Baştarafı 1 inci sahifese] ki kanun böyle idi. Bugün dahi böyledir. Heyeti Vekile toplanır, şu ve bu esbabdan dolayı bir vatandaşı tabiiyetten iskat edebilir. İstiklâl mahkemeleri Büyük Millet Meclisinin bütün salâhiyetini haiz olarak teşekkül etmiş birer teşekküldü. Memleketin sıkı ve dar zamanlarında, bu memleketi kurtaracak, birçok kararlar aldılar ve birçok kararlar tatbik ettiler ve birçok kararların tatbikın ıda kendileri hükumete bırakhlar. Eğer biz bugün o ağır ve dar ve sıkmtıh günlerin kararlannın safahabnı muhafaza etmiyecek olursak, bütün tarihin mecrasını tekrar önümüze sermek gibi müşkül bir vazife ile karşılaşmz. (Bravo sesleri). Eminonü Halkevinde Büyük şair Hâmidin hatırasını ihya ve taziz etmek üzcre dün akşam memleketin her tarafındaki Halkevlerinde parlak ihtifaller yapılmış, Hâmidin hayatı, şah siyeti hakkında muhtelif hatibler söz söylemişler ve eserlerinden birçok par çalar okumuşlardır. Bu suretle bu büyük ölünün cdebiyat tarihimizde yaptığı büyük hizmetler tebarüz ettirilmiştir. Şehrimizdeki Halkevlerinde yapılan merasim daha parlak olmuştur. Turhan Tan, sözü nihayet Hâmidin hayatına intikal ettirmiş ve bu hayatı merhale merhale anlatuktan sonra kürsüyü Edib ve şair Mehmed Behçet Yazara terketmiştir. Behçet Yazar, Hâmidin ne hayatında. ne de ölümünden sonra izahı ihmal edılmiş olan en kuvvetlı cephesini, vatanperverliğini gerçekten âlimane tahlile girişmiştir. O, ilkin büyük şairlerin eserleri hakkında malumat verdi ve bu eserleTİn hangi tarihlerde, nerelerde, ne gibi şerait altında yazıldığını anlattı. Sonra Hâmidin nazımda gösterdiği tenevvüü ve kemiyet bakımmdan edebiyat tarihinde kazandığı üstünlüğü tebarüz ettirdi. Bu meyanda Hâmidin Allah, ölüm, aşk, tabiat, matem, askerlik, insaniyet, hastalık, merhamet, intikam ve ihtiras mevzulan üzerinde nasıl işlediğini misallerle gösterdiği gibi onun bilhassa vatan ve millet mevzuuna pek büyük kıymet verdiğini ve en yüksek heyecanlarını onlardan aldığını söyledi. Behçet Yazar, Hâmidin muhtelif devlet ve millet tarihlerine nasıl temas ettiğini de izah etmeği unutmadı ve Endülüs, Türk, Hind, Asur tarihlerile tercihan meşgul olduğunu izah etti. Müdekkik konferansçı, büyük şairin bütün eserlerinde kaç tip yaratrp yaşattığını da söylemiştir ki bu, kendisinin hesabına göre beş yüzdea fazladır ve içlerinde hükümdarlar, kumandanlar, hlozoflar, diplomatlar, şairler birınci sınıfı işgal etmektedir. Behçet Yazar, büyük Hâmidin Korney'den, Hügo'dan, Şekspir'den, Bay ron'dan, Dante'den, Homer'den, Hafızdan, Hayyam'dan, Sadi'den, Ebülulâdan aldığı edebî hazzı ve onlann düşüncelerini, felsefelerini zaman zaman kendi tasvirlerini canlandırmakta nasıl kullandığını söyledıkten sonra büyük ölünün hangi eserlerinde vatanperverliğinin tebellür etmekte bulunduğunu tahlile girişti. Behçet Yazann izahına göre Hâmidin ilk vatanî feveranı Duhteri Hindu'dadır. Dâhi Hâmid, bu eserinde esir bir milletin acıklı halini tasvir ederek istibdad elinde inliyen yurddaşlarını uyandırmak istemiştir. Nestrende zalim bir hükümdarın zulmünü, Nazıfede kendi milletini kahreden bir hükümdara karşı nefretini