27 Eylül 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî îcmal Akdenizde İngiliz ttalyan rekabeti. 3 üncü sahifemizde: Rumen misafirle rimiz geldi. 5 inci sahifemizde: Ulusal tarih notlarıReşad Ekrem. 7 nci sahifemizde: Habeş İmparatoriçesile bir mülâkat, Askerlik bahisleri Abidin Daver. umhuri ! 4084 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet] Istanbul . Posta kutusu: tstanbul No. 246 ve matbaa tosmlle Matbaacılık ve Hayaf Ansiklopedisi inci cüzü çıktı r 88 Clllîia 27 E]flul 1935 Teıefon: Başmuharrlı ve evi: 22368 rahrtı n*yetl: 24298. îdare Neşrlyat ŞirKetı 24299 2429a Rahat uyumanın Tek çaresi hava Sigortasını Vermektir Cenevrede dünkü kararlar Uluslar Kurumu konseyi dün 15incimaddeye göre 13 kişilik bir öğüd komitesi kurdu Üçler konferansı şayiaları Italya komitenin tavsiyelerine rağmen harbederse zecrî tedbirler tatbik olunacak, Ingiltere işin çabuk bitirilmesine, Fransa acele edilmemesine taraftar I Almanya Macaristan Lehistan ittifakı Macar Başvekili Gömböş tayyare ile ansızın Berline gitti Paris 26 (Özel) Macar Başbakanı General Gömböş bugün tayyare ile Berline gitmiştir. Bu anî seyahat burada çok önemli yayıntılara sebebiyet vermistir. Fransiz siyasal mehafiline göre Alman siyasası önemli bir faaliyet göstermektedir. Memel meselesinin hâd bir saf haya girdiği bugünlerde Almanya, Lehistan ve Macarislan arasında bir iitifak aktedilmek üzere bulunulduğu haber verilmekledir. Ayni mehafile göre, bu ittifak ualnız Sooyet Fransiz ve Sooyel Çekoslovak paktlarına karşı değil ayni zamanda hazırlanmakta olan Sovyel Rumen paktına karş.ı ola caktır. Bu işle meşgul olmak üzere Ma car Başbakanının 56 gün Berlinde kalacağı da aynca haber verilmektedir. vvelki gün, Yeşilköyde, yü reklere heyecan verici bır tö ren yapıldı. Üstenci (müteahhid) ve mühendıs Abdurrahman Naci Demirağm Türk Hava kurumuna verdiği 120,000 hra ile alınan üç uçağa, bu hamiyetli Türkün adı konuldu. Yanıl mıyorsak, Abdurrahman Naci Demir ağdan önce, uçaklara adını veren bir tek Türk daha vardır, ki o da gene üstenci Erzurumlu Nafizdir. Her ıkısi de üstencilik (müteahhidlik) ederek devletten kazandıkları paraların bir kısmını gene memleketin müdafaası işine vermek suretile yurdseverliklerini, cömertliklerini gösCenevre 26 (Özel) Uluslar Kutermişlerdir. Abdurrahman Naci De rumu Konseyi bu sabah saat 10 da gizli mirağ, yarm, bir himmet edip iki uçak bir toplantı yapmıştır. İtalyan delegesi daha alırsa, düşününüz ki, Türk hava orBaron Aloizi bu toplantıya gelmemistir. dusunun bir birliği, beş uçaklı bir filosu, Konsey bu toplantıda İtalyan Habeş şöylece onun adını taşıyacaktır: A. Naci anlasmazlığının halli için takib edilecek Demirağ bölüğü... usulü ittifakla kabul etmiştir. Beş uçaklı bir hava filosuna, yahud Konsey Beşler komitesinin raporunu üç uçaklı bir yarım filoya değil; bir tek her iki tarafc4 kabul edilmediği için in uçağa bile adını vermek ne büyük şeref celememeğe karar vermistir Uluslar Kuruma Konseyi toplantı halinde tir. Bu onuru kazanmak istemiyecek bir Aleni toplantt Bununla beraber Uluslar Kurumu pakBeşler komitesi başkanı Madariaga Beştek Türk tasavvur edılemez. Fakat A. Cizli toplantıdan sonra konsey