23 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

23 tkinciteşrîn 1936 CUMHURİYET . [BaştaraH 1 inci sahifede] [Baştarafı 1 inci sahifede] güzergâhta, ne de alay dağılırken hiçbir bir sahada mevsimsiz bir demarşta buluhâdise kaydedilmemiştir. nacağmdan korkulmamalıdır. Paris 22 (A.A.) Sosyalist fedeFakat şu da muhakkaktır ki, Macarisrasyonun dün akşam Velodromede M. Salengronun hatırasını tebcil etmek üze tan, kendi tabiî haklarını kendiliğinden tare bir nümayiş tertib etmiş ve bu nüma nımıyan hiçbir devletle müzakereye gi yişte birçok nazırlar hazır bulunmuş rişmiyecektir. Müsavat, müstakil bir devtur. letin o kadar tabiî hakkıdır ki, bunun taM. Thorez, katil faşizmin kurbanı o nmması hiçbir karşılığı istilzam etmediği lan M. Salengroyu selâmlamış ve ko halde bunun reddedilmesi, dostane olmımünıst partisi namına faşıst gazetelerin, yan bir hareket olarak tefsir edilmelidir. fesadcı birliklerin ilga edilmesini ve cunr Roma ziyareti, Roma protokollarile huriyetçi İspanyaya tatbik edilmekte obaşlıyan ve Viyana konferansında derinlan ablukanm kaldırılmasını istemiştir. Harbiye Nazın M. Daladier, radi leştirilmiş olan siyasanın resmen teyidi ve kal sosyalist fırkası namına M. Salen tetvicidir. groya kederli ve kardeşçe bir selâm gönBu ziyaret, protokola iştirak eden devdermiştir. letlerin banş dairesinde menfaatlerinin Sosyalist partisi kâtibi umumisi devbirleştirilmesine matuftur. Ve yalnız teclet nazırlarından M. Faure, hissetmek" te olduğu keder ve meşgul olduğu işler do rübe edilmiş olan Macaristan dostluğunu layısile bu tezahürata iştirak edememiş o temhirle kalmıyarak Avrupada genel ba lan Başvekil M. Leon Blum namına i rışın kurulmasına da hizmet olacaktır. tizarda bulunmuştur. Nazır, Salengro nun hatırasını hararetli sözlerle tebcil etmiş ve kuvvetli nutkundan dolayı M. Almanyamn en yeni harb tayyarelerinden mürekkeb bir hava filosu Daladierye teşekkür etmiştir. Fransa sabık Hava Nazın ve Fransız parçası büyük olmak üzere 1850 tayyaLildeki nümayişler Ayanından Laurent Eynacın, hava tesli re daha inşası mutasavverdir. 1937 ilkLille 22 (A.A.) Saat 17,30 da hat yarışı hakkmda bir Fransız gazete baharında bitecek olan bu inşaat hayli ellerinde kızıl bayraklar ve pankartlar ilerlemiştir. Fakat 1936 nisanında yeni sinde çıkan yazısını alıyoruz: bulunan tezahüratçılar grupları aîay haGece gezintilerine gönül vermif olan Saray kadınları kira Hava paktlan neşredildi. Hava kuv bir plân daha yapılmıştır ki, bu plâna gölinde Lilin büyük meydanına gelmişler arabalarım getirterek gene diledikleri gibi geziyorlardı vetlerinin tahdidi, bombardıman tayya re anavatana mahsus büyük tayyarelerin ve dağıtılmış olan bir müfrit sağ cenahı Kınm muharebesinden sonra İst an hovarda kadının sarayına yolladı, şu sözrelerinin ilgası, sivil tayyareciliğin bey sayısı 1750 ye çıkanlmış, 1938 senesi igrupunun binası önünde hasmane bağırbulda bir para bolluğu yüzgösterdi ve bir leri söyletti: nelmilel hale konulması için Cenevrede çin 130 filotiilâ hazırlanması takarrür etmada bulunmuşlardır. Tezahüratçılar miştir. Akıllarını başlanna toplasjnlar. eğlence deliliği peyda oldu. O devri bizyapılan