22 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

CUMHURÎYET 22 Mayıs 1936 Harb ilâhını korkutan silâh: tayyare! Tayyare korkusu olmasaydı, son buhranlar, 1914 te olduğu gibi, mutlaka harb ile neticelenirdi Izmirde Olimpiyad seçmeleri maçları îzmir 20 (Hususî) Muhtelitimiz, Olimpiyad seçmeleri için dün morlar, beyazlar adı verilen iki takım halinde ça lışmağa başladı ve beyazlar, ilk karşı laşmada çok güzel bir oyunla morları 9 1 gibi büyük bir farkla yendiler. Beyazların muhacim hattı İbrahim (K. S. K.), Said (A. O.), Vehab ( A ) , Fuad (G. T . ) , Hakkı (A) dan teşek kül etmişti. Müdafaa da çok kuvvetli ve isabetli idi. İlk devre 5 1 neticelendi. Beyazlar ikinci devrede 4 gol daha çıkardılar. Üç ortanm anlaşması çok iyi idi. Oyunun devamınca her iki takımda çok az tadılât yapıldı. Öyle tahmin edilebilir ki, ihtiyat oyuncular sarfınazar, îstanbulda çıkacak olan Izmir kadrosu şudur: Kalede ya Cemil veya Mahmud, müdafiler Fethi ve Zihni, haf Enver, ya hud Ismail, Hakkı, Adnan, muhacimler ibrahim, Said, Vehab, Fuad, Hakkı. İhtiyat oyunculardan Cemil, Bucadan Ismail, Altaydan Basri olabilir. Türk düşmanlığı bukadar olur! Bir Ermeni aktris, bir Birçok yerlerde zengin linyit ve krom damarları Turk olduruyorum dıye bulundu. Müreftedeki petrol sonda jları çok ümidli... artisti bıçakladı Maden arama faaliyeti iyi semereler veriyor Evet, tayyare harb ilâhını korkutan | lan her bomba mutlaka bir hedefe vurabir silâhtır. O harb ilâhı ki ne Allahtan, caktır. Insan, şehir, kasaba, köy, orman, ne şeytandan korkmıyan bir ifrittir: yal çiftlik, tarla, bağ, bahçe, demiryolu, fabnız tayyareden korkar. Filvaki, eğer tay rika, köprü, depo, bend, gemi, duba, neyare korkusu olmasaydı, Avrupa dev hir, kanal, elektrik santralı, maden ocaletleri, son buhranlarda 1914 yazında ol ğı, gazhane, hayvan sürüsü, harman, her duğu gibi hemen birbirlerinin gırtlağına şey onun için mükemmel bir hedeftir. sanlırlardı. Fakat, her yere yetişen tayGeçen sene ilkbaharda, Almanyada yare, azgın cengâverlik ateşlerinin üstü binlerce kilometroluk uçuşlar yaptım. ne soğuk su döküyor. Ren kıyılannın üstünden geçtim. Bu rada, hiç bir bomba boşa gitmez. TayGünün birinde, herhangi bir deliliğin Avrupayı kana boyaması ihtimali, büsbü yareci gözünü kapayıp atsa da bombası tün ortadan kalkmış olmamakla beraber, mutlaka zarar verecek bir medeniyet esetayyare silâhının harb korkusunu bir ri, bir insan emeği, bir servet parçası bukelime oyunu yaparak biribirine zıd her acaktır. Bütün Ren havzası, binlerce kiiki sözü de kullanabiliriz çoğalttığı ve Iometro genişliğinde kocaman bir şehirazalttığı muhakkaktır. Filvaki, tayyare dir. Otomobille, motörbotla ve bilhassa sayesinde harbden korku artmış ve böy tayyare ile yaptığımız gezintilerde gördük ki, kocaman Ren mmtakasının en boş lece de harb korkusu azalmıştır. yerleri bile bizim Erenköy taraflan kadar Bu korku olmasaydı Ingiltere, Habeşistana saldırdığı zaman Italyaya «dur!» sık ve biribirlerile aralan hiç kesilmiyen demekten asla çekinmezdi. Bu korku ol köyler, kasabalar, şehirlerle doludur. 