haykıran bir vatanperver kızı, Tankta bir devletin nasıl batacağını göstermiştir. Bunlann edebî ve pek heyecanlı birer uyandırıcı sayha olduğunu nümuneler okuyaraktasrih ve tesbit eden Behçet Yazar 1877 Rus Osmanlı harbi sonunda yüzgösteren inhizamdan Hâmidin ne şekilde te essür duyduğunu ve bunu (Ilhamı Va tan) da ne derin bir kudretle tebarüz ettirdiğini, Mithat Paşanın hudud dışına atılması ve ilk Osmanlı millet meclisinin kapatılması üzerine yazdığı îbni Musa ile Sardanapal'da bu hâdiselere nasıl işaret ettiğini çok beliğ bir lisanla anlatmayı müteakıb orduda bir şair manzumesile 1897 harbınde, Validem eserile Balkan harbi sonunda, (îlhamı Nusrat) la Çanakkale harbleri sırasında milletin duygularına tercüman olan Hâmidin daima nikbln kaldığını ve bu yurdu, daha doğrusu Türklüğü bir halâskânn mutlaka kurtaracağına iman beslemekten geri kalmadığını gene vesikalarla göstermiş ve Ruhlar, Arzîler eserlerinde Millî Mücadeleye kuvvetli ve sarih temaslar bulunduğunu da tevsik ederek Hâmidin şu sözile konferansa nihayet vermiştir: Memleketi istilâdan kttrtaranlan daima takdis edeceğiz Eminönü Halkevinde Eminönü Halkevindeki merasime saat dokuzda Ev reisi Agâh Sırn Levendin, Hâmidin eserlerini ve edcbî kıymetini tahlil eden hitabesile başlanmıştır. Ayni zamanda radyo ile bütün memlekete neşredilen bu hitabede Agâh Sırn; Hâmidin deruhde etmiş olduğu edebî role temas ederek demiştir: « Hâmidin ölümile Tanzimat dediğimiz bir devir son rüknünü kaybetti ve tamamile tarihe karıştı. Fakat Hâmid, yalnız bir devir değildir; şairler vardır kı yalnız bir zümreyi, yahud bir nesli, nihayet bir devri temsil ederler. Hâmi <din temsilkâr kudreti mensub olduğu devri fazlasile aşmıştır. Hâmide büyüktür diyoruz. Bu büyüklük, edebiyatımıza getirdıği yenilık, şiire getirdiği tahay yül, hassasiyetin kudretiledir. Biz şiirde yalnız tahayyülü ve hassasiyeti değil, tefekkürü ve felsefî düşünüşleri de, onun eserlerile bulduk.» Hatib Hâmidin Makberinden bazı parçalar okuduktan sonra sözüne devamla: « Hâmid, romantik bir tahayyüle sahibdir. Her romantik tahayyülün şa hıkalan, uçurumları ve derinlikleri var dır. O kadar ki, okuyan bazan bu derinlıklere nüfuz edemez. İşte Hâmide atfedilen anlaşılmamazlık bundandır. O başlı başına bir âlemdir.» Demiş, sonra Hâmidin şahsiyetini, san'at kudretini, edebiyatımıza getirdiği yenliği sırasile izah ederek, gerek şiirleri, gerek temasaları hakkında malumat vermiştir. Bundan sönra Halid Bayrı tarafından Hâmide aid hatıralar hakkında uzun uzadıya izahat verilmiştir. Hâmidi yakından tanıyan ve eserlerinden bir kısmını fransızcaya tercüme etmeğe başlıyan doktor doçent Sadi de Hâmidi pek ya kından tanımak itibarile hususî hayatından ve kendisine ilham kaynağı olan bazı vak'alardan bahsetmiştir. Bunlardan başka Sevim Levend tarafından Makberden bazı parçalar, Bed liye tarafından Fintenden bir manzu me, Naki Tezel tarafından Hâmidden bir mektub, Agâh Sırn tarafından Nes trenden bir parça okunmuştur. Doktor Celâl Tahsinle Sevim Levend tarafından Eşberden bir parça temsil edildikten sonra muhterem ölünün hatırasına hürmeten bir dakika