teşebbüs terkedıldı. İngiltere, sekizinci olarak bir tayyare bundan sonra gara gitmişlerdir. zat yaşamış olan tarihçi Cevdet Paşa, Artk aşmp taşırdılar. Kendilerini azar Hava teshhaü yarışı alabildiğine başMatbuat hakkmda istenilen lamıştır. Delice bir hızla ilerliyor. Her gemisini daha tezgâha koymuş bulunu yapılan masraflan ve eğlenceleri şu sa lamakla iktifa etmem. Adi bir halayık tedbirler yor. Efrad adedi 30,000 den elli bine memleketin mütehassıs endüstrileri sefertırlarla hikâye ediyor: «Evvelce iradla gibi hasır üstüne yatırttınrım, kamçı ile Paris 22 (A.A.) M, Paul Faure, ber haline konulmuştur, millileştirilmiş çıkarılacakür. Hava müdafaası takviye masraf uygundu, alafranga hane ve sa dbğdürürüm! tir ve büyük siparişlerle işba haline gel edilmiştir; hava mmtakaları ve hava or matbuata aid yeni bir nizamname vücuhilhane dağdagası yoktu. Saray idaresi Kızlarağası Hünkârın bu korkunc emdusu yüksek kumandanlığı teşkilâtı ya de getirmek ve gazetelerin varidat mem* miştir. de derlitoplu bir şekildeydi. Şehzadeler rini tebliğle beraber Münire Sultan saraBu yanşta, işareti veren Almanya ol pılmıştır. Hizmete alınan pilotlann sayı balannın ilânını mecburî kılmak ve bunkafeste otururlardı, kadınlar bir tarafa yındaki eşyayı birer birer gözden geçir du. Versay muahedesinin koyduğu tah sı artınlmış, kulüblerde ihtiyat pilotlann ların bir takım devlet adamları hakkında çıkmazlardı. Hasahır masrafı üç beş dü di, lüzumsuz olan ve veresiye alınau kıszemmü kadihte bulunmak ve onları madidat nerede kaldı? Harbde seferber e talim görmelerine germi verilmiş, teçhizine atın arpa ve samamna verilen para mmı ayırdı, arabalara yükleterek sahibnen öldürmek teşebbüslerine mâni olmak dilebilecek iki bin askerî tayyare progra zat ve teslihat işleri sıklaştınlmıştır. Bütdan ibaretti. Muharebeden sonra işler bir lerine yolladı. Onun yalnız bu saraydan için sosyalistlerin âyan ve meb'usan mecmı hemen tamamen tahakkuk etmiştir. çe 55 milyon İngiliz lirasından fazladır. denbire değişti. Saray ve vükelâ ile ki çıkardığı eşyanın bedeli bugünkü para lislerinde sarfedecekleri faaliyete raAmerika Cumhurreisi M. Ruzvelt bar konaklannda fayton ve araba kullaŞimdi üç bin tayyare için işe girişilıyor. Malî hususta gösterilen himmet en ziyamızla bir milyon lira kıymetindeydi. dikal sosyalistlerin muzaherette buluna dünyanın en büyük köprüsünün resmikü nılmağa başlandı. Yüksek pahalarla koGeneral Goering beş bin tayyare istemi de teknik malzeme, hava üsleri ve mekAbdühnecid, Refia Sultanla o ayarda tebler ihdası gibi hususata matuftur. Be caklarını bildiren M. Daladieryi alkış şadını yapmıştır. Vaşingtondaki sara naklar, yalılar alındı, alafranga mobil yor muydu? lamakta olduğunu söylemiştir. birkaç sarayh hakkmda da ayni muameyaz Kitab, bu bakımdan Büyük BritanAlmanyamn hava kuvvetleri yında bir düğmeye basmak suretile res yalar tedarik olundu. Herkes birbirile aleyi yaptırdıktan sonra bir gün ansızın Almanyada tahakkuk ettirilen bu yanın teslihat azminin bir ifadesi olmuşmiküşadı yapılan bu köprü, San Fran şık atmağa ve israf yolunda bir adım daM. Ruzveltin seyahati Babıaliye geldi, ilkin Sadnazam Âli program, tamamlanmakta olan kuvvetli tur. , Pflrt, d'Espagne «Trinjte» ,2 (AA), ^şko şehrini Okland şehrine bağlamak ha önde bulunmağa kalkıştı, maaşlar Paşayı yanma çağırarak uzun uzuri l o f.ir'taarruzî teşkilâttır ve büyük ve vasat Diğer Avrupa devlellerile faponya M. Ruzvelt, buraya gelmiş ve gemisinmasraf a vefa etmez oldu. nujtu, sonra sultanlardan birinin kaynaYugoslavya, Çekoslovakya, Lehistan de tngiliz memurlan tarafuıdan. selâıp tadır. 