30 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

30 Mayıs 1935 CUMHURtYET Türk Hava kurumunun 6 ncı kurul * tayında sayın Başbakanımız, 1935 yı « ının başlıca söylevlerinden birini vermiş 1 9 tir. Gazetelerde hemen bir sahife yer tukümlerine göre vergi biçebilir. Muvafık" 1 Oydaşık tan bu söylevin, hemen bir satırını bile Mesele gerçinlendikte, aslı olmadığı kaldıramazsınız. İçinde öyle cumleler 2 Onay anlaşılmıştır. 3 Yerinde, uygun var ki onları yalnız havalmeyal hatırda Bu hadse hemen gerçinlenebilir. Muvafakat etmek = Oydaşmak utmak değil, ezberlemelisiniz. ^^ Bu misallerde geçen yeni kelimeler: Muhalif = Aynşık Başbakanımız diyor ki: «Evinizin ça * Kıya = Cinayet Muhalefet etmek = Aynşmak tısı açıktır ve size hiç kimse havanın daDuruşma = Muhakeme Zıd = Karşıt ha nekadar zaman yağmursuz geçeceğiBaşvurmak = Müracaat etmek Tczad = Karşıtlık ni söyliyemez!» Vaşington 29 (A. Telif etmek = Bağdamak (conciller) *** Büyük Harbin ilk günlerinde bile haA.) Grev tehTasvib etmek = Onamak Muhtelif = Türlü racıhk henüz bir spordu. Kullanan t* * didleri, fiat önürTasdik etmek = Onaylamak Müteferrik = Aynk af için habercilik gibi işlerde çok fay m Tasdik = Onaylama deşmeleri (reka Türlü kaynaklardan gelen haberlere dalı, fakat karşı taraf icin, harb silâhı oBu meselede sizinle oydaşık değilim. beti) ve Beyaz Sagöre, AJman hava kuvveti gittikçe art arak, o kadar tehlikeli değildi. Bugün Bu önergeyi onay bulanlar, ellerini maktadır = Menabii muhtelifeden ge mesele büsbütün başka türlüdür: Bir arayın susması: İşkaldırsınlar. len haberlere göre da ve kıyı devleti için donanma, bir ka « te N. R. A. nın Bu hareketiniz benim ahlâk anlayışı Türlü kaynaklardan gelen aynk ha a devleti için top ve tüfek ne ise, bu • ma uygun değildir. berler birleştirildiği zaman görülüyor ki gün, her devlet için kanad kuvveti odur. ikinci yıkılış gü Amerikada ulutal Gazeteciler Çubukbaraj ında ve köy kahvesinde Oydaşmak her zaman gönülden ol mesele sizin tasmladığınız gibidir = Me Denizde dar boğazlar, çetin girintiler, nünün göze çar halkınma krumamaz. Ankarada foplanan Basın Kurultayı nın istediği gibi «soğukkanlı ve geniş pan hâdiseleri. Bunabii muhtelifeden gelen müteferrik ha arada sarp dağlar, nehirler, bir derece»embolü n u n Bizde aynşık parti yoktur. na iştirak cden biz, Istanbul basın dele yürekli» davranacağız. berler birleştirildiği zaman görülüyor ki tz kadar, sürsalı gücleştirir ve savgayı nunla beraber, yönetim, iş reformlanNiçin bütün görüşülerde aynşmaktan mesele sizin tahmin ettiğiniz gibidir. Ankarada bayındırlık çalışmalan bık nı ve son defa ilân edilen gündelikleri geleri dün sabah îstanbula döndük. kolaylastınr. Hava için böyle birşey zevk ahyorsunuz? Basın Kurultayında konuşulan işleri maz ve usanmaz bir gayretle devam edi tutmağa karar vermiştir. Tahmin etmek = Oranlamak, tasın oktur. Her hava birdir. Hiçbir inişi, çıAynşık ve oydaşık bütün partiler, yurd lamak ajans telgraflan ve gazetelerin özel du yor. Hemen hergün yeni bir eser ortaya bşı, hiçbir dağı, deresi, nehri, bataklığı, Işçiler, N. R. A. prensiplerinin