sükut edilerek merasime nihayet verilmiştir. Şişli Halkevinde Başvekil tzmitten geçerken Şişli Halkevindeki merasim reisi Ah med Halidin bir hitabesile açılmış ve Boğaziçi Liseleri müdürü şair Hıfzı Tevfik tarafından Hâmidin hayat ve şahsiyetini uzun uzadıya izah ettikten sonra eserleri ve edebî kıymeti üzerinde durmuş, edebiyat tarihimize olan hizmetlerini tahlil eylemiştir. Hıfzı Tevfikten sonra Selma ve Fikret tarafından Eşberden bir perde temsil edilmiştir. Muallim Kenan tarafından da Hâmide aid muhtelif şiirler okunduktan sonra Hâmidin hayatına ve eserlerine dair basılmış olan kitabdan herkes* birer tane hediye edilmiş ve merasime nihayet verilmiştir. Izmit 21 (Hususî muhabirimizden telefonla) Başvekilimiz İsmet İnönü istasyonu dolduran binlerce kişinin al kışları arasında buraya gelmiştir. îstasyonda mülkî ve askerî erkân tarafından karşılanan İsmet İnönü trenden inmiş ve halkın dileklerile yağmur vaziyeti etrafmda malumat almıştır. Teşyi merasimi de istıkbal merasimi kadar heyecanlı olmuş ve Başvekilimiz halkın <Yaşa, varol» sesleri arasında Anakaraya müteveccihen hareket et miştir. Başvekilimizin memnuniyeti ve Belgrada çektiği telgraf Yugoslavya seyahatinden fevkalâde memnun olarak dönen Başvekilimizin yarın Ankarada mühim bir nutuk irad edeceği söyleniyor. Başvekil İsmet İnönü Yugoslavyada kendisine karşı gösterilen fevkalâde hüsnü kabulden dolayı teşekkürlerini dün telgrafla Yugoslav ricaline bildirmiştir. üsküdar Halkevinde Kadıköy Halkevinde Kadıköy Halke vi kendıne, bu u mumî manzara içinde gerçekten bir hususiyet temin etmiştir. Orada ilk sözü M. Turhan Tan söyledi ve Hâmidin çok mükem mel bir biyografisini verdi, Mehmed Emın Şükuhî kımdır, «Gazi yolundayız. Bütün yollar o onun eşi kimin kızı KadıkOy Halkevinyola çıkar.» , ..... ... de Hâmidi vatanBehçet Yazar, Hâmidin bu sözü söyledır, ıkısının ızdıva p e n e r h k bakımıncından vücud bulan dan tahlil eden mekten maksadının Atatürke bağlı bir Abdülhak Mollanın edlb ve ?air Meh~ milletin kemal ve terakki yolunda son Yazar merhaleyi bulacağını bildirmekten ibaret tarihî hüviyeti nedir? med BehÇet Onun oğlu Hayrullah Efendi nasıl bir olduğunu ve Hâmidin de ayni kanaati taşahsiyettir, o, Münteha Hanımla nasıl ev şıyarak mağrur ve müftehir ebediyete kalendi, Hâmid bu izdivacdan nerede ve vuştuğunu söylerken Halkevi alkışlar içinde çalkalanıyordu. nasıl bir muhit içinde doğdu? Beyoğlu Halkevinde Bu mukaddeme arasında Hâmidin Beyoğlu Halkevi müsamere salonu dakendi ağzmdan Münteha Hanımın yurdundan kaçırılmasını da hikâye eden M. 1ha erkenden güzide bir kalabalıkla leba, Üsküdar Halkevindeki merasim Halkevi Reisi Şefik Yaman tarafından açılmış ve toplantınm gayesi izah edildıkten sonra söz Sadeddin Nüzhete terkedilmiştir. Sadeddin Nüzhet te Hâmidin hayatından, eserlerinden, edebî kıymetinden, Tanzimat edebiyatmdaki mevkiinden bahseden uzun bir hitabe irad eylemiştir. Bundan sonra Halkevi bandosu ve meIBasmakaleden devam] rasimde bulunanlarm iştirakile şairin da adeta saf bir aşka benziyen bu kuvvet«Her Yer Karanlık» manzumesi okunali bağın diğer Antant memleketlerince de rak