19 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9

19 tkinciteşrin 1935 CUMHURİYET Son dakika: Habeşler Cephelerde durum Zecrî tedbirler dün başlaSüel muharririnıizin mütaleaları d şimalde Italyan sol İlk teSİrleH gÖl"ÜldÜ cenahım çevirmişler (Bas tarafı .birinci sahifede) Çevirme hareketinin son vaziyeti malum değil, maamafih Italyan cephesinin gerisinde çarpışmalar oldugu muhakkak re müessesesi teşkilâtı bundan sonra toplanırsa zecrî tedbirlerle meşgul olmak için değil, fakat anlaşmazlığa bulunacak hal suretini tetkik ve tasvib etmek için toplanacaktır. Londra 18 (A.A.) Deyli Tel graf gazetesinin siyasal muharririnin bildirdiğine göre, Milletler Cemiyeti 15 gün kadar evvel teknik bir komiteyi, Italyayı muhasematı derhal terketmeğe mecbur etmek üzere daha kat'î yeni zecri tedbirlen'n alınması imkânlarını tetkike memur etmiştir. , ttalyada ttalyan ordularımn Habeşistanın şimal ve cenubunda 45 gün içinde isgal ettikleri araziyi gbsterir harita (Cenubda İtalyan ordulan, bütün çizilen kısmı tamamüe işgal etmif değildirler; yalnız muhteltf kollar halinde ilerlemişlerdir) Tigre ccphesi 18 (A.A.) Havas ajansı aytarı bildiriyor: Mareşal Badoglionun ayın 26 veya 27 sinde Eritreye gelmesi beklenmckte • dir. Badoglioyu Musavvada bekliyecek ölan Mareşal dö Bono ayni gemi ile Italyaya hareket edecektir. Mareşal Badoglio gelinciye kadar süel hareketlerin bir sükun devresi geçire ceği tahmin edilmektedir. Habeş kuvvetlerinin toplanma husu sunda gösterdikleri sürate bakılırsa, dip lomatik bir çözge bulunmadığı takdirde, birincikânunun sonunda bir muharebe Vukuu muhtemel görülmektedir. Makallenin zaptından tonra Italyan askerleri aratında bulunan bir Dün akşam geç vakte kadar, hiçbir tan'atkâr bir kaya parça$ma MuMolininin retmini kazıyor [talyan resmî harb tebliği gelmedi. Esaiken oradan firar ve Habeş ordusuna il en dün de söylediğimiz gibi kumandan(Bas tarafı birinci tahifed*) Şimalde muharebe birincikânun tihak eden Eritreli Salabah Ağanın ser ıkta vuku bulan değişiklik yüzünden yeni güzeşti hakkında tafsilât vetmektedir. tonunda olacakmıs! Başkumandan Mareşal Badoglio şimal Muhasamalann başlangıandan bir kaç gün evvel, Salabah Ağanın alayı Adicalde bulunmakta idi. Salabah Ağa, dört makineli tiifek ve dokuz bin fişekle mücehhez elli askerlik bir kuvvetin başına geçerek Senefaya gitmiştir. Salabah Ağa bu neferlerin otuzunu niyetlerinden haberdar etmiştir. Senefaya gelince Salabah Ağa, karannı bilmiyen öteki yirmi neferi keşfe yollamış ve kendisine sadık olan otuz nefer ve bütün teçhizatile sının geçmiştir. Muhasama bu sırada başlamı; bulunmakta idi. Salabah Ağayî Adigratta kabui eden Deccaz Gabriel, onu, o zaman Makalle bölgesi |e(i olan ve sonraları Italyanlara iltihak eden Deccaz Gugsaya yollami} tır. Gugsa, Salabah Aga fle refakatinde ki otuz neferi kabul etmiştir. Birkaç^gün »onraGugsat Makalle < cephesi karargâhına gelmedikçe mühim bir hareket vukuuna intizar edilemez. Mareşalin Eritreye 26 veya 27 ikinciteşrinde varması beklenmektedir. Gösterişi even Îtalyanların, Mareşal Eritreye varır varmaz yeni bir taarruza geçmeleri ıhimali çok kuvvetlidir. Îtalyanlar şimdilik taarruz hazırlıklan apmaktadırlar. Bu