22 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

22 tkinciteşrin 1936 CUMHURİYET Ispanya harbi beynelmi Îtalyan kıtaatı Habeşistanda bir mıntalel bir hâdise çıkarıyor ka daha işgal etti Almanya ve Italya Ispanya ihtilâlcileri lehine şiddetle harekete geçtiler IBaştarafı 1 inci sahifede] nınması, ingiliz gemilerile Ispanyol ge yolile îspanyaya gitmişlerdir. mileri arasında bir çarpışma vukuu tehlikesinin önüne geçecektir.» Madride kar yağıyor Daily Herald ise şöyle diyor: Londra 21 (Hususî) Madridde «Bütün bu meseled« ingilterenin esas kar yağmağa başladığından harekâtı düşüncesi, Barselondaki ingiliz tebaası harbiye tamamen durmuştur. Bugün 50 santim kadar kar yağmıştır. Sis yüziin nın emniyetidir. îngiltere, General Frankodan, Barselon limanının muhtemel den hava harbi de olmamıştır. bombardımanını evvelden bildirmesinı Madridde bitaraf mıntaka taleb etmiş bulunmaktadır.» Londra 21 (Hususî) îngiliz hüAlmanya, Ispanya işine filen kumetinin müracaati üzerine Madridde müdahale mi edecek? bir mil murabbalık bitaraf bir mıntaka Paris 21 (A.A.) Havas Ajan tesis edilmiştir. Madride yüz bin kilo bomba atıldı sının Berlin muhabiri bildiriyor: Berlinin iyi haber alan mehafili Al Madrid 21 (A.A.) Havas bU manyanın Burgos hükumeti lehine oladiriyor: rak ve faal bir surette müdahalesinden Cumhuriyet kuvvetleri diin Üniversi te mahallesini ve hastaneyi işgal ederek korkmaktadırlar. Estramadure cephesinde cüz'î terakki et Katalonya Devlet Reisinin Roma 21 (A.A.) Habeşistandan geIen haberlere göre, Gorenin cenubu şarkisinde bulunan Jurdo mmtakası da İtalyan kıt'aları tarafından işgal edilmiştir. Bu mıntakada zengin plâtin madenleri bulunduğu tahmin olunmaktadır. Muhtelif kolların Sudan hududu is tikametindeki yürüyüşleri hiçbir yerde ciddî bir mukavemetle karşılanmamıştır. Necaşinin muhafız alayı şeflerinden biri olan Cattar, Îtalyan otoritelerine teslim olmuştur. Roma 21 (A.A.) Giornale D'ltalia, Habeşistanın garb vilâyetleri valisi Ras Getaşunun Portsaidde vapura bindiğini ve ayni vapurda İtalya Müstemlekeler Nazırı M. Sessononun mevcud bulunduğunu anlaması üzerine kendisine müracaat ederek Italyaya itaat ettiğini bildirmiştir. Ras Getaşu bundan evvel Habeşistanın Paris elçiliğinde bulunmuştur. M. Sessono beraberinde Ras Seyum olduğu halde Habeşistandan ttalyaya dönmektedir. Londra 21 (A.A.) AdisAbabadaki tngiltere elçiliğinde şimdiye kadar kalmış olan Hind muhafızları müfrezesi ayın 25 inde Cibutiden Hindistana hare ket edecektir. Beyaz kitabın muhteviyatı [Baştarafı 1 inci sahlfedti kalliyetler hukuku ve Iskenderun mıntakasmdaki Türk ahaliye bahşedilecek garantiler ve kolaylıklar gibi muhtelif mesailden bahis bulunmaktadır. Bu mmlakanm statüsüne gelince, buraya hususî bir idare rejimi verileceği tasrih edilmiş tir.» Iskenderun ve Antakyaya hususî bir idare rejimi keyfiyetini aeas tutan Fransız notası, bundan sonra, Fransanın Suriyedeki vaziyetini izaha geçerek, Suriye mandaterliğinin Fransa hükumetine 25 nisan 1920 tarihinde verildiğini ve 24 temmuz 1922 tarihli manda muahede sinde sarahatle zikredildiği üzere, Fransanın Suriye