merasime nihayet verilmiştir. ievinilecek çok mes'ud bir hâdise telâkki Beşiktaş Halkevinde îdıleceğini hem muhik görmekliği Beşiktaş Halkevinde Ev Reisi Mu mizde, hem muhakkak saymaklığımızda zaffer Kerman tarafından büyük şairin hata tasavvur edilemez. Diğer mütteiikedebî şahsiyeti ve hususî hayatını tahlil erile beraber Balkan çevresinde ve gideeden uzun bir hitabe irad edilmiştir. Bun :ek şarkî Akdenizde sulhun elele verdan sonra azadan Necdet tarafından Hâ miş başlıca direklerini teşkil eden midin «Hazineler» piyesi, gene Muzaffer Türk ve Yugoslav milletlerinde biriKerman ve Necdet tarafından Nestren birlerini sevmek ve biribirlerine giiden parçalar, Universite genclerinden venmek işi yalnız yüksek mevkilerde Mithat Cemal, Neriman, Piraye tarafla kalmıyarak iki büyük milletin derin nndan da «Makber» den ve «Bir Sefi halk tabakalanna kadar inmiştir. lenin Hasbihali» nden parçalar okunmuş, Büyük milletlerin isabetli duygulan, adıprojeksiyonla Hâmidin hususî hayatına na deha denilen en yüksek zekâ payeledair birçok fotoğrafiler gösterildikten rine yükselir. Başbakan İsmet İnönü Yusonra merasime nihayet verilmiştir. goslav topraklanna ayak bastığından itiŞehremini Halkevinde baren, dost memleketin yüksek devlet Burada merasim Hasene Ilgaz tara adamlarında olduğu kadar, bütün Yufından açılmış, hatib Hâmidin hayatı ve joslav halk yığmlannda ayni takdir ve edebî kıymeti üzerinde durarak uzun u muhabbet hislerinin samimî tecellilerine zadıya izahat vermiştir. Hasene Ilgaz şahid olmaktan cidden bahtiyar olmuştur. dan sonra Mithat Cemal, Kız Muallim Bu, Başbakanımızı bahtiyar kılan semektebi edebiyat muallimlerinden Tev beblerin yalnız bir cephesidir. Başbakafik, Melâhat, Mediha ve Baha tarafın nımız ayni zamanda bizi bu kadar temiz dan büyük şairin hayatınm muhtelif de bir muhabbetle seven ve bizim de o kavirlerine ve eserlerine dair ayn ayn ma dar temiz bir muhabbetle sevdiğimiz Yulumat verilmiştir. Said Turgud da Hâmi =oslav milletinin dahilî idaresinde terakki din şiirlerinden okumuş, Orhan Kutbay hamlelerile taşıp yükselen ve millî vahda Hâmidin sahne eserleri hakkında iza detinde yekpareliği temin etmeğe giden hat vermiştir. büyük ve çok değerli bir millet olduğunu Bundan sonra Hâmidin hayatına dair yerinde ve filiyatile görmekten de başlıhazırlanmış olan broşürler tevzi edildik başına bahtiyarlık duygulan tatmıştır. Biten ve bir dakika sükuttan sonra merasi zi bu kadar seven Yugoslav milletinin me nihayet verilmiştir. muhabbeti, kendisinde eflâtuni bir sevgiMemlekette Hâmid gecesi nin yalnız sözlerini toplıyan bir alâka Memleketin her tarafından aldığımız değildir. Bu millet ne yaptığmı bilen telgraflar Hâmid gecesinin her tarafta ve hakikaten çok iyi, çok büyük parlak tezahüratla tes'id edilmiş olduğu şeyler de yapmakta olan bir millettir. Bir millet, ki nefsine itimadı olduğu nu bildirmektedir. Başbakan İsmet inönünün Yugoslavya seyahati Biz bu memleketi istilâdan kurtaranlann ve bu memleketin istiklâlini, cumhuriyetini yapanlann her türlü harikasını ya Kocatepe Londraya gidiyor İngilterede yapılacak deniz şenlikle şadıkça, onlan