17 masaydı, Fransa, Alman ordusu Ren milyon insanın üstüste oturduğu bu memgayriaskerî mıntakasına girdiği zaman, leketi bombalanmaktan korumanın im 1919 danberi bir kaç defa yaptığı gibi, kânı yoktur. Onun içindir ki, harb deyince, Alman milleti bu mamurelerin bir kaç hemen hududu geçerdi. Gün geçtikçe tayyare silâhı tekâmül gün, bir kaç hafta içinde harabe haline ediyor ve Avrupa kıt'ası da gittikçe kü gelebileceğini düşünüyor ve böylece tayçülüyor. Her zaman söylediğimiz bir sö yare, harb ilâhını korkutuyor. *** zü tekrar edebiliriz: Tayyare, zaman, mesafe, hudud tanımaz. Çelik karlal bu mefhumlan yok etmiştir. Ingiltere eskiden adalanna kurulmuş, kuvvetli donanması sayesinde her türlü tehlikeden uzak ya şıyan bir deniz devleti idi .Şimdi, tay yare, İngiltereyi Avrupa kıt'asına sımsıkı bağlamıştır. Büyük Britanya adasınm Avrupa karasmdan ayrı gaynsı yoktur. Aradaki deniz, bazı yerlerde geniş, bazı yerlerde dar bir nehirden başka bir şey değildir. Daha, 1909 da Bleriot'nun tayyaresi ilk defa Manşı geçtiği gün, | Ingiltere adalığını kaybetmişti. Alman havacılığı harb yıllannda, Londraya savurduğu bombalarla bu davayı ispat etti. îngiltere, tayyarenin, Ingiliz adaları nm infiradmı ortadan kaldırdığını görmüş ve anlamış olduğu içindir ki, Ingiliz t 1 Başvekili Baldvin, geçen yıl, Ingiltere hududlarınin artık Renden başladığmı söylemişti. Bugün Rende, yann Tuna Ve Vistülde, öbür gün Amerika kıyıla nnda... 1936 Ingilteresinin 1914 îngilteresi gibi, harbden pervasız olmayışının en mühim sebebi tayyare korkusudur. İngilizler bir tarafta harb olurken diğer tarafta smokinlerini giyip rahat rahat akşam yemeği yiyemiyeceklerine emniyet getirmişlerdir ve böylece tayyare, harb ilâhını korkutmuştur. ** * Alman Hava Nazın, Fransızlann 250 milyon Türk lirasına yakm para sarfe derek yapfcklan meşhur tahkimattan bahsederken: Fransızlar beyhude zahmet ve masraf ediyorlar; bu tahkimatın üstünden aşacağız! demiş, Fransız Generali Nissel de bu sözlere şu cevabı vermiştir: Paris, hududa Berlinden daha yakmdır amma, Ren kıyılannda bomfe*îanacak büyük şehir mi yok? Görüyorsunuz ki, generaller artık piyade, süvari, topçu, hatta tanklarla değil, tayyarelerle biribirlerini tehdid ediyorlar ve bu tehdid müessir oluyor. Çünkü uçak deyince herkesin beti benzi uçuyor. Derileri içlerinden dışanya renk vermiyen kara Habeşleri bile, en çok yıldıran silâh tayyare oldu. Tankların arkaüstü devrilmiş kaplumbağa vaziyetine düştükleri Habeş dağlan ve uçurumlan arasında, Raslann peşini bırakmıyan, on•"£°l kurşunu, bomba ve yıldıran Alman Fransız hududunda, dünyanın bir mislini daha görmediği 200 kilometro boyunda, yeni bir Seddi Çin, fakat toprağın üstünde yükselen değil, toprağm altında gömülü Seddi Çin uzanıp gidiyor. Bu, 20 ilâ 100 metro