13 kilometro uzunluğunda bulunan .tojjajlı bombardunan tayyareleri bunun «Saray kadınlan başkalarından üstün bu köprü sayesinde nüfusu 2 milyona ası olan Kaptanıderya Mehmed Alı en başında geliyor. Bundan maada 300 gibi memleketlerin her birisi 550, 700 lanmıştır. olmak için hesabsız masraf ettiklerinden ticaret tayyaresile 3000 spor tayyaresini tayyare çıkarabilir. Romanya §u anda Amerika Reisicumhuru, karaya çık baliğ olan iki şehir büyük ve bir tek şe boğazlanna kadar borca girdiler. Bu se Paşayı huzuruna getirtti: Oğlunuzdaki sultanm, dedi, albnış hava malzemesini yenileştirmek maksa mamıştır. hir halini almışlardır. de hesaba katmak icab eder. Alman habeble sarayın üç senede üç milyon kese bin kese borcu varmış. Bu borc yapılır dile büyük gayretler sarfediyor. va endüstrisi çok sağlam teçhiz edilmiş(bugünkü rayicle yüz elli milyon lira) ken siz uyuyor muydunuz? Avrupa haricinde, Japonyanın kara tir; coğrafî bakımdan gayrimerkezî hale borcu çıktı. Bu da kâfi gelmiyormuş gibi Kaptan Paşa haberi olmadığını söy konulmuştur; tayyare ve motör fabnkası ve deniz tayyareleri sayısı 2,000 harb sultanların ve kadınefendilerin elmasları tayyaresine varmakta ve bu miktann lemek ve and içmek isteyince Hünkâr olmak üzere elli fabrikada elli bin ameBeyoğlu sarraflan elinde merhun kaldı. bağırdı: le çahştınyor; 1935 te 2000 tayyare çı 1937 sonunda yarı derecesinde tezyidi O zaman Boğaziçi cennetten bir nümune Senin yeminlerine inanılmaz. Scn karmıştır, 1931 de, ayda 250 tayyare mukarrer bulunmaktadır. idi. Hele mehtab geceleri denizin yüzü Amerika hava filoları hainsin. Bunu evveldenberi biliyordum. ve 500 motör çıkarıyor; tatbik ettiğı ıp seyrine doyulmaz bir şekil alıyordu. MaOnun için de seni sürgüne yollamıştun. tidaî madde ve teçhizat siyaseti sayesinAmerikada bahriyenin serviste 1000 lum a. En güzel mehtabı olan Bebek ve Geri getirdiğime pişmanım. Fakat aklmı de imalâtı harb zamanı imalâtı kadar ke tayyaresi vardır ve 100 tane bomBüyükdere koylandır. Halk gürnüş servi başına al, seni tepelerim. siftir; ağır yağlarla çalışan motör imalâ bardıman ve torpil tayyaresi daha seyri için bu koylara akın ederlerdi. GüVe sonra Âli Paşaya döndü: tındaki kesafet ve maden kömürile linyit sipariş etmiştir. Bunlar inşa edilmekmüş servi mazmunlan şairlere sermaye ten istihsal edilen muazzam neticeler, Al te bulunan 2 tayyare gemisi içindir Bu nasıl sadnazamlık?.. Dünya oldu, güzel şiirler söylendi. manyaya, mayi mahruk noktai nazarın ki, bu suretle Amerika tayyare gemileriharab oluyor. Senin umurunda değil. «îstanbulda böyle zevk ve saf a rüzgârdan hiç kimseye muhtac olmamağı fazla nin adedi 6 yı bulacaktır. Askerî tayyare Mührü elinden ahnm, seni koguveririm. ları