cümleden olarak şimaldeki üç kolordularının arasına dür düncü bir kolordu da+ıa sokmuşlardır. Bu kolordu, General Basticonun kumandasında olup merkezdeki yerli kolordusie sağ cenahtaki ikinci kolordunun arasına girmiştir. Aynca Assabda yeni bir kolordu tejkil edileceği ve bu kolordunun Muaali dağı istikametinden taarruz edeceği rivayet edilmektedir. Mareşal Badoglionun yeni kumandanm harekâtı hızlandıracağı ve böylece ağmur mevsiminden evvel şimal ve cenub ordulannı birleştirmeğe çalışacağı öylenmekte olduğu gibi Tigre cephesınden gelen bazı haberlere göre, iki ordunun birleşmelerinin hedefi, yalnız Habeistanm biricik demiryolunu zaptetmek değil, ayni zamanda General Grazianinin Harran almak için yaptığı harekâtı da eshil etmek imij. Askerî havadis ve müalea diye bu saçmalan telgrafla çekenere hayret etmemek kabil değildir. Çünkü Graziani şu sırada, şimal cephesînde yapılacak harekâtın, bugün, Harrara takriben 370 kilometro kadar yaklaşmış olan Grazianinin harekâtını kolaylastırmasına imkân yoktur. Çünkü şimal cephesındeki Italyan ordusu demiryolunun ve Harrann zaptma müessir olamıyacak bir mesafededir. (Demiryolunun en mühim istasyonu olan Diredua Makalleden 500 küsur kilometro uzaktadır) Graziani ordusu, Harrara ve demiryoluna şimal ordusundan daha yakındır ve daha düz arazidedir ve şimal ordusundan çok daha çabuk ileriliyebilir. Bu ordu, dağlık arazide güçlükle ileriliyen şimal ordusunun ilerilemesine ve kendi harekâtı üzerinde müessir olacak bir mesafeye gelmesine intizaren Ogaden çÖlünde bekliyemez, Harran cenub ordusunun almağa çahçması daha makul ve mantıkî olur. Aksi olursa, yani cenub ordusu harekâtını ağırlaştınr da şimal ordusunun demiryo luna yaklaşmasını beklerse bu, Graziani ordusunun yalnızbaşına Harran alacak kudrette olmadığını ispat eder. Bu da, son günlerde Îtalyanların düşmana ce nubdan bir darbe indireçekleri iddıasın.n boşluğunu gösterir 5imdiki halde, Îtalyanlar, şimalde işgal ettikleri mevzilere yerleşip tahkimat ve temizlik yapmakla meşguldürler. Bu arada bazı mıntakalardaki işgal sahalannı da genişletmektedırler. Kaç gündür, Italyan tebliğlerinde görülen «temizleme harekâtı» tabiri Habeşlilerin çete muharebelerine başladıklarını ve İtalyan'.an yormaya, hırpalamağa çalıştıklarını göstermektedir. Makalleye kadar, Îtalyanların karşısında adeta kaybolmuş gibi görünen ye yalnız Hauzien etrafında bir tek çarpışma yapmış olan Habeşlilerin artık daha faal bir müdafaa usulü takib etmeğe başladıklanna şüphe yoktur, ki bunu da ;imdiye kadar neden yapmadıklannı biz kendi kendimize sorup duruyorduk. Italyan tebliğleri bu Habeş akm ve baskınlarınm hep püskürtüldüklerini iddia ediyorlar, ki bunun böyle olması gayet tabiidir. Çünkü yapılan hareketler, kısa hücumlardır ki Îtalyanlar püskürt meseler bile Habeşler kendileri çekilio gideceklerdir. Onun için Îtalyanların püskürttük iddialarını züğürt tesellisi nev'inden addetmek yanlış olmaz. Îtalyanlar, yalvarsa dahi Habeş çeteleri durmaz. Çete muharebesinin alâmeti farikası, vurup Jcaçmaktan ibarettir. Bu çete mücadeleleri, Italyanları yormak, hırpalamak, onlara zayiat verdirmek için yapılmaktadır. Bizim fikrimizce ancak Dessie etrafında vuku