2 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 81 tnci cüzü çıkti Türkün endüstri Başarıcılığına yeni Bir alan: Uçakçılık ademki uçak (tayyare) zamanımızın en etkili (müessir) silâhdır, ve mademki Başbakan Ismet Inönünün milleti bu yüzden olan eksiklerımizi tamamlamıya çağırmasi le bütün ülkece bu eksıklıği gerek olduğu yöntem ve derecede gidermeğe karar verdik, bu amacın ancak bu silâh endüstrisini memlekete mal etmekle en tükel (mükemmel) şekılde elde edılebileceğini bilmeliyiz. Uçak yapıcılığı yepyeni bir bilgi koludur ki hergün yeni yeni ılerle meler gösteriyor. Hazır uçaklar alın makla bu iş en iyi şeklınde başarılmıs olamaz. Ucağı bir yandan da kendimiz yapmağa başlıyacağız. Ve onun ilerileme imkânlannı gerçekleştirmek işine biz de katılacağız. Böylelikledir ki üç beş yıl gıbi kısa bir müddet sonra uçakçıhğın bütün teknıklerile kucak ku cağa çahşan Türk uçakçılan dünyanın en ileri hava ordularından birini ortaya çıkarmış olacaklardır. Bu başlangıç sözlere bakılarak bizim bu endüstri önünde bütün bütün yabancı ve bilgisiz olduğumuza hükmolunmamalıdır. Yıllar vardır ki Türk milleti dahi uçak işine önem (ehemmiyet) vermiş bulunmaktadır. Doğru sayısını bilmiyorsak ta yüzlercesini gördüğümüz Türk uçakları ve Türk uçakçıları bugün dahi kendi islerinin ehli adamlar olarak vazife göriiyorlar. Bir uçak okulu kurmaklığı mız üzerinden dokuz on yıl geçti. Uçaklarımızı sırasında onaracak atelyelerimiz vardır. Hatta kocaman bir uçak fabnkası kurmağa kadar bu alanda ileri gitmişizdir. Biz şimdi Başbakanm işaretile bu >olda yeni, genel ve ulusal bir hızla a yaklanırken uçakçılığın teorik ve pratık bütün bilsrilerini ve bütün endüstrisıni sürekli ve hiç şaşmaz bir sıstem haline koyrnalıyızdemek istiyonre. ~ • " * ' Uçak işi yılda yalnız otuz milyon liral'k bir özverilik (fedakârlık) işi değildir. Uçakçılığı memlekete mal elmenin kesin yolu bu işin endüstrisini kurmaktır. Uçak silâhınm en etkili (müessir) kuv veti böjlelıkle elde edilmiş olabilir. Sonra yılda harcanacak otuz milyon lırayı memleket içinde kurularak millete mal edilecek bir endüstri ile ülke içinde bı rakmanın ekonomik yüksek faydası da unutulamaz. Mılletin bu iş için vereceği otuz milyon lira ülkede birkaç yüz bin ki'iye iş vermiş olursa bu da ayrıca ve e'bette çok değerli ulusal bir kazanc o lur. Şimdiye kadar Avrupanın türlü ntıemleketlerinde uçakçılık stajı gören genclerkniz oldu. Bundan sonra avni şeyi daha temell.i olarak yapmakta sürüp eitmek zorundayız. Uçakcılığın yüksek bügısi, yüksek makine mühendisliğine dayanır. Böyle yetişecek ve aslından yetiskenlikJerini bu yolda tamlıyacak adamlara ihtiyacımız vardır. Uçakçılık endüstrisinin türlü branşlarında uzag (ihtısas) sahıbi olacak adamlara ihtiyacımız vardır. Bütün bunlan bilgi ve endüstri olarak memlekette bir ucundan kurmağa başlamak la beraber en uygun bulacağımız dost memleketlerde bu işleri yakından görüp daha yüksek yetişecek genclerimizi he men oralara göndermeği düşünmeli ve yapmahyız. Başbakan Ismet İnönü milleti uçak eksikliği tehlikesi önünde harekete getirdiketen sonra bütün bu işleri böyle