saat ler komitesinin raporunu okumuştur. Ra tının 15 inci maddesinin 4 üncü fıkrası Naci Demirağm açtığı yurdseverlik ve por okunduktan sonra, konsey, masasına mucibince italyan Habeş anlaşmazlığı fedakârlık yolunda yürüyen zenginleri yer almağa davet edilen Habeş delegesi hakkında bir rapor hazırlanmasmı ve bu miz umduğumuz kadar çok olmadı. HeTekle Havariat Habeş hükumetinin kon raporu hazırlıyacak olan komitenin derle, kendi adlannı taşıyacak birer uçak sey tarafından yapılacak her çeşid teklif hal seçilmesini teklif ederim. Yukarda filosu yaptıracak kadar kazanc elde e leri büyük bir hüsnü niyetle tetkik ede isimlerini zikrettiğim meddelere göre pakden finans, tecim, endüstri müesseseleri, tın hükümlerine göre komiteye îtalyan ve ceğini bildirmistir. bir türlü kasalannın ağzını açamadılar; Habeş delegelerinden başka konseye işKonsey Başkamnın sb'ylevi yalnız memurlanna verdikleri ayhklann tirak eden devletlerin bütün delegeleri i$Bundan sonra, konsey başkanı Dina tirak edeceklerdir. yüzde ikisini ke«p Türk Hava kurumuzo bir söylev vererek şu teklifte bulun na göndermekle kaldılar. Kimbilir, belki Uluslar Kurumu paktının 15 inci muştur: bzel sosyetelerde bu kadannı bile yap maddesi eylulün dördündenberi mevkii « İtalyan Habeş anlaşmazlığını tatbikta bulunduğundan komite derhal mıyanlar vardır. düzeltecek bir çare bulmak üzere takdire ije başlamalıdır.» Bu ulusal ödevi hele Başbakan Is sayan gayretler sarfeden Beşler komi met Inönünün «Türkîye için hava teh İngiliz delegesi Edenle Fransiz Ba$ tesine teşekkürlerimizi bıldiririz. Komite bakanı Laval Ingiltere ve Fransanm Ulikesi vardır» jhtanndan sonra yerine getirmekte gevşek davrananlar, hem Ditn Uluslar kurumunda diyevde Vultt nin çalışmalarından müspet bir netice çık luslar Kurumu paktına bağlılıklanndan nan Habeş mümessili Tekle mamasına rağmen uzlaşma yolunun katf bahsederek, yapılan teklife muzaheret memlekete, hem kendi nefislerine karşı osurette kapandığını ummuyorum. Şu hal etmişlerdir. Türkiye, Sovyet Rusya, DaHavariat (Solda) lan borclarını ödemiyorlar, gaflet uyku12,10 da Arjantin delegesi Dinazonun de Beşler komitesinin vazifesini bitmiş nimarka delegeleri de ayni şekilde ha suna dalıyorlar, demektir. Çünkü Ismet* Inönünün istedıği 30 mılyon lıra, taarruz başkanhğı altında alenî bir toplantı yap addetmek doğru olmaz. Belki de yeni reket ettiklerinden, başkan Dinazonun ve istilâ için değıl, müdafaa ve korunma mıştır. İtalyan delegesi alenî toplantıda bir uzlaşma teşebbüsü yapmak imkânı teklıfi müttefıkan kabul olunmuştur. içindir. Bır harb olduğu zaman, Türk da bulunmamıstır. Celse açılır açılmaz hasıl olacaktır. (Arkan 9 uncu sahifedm) havalarını koruyacak olan uçak filola rımız, en ziyade zengınlere, ev bark ve çiftlik çubuk sahiblerine paratonerlik edeceklerdir. Eğer, havalarımızı müdafaa etmek imkânını bulamazsak düşman u çakları dikili ağacı olmıyan fakırlere veya bir kulübesi olan köylülere değıl, zenginlere zarar verecektir. Çünkü düşman bombalannın en ziyade yıkıp yakacak Ankara 26 (Telefonla) ları yerler, değeri olan binalardır. De Atatürkün doğu illerinde bu mek ki Hava kurumuna verilen paralar, günlerde bir seyahat yapacakher