bulacak olan daha ciddî muharebelerde Habeş silâhlannın muvaffakiyetini hazırlamağa çabalamaktadırlar. Habeş çetelerinin yeni başlıyan faaliyetleri Habeşistanda hakikî harbin daha yeni başladığını gösteriyor. Onun içindir, ki bu musademelere okuyuculanmızın nazan dikkatini çekmeği lüzumlu gördük. Dün gelen telgraflar arasında, bir tanesi var ki hassaten dikkatimizi celbetti. Bu telgrafa göre «Entiscia bölgesinin bir çok yerlerinde çarpışmalar olmuş ve Italyanlar Habeşleri püskürtmüşlerdir.» Entiscio, Îtalyanların 3 birinciteşrinde, ilk taarruza geçtikleri günlerde işgal ettikleri Adigratla Adua arasında, Eritre hududunuh burnunun dibinde bir yerdır. Eğer, bu telgrafta sık sık görüldüğü gibi bir yanlışlık yoksa, Habeş çeteleri, îtalyan cephesinin gerisinde cirid oynuyorlar, demektir. Roma 18 (A.A.) Zecrî tedbirlerin tatbikı dolayısile bütün Italya bugün bayraklarla donatılmıştır. Bu müttehid mukavemetin bir remzi olarak yapılmıştır. Roma sokaklan kalabalıktan geçil mez bir hal almıştır. Diğer taraftan Roma garnizonu seferber edilmişe benziyor. Daha şafakla beraber Üniversiteliler şehir içinde alaylar tertib etmişler ve ec nebi nişanesi taşıyan herşeyin aleyhinde harekete başlamışlardır. Îngiliz konsolashanesının ve bir İngiliz eczanesınm bu lunduğu İspanya meydanını asker kor donu çevirmiştı. Bunlar seferber kıyafetinde ve süngü tak vaziyetinde bulunu yorlardı. Büyük Britanya elçiliği önüne henüz nöbetçiler konulmamış ise de civar evlere ve sokaklara asker yerleştirilmış tir. Bunlar en ufak bir hareket karşısm da derhal müdahaleye hazır bulunmaktadır. Zecrî tedbirleri tatbik eden diğer bütün elçilikler ise karabinera nöbetçileri tarafından muhafaza altına alınmıştır. Universite alaylan bütün sokaklan dolaşmakta ve yabancılara aid binalar ve yabancı eşyası satan dükkânlar önünde nümayişlerde bulunmaktadır. Roma 18 (A.A.) Zecrî tedbir lerin tatbikına başlanılan bugünkü ilk gün hâdisesiz geçmiştir. Polis nümayış çilere karşı sıkı tedbirler almış ve otuz kırk kişiyi tevkif etmiştir. Askerler henüz kışlalanna çekilmemiştir. Ancak öğleden sonra sokaklarda o kadar fazla asker görülmüyordu. Fransız elçiliğine ilk defa olarak muhafızlar konulmuştur. Maamafih bu askerler gözükmemi}, civar evlere yerlej tirilmiştı. Elçilık binasının karşısındaki sarayın avlusunda bir bölük asker hemen müdahaleye hazır bulundurulmaktadır. Îngiliz elçiliğinin civanna konulan toplar henüz kaldınlmamıştır. Resmî Italyan mehafilinden bildirildiğine göre, hükumet halkın herhangi bir taşkınlığına karşı ecnebi devlet mümessillerini himayeye mecbur olduğundan fevkalâde tedbirler almakla mükelleftir. Salâhiyettar faşist mehafilinde zecri tedbirlerin tesirine karşı ltalyayı himaye için yeni bir takım mukabil tedbirler ahnacaktır. Roma 18 (A.A.) Bu akşam saat onda büyük faşist meclisi gece toplantısını yaparken Venedik meydanında da büyük bir protesto mitingi tertib edilmiş bulunuvordu. birçoğu başyazılannda, Italyaya karşı zecrî tedbirlerin tatbika başlandığı bu günkü tarihin özel ehemmiyetini kaydet mektedirler. Daily Telegraph diyor ki: «Milletler Cemiyeti vasıtasile kollek tif emniyetin kıymeti, bu zecrî tedbirlerin muvaffakiyet veya