yü riitmek için kaybedecek vaktimiz yok tur. Hatta bütün bu işleri bir Hava Bakanhğının yönetiminde (idaresinde) toplamak bile pek iyi bir iş olurdu. Türk; endüstrinin yabancısı bir insan değildir. Biz Ulusal Kurtuluş savaşmda dermeçatma atelyelerde top kamalan ve uçak ormanları yapmış bir milletiz, Sistemli bir çalışmanın bize bu alanda ne îbüyük başanklar (muvaffakiyetler) ge tireceğini pek az bir müddette görebili riz, ve bunu bizimle birlikte bütün dünya da böyle görebilir. Işte o zamandır ki Türk ülkesi teline cîokunulmasından korkulur güvende bir memleket olacaktır. I YUNUS NADl «UinHIIIIIIIIIHıılımııılllılllllllllllllllllMIIIIIIIIITIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ı yil u m h u rıyet onc7 ISTANBUL . CAĞALOGLU Pa7ar 9 Hfl7İran IQ35 SâJfK 3 9 O ı Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, îstanbal . Posta fcutnsn: tstanbul, No. 246 racai C ne«.ıı a n ı guv» Teıefon: Basmunarrir ve evl: 22366. rahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa tasmlle MatbaacılDc ve Neşriyat Şirketi 24299 24290. (ft. İ: I 1 1 G Gazetemiz bugün sahifedir Fransada kabine buhranı bitti Yeni kabine kuruldu, 9 bakan yerlerinde kaldılar Fransa diktatörlük tehllkesi atlatmış, faşistîer General Veygandı diktatör yapmağa hazırlanmışlar Yeni kabine frangı koruma kabinesi olacak Paris 1 (Hususî) M. Bcuisjon saat 1 1 de Elysse sarayına gıderek kabinenin listesini Reisicumhura vermistir. Yeni Başbakan saat 1,15 te de >enı kabine azasını Cumhur Başkanı M. Lebröne takdim etmiştir. Kabine salı sabahı toplanarak öğle den sonra meclisin karşısına çıkacaktır. Bouisson kabinesi Fransada üçüncü cumhuriyel kurulalıdanberi 98 inci ve bu parlâmento devresinde de dokuzuncu kabinedir. Bakanlardan üçü senatör, (âyan azası), 14 ü saylav ve üçü de süel bakan dır. Bakanlardan 9 u Flanden kabinesınde de bakandı. Bakanlardan üçü Frossard, Porfetti ve Lafont ilk defadır ki kabineye giriyorlar. Kabinede iki sosyalist ve radikal sosyalistlerin solundan birçok üye bulunmamasma göre yeni hükumet daha ziyade sola müteveccihtir. Parlâmento bakımından Bouisson kabinesi de aşağı yukarı Flanden kobinesinin ilk kurulduğu vakit dayandığı çok luğa dayanacaktır. Söylendığine göre, M. Bouisson da salı günü parlamrntoda 30,000 ölü! Blücistanda miithiş bir yer sarsıntısı oldu Londra 1 (Telsizle) Hindistandan alman son haberlere göre, Blücistanda dünkü yer sarsıntısı neticesinde 30 bin kişi ölmüştür. Bunlar arasmda 200 kadar Avrupalı da vardır. Halk arasında müthiş bir panik baş gösterdığinden hükumet sarsıntı mmtakasında örfî idare ilân etmiştir. Hususî bir trenle 60 doktor gönderılmiştir. Bombay rasatanesi bugün iki kuvvetli sarsıntı daha kaydetmiştir. 