ve Lübnanı istiklâle götür mek vazifesile tavzif edildiğini, mahallî muhtariyetlerin, vaziyetin müsaadesi nisbetinde inkişafını temin, bu iki devletin haricî münasebatını sevk ve idare, top raklarım zıyadan ve yabancı bir devlet murakabesi altma konulmaktan vikaye ve muhtelif ekalliyet unsurlannm serbestinkişafını temin gibi hususatın da uhdesine verildiğini tafsil ettikten sonra, 1921 itilâfnamesinin Iskenderun Sancağı hakkındaki hükümlerinin tatbikı maksadile Fransa tarafmdan alınan tedbirlerin manda muahedesi çerçevesine tamamen tetabuk ettiğini söylemektedir. muahedesinin 16 ncı maddesinde bu feragatin ancak Imparatorluktan ayni an ahali lehine yapıldığının musarrah olduğunu söylemektedir. Bu sarahate binaen, Fransa, Suriye üzerindeki hakimiyetine nihayet verir vermez, Türkiyenin şarta muallâk olarak terkettiği Iskenderun ve Antakya mıntakalan üzerindeki hakimiyete tevarüs edecek olan alâkadarlar ancak 1921 ve 1923 tarihli beynelmilel iki muahede ahkâmına göre, bu mıntakaların Türk ahalisi olabilir. Milletler Cemiyeti Konseyi, 24 tem muz 1922 tarihinde kabul ettiği manda muahedesinde ilk defa olarak Suriye ve Lübnandan bahsettiği sırada Iskenderun ve Antakya mıntakalannı sükutla geç mektedir. Bu sükut, mezkur mıntakaların Suriye ve Lübnan tabirinden haric tutulduğu şeklinde tefsir edilecek olursa 192! itilâfnamesi ahkâmına muvafık, aksi takdirde, bu itilâfnameye açıkça aykırıdır. hükümlerine istinaden, San Remo itilâfnamesinde, Suriye ile Mezopotamya muvakkaten müstakil devlet olarak tanınmış ve başlıca itilâf devletleri, Suriye mandaterliğine Fransayı, Mezopotamya ve Filistin mandaterliğine Büyük Britanyayı seçmişlerdir. 20 teşrinievvel 1921 tarihinde imza • lanan Ankara itilâfnamesinin 7 nci mad" desinde Iskenderun mıntakası için hususî bir idare rejimi ihdas edileceği ve bu mıntakada oturan Türk ırkından ahalinin kültürlerinin inkişafı için her türlü kolaylıklara mazhar bulunacaklan ve Türk dilinin, mezkur havalide resmî dil ma • hiyeti taşıyacağı musarrahtır. Mukabil notamızda mevzuu bahsolan hususî bayrak meselesi, Ankara itilâfnamesinde sarahaten mukayyeddir. Bundan maada, ayni itilâfname, Iskenderun limanında, Türk tebaasmın, Türk emvalinin ve Türk bayrağının, limandan istifade hususunda tam bir serbestiye malik ol duktan başka, memleket halkı ile müsavi muameleye mazhar bulunacaklarını da tasrih eylemektedir. Gene bu itilâfnamede, Türkiyeden gelecek veya Türkiyeye girecek olan malların transit muamelesine Türkiyeye bu hususlarda gösterilecek kolaylıklara, Türk gemilerinden alınacak rüsumun mahallî bayrağı hâmıl gemilerden alınan rüsumdan kat'iyyen farksız olacağma dair muhtelif hükümler mev • cuddur. Fransız murahhasının Türk heyeti murahhasasına hitab eden 20 teşrinievvel 1921 tarihli bir mektubunda da, Iskenderun mmtakasmın hususî idare rejimi münasebetile, Türk ekseriyetinin sakb bulunduğu mmtakalarda, idare memurlarr nm umumryetle Türk ırkından olacak • lan, Türk kültürünün inkişafı için her türlü kolaylıklardan istifade edecek mektebler açılacağı ve bu rejimin, keza Antakyaya ve 8 inci maddede gösterilen