muvaffakiyetsizliğe uğramasile anlaşılacaktır.» Financial Nevvs ise şöyle diyor: « Oldukça uzun bir müddet devam etmesi şartile zecrî tedbirlerin nihaî mu vaffakiyetinden şüphe edilemez. Fakat geçen her ay, zecrî tedbirleri tatbik eden memleketler arasındaki anlaşmazlıklan fazlalaştıracaktır. Alınan tedbirlerden en ziyade Balkan devletlerinin zarar göreceği sanılmaktadır. Bundan dolayı Milletler Cemiyetinin derhal ekonomik alanda mukabil yardım için tedbirler alması lâzımdır.» Fransız gazetelerînin nefriyatı Yeni taarruz Gondar istikametinde tni yapılacakmıs? ^ Makalle 18 (A.A.) Tigre cephelindeki Havas aytan bildiriyor: Condar istikametinde yapılacak ileri yürüyüşün Makalle Dessie hatö boyunca mevcud olan büyük arazi ânzalarına Bir îtalyan kolu hareket fıalinde rağmen süratli olacağı tahmin olunmak tadır. Makalleye giden Arafali ve Renda como kolları, fena iklim şartlanna rağ men Dankali bölgesinden geçmişlcrdir. Sanıldığına göre, Assabdan Fransız Somalisi sının boyunca yürümekte olan kola yeni kuvvetler iltihak edecek ve bu kol böylelikle önemli bir şekilde kuvvetlenmiş bulunacaktır. Cumhuriyet Bu telgrafnamenin birinci fıkrasında bir yanlışlık olsa ge rek. Çünkü Gonder, Tana gölü şimali farkisindedir. îtalyan taarruzu ise gene telgrafnamede söylendiği gibi Makalle den Dessieye müteveccihtir. Buradaki Gondar kelimesi Magdalo olursa, tel graftan bir mâna çıkar. Yugoslavya Londraya bir Malta 18 (A.A.) 17 Italyan.yeldelege gönderdi kenlisi bugün zecrî tedbirleri hissetmiş :ir. Bu gemiler şarab hamulelerini ve Londra 18 (A.A.) Zecrî tedbirdiğer eşyalarını limana çıkarmadan ay lerin tatbikı dolayısile bundan çıkması nlmışlardır. melhuz zararlar karşısında mütekabil Îngiliz gazetelerînin neşriyatı yardım isini görüşmek üzere YugoslavyaLondra 18 (A.A.) Gazetelerin nm bir delegesi buraya gelmiştir. Zeeri tedbirlerin ilk tesiri Paris 18 (A.A.) Zecrî tedbir lerin mer'iyet mevkiine girmekte olduğu şu sırada birçok Paris gazetelerinde bir teessür edasına tesadüf edilmektedir. Onarın bu teessürü Lavalin sarfetmiş ol duğu mesainin bir uzlaşma yolu bulmağı ve bu uzlaşraayı gerçekleştirmeği temin etmemiş olmasından ileri gelmektedir. Bu suretle Fransanın dostlan olan Italyan ara karşı zecrî tedbirlere başvurmak mecburiyeti hâsıl olmuştur. Ekselsiyor diyor ki: « Arsıulusal kanunun tatbikına bugün baslanılıyor. Fransa, bu kanunun tatbikına karşı koymak suretile, imzası nı inkâr ve on beş senedenberi hukukî güvenliğinin dayandığı kollektif sistemi tahrib edemezdi. Fransanın dileği, yakmda yapılacak görüşmelerin muhasamata ve zecrî tedbirlere nihayet vermesidir. Roma, dün olduğu gibi, bugün de emin olabilir ki, Laval, o kadar sabırsızlıkla beklenilen bu uzlaşma saatinin hululünü tacil için elinden geleni yapacaktır.» Le Jurnal diyor ki: « Zecrî tedbirleri haklı gösterecek biricik sebeb mütecavize karşı karşılıklı yardım esasının tatbik edilmiş olmasıdır. Açıktan açığa yapılan bir tecavüzü cezasız bırakmak gibi fena bir misal meydana getirmek istenilmemiştir.» Maten gazetesinden: « Milletlerin birçoğu ve bilhassa Fransa tarafından alınan zecrî tedbirlerin acaba tesiri olacak mı? Bu tedbirler, bir sıkıntı teşkil edecek ve