zaman söylediğimiz gibi, hava teh ları havadisi üzerine alâka likesine karşı bir sigortadan başka birşey darlar şu malumatı vermektedeğildir. Sigorta edilen malın kıymeti dir. arttıkça sigortaya verilen ücret nasıl ar « Atatürkün her istedik tarsa zengınlerimizin Hava kurumuna leri zaman memleketin her taverdikleri para da o nisbette artmak geraftna seyahat etmeleri tabii rektir. dir. Ancak bu yaktnlarda böyle İsmet Inönünün istediği 30 milyon libir seyahate çıkmaları takar rayı toplamak kolay bir iş değildir. Korür etmiş değildir.» lay olsaydı, zaten Başbakan, Türk u lusunun yüksek yurdseverliğine, feda • kârhğına müracaat etmez, bu işi bütçenin çerçevesi içine sığdırmağa çalışırdı. Fakat, 30 milyon lirayı toplamak kolay olmamakla beraber imkânsız da değildir. İstiklâl Harbinde bir zaman gelmişti ki Büyük Millet Meclisi hükumetinin hazinesi kurumuştu. Anadoluda, ulusal idareye bağlı yerlerden, artık normal surette on para fazla vergi almak imkânı Ankara 26 (A.A.) Ekonomi Bakalmamıştı, fakat harbetmek ve düşmanı kanı Celâl Bayarın başkanhğı altında memleketten atmak ve yurdu, ulusu kurHabeş Bakanlar Kurulu üyeleri tmparatorun saraytndaki Bakanhk binasında 7 ilkteşrinde fındıktarmak lâzımdı; bunun için de para lâtoplantılardan birinden çıkarlarken larımızın istihsal, alım satım, ambalaj ve zımdı. O zaman, Atatürk, normal su Petit Parisîen gazetesinin Habeşislan Bundan evvelki yazılarımda da söy sevk tarzlarile dış pazarlara arzını ve rette ahnamıyan bu parayı, milletten fevkalâde tedbirlerle isteyip aldı, muharebe özel aytarı Claude Blanchard, gazete Iediğim gibi, bütün sömürge tarihi için (Arkan 9 uncu sahifede) Eritredeki de, İtalyanın bugün yapmakta olduğu ııııııııııııııııımııımııııııııııııtııııtmııııınııııııııııımıımııııııııııııııııı etti ve memleketi kurtardı. Bugün, hiç te sine, Iialyan müstemlekesi süel gayretle kıyas edilebilecek hiçbir o vaziyette değiliz. Harbetmiyoruz, fev Asmaradan şu mektubu gönderiyor: «Hartalar kadar insanı şaşırtan bir faaliyet mevcud değildir. Limanlar, yolkalâde tedbirlere asla lüzum ve ihtiyac yoktur. Böyle birşey hükumetin akîmdan şey yok. Eritre hartasına bakınca, Adi lar yapılıyor, bütün Afrikanın en yük bile geçmez. Bizim, İstiklâl Harbinin, ugri Adikaladan hududa giden ve Ha sek dağlarından birinin sayısız arızalan kendine göre bir kahramanlık olan, fev beşistan yaylasından geçerek güneye içinden, bir orduya, giyinmesi, yemesi kalâde tedbirinden bahsetmekten maksa doğru devam eden bir yol mevcud ol yer değistirmesi, sığınması ve harb etmesı için ne lâzımsa hepsi nakledilmeğe uğ dımız, bu milletin, yurdunu korumak i duğu görülür. Mahalle kahvesi siyasacılarının naza raşılıyor. Her yürekte heyecan, her di çin, icabında her fedakârlığa katlandı ğını ve katlanacağını canh bir misalile nnda, Habeşistanın fethi süel bir gös mağda cesaret dolu; tüfekler yağlan.yor, Yazan: anlatmaktan başka birşey değildir. Baş teriden ibarettir, üst tarafı siyasanın ya tayyareler bomba atışı tecrübeleri yapı bakanın istediği 30 milyon lirayı vermek pacağı iştir. Fransanm, İtalyan dostluğu yorlar, projektörler etrafı yalıyor. Her şey hazır; siyah gömlekliler lejyonlarıniçin, o