hattın cenubunda kalacak eski Adana vilâyeti aksamına da tatbik edileceği mezkurdur. Milletler Cemiyetinm, Suriye mandasını Fransaya tevdi eden karanna gelince, bu karar, Fransa hükumetine verdiğimiz mukabil notada da hakh olarak işaret edildiği veçhile, Iskenderun ve Antakya mıntakalannı, hakikaten sükutla geçiş " tirmektedir. Milletler Cemiyeti konwyî, başlıca itilâf devletlerinin, vaktile Osmanh İmparatorluğundan madud olan Suriye ve Lübnan arazisini, bu devletler tarafmdan tesbit edilecek hududlar dahilinde, man* dater bir devlete vermek hususunda mır tabık bulunduklannı ve bu mandaterliğin de, bu vazifeyi kabul eden Fransa Cumhuriyeti hükumetine tevdiinin, keza bu devletlerce mukarrer bulunduğunu nazan itibara alarak, Suriye ve Lübnan mandasını, Londrada 24 temmuz 1922 tarihinde imzalanan ve 29 eylul 1923 tarihinde mer'iyete giren 20 maddelik bir kararname ile Fransaya vermiştir. Bu kararnamenin birinci maddesi, mandater devletin, mandaıun meriyete gir diği tarihten itibaren üç sene zarfında Suriye ve Lübnan için organik bir statü vücude getireceğinden v« bunu tanzim ederken de, bu arazide oturan halkm hukuk, menafi ve arzulannı tamamen nazan itibara alacağmdan bâhis bulunmak tadır. Mandaterin, mahallî muhtariyet lere, hâdisatın müsaadesi nisbetinde müzahret edeceği de gene bu madde iktizasından bulunmaktadır. Ve nihayet, hükumetimizin verdiği notada mevzuu bahsolan ve Ankara itilâfnamesinin Lozan müzakeratı esnasında bir red veya münakaşa mevzuu teşkil etmediği musaddak bulunan General Pellenin mektubunda da, Lozan sulh muahedesinin, 20 teşrinievvel 1921 tarihinde Ankarada imzalanan Türk Fransız itilâfnamesi ahkâmını hiçbir suretle ihlâl etmediği ve bu itilâfnamenin bütün lâhikalarile birlikte tamamen meriyet mevkiinde bulunduğu beyan edilmektedir. Bu mektuba merbut resmî beyannamede de, General Pelle keyfiyeti Fransa hükumeti namına teyid etmektdir. Türkler lehine tanınmış haklar Mukabil notamız bundan sonra, Lo zan müzakeratı esnasında Ankara itilâfnamesine dair hiçbir münakaşa cereyan etmediği, bilâkis bu itilâfname ile merbutatının mer'iyetini tasdik eden mek tublar teati edildiği hatırlatılarak, bu itilâfname protokolunda, Iskeaıderun ve Antakya mıntakalan halkına Türk sancağını havi hususî bir bayrak verilmesi hakkında, Türk murahhası tarafından ileri sürülen talebden ve Fransız murahhasının, bu mıntaka halkına böyle bir hak verildiği takdirde bunun faydah olacağını takdir ettiği cihetle hükumeti metbuası nezdinde icab eden teşebbüsata tevesül vadinde bulunduğundan bahsedil • mektedir. Bu protokol, General Pellenin 24 temmuz 1923 tarihli mektubile tasdik eAidiğine ve mevzuubahis bayrak hakkında hiçbir red veya kaydi ihtiyatî mevcud bulunmadığına göre, bu nokta, o mıntaka Türkleri lehine olarak tanınmış bir hakkı mükteseb olması iktiza eylemektedir. Notamızda, bundan sonra, 1921 itilâfnamesinin Suriye namına hareket eden mandater Fransa tarafından imza edildiği iddiasına cevab olarak, Türkiyenin o tarihte Suriye mandasını ve bundan mütevellid hukuku tanımadıktan başka, Suriye ismile siyasî bir teşekkülün mevcudiyetini