derinliğinde bir yeraltı kalesidir. Her tarafı beton ve çeliktir. Hiç bir mermiden, hiçbir bombadan, sinsi bir yılan gibi her yere giren zehirli gazden bile korkusu yoktur. Bu tahkimat manzumesi bugün 5,5 tnilyonluk, yann 10 milyonluk Alman ordusunu durduracak bir kuvvettedir. Fakat Alman kartallannın üzerinden aşmasına mâni olamaz. Alman erkânıharbiyesi, istihkâmların öte tarafındaki Fransız şehirlerini, ta Parise kadar, yakıp yıkmağı düşünüyor. Fransanın bu kısmmda da, hiç bir bomba hedefsiz kalmaz; nereye düşse parçalıyacak bir şey bulur; hpkı Rendeki gibi... Onun içindir ki, Fransa da, kurduğu müthiş tahkimat manzumesinin arkasında rahat ve emin degildir. Alman kara ordusunun bu müdafaa hattını geçemiyeceğini, fakat Alman hava ordusunun geçebileceğini ve taş üstünde taş bırakmıyacağını biliyor. Tayyare korkusudur ki Fransayı, mua hedelerin Hitlerin çizmelerini silmeğe yanyan bir paçavra haline konulmasma karşı, yalnız sözle mukabele ettiriyor, Böylece tayyare, harb ilâhını bir kere daha korkutmuş oluyor. *** Sofya 20 (Hususî) Geçen pazar günü akşamı Filibe Ermenileri Filibede zabitan mahfilinde (Samsun) namında ermenice bir piyes oynamışlar. Piyesin kahramanı olan Ermeni kadmı piyesin sonunda piyeste en büyük rolü oynıyan zalim bir Türkü bıçakla öldürüyormuş. Piyes oynanıp iş bu noktaya gelince bu işin en nihayet bir tiyatro olduğunu unutan ve kendinden geçen Ermeni güzeli bıçağını yavaşça Ermeni arkadaşınm karnına temas ettirip o da yere yuvarlana cağı yerde bu Ermeni artistini karşısında hakikaten bir Türk zannederek ve Türke olan husumetinin aşkile bıçağını adamakıllı Ermeni artistinin karnına saplamış ve artist kanlar içerisinde sahneye yuvarlanmıştır. Bu vaziyet karşısında tabiî oyuna nihayet verilmiş ve Ermeni artisti götürülmüştür. GalatasarayGüneş, Fener Be de hemen bir hastaneye karnına adamaBıçak Ermeni artistinin şiktaş muhtelitleri pazar günü kıllı saplandığı için artistin vaziyeti çok vahim imiş. Fakat doktorlar hayatınm karşılaşıyor belki de kurtanlabileceğini zannediyor Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Güneş kulübleri arasında yapılan anlaş larmış. ma son bir toplantı ile kat'î şeklini almıştır. iki esash nokta üzerinde anla Amerika çekirdeksiz üzümlerişan kulübler hiçbir suretle birbirle nin zararı rinden oyuncu almıyacaklardır. Izmir 20 (Hususî) Nisan ayı içinAvrupadan takım getirtmek işinde de Amerikanın bütün eyaletlerinde şid dört kulüb beraber olarak hareket et detli bir don olmuş, çekirdeksiz Tomson meğe karar vermişlerdir. Her sene yapılması arzu edilen dört üzümleri yüzde yirmi zarar görmüştür. kulüb muhteliti arasındaki maçların bi Donlann şiddeti bilhassa Modesto Merrincisi futbol heyetinin müsaadesile bu ced eyaletinde görülmüştür. Burası Amepazar Taksim stadyomunda yapılacak rika istihsalâtmın yüzde 1 2 1 4 ünü yatır. par. Gördüğü ziyan yüzde 60 nisbetini Fenerbahçe Beşiktaş muhteliti, bulmuştur. Mehmed