60,000 nüfuslu Kuetta şehri baştan aşağı yıkılmıştır. Kelât şehri de harab olmuştur. Mastung şehrile etrafındaki köyler halkının beşte dördü ölmüştür. Sanon şehrinde de yıkılmadık ev kalmamıştır. Zelzele mıntakasında ayni zamanda yaman bir bora esmektedir. Yeni Ttabîne azalartndan Basbakcn Bouisson, M. Laval, Mareşal Peten, M. Heryo, General Maurin Flanden tarafından istenılip te reddedilen ayni salâhiyetleri istiyecektir. Oylann toplanmasından sonra parla mento dağılacak ve hükumet te başîıca iş olarak frangın korunmasile uğraşacak* tır. Geri istenilen ikramiyeler Eski Liman Müdürü aksini iddia ediyor Kabinenin listesi Başbakan ve iç bakanı: Bouisson bağınsız saylav, Devlet bakanı: Caillauxsol demokrat senatör Herriot radikal sosyalist saylav, Marin cumhuriyetçi (Arkası 10 uncu sahifede) Hava tehlikesine karşı dün yapılan toplantı İstanbulun kendi şerefine lâyık bir yurd severlik gösterebilmesi için bütün müesseselerde Hava tehlikesini bilen üyeler yazılması kararlaştınldı tandaşlar arasmda, daha derin ve daha sümulllü bir mana ile anlaşılmakta ve haiz oldugu ehemmiyet, her gün biraz daha fazla takdir edilmektedîr. Meseleye verilen ehemmiyetin böyle gün geçtikçe (Arkan 13 üncü »ahifede) \ Habeşistan, kısmî ~seferberlik» ilân etti ^» Roma 1 (A.A.) Stefani ajansı bildir/or: Habeşistanda kısmî seferberlik i'ân edılmesi üzerine Italyanın doğu Afnkasındaki sümürgenlerini (müstemleke) herhangi bir saldırmaya (taarruza) karşı savkatmak (müdafaa) için M. Musolini Aknila fırkasile yeniden iki fasist fırkasının seferber edilmesini, diğcr bir fırkanın da kurulmasını emretmiştır. Donanma için de şımdıye kadar birçok sübay, asübay, asker ve uzman (mütehassıs) silâh altına çağırılmış ve 1913 sınıfı da silâh altında alıkonulmuştur. Seferberlik tam bir düzen içinde hâdisesiz olarak yapılmaktadır. ve Italya da yeniden üç fırkayı seferber etti, 1913 sınıfı silâh p'^nda alikonuldu Başbakan Ismet Inönünün, hava teh likesi hakkında, geçenlerde, söylemiş olduğu söylevle, memleketin hava hücum Iarına karşı müdafaası için ileri sürdüğü fikir, gün geçtikçe, yurdun her tarafm da, her sınıf ve her zümreye mensub va kski Liman Şirkefinin Umumi Mtidürâ ve Umumi Kâtibi Hamdi, Çtem lzzet bir arada Ankara 1 (Telefonla) Mefsuh Istanbul Liman Şirketi müdürüne ikra (Arkast 12 nci »ahifede) KENDİ KENDİMtZİ TCNKİD Bütün Mısırı meşgul eden bir muhakeme Eski Mısır diktatörü gazeteciler aleyhine açtığı davayı kaybetti, muhakeme 67 celse sürdü ve hâkimler heyeti dört defa değiştj [Kahire hususî muhabirimizden] Boğaziçi yolları Boğaziçinin Rumeli kıyısı yollan yapılıyor: Kalubelâ diyebileceğimiz uzun bir zamandanberi. Yol yapıctlığmdan dolayı geçilmez bir belâ berzahı haline gelen yollann bu sene de bitmiyeceği büyük acüarla görülmüştür. Beş on kilometroluk yol böyle sittin senede ya pıhrsa bastanbaşa onanlmağa ihtiyacı olan Istanbul, kim bilir, ne zaman düzelir. Bu gidişe göre bundan umudu kesmek ve îstanbul düzelip te bir gün şöyle olur, böyle olur malıhulyalarına düşmemek en kestirme yol. Her gün biraz daha büyük bir köy harabesi haline gelmekte olan bu koca şehrin derdine olsa olsa Cumhuriyet Türkiyesinin devrim hamleleri qare bulabilir. Şimdiki gidişin iyi gidiş olmadığını kabul etmek zarureti vardır. Meğer ki îlbay ve Şarbay Muhittin Üstündağ Avrupadaki araştırma ve incelme göretlerinden bize yepyeni düşünceler ve usuller getire. Onu bekler ken de Nasrattin Hocanın hikâyesi hatıra geliyor: Hani Hoca kaybettiği eşeğini güle güle ararmış ta: Bir şu dağın