de tanımadığı, binaenaleyh, henüz gayrimevcud bir teşekkülün zımnî vekâletnamesine istinaden beynelmilel bir muahede akdini derpiş etmesine imkân bulunmadığı izah dilmektedir. Şu hale göre, Ankarada tesis edilen muhtariyet Suriye devleti çerçevesi dahilinde dcğil, Fransız otoritesi çerçevesi dahilinde te essüs etmiş olup, tam ve kâmil bir istiklâle doğru gitmesi mukadder bir muhtariyettir. tözleri mişlerdir. Toledo köprüsü cephesinde hükumel milis kuvvetleri ilerlemişlerdir. Fransız lar köprüsile Casa del Campa tarafla nnda hafif müsademeler olmuştur. Son günler zarfında asi tayyare kuvvetleri Madrid üezrine 100 bin kilodan fazla bomba atmışlardır. Ayni tayyareler dün şehre beyannameler atmışlar ve Madrid ahalisine Madrid bitaraf mıntakası hududlannı bildirmişlerdir. General Frankonun askerleri nehri geçiyorlar Cadiz 21 (A.A.) 30 bombar dıman ve 20 avcı tayyaresi Madrid hü kumet mevzilerini bombardıman etmiş lerdir. Mukavemet etmek istiyen hüku met tayyarelerindcn dördü düşürülmüştür. Madridden sonra tayyareler şehrin şimali garbî sayfiyelerile içinde barikat yapılmış olan bazı sokaklan ateş altma almışlardır. Franko kuvvetleri Manza Ciornale d'ltalia gazetesinin nares nehrini geçmeğe devam ve Suatra mühim bir yazın Caminos istikametinde terakki etmekteRoma 21 (A.A.) Havas Ajansı dirler. Montana kışlalan ateş içindedir. bildiriyor: Teslim olan Milisler «Ciornale d'ltalia» diyor ki: «Şurası bilinmelidir ki, îtalya, Is Paris 21 (A.A.) Havas Ajansı panyol topraklannda yeni bir Rus ıhtinın Aviladaki muhabiri Madrid cephe ,puwk;;birçok milis askerlerinin bilhassa lâli esasının yerleşmesine müsaade et ş.imdl istasyonu civarında asi kuvvetlere miyecektir. Avrupayı komünızmden müteslim olduklarını bildirmektedir. Bu mi dafaaya karar vermiş olan Almanya ve lisler, Franko tayyarelerinin son günler îtalya ve Asyada ayni kararı olan Jade Madride attıklan beyannameleri el ponya, böyle bir vaziyete seyirci kalmtlerinde sallıyarak tekmil teçhizatlarile a yacaklar ve Sovyetlerin böyle bir mütesi kuvvetlerin önüne gelmişlerdir. Bu mi caviz teşebbüsüne karşı harekete geçecek.lisler pek yakmdan kontrol edildikleıi lerdir.» Havas Ajansınm muhabiri bu hususiçin şimdiye kadar teslim olmakta oçk ta şu mütaleayı ilâve etmektedir: müşkülât çektiklerini ve karşı tarafa geçiyi haber alan Roma mehafili, Gior mek istiyen bazılannın bilâmerhamet ölnale d'Italianın bu makalesinin resmî bir dürüldüğünü söylemişlerdir. mahiyeti haiz olmadığı ve Italyanm ta AlmanyaniK General Franko kmdığı hattı hareketin hiç kimseyi teh nezdindeki ilk mümessili Berlîn 21 (Hususî) Alman hü did etmediği hakkında teminat vermekkumeti tarafmdan Burgos hükumeti nez tedir. Umumiyetle şu mütalea ileri süriil dinde ilk diplomatik mümessili olan General Falko jşküderlik vazifesine başlamak mektedir. üzere yakında Salamankaya gidecektir. Katalonyada bir komünist cumhuri yeti tesisi, ancak, Sovyet kuvvetlerinin Romada akisler Roma 21 (A.A.) îyi haber alan kütle halinde müdahalesi yolile kabil mehafilin kanaatine göre, Ispanyol me • dir. Bu takdirde ise ademi müdahale kosdesinin şimdiki