takdis ettirmekle ve tak rine iştirak edecek Kocatepe torpi dis etmekle kendimizi mükellef tutmalıto muhribimiz yarm Halicden çıkacak yız. (Bravo sesleri, alkışlar). tır, pazar veya pazartesi günü limanıO günkü kararlar mevzuatı kamızdan hareketi muhtemeldir. nuniyeye veya nazariyatı hukukiyeye muBulgar matbuatınm hararetli vafık mıdır, değil midir? Karşımızda gördüğümüz tek bir abide vardır. O günkü neşriyatı kötü ve fena halden çıkanlmış önümüzde Sofya (Telefonla) Başvekilimiz İs büyük bir Türkiye abidesi vardır. Biz o met İnönünün Sofyada çok samimî bir j fena o güç anların böyle büyük bir abidesuretet istikbali ve teşyii ve Filibede ye inkılâb etmesini o günkü îstiklâl mahBulgar matbuatma söylediği sözler Bulkemelerinin aldıkları kararlara medyu garistanda ve Bulgar efkârı umumiye nuz. Bu borcu, hayaümızda tarihe karşı sinde derin tesirler bırakmıştır. Köse İvanof kabinesinin naşiri efkârı olan her vesile ile, hergün ödemeğe mecburuz. (Dines) gazetesi bu münasebetle neş (Daima sesleri). Böyle bir karara karşı rettiği başmakalede ezcümle şunları ufak nazariyatı hukukiye ile itiraz etmeğe Dahiliye Vekâleti ve hükumetiniz yazmaktadır: <Türkiye Başvekili General îsmet în nefsinde salâhiyet gormedi. (Bravo sesönü ile Hariciye Vekili Tevfık Rüştü leri). Arasm velevki kısa bir müddet için de Cezalar ve hapisler ıslaht olsa Sofyayı ziyaret etmeleri çok sa nefs içindir mimî ve coşkun dostluk tezahüratma vesile oldu. Bu iki mümtaz devlet adaAdamm bugünkü vaz'u ahlâkı mevzumı Bulgaristandan geçerken Bulgar ubahs değildir. Cezalar ve hapisler ıslahı milletinin Türkiyeye karşı olan hissiya nefs için yapılmış terbiyevî müesseseler tını gördüler. Yeni Türkiyenin her sa dir. Belki o gün bunun hakkında veril hada gösterdiği büyük inkişafları Bul miş olan bu kararın eski vatandaşın ıslahı gar milleti bütün samimiyetile takdir nefsine büyük bir yardımı olmuş ve o vaetmektedir. Bulgar milletinin yegâne gayesi komşularile sulh içerisinde ya tandaş ıslahı nefsermiştir. Belki cürmü şamaktır. Bunun için de Bulgar milleti nün kaldırılması için esbabı maneviye ve Balkan sulhunu temin edecek bütün ahlâkiye vardır. Fakat biz bu cezayı kal görüşmeleri takdirle karşılamaktadır.> dırabilecek salâhiyeti hükumette, kendi Mir gazetesi de gene bu husus için mizde görmedik. Evvelâ Dahiliye Vekâneşrettiği başmakalede ezcümle şun leti görmedi. Alâkadar bütün Vekâletlerin fikrini sorduk, onlar da böyle bir ları yazmaktadır: «Türkiye Başvekilinin Filibede Bul salâhiyeti kendilerinde görmediler, hü gar matbuatına söylediği çok samimî kumet heyet halinde toplandı ve bu ka sözler bütün Bulgar milletini candan rarı ancak o kararı veren mahkemeyî sevindirmiştir. Bu sözler iki memleket kuran, verir, dedi. Biz tefsire gelmedık. münasebatmda yeni ve çok iyi bir çı Büyük Millet Meclisinin kendisine aid bir ğır açmakta ve bize istikbal için çok hakkı kullanması için, doğrudan doğruya büyük ümidler vermektedir. Bulgar milleti kendisine yapılan bu dostça hi ona gelmiş bulunuyoruz. Kitablarda, nataba ancak dostlukla mukabele edecek zariyelerde, tarihlerde eserine tesadüf e