4 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

2 nci sahifede: Siyasi icmal Muhar~ rem Feyzi, Geçemediler, geçemezlerdl, geçemezler Abidin Daver 3 üncu sahifede: Suriye Türkleri . M. Turhan Tan 4 üncü sahifede: Hikâye, Bibliyoğrafya 5 inci sahifede: Fransa, Suriyede feyiz ve refah devri açmış! 6 ncı sahifede: Spor haberlerl, serbest sütun BUGUN OflÜÇÜnCÜ yil umhuri 1! 4 0 l ü Telgral ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 t Mevsimin en güzel romanı SİNEKLİ BAKKAL Yazan: Halide Edib 4 BİrİllCİkâniin 1936 Baştan sona kadar heyecan dolu 400 sahifelik bir eserdir. tanesi 100, cildli 125 Ahmed Halid Kitabevi . ..•« İSTANBUL C A G A L O G L Ü Biz sulhu sevdiğimiz kadar Japon Hariciye Nazırı itilâfın silâh oyunundan da hoşlanırız esaslarmı anlatıyor Japon Alman itilâfı Şerefli ziyaretlerden sonra Filomuz dün Yunan sularından ayrıldı Büyük merasimle teşyi edilen donanma doğru İzmire gelecektir Bir gün ansızın iş çığınndan çıkarsa Sovyetler Komintern aley hine dönerlerse onlar da hadisatın seyrini sözle, nasihatle bu itilâfa kabul dilecek durdurmak ımkânsız olur jlHIHHUMnMIIMmilHIIHIHHHMIIIIumiMIHIIIMMHHIIinHHIMIIHIIIIIIIHIHIMHIMHIMIIIIIHIMIinilllllM [ ! ! | Her ne pahasına olursa olsun Antakya Iskenderun ve havalisinin istiklâline kıl kadar dokundurmamağa kat'î olarak karar vermîşizdir. Bu karar hilâfında bir emrivaki ihdas edildiği gün diplomasinin vazifesi hitam bulmuş olur. Biz zaferi aramak için şarka gitmeği bildiğimiz gibi, cenuba yürümeği de biliriz. ıııııiMiınıııl (nııııııııiMiiMtll Iflll ııiMiıııııııiM nı lııııııııi! ır ııı • 11 • 111 > • i > ı • • • 1111 1111 • 11 • 11 > ı < r n • 1111111 M 11111 • 11 • • 1111111 > 111 • ı M ı • ı < • p 11 • ı < ı 'ÎIIIIMIMIII Şimal aslanı «Sadullah Cabiri» nin Marifetleri Ankara 3 (Telefonla): ataydan çok fena, çok feci haberler gelmeğe başladı. Antakyanın sokaklannda kan bile dökülmüştür. întihabatın son günlerinde vukua gelen bu vahşi ve kanlı hâdiseler üzerine artık hükmettik ki Türkler aleyhine hazırlanan cebir ve tazyik plâm bütün şiddetile tatbik sahasına girmiştir. Vaziyeti daha etraflı kavnyabilmek îçin kısa bir mukadderae yapmağa lü zum görüyoruz: Suriye heyeti murahhasasile birlikte Parise gidenlerden Halebli «Sadullah Cabiri» Paris dönüşü tstanbula uğradığı zaman Türk gazetecilerine bir hayli tatlı dil dökmüş, Türklüğe dostluğundan ve müstakil Suriye hükumetinin büyük komşusile. iyi münasebetler tesis ebnek arzu sundan bahsetmişti. Kendi aklınca diplomatlık yaparak bizi avuttuğunu farzeden bu sözümyabana politikacı memle ketine döner dönmez içinin kötülüğünü dışma vurmuş ve aşağıda yazacağımız maskaraca marifetlerile ne mal olduğunu göstermiştir. Bu «Sadullah Cabiri» ye o havalide «Esedüş şimal» yani şimal aslanı diyorlarmış. Gerçi Şama nisbetle Haleb şehri şi mal tarafa düştüğü için Şamhlar, sırf bu bakımdan bir Halebliye şimalli diyebi lirlerse de «Sadullah Cabiri» gibi bütün marifeti Fransız süngülerine ve Fransız parasına dayanarak silâhsız ve masum Türklere saldırmaktan ibaret olan ze bunküş bir canavara aslan lâkabı