şeklini ve ademi müda mitesi vaziyet almağa davet olunacağı hale komitesinin takındığı vaziyeti gözö gibi alâkadar bütün Akdeniz devletleri nünde tutan hükumet komiteden çekil de noktai nazarlannı ve alacaklan vazi mek niyetinde değidir. M. Edenin, Fran yeti bildirmeğe davet edileceklerdir. ko hükurnetinin Almanya ve îtalya taraRoma yanresmî mehafili, «vaziye fmdan tanınması hakkında sarfettiği ih tin bu realist görüşünün» bütün Avrupatiyatkâr sözler Romada müsaid bir tesir da gittikçe taraftar kazandığı ve bunun uyandırmıştır. Bu hususta ilâve edildiğine herhangi yeni bir ihtilâtın önüne geçecegöre îngiliz îtalyan müzakereleri nor ği fikrindedirler. mal bir şekilde devam etmekte olup, bu Hükumetçiler, asilerle anlaşmüzakerelerin mütekabil münasebetlerdemak istiyorlarmış ki gerginliğin izalesi ile neticelenmesi muhtemeldir. Daily Mail gazetesi yazıyor: «Madridin merkezine doğru baskın îngiltere her iki taraft larını sıklaştıran milliyetperverler karşımuharib tanıyor smda Ispanyol komünistleri arasında anLondra 21 (A.A.) D. N. B. a laşamamazlıklar başgöstermiştir. Müdafi jansının bildirdiğine göre, bu sabah ga kuvvetler karargâhında çok münakaşalı zeteleri umumiyetle İngiliz hükumetinin bir toplantı neticesinde azadan bazılan pek yakında İspanyada mücadele halin General Franko ile müzakerata girişilde bulunan iki tarafa «muharib» sıfatını mesi lüzumunu ileri sürdükleri haber yetanıyacağı fikrini ileri sürmektedirler. rilmektedir. Esir alınan bir komünist, Bununla beraber İngiliz hükumeti, halen ahiren anarşistlerin Başvekil Largo CaFranko hükumetile yapılmakta olan mü balleroyu kurşuna dizmek teşebbüsünde zakerelerin neticesini beklemekte oldu bulunduklarmı söylemiştir. Başvekil ğundan, daha kat'î kararını almış değil «son derece mühim» gizli bir konuşma dir. İki tarafa muharib taraf sıfatı veril için Valansiyadan kalkarak Benicarlo dikten sonra tabiatile İngilterenin liman köyüne gitmiştir. Burada Ispanya Cunv ablukası ve gemi taharriyatı hakkındaki hurreisi Azana ve Katalonya Cumhur ifttiraz kayidleri kendiliğinden sukut e reisi Kompanyse mülâki olacaktır. decektir. Daliy Telegraph bu hususta diyor ki: Amerika ordusunu ıslah «Hali harbin tanınmasına kadar, deediyor nizde sahilden üç mil mesafe dışında inVaşington 21 (A.A.) Harbiye Na giliz vapurları harb gemileri tarafmdan zın M. Woodring, 1937 senesi zarfında muhafaza edilecektir. Abluka takdirinde Amerika piyade ve topçu kuvvetlerini tatbik olunacak mufassal plân hatta şim ıslah ederek bunları en seri ve müte diden hazırlanmış bulunmaktadır.» harrik bir hale getireceğini söylemiştir. Morning Post diyor ki: İlk tecrübeler yalnız bir fırka üzerinde «Ispanyol limanlannm nezaret altmda yapılacaktır. M. Woodring, bu tecrübe bulundurulması plânınm tatbik edüebil neticesinde Amerika askerlik usulün mesine mümaneat eden birçok güçlükler de son derece cezrî değişiklikler yapıl ması lâzım geleceği mütaleasındadır. vardır. Diğer taraftan, hali harbin ta Barselon 21 (A.A.) Katalonya heyeti umumiyesi başkanı M. Company Fransız gazetecileri şerefine bir ziyafet vermiştir. Bu münasebetle