28 Ağustos 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN t not saMfedeı Tenl gSâManma yanşı. 3 İBcfi sahifede: Sinoirf çozülen kah raman M. F. T. 6 ncı sahifede: Balkan festivaE yann gece Taksimde başlıyor, Suikasd muhafcemesinin meraklı safhalan. flt JJ1C ÎSTANBUL CAĞALOĞLU S3yiî 4 4 lu Ttelgraî ?a mektub adred: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusö: fstanbnl, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrir heyetl: 24298 İdare ve matbaa kumlle Matbaacüık ve Neşriyat Şİrkeü 24299 . 24290 umhuri KEMALİZ Yazan: Tekin Alp Cuma 28 Agustos 1936 Tfirk inkılâbı hakkında şimdij J kadar yazılmış eserlerin en mukeni melidir. Fransız parlâmentosu rei Herriot ve doktor Koprülü Fuad eser için birer mukaddeme yazmışlardır. Her gencin elinde bir tane bulnnmalıdır. Kurultayda üç mühim tez Bogazlar mukavelesi Romanya hükumeti de tasdik etti Bükreş 27 (Hususî) Romanya Kralı Karol, geçen ay Montröde imzalanan yeni Bogazlar mukavelesini tasdik etmiştir. Tasdikname, mukavele ahkâmı mucibince Fransa arşivlerine konulmak üzere Parise gönderilmiştir. İhtilâlciler Malaga kapılarında • Ispanyadaki harb bütün şiddetile devam ediyor Katalonyada işe başlıyan halk mah kemeleri bir asi generalle bir mira layı ve bir meb'usu kurşuna dizdirdi Terfi eden kumandanlar Askerî terfi listesi tasdiktan cıkmak üzere Atatürk, büyük fair Abdülhak Hâmid ve lbrahim Necmi Dilmenle, iki celse aratı konufurken.» Ankara 27 (Te lefonla) Yüksek tasdıka arzedilmek üzere Istanbula gön derilen askerî terfi listesi henüz buraya gelmemiştir. Söylendiğine göre Korgeneral A sım Gündüz, Or General Mola Burgos erkâmharbiyesinde, cepheye giden generalliğe; Tüm generallerden Ke askerlerin elini nkıyor rameddin, Muzaf Orgeneralliğe terji Seville 27 (A.A.) Nasyonalist kumet askeri, nasyonalistlerle birleşmişfer ve Galib Kor eden Asım Gündüz kuvvetler, Malagaya şiddetle taarruz et tir. generalliğe, albaylardan Feyzi ve dok mektedirler. Bu kuvvetler, daha şimdi Rio Tinto rrtaden amelesinin teslim [Arkası Sa. 6 sutun 6 da] den şehrin bir varoşunu işgal etmişlerdir. olduklan ve bütün Huelva eyaletini ihMalaganın teslim olmakta gecikmiyeceği tilâlcilere bıraktıklan haberi teeyyüd ettahmin olunmaktadır. mektir. Cordoba eyaletinde 1000 kadar hü [Aricası Sa. 6 sutun 5 £el Büyük taarruza aid Bazı hatıralar n dört yıl önce bugün Türk ' Başkumandanı Gazi Mustafa Kemal, üç gündenberi Afyon Karahisan etrafında taarruza sevkettiğı ordusunun başında, tıpkı müspet neticesi kendısince malum bir şatranc oyunu oynar gibi, sıkı bir idare ile hedefine doğru sürat ve kat'iyetle ılerilerken Türkiye Büyük Mıllet Meclisı Başkanlığma üçüncü defa olarak bizzat kendisinin imlâ ve imza ettiği şu telgraf raporu gönderiyordu: « Taarruzumuz her noktada muvaffakiyetîe ileriliyor, Bir kısım kuvvetlerimiz, düşmanın daha «.imaldeki diğer kuvvetlerile irtibat peyda edebilmesini meneden hareketlerini ikmal etmek üzere bulunuyor. Bu maksadla Eskişehir garbindeki kıtaahmız vazifelerini çok müessir olarak ifa etmişlerdir. Düşmanın mukarrer ve muhakkak olan Imhası üzerinde yürüyoruz.» Gazi Başkumandanın bizzat Meclisi vaziyetten haberdar etmek maksadile gönderdiği bu telgraf raporlann adedi beş veya altı tanedir. İlki taarruzun başladığını ve bunun maksadı artık burada düşmanın imha edilmesi olduğunu bildiriyor, diğerlerinde hep bu maksada doğru nasıl muvaffakiyetlerle yürünüldüğü hep ayni kuvvetli ve kat'î imanh ifadelerle yazıldıktan