Ali Hüsnü, Yaşar Faruk, Ali Rıza, Mehmed Reşad Niyazi, Naci, Esad, Şeref, Fikret şeklinde sahaya çıkacaklardır. Galatasaray, Güneş muhteliti henüz kat'î şeklini almamıştır. Saat dörtte Berlinde yapılacak olan olimpiyad obaşlıyacak bu müsabakayı hakem Ah yunları için durmadan ve çoktanberi med Adem idare edecektir. çahşmakta olan Alman atletleri son hafta içinde yaptıkları müsabakada bilhasBeşiktaş hükmen mağlub sa yüksek atlama ile çekiç atmada çok sayıldı iyi dereceler almışlardır. Geçen hafta Taksim stadyomunda Kolonyada yapılan bir müsabakada yapılan Fenerbahçe Beşiktaş lik ma Almanya yüksek atlama şampiyonu çının oyunun bitmesine bir çeyrek kala Vaykötz 1,995 metro atlıyarak dünyanın tatil edildiği malumdur. en iyi altı atlayıcısı arasına katılmıştır. Tamamlanamıyan bu maç hakkında Manhaymda yapılan müsabakalar hakem raporunu tetkik eden futbol he da da Gröylıh çekici 52,06 metroya sayeti oyuna devam etmediği için Beşik vurmağa muvaffak olarak yeni bir Altaş takımmm hükmen mağlubiyetine manya rökoru tesis etmiştir. karar vermiştir. Bulgarlar, Yunanlıları 5 4 Beşiktaş kulübünün bu karara itiraz yendiler edeceği söylenmektedir. Bükreş (Telefonla) Bugün Onef Istanbul atletizm bayramı stadyomunda Balkan kupası için Bul Istanbul atletizm heyeti tarafmdan yapılacak olan Istanbul atletizm bay garistan ve Yunanistan millî futbol taramı müsabakalarına Galatasaray, Be kımları 30 bin seyirci önünde karşılaşşiktaş, Güneş, Fenerbahçe( Yeni Şişli, tılar. Feneryılmaz, Bahriye, Kurtuluş, Bey Alman bir hakemin idaresinde oyna oğlu spor kulübleri k^vdedilmişlerdir. nan bu maç esnasında Romanyalı se Seçme müsabakalarına 24 mayıs pazar yirciler mütemadiyen Yunan takımını günü sabahı saat 9,30 da Robert Kollej tuttular. Maç baştan başa heyecanlı sahasında başlanacaktır. oldu. İlk golü atan Yunanlılar birinci devGenc takımlar lik maçları renin sonunda sahadan 3 1 mağlub Fenerbahçe kulübü tarafından tertib edilen genc takımlar arasındaki lik maç çıktılar. larma pazar günü Kadıköy stadmda deOyunun bilhassa ikinci devresi çok vam edilecektir. heyecanlı oldu. Evvelâ Yunanlılar iki Birinci maç, Fenerbahçe Güneş ta goİ atıp vaziyeti 3 3 berabere yapmağa kımları arasında oynanacak, bu maçm muvaffak oldular. Sonra Bulgar sol açıhakemliğini Zeki Rıza yapacaktır. O ğı bir gol atıp vaziyeti 4 3 Yunanlılarm yun 9,30 da olacaktır. aleyhine çevirdi. Daha sonra Yunanlılar İkinci maç on buçukta Galatasarayla bir gol daha atıp 4 4 berabere vaziyeti Feneryılmaz arasında Adil Girayın ha oldu. kemliğile başlıyacaktır. Nihayet oyunun bitmesine birkaç daSon müsabaka Altmordu ile Anadolu kika kala Bulgarlar bir gol daha atıp hisarı arasında on bir buçukta oynanaoyunu 5 4 kazanmağa muvaffak ol caktır. Bu müsabakayı da Hasan Kâmil dular. idare edecektir. Kütahyada Seyidömer 219 No.lı ocağın görünüşü ve maden Ankara 21 (Hususî) Maden tetkik ve arama enstitüsü, yurdun toprak altı servetlerini