bir nutuk söyliyen M. Company ezcümle demiştir ki: « Katalonya Fransanın bir deva mıdır. Katalonya için çok müşkül olan bu saatlerde, Fransızların bize sempatilerini ve ağabeyce nasihatlerini getirdıklerini unutmıyacağız. Siz de Büyük Har bin müthiş senelerinde Katalonyanın Fransız bayrağı altmda mücadele ede rek Cennanizme karşı kayduklannı u nutmıyacaksınız.» M. Company sözlerini şöyle bitirmiştir: « Istihbarat servislerimiz, nazizm tarafmdan mülhem ve Almanyada yapılmış olup Katalonyanın askerî kontroluna matuf bir plânın mevcudiyetini meydana çıkarmışlardır. Faslılar ayaklandı IBaftarafı 1 inct sahıfede] tiklâliyet vadettiğinden, Cezayir milli yetperverleri de Fransız Fası için is tiklâliyet istemektedirler. Paris 21 (A.A.) Fasta kâin Oran şehrinden bildirildiğine göre, cuma günü büyük camide namaz esnasında bir yerli, Fransız Fasınm istiklâlini istiyen bir beyanname okumak istemiş, fakat derhal tevkif edilmiştir. îstiklâl taraftarlarının cami önünde yapmıya teşebbüs ettikleri nümayiş polisler tarafmdan dağıtılmıştır. Fas, Rabat, Cassablanca ve Oudjida yerlileri arasında da kargaşalıklann çıktığı haber verilmektedir. Havas ajansına göre, bunlar, danışıkh ve evvelce tertib edilmiş, bir hareketin neticesidir. Beyrut 21 (A.A.) Havas ajansmın bildirdiğine göre, Trablus Şamın muhtelif küçük askerî karakollanna hücum etmiş olan yerli ahaliden mürekkeb bir grup, şehrin merkezî bir mahallesinde askerî kuvvetler tarafından muhasara altma alınmıştır. Her 'iki taraftan "ateş teati olunmuştur. Akşama doğru ihtilâlciler teslim olmak için otoritelere bir heyet yolladıklanndan hâdise kapan mıştır. Beyrutta dükkânlar açılmış ve şehirde tabiî hayat başlamıştır. Sancağtn ayrı bir muameleye tâbi olmanna imkân yokmus Mezkur notada, Suriyenin üç sene sonra kendi kendini idareye muktedir bir vaziyete gireceğini takdir eden Fransa nın Suriye ile malum muahedeyi akdettiği anlatılarak, bu müstakbel serbestiye istinaden, Suriye devletine tâbi bir Sancağın ayrı muameleye tâbi tutulmasına Fransa hükumetince imkân olmadığı, çünkü bu takdirde, üçüncü bir devlet daha ihdas etmek gibi bir vaziyet hasıl olacağı söylenmekte, bu vaziyetin, Suriye nin parçalanması manasını ifade edeceği, halbuki Fransanın, Suriye devletini böyle bir ihtimale karşı tahtı temine almakla hassaten mükellef bulunduğu ileri sü rülmektedir. Trablus Şamda Fransızlara göre 1921 itilâfımn mânası Dr. Şahtın ziyaretinin akisleri Times gazetesinin Istanbul muhabiri 17/11/936 tarihile gazetesine çektiği telgrafta diyor ki: İyi malumat alan mehafil, doktor Şahtın Ankara seyahatinde ikinci beş senelik plânında Türkiyeden Almanya hesabına menafi temininden, esas ga yenin Türkiye iktısadiyatında gitgide kuvvet bulan İngiliz tesirlerini izale ve mümkün olduğu takdirde Türkiyeyi, Almanyanm Türk mallarını daha ko laylıkla mübayaa etmesini temin zım mnda parasını düşürmeğe ikna oldu ğunu söylüyorlar. Her iki cephede de Dr. Şahtın mu vaffakiyet ihtimalleri çok azdır. Baş vekil İsmet İnönünün muhtelif vesile lerle Türkij'enin parasını düşürmiyeceğini söylemiş bulunması ve son zamanlarda İngiliz