esmeğe başlaymca ben de kendimi sile temin edecektir. kumandanlığı da 1,100 tayyareye sahib Bunu bil de gözünü dört aç. koruyamadım. Şairlikten vazgeçmiş ol Almanyada bugün mevcud bes hava bulunuyorsa da, bu miktann, üç sene Âli ve Mehmed Ali Paşalar, Hünkâduğum halde gümüş servi mazmunile şicıhk mektebinden, senede 750 zabit çı zarfında 2,300 harb tayyaresi daha ilânn bu atıp tutuşundan ürkmüşlerdi, süt irler söyliyerek şairlere ve mehtabcılara kıyor ki. bunlar, Göringin 5000 olarak vesi suretile tezyidi mukarrerdir. dökmüş kedi gibi önlerine bakıyorlardı. kanşmaktan geri kalamadım. Zendostlar tesbit ettiği zabit kadrosunu tamamhya Bütün bunlara 500 nakliye tayyare Abdülmecid, nikâhlan altında sultan buçoğalıp mahbublar azaldı. Sanki Lut caktır. Yedek hava zabitlerinin sayısı da sile, 500 spor ve turizm tayyaresini de lunan bütün paşaları istcdi ve onlara da kavmi yere battı. Kâğıdhane seyri zıyasüratle artmaktadır. ilâve edersek, Amerikanın 92,000 kiloşu ağır sözleri söyledi: de rağbet buldu. Gerek orada, gerek BeSovyet Rusya havacılığı metro genişlığinde arazi üzerindeki muh Kanlannız gece mehtablarda ge yazıd meydanında arabalara işaretle aşk Pipiça operetinden bir sahne Sovyet Rusya, Uzakşark filoları da telif şehirler arasında sefer yapan ticaret ziyorlarmış. Benim böyle sürtük ne kı Halk Opereti bu seneki kış temsille fazla mükemmel bir hale geldiğini diin yürütmek usulü hayli meydan aldı. dahil olduğu halde mecmuan 3,500 tay tayyarelerinin ehemmiyetini, bu tayyarezım, ne kızkardeşim var. Hepsini redde «Bu riizgâr Sultan Abdülmecidi de yareyi seferber edebilir. Bunların yan lerde istihdam edilen 900 pilotun, 7,000 rine Maksim Varyete Tiyatrosunda Zo kü temsilile isbat etmiştir. deceğim. Sizden de iğreniyorum. YaptıkDün ilk olarak matine saat 16 da baş çarptı. Âlemin şu değişikliği sırasında o lannız namusuma dokunuyor. sından fazlası ağır ve hafif bombardıman makinistın ve müstahdemin manasını an zo Dalmasm da iştirakile ve Pipica isimli Yunan operetile başlamıştır. Teessüsü lamıştır. Daha saat üçten itibaren salcn dahi kadınlardan bazılanna gönül kaptayyaresidir. Sovyet Rusya mıllî müda lamış oluruz. Babıaliden aynlırken saray kadınlangünündenberi hergün biraz daha inkişaf dolmuş ve bir müddet sonra bütün yer tırdı. Halkın haram yollardan yaptığı işfaa bütçesinin 14 milyar 800 milyon rubFransız hava ordusunun kuvveti nı sıkı bir teftiş altında tutmasını Cihan etmekte olan Operet, bu sene çok daha ler tutulmuştur. Matineye girmek istiyen lere o helâl caddesinden karıştı. Fakat lelik mecmu yekununun takriben yüzde Seraskeri diye anılagelen Rıza Paşaya Fransaya gelince, onun ana vatan kalabalık bir halk kütlesi geri dönmeğe kadınlarla fazla meşgul olduğundan za emretti. Bu, o güne kadar hiçbir vezire, onu hava bütçesini teşkil eder. Ve son topraklarında ve denizaşırı arazisinde yıflamağa başladı, Avrupadan kuvvet zamanlarda ağır bombardıman tayyare mevcud tayyarelerinin adedi takriben hendislerin icad kudretleri, tetkikat ve mecbur olmuştur. hiçbir devlet adamına verilmemiş biî salerinin takviye edilmesi lüzumu da teklif 1,300 dür. Buna 50,000 kilometroluk tecrübe