fakat boğucu bir tehlike göstermiyecektir. Bıınunla bera ber zecrî tedbirlerin tatbikı, uzlaşma yoIunu kapamamaktadır. Bu umud verici sözü tekrar edebiliriz.» Oeuvre gazetesi, Milletler Cemiyeti radyosunun neden dolayı zecrî tedbirler hakkında îtalyan milletini aydınlatma makta olduğu sualini sormaktadır. Milletler Cemiyeti, îtalyan dimağla rındaki zehiri gidermek için dalgalarını kullanmalıdır. Yoksa mahiyeti anlaşıl mamış olan zecrî tedbirlerin neticesi, îtalyanlann bu tedbirleri tatbik edenlere karşı kinlerini artırmaktan baska birşey olmıyacak ve asıl gaye elde edilemiye. cektir.» Şimal cephesînde pazar gütıkii faaliyet Adigrat 18 (A.A.) tstefani ajann bildiriyor: Dünkü pazar günü alınan mevkilerin lahkimi, telefon hatlannın uzatılması, Slhhat teşkilâtının kurulması, ileri hare ket esnasında askerler tarafından çizilen kamyon yolunun yapılmasile geçmiştir. 'Askerlerle beraber işçi gruplan da çalışmaktadırlar. l| Tayyare kuvvetleri, keşif uçuşlan yapmışlar ve ayni zamanda Italyan as kerlerinin ön ve yan kısımlarını muhafaza etmişlerdir. 1 den hareket ederek Adigrata gîtmiş ve orada bulunan muavinlerine îtalyanlar la uyuşmuş olduğunu bildirmiştir. Bunun üzerine özel sekreteri Djon, Cagnos, Math Lasseth ve Deccaz Gabriyel Voelde aynlarak Makalleye gitmişler ve orada Salabah Ağaya mülâki olmuşlardır. Salabah Ağa, maiyetindeki kırk beş neferle birlikte küçük merhaleler aşmak suretile Dessieye hareket etmiş, ve yolda yedi nefer kaybetmiştir. Salabah Ağa, Dessieden, uçakla A disababaya gitmiştir. Imparator, dün Ras Makonnenin emrindeki kıt'aların geçid resmini balko nundan seyrettiği esnada Salabah Ağayı yanına çağırmak suretile, kendisine karşı duyduğu minnettarlığı izhar etmistir. Çinde yeni bir harb başlamak üzere Bir bunak îngiliz göniillü gitmek istiyormuş! Hayelounun henüz Eritrede olduğu na dair bir şayia dolaşmaktadır. Napoli 18 (A.A.) Aussa vapu Harrar 18 (A.A.) Habeş süel ru, 30 bombardıman tayyaresi yüklü ola çevenleri, îtalyanların henüz Daggabourak, Massaouaha hareket etmiştir. run 60 kilometro cenubunda bulunmakta olduklarını bildirmektedir. Halyanlardan Habeşlere kaçan Şiddetli yağmurlar, îtalyanların ileri Adisababa 18 (A.A.) Hava Eritreli bir zabitin macerası hareketine mâni olmaktadır. 18 (A.A.) Havas muhabirinden: Süel çevenler, Habe f Adisababa Ras Desta, şimdi Delo bölgesindedir. Çindeki nüfuzu kınlmakla korunabilir. h]ansı aytan, Italyan ordusunda sübay kıt'alan tarafından takib edilen h& Roma 18 (A.A.) Seksen yaşında bir Îngiliz olan Louis Nesbitt Musoliniye bir mektub yaazrak, doğu Afrikasında ve icab ederse Kızılhaç servislerinde ça hşmak istediğini bildirmiştir. Nesbitt, Dankalie bölgesinde bir ke şif uçuşu yaptığı sırada kazaya uğrıyarak ölen Ludovic Nesbittin babasıdır. reket tarzmın Tigre cephesinde Ital' yanların faaliyetini mühim surette iz'ac etmekte olduğunu teyid etmektedir. Habeşler Îtalyanların geri kıt'alannı dur madan taciz etmekte ve yormaktadır. İyi malumat almakta olan bir kaynaktan bildirildiğine göre Ras Seyyum, I talyanlann sağ cenahlannı Aduanm garbinde çevirmeğe muvaffak olmuştur. Fakat hakikî vaziyet belli değildir. Diğer taraftan, Yelous kıt'alarının Sedit