vermek hayli gülünc bir yakıştırmadır. Bu tevcih bize bazı şımarık mahalle çocuklannm arkalarına bir sırmalı üniforma ve bellerine tahtadan bir kılıc takarak asker o yunu oynamalanm hatırlattı. Her neyse, işin bu ciheti bizi alâkadar etmez. Hiç bir Türk can ve malından emin değil Londra 3 (Hu susî) Japonya Hariciye Nazırı M. Hırota, Japonya ile Almanya arasmda akdedılen son iti lâf hakkmda gaze tecilere şu beya natta bulunmuş tur: < Japonya bazı gazetelerın yazdığı ı • • 11 • • 1111 11 ) ır gibi faşızme ıltıhak M. Hırota etmiş değildir. Biz, Fransa ve Amerika gibi demokratik devletlerle teşriki mesai ederek komünizme karşı mücadele edebilirız. Almanya ile imzaladığımız anlaşma Çin ve İspanya gibi yabancı [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] | | j | Sancak köylerinde Türklere yapılan zulüm ve işkence tahammül edilmez bir hal aldı Atinada hazırlanan hükumet darbesi Meğer işin başmda M. Mihalakopulos varmış! " * Aslan bahriyelilerimiz Yunan Meçhul Asker abidesine çelenk koyarken lskenderunda askerî harekâtın idare edildiği kışla « Evler kısmen Jıarab bir hale girmiştir. Bu harab evlerden birinin tahta boşunda ekmek pişiren bir kadından şoförüm ekmek istedi. Kadın önündeki ekmeği verdi, parasını kabu' etmedi. Şoför katık olacak birşey de istedi. Kadın yok Sancak köylerinden dedi. Şoför çökelek te yok mu diye soyapılan zulüm runca kadın ağlıyarak cevab verdi. Işte Kilis 3 (A.A.) Sancak nahiyele elimizdeki şu arpa ekmeğinden başka bir rinden bazılannda dolaşmış olan bir zat şey yok. Dün meb'us seçimi için köyü Ordu nahiyesinin Bayırbucağı mmtaka bastılar evlerde, ambalarda ne varsa sında gördüğü manzarayı şöyle anlatmış hepsini alıp götürdüler. tır: lArkası Sa. 7 sütun 4 te] Kilis 3(A.A»J Sancaktan kaçıp buraya gelenlerin miktarı artmaktadır. Sancakta tazyik azalmamış, artınlmıştır. Hiç kimse malmdan, canından emin değildir. Pek müessif bir ölüm Siird mebusu Mahmud Soydan dün vefat etti Onun ölümile Türk matbuatı, en güzide bir arkadaşını kaybetmek acısına uğramıştır Blum kabinesinin siyaseti aleyhinde karar verdi Yeni Arab hükumeti, kendi istiklâli nin kapısı önüne böyle gemi aslanı kabilinden kahramanlar dikmekten bir fay Siird meb'usu Mahmud Soydanm da görüyorsa, bu, onun bileceği bir iştir. dün saat beşte, Fransız hastanesinde, Sadullah Cabiri, damarlannda taşıdı hayata gözlerini kapadığını haber ver M Büro, cuma gün Torez gı kanın lâakal yansı Türk olan bir aile mekle müteellimiz. Mahmud Saydanm kü müzakerede, İspanya cumhuriyet hüölümile Türkiye Büyük Millet Meclisi ye mensubdur. kumetine gönderilecek silâhlar üzerine Bu aile, Türk idaresi devrinde, bizden kıymetli bir meb'us, Türkiye bankacıhk konulmuş olan ambargonun kaldırılma yalnız hürmet ve riayet, yalnız ihsan ve âlemi yüksek bir bankacı, Türk matbu [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] atıfet, yalnız himaye ve sahabet görmüş atı da en güzide bir arkadaşını kaybet tür. Bütün bunlar, bir Halebliye Arab miştir. Mahmud Soydan, bir müddettenberi lığmı unutturmak için sebeb teşkil etmezse bile, gözü kanlı