şubelerinin faaliyeti de ötekiler Temsilde Zozo rumca konuşmakta, macunlan getirir oldu.» lâhiyetti. Rıza Paşa saray namusunu «Bu sarhoşluğun arkası pek a a çıktı. muhafaza etmek vazifesile mükellef tuedıimiştir. Sovyet Rusyada işliyen alt mesafe dahilinde seferler yapan 150 ti derecesinde mühimdir. şarkılan rumca söylemekte ve arasıra da .mış tayyare fabrikasında 40,000 amele caret tayyaresini, 1,300 ilâ 1,400 spor Tayyare endüstrisi, coğrafî bakımdan türkçe konuşmaktadır. Fakat eser sahne Hazinede ne para, ne itibar kaldı. Ay tulmuş bulunuyordu!.. çalışıyor; teçhizat son derece fazladır. ve turizm tayyaresini de ilâve etmek lâ gayrimerkezileştirilmiş teşkilât, endüstri ye o kadar güzel ve muvaffakiyetle kon lıklar verilemez oldu. Herkese hayret ve Cihan Seraskeri, herhangi bir devlet Esas itibarile tedafüî olarak vücude ge zımdır. Fransa hava ordusunun 1,000 yel seferberlik ile müterafık olmaz, işin muştur ki hiç rumca bilmiyenler dahi dehşet geldi.» aleyhine çizilecek bir harb plânı için beltirilen Sovyet tayyareleri, çok süratle ta tayyare daha ilâvesile takviyesi mukar • içine kırtasiye yavaşlıklan girerse, bu en Zozonun söylediklerini kolaylıkla anlaİşte bu vaziyette afallayıp kalanlann ki bu vazifenin verdiği ağırlığı duyma arruzî bir hava kuvveti haline gelmekte rerdir. Bu tayyareler, hemen ayni nisbet düstrinin millileştirilmesi bir maceradan maktadırlar. Çünkü sahnede rumca geçen başında Sultan Abdülmecid vardı. Bu mışü. Ne yapacağını, ne yapılmak lâzım dir. ler dahilinde ağır bombardıman tayyare ibaret kalır. Tayyarecilik sahasında mü pasajlar yerinde ve pek güzel bir şekilde âşık ve sarhoş Hünkâr, parasızlığın hu geleceğini bir türlü kestiremiyordu. tki, ttalyanın tayyare filoları leri, hafif avcı tayyareleri, istikşaf tay hendislerin ve teknisiyenlerin giriştikleri ayni sahnenin diğer artisti tarafından sule getirdiği sersemlikle etrafma göz üç ve hatta beş gece düşündü, güvendiği İtalyaya gelince, bu memleketin sahib yareleri olarak inşa edilmekte ve inşaatı amansız mücadele, yeniliklerin durmadan muhavere şeklinde türkçe tekrar edilmek gezdirince kendinin ve saraylılann nasıl kimselerle müşavereye girişti ve sonunda iriştikleri inkişaf, resmî idarelerin müda tedir. bir çıkmaza girmiş olduğunu anladı. Bir dâhiyane bir tedbir buldu. Bu, saray a olduğu 1900 tayyare'ik filonun üçte iki da hemen hemen bitmektedir. halesile akim bırakılmamahdır. TerakkiTiyatroyu tamamen dolduran kalaba şeyler yapmağa kalkıştı. İlk düşündüğü rabalannı zincirlerle birbirine bağlamak si büyük tayyarelerden mürekkebdir. AyHer tarafta modern hava ordulan, gitlık halk, temsili çok beğenmiş ve hemen iş, saray israfına nihayet vermekti. Bu ve zincirin iki ucunu kilidlemekri! nca yüz parça ticaret tayyaresi, bin ta gide artan bir hızla kuvvetleniyorlar. nin çaresi buradadır. Bu makaleyi neşreden gazete bazı her sahneyi sürekli alkışlarla ikişer üçer nun için güvendiğı adamlara emir verdi, ne de turizm tayyaresi vardır. 1934 Fransız tayyareciliği, topçunun, piyadeCihan Seraskeri düşündüğü şeyi yapsaray kadmlarının kimlere ve nerelere devletlerin hava kuvvetleri hakkmda §u defa tekrar ettirmiştir. 