dilmiyen bu gibi vakıai siyasiyede, bizim hattı hareketimizin esası, doğrudan doğruya, Büyük Millet Meclisinin kararına dayanmaktadır. Biz bütün varlığımızı sikadar insanlıga hayrı dokunabilir. zin karannıza bağlamışızdır. Yugoslavyaya hayırhah olmıyan bazı muhitlerin, zaman zaman Yugoslav birliğini, kmvetli zorluklarla çatışır gösterdikleri malumdur. Dost ve müttefik memleketin yeni hayatında bazan bu yolda meselelerin halline itina etmek mecburiyetinde kaldığı da meçhul değildir. Fakat Yugoslav milleti tabakalannın içine nüfuz etmek firsatım bulmuş olan Başbakanımızın kıymetli müşahedeleri, ötekinin berikinin izam ettiği bu zorluklann bir efsaneden ibaret olduğunu takdire kifayet etmiştir. Halklannın dili bir olan ayni ırktan büyük bir millete mukadder bulunan en tabiî akıbet, herşeyden önce, bir millet yekpareliğinde birleşmiş olmaktan ibaret olmak tabiî ve hatta zaruridir, ve İsmet İnönünün mes'ud kanaatine göre, Büyük Kralın pederane bir itina ile başladığı bu büyük işe, şimdi artık tahakkuk etmiş nazarile bakmakta hata yoktur. Bütün Türk milleti dost Yugoslavyada Başbakanımızı bahtiyar kılan ve bugün ancak ufak bir kısmma işaret edebildiğimiz her cihetle iyi ve güzel müşahedelerden dolayı fevkalâde memnundur ve merd karakterli müttefik memleketi bu yeni müşahedelerin yüksek hakikatleri içinde bir daha selâmlamakla bahtiyardır. Tabiiyetten iskat edilenler afft umumiden istifade edemezler Iç Işleri Bakanı ileri sürülen bir diğer noktai nazara karşı da şunları söylemiftir: « Arkadaşlar, hâdise bir şahıs üzerindedir. Vereceğiniz karar ister müsbet, ister menfi olsun ancak şahıs üzerinde maksur olur. Aksi takdirde kaide, pren sip üzerinde verilecek karara hükumet iştirak etmiyecektir. Herhangi bir idarî karar suretile tabiiyetten iskat edilenler affı umumiden istifade edemezler, ettirilmemişlerdir. Ve zaten affı umumî kanununda da böyle bir sarahat yoktur. Bu dava ondan sonra huzuru âlinize gelmiştir. Gerek mahkemeden ve gerek hükumetten verilmiş olsun iskati tabiiyet kararına uğramış olanlar, bu af kanunundan isti fade ederek, döprensip, buraya tekrar avdet edemezler. Binaenaleyh Hasan Fehcihetin aydınlanması için, Meclisi Alı kabul buyurursa, müştereken veya encümenlere havale buyurursanız hakikaten mesele gerek nazarî, gerek bizim bünyemiz itibarile taayyün ve tebellür eder ve huzuru âlinize daha olgun olarak gelir, o vakit hükmünüzü daha geniş vermiş olursunuz.» (Muvafık sesleri). Bundan sonfa ruznamede mevcud di ğer maddelerin müzakeresine geçilerek bunlardan arazi tahriri hakkmdaki kanuna ek kanun lâyihasile Kamutay memur ları teşkilât ve vazifelerine, satın alman Şark Demiryollan imtiyazile şirkete aid malların tesellüm ve işletme muamelele rine aid kanun lâyihalarının birinci mü zakereleri yapılmış ve içtimaa nihayet verilmiştir. Meclis pazartesi günü toplanacaktır. YUNUS Davet NAD1 Edirne Lisesinden Yetişenler Cemiyetinden: 25/4/937 pazar günü hava iyi olduğu takdlrde Çamlıcaya gidileceğinden İstanbulda bulunan mensublarımızla hocalarımızm 7,15 vapuruna yetişmek üzeıe Köprünün Üsküdar iskelesinde hazır bulunmaları rica olunur..