meydana çıkarmak ve tesbit etmek yolundaki çalışmalarına devam ediyor. Sistematik bir tarzda yapılan araştırmalardan bugüne kadar mühim neticeler alınmıştır; hatta yalnız Gubi mandaki krom madeninin, enstitüye yapılan bütün masraflan bir hamlede cıçıkaracak kudrette olduğunu hesablıyanlar bile var. Çarşamba civanndaki çalışmalarla yeni bir kömür havzası meydana çıkmak'a olduğu söyleniyor. Kütahya mmtakasmda zengin linyit damarlan bulunmuş olmakla beraber, bir taraftan da yeni sahalarda jeolojik araştırmalara ve sondaj işlerine devam edilmektedir. Mürefte petrol araştırmalan, şimdi bir petrol mahzeninin mevcud olup olmadığını tahkik safhasına varmıştır. Zira sondajlar 125 metro derinliğe vardığı zaman iştial kabiliyeti olan hava gazi çıkmağa başlamış ve terkibinde binde 2 nisbetinde benzinin de mevcud oluşu, daha ileride mayi mahrukatın keşfi ümidini kuvvetlendirmiştir. Burada çıkan hava gazinin günde 60 bin metro mikâbı miktarında olduğu tahmin ediliyor. Romanyadan getirilecek hususî süpap konduktan ! çtkarıltrken Almanlar nasıl çalışıyorlar? Motörlü bir sondaj sonra, sondaj derinleştirilecektir. Mardin civarında Basbirinde petrol arama hafriyatı ve kat'î etüdü yapılmaktadır. Bundan baska, Gercüş, Kayakent, Seyhan civarında da petrol araştırmalan icin istıksaf yapılacaktır. SOSYETELERDE Neftsendikat yeni gaz depoları yapıyor Piyasamızda çalışan petrol şirketleri nin en büyüklerinden biri olan Sovyet müessesatından Neftsendikat şirketi Boğaziçinde asrî bir petrol depo tesisatı inşası için Istanbul belediyesile mukavele yapmıştı. Petrol tanklan, zuruflu emtiaya mahsus ambarlar, teneke fabrikası, tulumba dairesi ve yazıhane ve saireyi ihtiva edecek olan bu tesısat için Çubukluda, Çubuklu deresile belediyenin şimdiki gazhanesinin bulunduğu mahal arasındaki yer tahsis olunmuştur. Tesisatın vücude getirileceği yerde toprak işleri hâlen ikmal edilmiştir. Şimdi fennin son tekemmülâtına uygun olarak ve «Larsen» denilen hususî çelik kazıklardan bir rıhtım ve iki iskele inşasma başlanmıştır. ECNEB1 MEHAFtLDE Japon ticarî heyeti Japonyanm tanınmış tıcaret müesse « seleri mümessilerinden dört kişilik bir heyet Sovyet Rusya yolıle Almanyadan gecerek Avrupada tetkıklerde bulunduktan sonra dün şehrimize gelmişlerdir. Curo Vatanabe isimli bir ticaret müessesesi direktörünün riyaseti altında bulunan heyet dün, «İş Limited» şirketile iki defa temasta bulunmustur. Heyet bugün ekspresle Bulgaristan ve Yugoslavyaya gidecektir. Rus ateşemiliteri gitti Uç senedenberi Sovyet Rusyanın Ankara elçilıği nezdmde askerî ataşeliği yapmakta olan General Kloçko yeni tayin edildiği vazifesine baslamak üzere dün Moskovaya hareket etmistir. ŞEH/R İSLERİ Nakliyat müteahhidlerinden alınacak teminat Nakliyat müteahhidlerinden alınmakta olan muvakkat ve kat'î teminattan başka nakledecekleri hükumete aid eş ya karşılığı olmak üzere mahallî idare heyetlerinin takdir edecekleri kıymet üzerinden bir