sonra nihayet sonuncusu zaferin tekmil haberini veriyordu. Hatta biraz acıklı tafsilâtla. Gazi Başkumandanın Kızıltaş deresi başından verdiği son telgrafname can hevlile o dere içine dalmış, ilerisi kesik, kendisi ağırhklan içinde tortop kalmış düşman ordusunun nihayet ne feci bir çıkmaza düjmüş olduğunu olanca fecaatile tasvir ediyordu. Taarruz tam muvaffakiyetle nihayete ermiş, artık düşman ordusu mahvedilmişti., * * * Ecnebi dil alimlerînin düştükleri hatalar İsmail Müştak Mayakon misallerle bunu isbat ettikten sonra Güneş Dil teorisinin bu yanlış metodlarla da mücadele edeceğini söyledi Sovyet donanması Baltık denizinde manevnı ^yapıyor Tallin 27 (A.A.) Finlandiya ltorfezinde, Narva civannda Sovyetler Birliğintn Baltık denizaltı filosunun menavraları başlamıştır. Küçük san'atlar sergisi Iktısad Vekâleti fevkalâde tedbirler aldı, muvaffak olanlara mükâfat verilecek Aile sanayü ve küçük san'atlar için bir teşvik vesilesi olmak ve bu nevi sanayiin himaye ve ihyası için alınacak tedbirlerin tayinine hizmet eylemek üzere Iktısad Vekâleti tarafından Ankarada 29 teşrinievvelde açılacak elişleri sergisi hazırlıklanna devam olunmaktadiT. Serginin muvaffakiyetle başanlması için daimî ve salâhiyetli bir komite Mı'inKa Munha Sergımn muvaffakıyeti müsteşan Faık Kurdoğ luğunun reisliği altınd ikinci reis Sanayi umu direktörü Reşad, İsta bul Ticaret ve Sanaj Odası reisi Mıthat, Tür kofis merkez dırektörif Akil Gün, Sergıler fahrî müşaviri Salâhaddm Refik ve hazine müzesı direktörü Tahsinden mürekkebdir. Elişleri sergisine aid ışlerin büyük bir kısmı İstanbuldan tedarik edi leceğine nazaran komite lş Bankasınm yıldönümü Naim Onat ve İsmail Müştak Mayakon tezierini izah ederlerken Üçüncü Türk Dili Kurultayı dördün* cü toplantısmı dün, Büyük Şef Atatür kün yüksek huzurlan ve Maarif Vekili Saffet Arıkanın başkanhğında yaptı. Sekreterlik yerlerini Zerin Dilmen ile Faik Reşid işgal ediyorlardı. Saat tam 14 te başkan celsenin açıl dığını söyledi. Kürsiye evvelâ lbrahim Necmi Dilmen çıktı, bugün 27 ağustosta Kopenhağda bir lengüstik kongrenin açılîş Bankasınm 13 üncü yıldönümü müdığını bildirerek dedi ki: nasebetile evvelki gece Taksim bahçe « Biz burada Kurultayımızla msşgul olduğumuzdan bu dil kongreilne biz sinde bir balo verilmiştir. Bu baloyu [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] Cumhurreisi Atatürk te teşrif buyurmuşrur. Balo sabaha kadar devam etmiş ve çok eğlenceli olmuştur. Atatürk, bankanın balosunu teşrif ettiler Pariste siyasî bir hadise Berlin ve Pariste bu mülâkatlardan mühim siyasî neticeler çıkacağı kanaati var için Komünistler, M. Şahta gösterilen samimiyet için hükumeti tenkid ettiler sıran bu işle iştigal edeazasmdan Akil Gün vc Celâl Bayar cek ve lâzım gelen teşviklerde bulu Salâhaddin Refık eylul sonuna kadar îş Bankasınm yıldönümü dolayısile narak vaziyetin icabma göre tedbirler Istanbulda faaliyetlerine devam edecek [Arkast Sa. 4 sütun 4 te] banka erkânı tarafından Atatürke bir ta lacak olan bu komite Iktısad Vekâleti lerdir. zim telgrafı çekilmiş, Atatürk te bu tel IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIII'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIllllllililllilllMlllllllllllHlllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllll lArkast Sa. 7 sütun 4 te] Atatür kün tş Bankasına iltifatları Yalan bir haber Staline atfedilen beyanat asılsız Bir Amerika gazetesinin verdiği haber tekzib edildi ••».