nehri boyunca göstermekte olduklan faaliyetle Seyyumun manevralarını kolaylaştırmakta olduklan öğrenilmiştir. îtalyanların sevkiyatı • SON DAKİKA (Bas taraft birinci sahifede) lik sahibleri ayaklanmıslar, ve şehrin rinde kuzey' Çini mustakil bir hükumet idaresini ellerine almışlardır. olarak ilân edeceklerdir. Bu mustakil Çinliler, Japon kuvvetlerinin vardıkhükumet, Japonya ile süel bir andlaş lan ChanKaikouandan çıkmışlardır. Bu ma imza edecektir. şehirde örfî idare ilân edildiği söylenmektedir. Japonya ne diyor? Geçen hafta içinde Şanghaym bir Tokio 18 (A.A.) Sü Bakaiı, kuzey M illeri istiklâllerini ilân ettikleri tak mahaîlesi olan Chapeiden yüz bin kişi n dirde Japonyanm, Mareşal Tchang gitmiştir. Ghangayda şimdi sükun varKaiChekin kuzey Çine karşı ileri ha dır. Hopei Valiginin şartlart rekette bulunmasma mâni olacağını NichiNichi gazetesine söylemiştir. Pekin 18 (A.A.) Söylendiğine göre, Tienchinden gazetelere gelen haber Hopei genel vaKsi, bazı şartlarla Ja Adisababa 18 (A.A.) Hükumet r Sassabanch'ın elân Habeşlerin elinde bu lere göre, Nankin ordularımn Pekin ponlarm 31 teşriniev\ el taleblerini kaHankeon demiryolu etrafında toplan bul ettiğini Japon generali Dohairaya lunduğunu bildirmektedir. maları üzerine, Kouantong ordusu her bildirmiştir. Bu şartlar şunlardır: ihtimale karsı hazır bulunmaktadır. Nankinin muvafakatı, ahalinin arzutngiltere Kıbrısı Yunanlılara öteki taraftan haber verildiğine gö ları aleyhine hareket edilmiyeceğine vermiyecekmiş. re, Nankin hükumeti, General Fenk dair teminat, beyanatmın, Çin tamamiLondra 18 (A.A.) Bazı Yunan YuhSianga, ^üz bin kişilik bir ordu yeti mülkiyesi meselesile alâkadar te limanlarının îngiltere tarafından kulla teşkil etmeğe müsaade etmiştir. Bu or lâkki edilmiyeceğine dair teminat. du, kuzey Çine dogru hareket ederek Japon ordusunun tahşidatı nıLması mukabilinde Kıbns adasmın Yü* bu bölgenin istiklâlini ilân etmesine Pekin 18 (A.A.) Kuantung Ja nanlılara verilmesi muhtemel olduğu hak mâni olmıya çalısacaktır. kındaki haber resmen yalanlanmakta ve por ordusu Chainaikuanm şimalinde taYapılacak iki şey var! bu haberin tamimile asılsız ve uydurma Şanghay 18 (A.A.) Reuter aytan haşşüd etmektedir. Burada yırmi bin jaolduğu bildirilmektedir. pon askeri toplanmışür. Japonlar asker bildirivor: Uzak şarkta sulh nasıl Pekin otoriteleri aşağıdaki iki nokta lerinin nakli için 29 trenin hazırlanmasım dan birini tercih etmek mecburiyetinde Çin demiryollan memurlarından cebren korunabilirmiş? kalacaklârdır: ' istemişlerdir. Tokyo 18 (A.A.) Japon gene! Ya kuzey Çinin Nankin hükumetin Mançukoda seferberlik ilân edildi kurmayı şube şeflerinden Okamura ver den siyasal ilgisini kesmesine razı ol Pekin 18 (A.A.) Tientsinden gediği bir diyevde demiştir ki: mak, yahud Japon ordusunun Çin toplen haberlere göre Mançukoda seferber Asya milletlerinin Îngiltere ta raklarının büyük bir kısmını işgal et lik ilân edilmiştir 18 Japon tayyaresile rafından istismarına esas olan yer Çin mesine müsaade etmek. dir. Uzak doğu sulhu ancak Ingilizlerin Tienssinden bildirildiğine göre, Ho bir tren dolusu harb malzemesi bugün peinin bir ili olan Chingyanda bazı çift Çanhaikuana gelmiştir.