arkastnda umudum kaldı, orada da bulamazsam seyreyle sen bendeki feryadı, demiş. İşte o hikâye!. Roma 1 (A.A.) Curnala Ditalya yazıyor: «Habeş süel kuvvetleri, aşağı yukarı' 1,000,000 tüfekli olarak kestirilu.ekte djr. habeşistamn hazırlıklarından bir (Arkası 10 unca »ahifede) görünüş: Mühimmai nakliyatt lllllllllllMIIIIIIflllfirill(fllIIlMlMllirilH1IIMtMltllIflllllffirMlllfllMII1ll|ltlllllf1Mirtf llllllllfllllllltlllllllllllflllllllllllllllttlllllitllf lltlllllillllirtllftllf f Hicaz Veliahdi Kahire 24 Md. Bu 1""' anm en canlı mevzulannı teşkil edeı. matbuat ve halkı oyalıyan mesele şunlardır: A Üç senelık Başbakanlığı esnasında sıkı bir diktatörlük idaresi tesis etmiş olan Ismail Sıtkı Paşanın yeniden Alşaab fırkası liderliğini kabul etmesi. B Bir buçuk senedenberi devam eıııı ı den ve Kahire cinayet mahkemesinde bakılmakta olan «iktidar mevkiinın fcrtfi» davasının neticelenmesi. Mısırda olup biten işlerin içyüzünü bilmiyenler, bu iki meselenin birbirile alâkası ve irtibatı olabileceğine hükmedemezler. Halbuki hakikatte her iki mesele (Arkan 12 nci »ahifede) j j ı 1 Emir Süud, Ankara ziyaretinde bizimle Haremi Şerif vakıfları işini görüşecekmiş Yeni hafta tatili ıııınııııınııııııııııııııııııııııınııııııııııiMiMimıııııiHiıııııııııııııııiMiıııııııimıııuıııııııııııııııııiMiuıııııııııııııımıırnııııııııııııııııııı 1 j ^ Dün öğleden sonra bütün resmî dairelerde çalışılmadı, bugün her yer kapab... Bugün Amerikada buhran sa vaşını altüst eden ka rar: Ağaoğlu Ahmed. Fen bahisleri: Salih Emir Siiudun Cideden Avrupaya hareketi [/ Veliahd Emir Süud, Beşincide: Murad. 2 Kralın naibi ve Veliakdin kardeşi Emir Zeyyid] Altıncıda: Hikâye. Avnipada tetkik seyahati yapan ve adamlarile bu hususta konuşacaktır. E Yedincide: Sağlık bahisleri, Tür hâlen Pariste bulunan Hicaz Veliahdi mir Suudun Ankara ziyaretinde şimdiye kiyede köy davası. Emir Suud temmuz bidayetlerine doğru kadar halledilmemiş meseleler gözden Dokuzuncuda: Hitlerin hayatı, kadın Diin öğleyin kapdarını kapayan Adliye dairesinde bir şehrimizde bulunacaktır. Şamda çıkan sütunu. geçirilecektir. Bazılarına göre Haremişeiş sahibine vaziyet anlatılırken Elmüktabes gazetesi bu seyahat hakkınTarıhten yapraklar: M. rif vakfı meseleleri de Veliahd tarafjn On ikincide: pek Yeni hafta tatili kanununun dünden iki buçuk g\#n tatil memurların da şu yazıları yazmaktadır: Turhan Tan, İstanbulun itibaren tatbikına başlanmıştır. dan mevzuu bahsolunacaktır. Dün çok işlerine yaramıştır. «Hicaz hükumeti Ankarada bir elçigüzelleşmesi. öğleden sonra resmî daireler çalışmaDükkânlar da bugün şimdiye kadar Hicaz Veliahdi üç gün Atatürküo milik kurmak istiyor. Hicaz Veliahdi AnOn ücüncüde: Haftalık radvo programı larına nıhayet vermişlerdir. Bu defalık (Arkan 11 inci »ahifede) karayı ziyaret edecek ve Türkiyc devlet safiri olacaktır.» İkincide: Darısı başımıza! r Ankara 1 (Telefonla) Ankara belediyesi bugün zabıtai belediye vası tasile anî bir kontrol yaparak seyyar yopurtçuları Belediye Sıhhat îşleri müdürlüğüne sevketmiş, sıhhî tedbirlere riayet etmiyen birçok yoğurtçular hakkında ta ıkibat yapılmışbr.