„ Afyon Dumlupınar harbinde Gazi Başkumandanın tatbik ve bizzat takib ve İntac eylediği imha plânı, kendisinin Başkumandanlığı kabul ederek ordulann idaresni bizzat kendi eline aldığı zaman millete vermiş olduğu açık bir sözün mabadidir. Bu 1921 senesi temmuzu içinde idi. Afyon Karahisarla Eskişehir düşerek düşman Sakaryaya doğru ilerilemekte idi, ve düşman Başkumandanınm alenî iddiasına göre artık onun elini kolunu sallıyarak Ankaraya girmesi işten bile değildi. Tam bu sırada Türk ordulan Başkumandanlığmı bizzat kendi eline almış olan Mustafa Kemal, bu hâdiseyi millete bildiren beyannamesinde: « Düşmanı vatanm harimi ismetinde boğacağım!.» Demişti. Sakarya zaferi büyüklükte Dumlupmarla omuz öpüşüyor. Belki o M. Blum bundan daha büyüktür. Hakikatte DumParis 27 (A.A.) M. SchacKta lupmar Sakaryanm bizzarure biraz geç Pariste yapılan kabul münasebetile ko kalmış bir mabadinden başka birşey de münist fırkası umumî sekreteri M. Ma gildir. Dumlupınarda olan belki bir yıl urice Thaurez, Başvekil M. Bluma yazönce Sakaryada olacaktı. Fakat ne yamış olduğu mektubda bilhassa diyor ki: parsm ki Sakaryada mağlub ve ricate ic«M. Hitlerin silâh yanşını tacil etmek bar edilen düşmanı takib edecek kâfi mü suretile dünya sulhunu ve Fransanm emhimmatımız yoktu... Bir sene bu noksanı niyetini tehdid etmekte olduğu bir sırada ikmal etmek için bekledik. M. Schacht hakkında hususî ihtiramatta Bekledik te noksanı ikmal ettik mi? bulunmak milletimizin vakanna ve sulh YUNUS NADÎ davasma uygun düşmez.» Thorezm yolladığı bir mektuba çevabj lArkan Sa, 3 sütun 3 Ul j Büyük Avrupa Anketi Yazan : Peyami Safa 7 Cumhuriyetin • ••« nlr •• Pariste gezintiler Sinirli ve uykusuz §ehir Avrupa kahvesi ne demektir? Avrupa lugatinde tenhanın manası Etoile meydanının muhasarası Bir gazete müvezzii ne diyor? Geceleri bir saniye bile gözünü kırpmıyan sinirli ve uykusuz Pariste yatak diye bir nevi eşya ve yatmak diye bir nevi hâdise olduğuna inanmak zorcadır: Monmartre ve Monparnassedaki kahvelerin içi, dışı, geceyanlanndan sabahlara kadar, yatağı mezar ve yatmayı gömülmek sanan, uyku ve ev kaçkını büyük bir kalabahkla dolup taşar. Bizim Beyoğlu caddesinin bomboş olduğu ve köşebaşlannda uyuz bir köpekle bir dilenciye, pastacılarda masanm mermerine başını dayamış sabahçı birkaç delikanlıdan, yahud da mahallebicilerde iki yanağının oyuklannı bir avuç pudra ile bile dolduramamış, gözerinin kenarlanndaki ağlama yırüklarmı bir tulum sürme ile bile kapaZafer tahı altınd a Meçhul Asker tamamış üç dört zavallı kadmdan, arabalArkası Sa. 7 sütun 1 de] mezart Londra 27 (A. A.) Dün Eve ning News, tara fmdan neşrolunan haber dolayısile Royter ajansının Moskova muhabi rinden alıaan bir telgrafnamede Sov yet makamatının M. Stalinle GeneM. Şaht ral Voroşilof ve veren Başbakan M. Blum gerek bizzat M. Stalin Tokhatchewskinin kendisinin gerek hükumet azasmdan 4 orduya hitaben radyo ile nutuklar söyarkadaşının Fransa millî bankasında Dr. [Arkast Sa. 6 sütun 6 da] Schacht ile görüşmüş olduklannı teyid eylemiştir. M. Blum bu cevabmda, ezcümle de miştir ki: ' «Bu mülâkatın, Fransız mületînin şe Bursa 27 (Hususî) tstanbuldan gerefile mütenasib olmıyacağı ve sulh ese lerek burada bazı kimselere komünistrine bir hizmet teşkil etmiyeceği hakkın lik telkinatında ve tahrikâtta bulunan da şüpheler izhar ediyorsunuz. Ben, si doktor Hikmet, eczacı Vaşıf, Hasan Ali Urkası Sa. 5 sütun 3 tel tevkil edılmijlerdiıv Bursada tevkif edilen komünistler