bir Türk düşmanı ol rahatsızdı. Kendisini memlekette ve hamak için de hiç sebeb ve vesile olamaz. ricde tedavi ettiriyor, hastalığı bazan haFilhakika, «Sadullah Cabiri» Türk fiflemekle beraber büsbütün geçmiyordu. kanına susamış bir sırtlan gibi biçare ırk Yazın Viyana civarında sanatoryomlardan birinde tedaviye devam etmiş, fakat daşlarımıza saldınp durmaktadır. Geçen teşrinisani içinde, Halebin Ze iyileşememişti. Mahmiid Soydan 1883 senesinde doğkeriya camiinde bir nutuk söyliyerek, duğuna göre, 53 yaşında, tam memle «kanlarının son damlasmı akıtıncıya kadar Ankara 3 (Telefonla) Karabük deTürklerle boğuşmalarını» kendisini din kete hizmet edebilecek bir çağda ölmüşmir ve çelik fabrikaları inşa mukave [Arkası Sa. 5 sütun 4 te] Merhum Mahmud Soydan liyenlere tavsiye etmişti. Biz o vakit buna lesinin türkçe metni bugün öğle üzeri sadece gülmekle iktifa etmiştik; çünkü MIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllMI imzalandı. Braser şirketi umum müdüZekeriya camii avlusunda «Sadullah ğine, şımarıklığına, istiklâl lokmasını haz murlannı mecburî mezuniyetlerle iş barü Makenzi, bu akşam hareketi muCabiri» yi dinliyenlerin % 80 i Türkün medemiyen siyasî havsalasımn darlığına şından ayırmak gibi idarî bir haksızlıkla karrerken Statüye aıd bazı noktalarm ne olduğunu, Türklerle uğraşmanın ka hamlederek geçerdik. Fakat Zekeriya başhyor, bir evin içine yerleştirilmiş Fran ikmali için salı gününe kadar şehrimizcamiinde verdiği nutuktan bir gün sonra sız makinelitüfeklerin kurşunlarile sokak de kalacaktır. Şirket, büyük bir kısmı ça mal olacağmı bilen insanlardı. iki sene sonra, heyeti umumiyesi iki 1$ silâhlı bir takım haydudlan eli «12 teşrinisani 1936» bu adamın Isken tan geçen masum Türkleri biçmek gibi buçuk sene sonra işliyecek olan fabrikakolu bağlı Türkler üzerine saldırt deruna giderek mahud «Düryö» ile göalçakça tecavüzlere kadar varıyor. Türk nın tesisatma başlamak üzere hemen mak şeklinden çıkıp ta iki tarafın si rüştüğünü, Fransız yüksek komiseri dö münevverlerinin tevkif ve hapsedilmesi, faaliyete geçecektir. lâhlı ve serbest vuruşması halini alır Martel ile telgraflaştığını, bu müzakere yegâne Türk gazetesi olan «Yeni Hatta Karabükte bir posta ve telgraf sa, bütün o şimal aslanlannın birer ve muhabere neticesinde yedi sekiz mad" Gün» ün kapatılması, intihabata iştirak merkezi tesisi için şimdiden hükume cenub faresi gibi sığınacak delik an deli bir cebir ve tazyik plâm hazırladı etmiyen belediye azasile muhtarların va te müracaatte bulunmuştur. ğını ve bu plânın derhal tatbikatma ge zifelerine nihayet verilmesi, o havalide yacaklannda şüphe yoktur. Teknisyen ve mütehassıslarda,n mü çildiğini biliyoruz. Her ne ise bunu zaman ve hâdiseler yaşıyan ve Arab olmıyan bazı unsurlann rekkeb bir İngiliz grupu Karabükte çagosterecektir. «Sadullah Cabiri» nin yapMevsukiyetlerinde zerre kadar tered Türkler aleyhine ayaklandmlması hep lışmak için memleketimize gelmek üze tıklan sadece kuru sıkı bir palavracıhktan düd caiz olmıyan membalardan gelip İsmail Müstak MAYAKON