miktar daha teminat alınması lâzım geleceği alâkadarlara bildiril miştir. Profesör Vitmor Ankaradan döndü Yeni mozaik temızleme ameliyesi hakkında Ankarada alâkadar mehafille temaslarda bulunmakta olan Ayasofya mozaiklerini meydana cıkaran Amerikalı mütehassıs profesör Vitmor, beraberinde arkeoloji mütehassıslarından dört kişile beraber dün şehrimize dönmüstür. Bir dolandırıcı Ttalyan mahkum oldu Üç daktiloya iş bulacağmı söyliyerek müellif Bedros Zekiyi dolandıran Ital yan tebaasından Custini Antuvan ikinci ceza mahkemesinde 3 ay hapse ve 50 lira ağır para cezasına mahkum olmuştur. Sovyet Rusyanm, sıkışmca, 17 milyon asker seferber edebileceğini hesablıyanlar var. Bu, bir ordu değil; büyük bir millettir. Fakat, kendi memleketinde, bu ordunun karşısma çıkabilecek kuvvet tasavvur edilmediği halde, demiryollannın azlığından dolayı Kızılordunun, Avrupa ve Uzakşarktaki düşmanlanna bütün kuvvetile yüklenmesi, çok uzun sürecek ve çok gecikecektir; deniliyor. Bu iddia belki doğru, belki yanlıştır. Fakat buna mukabil, Sovyet hava ordusunun bir kaç saat içinde, düşman memleketlerin altını üstüne getirebileceğinde kimsenin şüphesi ve tereddüdü yoktur. Böylece tayyare korkusudur ki meselâ Japonyayı, ağzının suyu aktığı halde, Siberya ya taarruzdan ahkoymaktadır. Bu da, tayyarenin harb ilâhını kor kuttuğuna başka bir misaldir. Sözün kısası şudur: Tayyare olmasaydı, Uzakşarkta, Akdenizde ve Ren boyunda, çıkan 1914 ,1. ağustosunun cehennemî günlerini yaşa ~*ga başlamış olurduk. Eğer, Habeşis Galatasaray Süleymaniye maçmda Muvakkaten kapalı bulunan sağır, dilhakeme karşı yolsuz harekette bulunan siz ve körleri koruma kurumu 20/5/936 Eminönü Halkevinden: Galatasaray müdafilerinden Lutfiye Evimiz tarafmdan Karagümrük sta futbol heyetince altı ay müddetle boy çarşamba gününden itibaren tekrar faadmda gayrifedere kulübler arasında ya kot cezası verilmiştir. liyete geçmiştir. pılmakta olan turnuvanm ikinci hafta maçları 24/5/936 pazar günü aşağıdaki program dahilinde yapılacaktır. 1 Müsabakalar komiseri Sami Karayel. • Birinci maç saat 15 te Akmspor, 2 Altınhilâl, hakemi İzzet Apak. 3 İkinci maç saat 16,45 te Aksaray, Sekoni, hakemi İzzet Apak. Not: Stada giriş fiatları 10, 15 kuruştur. Maçı olan takımlar Karagümrük sta dında soyunacaklar. Saat 13 te Fatih İdman Aris hususî karşılaşma yapılacaktır. tanın bir kaç yüz tayyaresi olsaydı, Italya, bu memlekete, bir tenezzühe gider gibi, pervasızca taarruz edemezdi. Bir tarafta tayyarenin yokluğu, öbür tarafta çokluğu harb ilâhının cesaret ve cür etini artırmıştır. Hulâsa, tayyare her aklı başında adamı düsündürüyor ve korkutuyor. Böylece bir harb silâhı, harbin önüne geçen bir âmil oluyor. Bir çok inkılâblar yapan tayyarenin bir marifeti de harb ilâhını korkutmasıdır. Küçük kulübler arasındaki maçlar Lutfiye ceza Yeniden faaliyete geçen cemiyet İzmirde 19 mayıs bayramı ABIDÎN DAVER îzmir de 19 mayıs bayramına aid inttlrtdar