firmaları mümessillerinin Ankarayı ziyaretlerini sıklaştırarak şimdiye kadar İngiliz lirası üzerine tediyatm güçlüğü yüzünden Türkiyenin sınaî inkişafma iştirak edemiyen firmaların ve bilhassa bunlar arasmda elektrik işlerile Ereğli ve Mersin limanla rının inşası için Türk hükumetine tekliflerde bulunan Metropolitan Vickers Electricol Company adlı elektrik şir ketinin de faaliyete geçmiş bulunması, Alman îktısad Nazırının muvaffakiyet ümidlerini daraltan amiller arasında zikrolunabilir. Fransız notası, bundan sonra, gene 1921 tarihli itilâfnamenin Iskenderun mıntakasına hususî bir idare statüsü verileceğinden bahis 7 nci maddesine nakli kelâm ederek, bu maddenin, siyasî bir statüden kat'iyyen bahsetmediğini, Sancak ahalisi için, Suriye halkından ayn bir şekilde kendi kendini idare hakkmı tanımadığını, Ankara itilâfnamesinde, Is kenderun meselesinin, idarî bir muhtariyet ihdası, dil ve kültür serbestilerinin himayesi esaslan dahilinde mevzuu bahsedildiğini zikreylemekte ve 1921 itilâf namesi mucibince Sancağa bahşedilmiş bulunan imtiyazlara dokunulmıyacağı sarahatle takarrür ettiğine göre Suriyeye 1921 ve 1923 tarihli muahedelerin istiklâl verilmesi keyfiyetinin endişe ve nısfet ve adalet dairesinde tatbikı, Türrecek hiçbir maıhiyet taşımadığını iddia kiye tarafından Iskenderun ve Antakya eylemektedir. mıntakalan üzerinde kendisine hiçbir hak tanınmamış olan Suriyenin inkısamı gibi Fransanın notasına telâkki edilemez. verdiğimiz cevab Fransa hükumetinin bu notasına ver diğimiz mukabil cevab, Paris Elçimiz Suad Davaz tarafından, malum olduğu üzere 17 teşrinisani 936 tarihinde Fransa Hariciye Nezaretine tevdi edilmişti. Hükumetimiz, bu cevabî notada, Fran sız notasının ileri sürdüğü noktalara yegân yegân mukabele ve Türk tezini, çok kuvvetli sebeblere istinad ederek müdafaa' eylemiştir. Fransız notasının işhad ettiği muhtelif muahed«lerin ve itilâfnamelerin hakikî mana ve kuvvetlerini tahlil ederek notaya madde madde cevab teşkil eden mukabil notamız Milletler Cemiyeti paktını da ihtiva eden Versay muahedesinin akdi tarihinde, Suriyedeki vaziyetin, bugün mevzuubahis hâdise üzerinde hiçbir hukukî netice tevlid etmiyecek bir mahiyeti haiz bulunmakta olduğunu izah ettikten sonra, evvelâ San Remo itilâfnamesini zikrederek, itilâf devletleri arasında akdedilen o muahede ile Fransaya verilen manda her nekadar «Suriye» tabirile ifade edilen bir kısım araziye aid bulunuyor idise de, o tarihte Türkiyeden aynlacak olan arazinin, hukukan henüz malum bile bulunmadığına göre, bu «Suriye» tabirinin mutlak bir tahdid ifade edemiyeceğini izah eylemektedir. Fransa muahedelere riayet etmezse Notamız, nihayet Fransa hükumetininj harekâtını muahedeler ahkâmile telif etmediği takdirde, Türkiyenin, kendisi ni, mevcud itilâfnamelerin heyeti umumiyesile gayrimukayyed telâkki etmek mecburiyetinde kalacağını, o zaman, iki memleketi ayıracak olan hudud hattını, tarafeynin muvafakatile tesbiti icab cdeceğine göre, ancak bu takdirde Suriye murahhaslarile yeni müzakerata girişmenin derpiş edilebileceğini beyan etmektedir. Gerek Fransız notasının işhad