1935 teslihat programmda 1 70 ana vatan nin başlıca unsuru olmalıdır. Bugün ta tı, saray kadınlannın arabalara bmip te Operetin bu seneki bale heyeti d< borclu olduklannı tahkik ettirdi, bir deffilotillâsı ve 40 müstemleke filotillâsı Jer savvur edilebilen kesif bir hava muhare hulâsayı ilâve ediyor: mehtab safalanna çıkmamalan ıçn o a Tayyare çok güzel hazırlanmıştır. Hepsinin ses ter yapdırttı. O münasebetle kendi kız piş edilmiştir. Halihazırda, îtalyada ka besi, fazla miktarda efrad ve malzeme Tayyare mürettebatı kızkardeşlerinin, kadmlarının rabalan zincire vurdu. Abdülmeud de leri de güzeldir. Kıyafetler güzel intihab larmın, ra ve deniz bombardıman tayyarelerin istihlâk eden bir harbdir. Bir plânm ta 2,500 85,000 Sovyet Rusya yapılan işi beğendi, Rıza Paşaya «afe olunmuştur. Bale heyeti çok muvaffak mehtab safalannda, Kâğıdhane âlemle den mürekkeb olmak üzere 80 filotiilâ mam olması için, onun malzeme, iaşe, 2.320 ? Amerika 2,237 55,000 rinde gece gündüz dolaşıp dile düştük rih» dedi. Fakat ne Hünkâr, ne de Ci Büyük Brltanya olmaktadır. mevcuddur. yedek parça, mühimmat, maddei iptidahan Seraskeri, gece gezintilerine gönül 2,000 40,000 Fransa Pipiça operetinin şarkılan ve diğer lerini öğrendi. İtalyanm 1936 1937 normal hava iye stoku gibi noktai nazarlardan derin 2,200 26,000 Italya verrniş olan saray kadınlannın kira ara Hovarda hayatı geçirmeğe alışmış omüzik pasajları da pek güzeldir. Bir bütçesi bir milyar "sekiz yüz milyon lira hesablara istinad eder olması ile kaimdir. 1,600 25,000 Almanya baları getirterek gene diledikleri yere gi1,300 15,000 Jap>onya hayli kalabalık olan orkestra da çok iyi lan saraylılann elebaşısı Münıre Sultandır. Bir memleketin havacılıktaki kudreb debileceklerini ve gittiklerini düşuneme750 10,550 Romanya dı. Bu kadın, yeleklerindekı elmas düğ dir. hiç şüphe yok ki, evvelâ efradının maneîngiliz hava kuvvetleri 800 8,000 Lehistan di. Dünkü temsilde bütün arhstler mu meleri bile rehin koymuş, saraymı vere 600 6,600 îngiltere 900 parçası ana vatana mah vî kuvveti, gördüğü talimin derecesi, Çekoslovakya Kadın yüreğine ve dileğine zincir vu450 5,000 Yugoslavya vaffak olmuşlar ve çok takdir edilmiş siye alman eşya ile tıkabasa doldurmu sus olmak üzere 1300 parça tayyareye malzemenin miktarı ile ölçülür; fakat, 340 2,500 Belçika rulur mu hiç? lerdir. Artistlerimizi ve bilhassa kıvmetli ve kendini tamamile zevke, eğlenceye sahib bulunuyordu. 1935 senesinde ya bu askerî ihtiyacatm süratle tecdidi im 420 1,000 Felemenik M. TURHAN TAN vermişti. Abdülmecid Kızlarağasını bu kânı, fabrikalann istihsal kabiliyeti, mürejisör Lutfullahı tebrik edariz. İsviçre 125 1,600 pılan ilk bir program mucibince 1500 Hava teslihatı yarışı Salengronun cena Macar Kral Naibizesi dün mera nin İtalyaya yapasimle kaldırıldı cağı seyahat r Tarihten yapraklar Bütün devletler hava kuvvetlerini artırmak için durmadan çalışıyorlar Kırım harbinden sonra başlıyan sefahet devri Abdülmecidin kızları ve kızkardeşleri kendilerini zevk ve safaya vermişler, mehtab safalarında, Kâğıdhane âlemlerinde gece gündüz dolaşıyorlardı Dünyanın en büyük koprusu Halk Opereti temsillere basladı