yoksulluk zamanlannda Türk mil nu idare etmek suretile araya girdiği bir işte, ona yapılacak fenalıkların en bü da son boşluklar doluyor. letinin gösterdiği çok yüksek fedakâılıFakat harb hazırlığınm bugün bulunğm bugün onda birini göstermek kâfidir. yüğü bence, bır Habeş harbinin kolay ve Habeşistanın da bu felâkete boyun duğu durum göz önüne getirilecek olurABİDİN DAVER iğmiş bir millet olduğunu gösteren fikir sa bir şatranç tahtası karşısında bulunu (Arkan 2 nci sahifede) leri vavmaktır. (Arkan 9 uncu sahifede) Lfclaştırma teşebbüsleri de devam edecek Gömbösün hareketi Peşte 26 (A.A.) Gömböş, uçakla Berline gitmiştir. Ne zaman döneceği belli olmamakla beraber, haftanın sonundan önce geri gelmi yeceği anlasılmaktadır. Gömböş Berlinde çok az duracak ve Hitleri ziyaret edecektir. Gömbösün yanında dış basın di rektörü, Dış îşleri Bakanlığı politi ka şubesi şefi ve yaveri vardır. Ozdile kavuştuğumuz gün! Dün yurdun her yerinde büyük bayram yapıldı Üniversitede, radyoda ve bütün Halkevlerinde^ coşkun söylevler verildi; dil devriminin iiçüncü yılı heyecanla kutlulandı 8 Habeşistanla İtalyan müstemlekelerinde durum Habeş ordusunda italyan markalı yeni tanklar! Italyanm Habeşistan hududunda, harbe ilk girecek asker arasında bir gün geçiren Fransiz muharririnin anlattıkları Atatürkün gezisi Üç evvel toplanarr Şimdilik böyle bir ka Birinci yıl Dil Kurultayile değişiminiö rar olmadığı söyleniyor <başhyan dil Halkevin yıldönümü dün de ve Üniversitede büyük bir törenle kutlulanmışbr. Halkevinde törene başkan Agâh Sırn Levend tarafından verilen bir söy tstanbul Halkevindeki törenden iki levle başlanmıştır. Agâh Sırn bu söylevine şöyle görünüs ve Başkan söylev verirken başlamıştır: makla kendi erkinliğine kavuşmuş sayıc< Hakikatte bu bayram, bizim îçin labilir. Güzel dilimiz, ta islâmlığı ka bir kurruluş bayramıdır. Çünkü bir ulus bul ettiğimiz çağlardanberi güzelliğini, (Arkası 2 nci sahifede) asıl dilini yabancı salgınlardan kurtar Fındık kongresi Antalya hattı ilerliyor Karakuyu Sandıklı arasında inşası biten kısmın açılma töreni yapıldı Burdur (Özel) Afyon Antaly? hattı üzerindeki ÇÎ lışmalar çok ilerılemektedır. Bur durda on günden beri büvük bir faalivet göze carp maktadır. Baladız Burdur arasındaki Gölbaşı, Çerçin, As kerij^eden geçen yerlerde amele ge celi gündüzlü ça hsmaktadır. Bu hat üzerindeESKİDEN VAPJLAN HAT ki Karakuyu istas VINI * • yonundan Sandık lıya kadar olan ra\ döşenmesi bitmiş, ilk trenin Sandık Yeni hattı gösterir harita bya varmış olması dolayısile, Sandıklı lanmış, bu münasebetle Büyük Öndere ahalisinin gösterdiği arzu üzerine Ba ve Başbakana şükran telyazıları sunulyındırlık Bakanlığının muvafakatile muştur. « Afyon İlbaylığımn idaresinde Isparta, Karakuyudan Sandıklıya kadar olan Burdur, Antalya İlbaylarının ve halk hat 65 kılometrodur. Henüz yapılmamış mumessıllerinın iştirakıle ve bınlerce olan Sandıklı Afyon arasile beraber halkın meserretleri içinde açılma tö Karakuyuya kadar hattın hepsi 110 kireni yapılmıştır. lometro tutmaktadır. Cumhuriyetin bu değerli eseri kutlu Ekonomi Bakanının baş kanlığmda Ankarada bir toplantı yapılacak Hiç Millî roman Suad Derviş Bugünlerde başlıyor.