ettiği, gerek mukabil notamızın, ahkâmını tahljl ve şümul derecelerini tasrih eylediği muhtelif muahedelere ve itilâfnamelere gelince, bunlar, yukarıda da saydığımız gibi, Milletler Cemiyeti Paktının 22 nci maddesi, San Remo itilâfnamesi, 1921 Türk Fransız itilâfı, Fransaya manda terlik veren muahede ve Lozan muahedesinin Suriyeye taalluk eden maddeleridir. Milletler Cemiyeti Paktmın 22 nci maddesinin esası, evvelce idaresi altında bulunduklan devletlerin hakimiyetinden, harbin neticesinde ayrılan müstemleke lerde ve arazide sakin olup, henüz kendi kendilerini idareye muktedir bulunmıyan milletleri, inkişaf etmiş milletlerin vesa yeti altma koymaktır. Bu vâsi milletler, mandaterlik vazifesini Milletler Cemi yeti namına ifa edeceklerdir. İşte bu maddede, evvelce Osmanlı î n r paratorluğuna dahil bulunan bazı cami* alann, muvakkaten müstakil milletler gibi yaşıyabilecek bir inkişaf derecesine vardıklan, şu şartla ki, kendi kendilerini idare edebilecek hale gelinciye kadar, bir mandaterin irşad ve yardımlan dairesinde sevk ve idare edilmeleri lâzım geldiği izah olunmakta ve mandater intihabında da camiaların reyine müracaat oluna cağı kaydedilmektedir. Bir haftada yakalanan kaçakçı ve kaçak eşya Ankara 21 (A.A.) Geçen bir hafta içinde gümrük muhafaza örgütü, dördü ölü, biri yaralı 58 kaçakçı, 2166 kilo gümrük kaçağı, 944 kilo inhisar kaçağı, 39 gram eroin, 9 gram esrar, 206 şişe toz kininle 82 kaçakçı hayvanı ele ge çirmiştir. • !•!• Antakyada vaziyet hâlâ düzelmedi Adana 21 (Hususî muhabirimiz den) Antakyadan aldığım son haberlere göre Fransızlann tazyik siyasetinde aslâ bir değişiklik yoktur. M. Doryonun Abdülgani Türkmene yaptığı ziyarelte nafyedilmiş olan Türklerin serbest bırakılacaklanna dair verdiği teminata rağmen bu hususta bir şey yapılmamıştır. Yurdlarını terketmek mecburiyetinde kalan münevver Türkler henüz yurdlarına dönememektedirler. Amerikanın yenî Sovyet Rusya elçisi Ankara itilâfnamesine göre Nevyork 21 (A.A.) Royter ajansı bildiriyor: Vaşingtonun meşbur hukuk adamla rından M. Jozef Davis, Amerikanın Moskova büyük elçiliğine tayin edil miştir, Iran Yunanistan ticaret muahedesi Atina 21 (Hususî) İran ve Yuna nistan hükumetleri arasında yapılacak yeni bir ticaret muahedesi müzakere lerinl yapacak olan Yunan heyeti yarm buradan Tahrana hareket edecektir. Fransız notasının «tahdidi hudud» adile zikrettiği Ankara itilâfnamesine gelince, notamız, bu ititlâfm imzası tarihinde, şarkta, Türkiyeden aynlmış arazide Suriye devleti diye siyasî bir teşkkül mevcud bulunmadığını ve Türkiyenin, Fransa ile yaptığı müzakereler netice sinde ve bunlara kat'î ve hukukî bir şekil veren Lozan muahedesi mucibince, bu iki vesikanm tayin ettiği hattın cenubunda kâin bir kısım araziyi şartsız olarak, diğer bir kısmını da bu vesaikte zikredilen şekiller ve şartlar dahilinde terkettiğini hatırlattıktan sonra Lozan Yeni Gün gazetesinin de henüz intişanna müsaade edilmediği gibi sahibleri ve muharrirlerinin de henüz Antakyaya dönmelerine müsaade edilmemiştir. H a leb hâdiseleri hakkında yeni malumat aMilletler Cemiyeti paktının bu umumî lmamamıştır.