redir. [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] ibaret kalsavdı bunu kendisinin hafifli * gazetelerimize giren bu plân Türk me [Arkast Sa. 5 sütun 3 te\ Yavuz 3 (A.A.) Anadolu ajan Sekiz buçukta Atina elçimizin Amiralımız Şükrü Okanı ziyaretini müteakıb Yasınm hususî muhabiri bildiriyor: vuz ve filotillâ demir almışlar ve Yavuz Donanmamız bu sabah dokuzda Fa Atina 3 (Husu lerden hareket etmiş ve dost Yunan do başta, filotillâ dümen suyunda, prova sî) Atina ajansı nanması tarafından parlak bir surette se hattında Averof, sancakta dört Yunan Yunanistanda keş muhribi olduğu halde limandan çıkmışfedıldiği haber ve lâmlanmıştır. Erkin gemisi ve denizaltı [Arkast Sa. 6 sutun 4 te] rılen darbei hüku filomuz daha evvelden hareket etmişti. met teşebbüsü hakkmda aşağıdaki mü temmim malumatı vermektedır: «Darbei hükumet teşebbüsünün ba • şmdaki devlet ada M. Mihalakopulos mmm müteveffa Venizelos kabınesinde Hariciye Nazırı bulunan M. Mihalakopulos olduğu ta hakkuk etmiştir. M. Mihalâkopulosun harekâtmdan haberdar olan Başvekil M. Metaksas uzun zamandanberi eski [Arkast Sa. 7 sutun 5 te] Brüksel 3 (A. A.) M. Von Zeland, askerî hizmet müddetinin ar tırılması münasebe tile meb'uslar mec lisinde bir nutuk söy liyerek demiştir ki: « Böyle bir tedbir, Avrupada P a r i s 3 (A. halihazırda mevcud A.) Komünist olan vaziyetin 1914 partisinin meclis büsenesinde olduğu karosu, M. Torez tadar nazik olması dorafından Sentetien layısile Belçika için de irad edilen nutbir zarurettir.» ku ittifakla tasvib Af. Van Zeland, bu hafta, Londrada M. Edenle goruşurken Kralın 14 teşrinive hükumet siyasa evyelde söylemiş olduğu nutuktan bah dilmesi ve Milletler Cemiyetinin zâfa smin Halk cephesi seden Başvekil, bu nutkun irad edilme düşmüş bulunması olduğunu söylemiştir. programına uygun [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] sinin sebebi Rhenanienin yeniden işgal eolmadığını kaydet IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIII IIIIIIIIII1II1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIII miştir. Belçika da askerî hizmet müddetini arttırdı Başvekil M. Van Zeland «İlk vazifemiz, arazimizin harb üssülharekesi olarak kullanılmasma mâni olmaktır» dedi Fransa komünist partisinin kararı i ispanya ihtilâlcileri gazli obüs kullanıyorlar Demir ve çelik fabrikalarımız Milis zayiatının % 80 i ecnebi imiş. Madriddeki İngiliz heyeti tehlike atlattı. İspanyaya gönderilen 100 tank İstanbuldan geçmiş! Safranbolu şehri büyük bir sanayi merkezi oluyor Sağda, Madrid kapılarında ihtilâlci kuvvetler, solda gazeteciler bir duvarın deliklerinden muharebeyi seyrediyorlar Madrid 3 (A.A.) Havas ajansı muhabirinden: Asiler, dün Pozueto mıntakasmda kuvvetli bir tazyik icra etmişlerdır. Maksadlarının Co/una yoluna kadar kendi lerine bir güzergâh açmak olduğu tah min edilmektedir. Bu teşebbüslerinin akamete uğraması üzerine asilerin kumandam, cumhuriyet çilerin münakalâtını inkıtaa uğratmak maksadile Escurial yakınında Sant Augustin dağına doğru teveccüh etmelerinî emretmiştir. Fakat milislerin şiddetle [Arkast Sa. 6 sütun 1 de] l \ i