hiç avgasında birleşirler. Tahmin = Oran tasın yarları bildirdiler, bunlar da gazctelerde çıkmaktadır. /t hiçbir yerinde barınağı olmıyan dümolmazsa, iş saatleri ve gündelikler baFikirlerimiz gerçi karşıt değildi. Fa Bu yeni binaları gezerken yüreğimiz kımından sürmesini istemektedirler. Bu iki ada arasındaki uzayı nekadar düz bir toprak! Burada yalnız kuvvet çıktı. Burada bunlan tekrar yazmağa kat ne yapayım ki aynşmak zorunda kaloranlarsınız? e tekniğinize güvenebilirsiniz. lüzum gönnüyorum. Ancak Ankarada kabardı. Bize bu eserleri göstermek için Yönetimin birçok üyeleri N. R. A nın dım. Işler sizin tasmladığınız gibi yürümü Havada son hız denemelerinin 500 iken memleketin dört bucağından gele Bakanlar saatlerce bizimle birlikte do prensiplerinin yaşıyacağını sanmaktaPartimizin programı, ekonomik giri yor. Iaşmak nezaketinde bulundular. Bizimle dırlar. kilometro üstünde döndüğünü hatırda rek kurultayda toplanmış olan delege şimlerin kamuğasığ ile karşıtlığını kabul Böyle meselelerde üstünkörü tasınlar tutunuz. Bir ordu düsününüz ki bütün lerin devlet merkezinde görmüş oldukla birlikte gelen Amerikalı gazeteciler de Vaşıngton 29 (A.A.) Patronlar u etmez. bu kadar kısa zamanda ortaya çıkarılan lusal kalkınma yönetimi tarafından la hüküm vermeyiniz. tüfek, top ve tanklan ile Türkiyeyi hern konukseverlik ile candan gelen sevgiSiyasada herhangi bir fikre oydaşık büyük eserlere şaşıp kaldılar. Kayık, göz oranı ile, iki mil kadar a ün bir defa dolaşabilir! Eskiden rüya konulmuş olan bugünkü gündelikleri görünmek, onu onamak demek değildir. yi bu sütunlarda anlatmak isterim. Türk çığımızdan geçti. arda bile görülmiyen bu tehlike, asrımıAnkarada, gazetecilere o kadar sev muhafaza etmek istemediklerinden bübasını tarihinde ilk defa toplanan bu kuParti hayatında özveri ve dayanışma eAkıl tasını başka, göz oranı başkadır. zın havasında bir hakikat olmuştur. gi gösterdiler ki ulusumuzun Büyük Ön tün Birleşik Amerikadaki asfalth kösastır. rultayda basına aid özel işler konuşulBu misallerde geçen yeni kelime: Sayın Başbakanımız diyor ki: «Haderi Cumhurreisinin evinin kapılarını bi mür madenlerinde çalışan işçiler birliCumur Başkanı son kanunlan onay muş Cumhuriyet hükumetinin sayına ve Mesafe = Uza /anız açıktır. Size en aşağı 1000 le bize açtılar. Yüksek zevkle döşenmiş ği 17 haziranda genel grev ilânına kaamıştır. gazetecilere karşı çok' büyük bir sevgi kanad lâzım. Şimdi 200 kanadınız var. ve çok güzel yapılmış olan bu yüce bina rar vermişlerdir. Cumur Başkanının onaylamasından beslediğini ve işlerimize yürekten yar yı gezdik. Cumhurreisimizin bu evde Her tek kanad yılda 30,000 liradır. DeBu kararın tersine olarak Detroit dımcı olduğunu ve memleketin her işin sağlıkla ve rahatla oturmasmı ve Tan bölgesindeki Ehrysler fabrikaları ulu henüz geçmiyen bir kanunun Jjükümleri mek ki rahat nefes alabilmeniz için ha yürütülemez. de olduğu gibi, bizim mesleğimizin de i rının onu yurdumuzun başmdan ekıik sal kalkınma idaresinin emirlerine anıza 30.000,000 lira vereceksiniz. Siz • •• ereceksiniz, diyorum. Çünkü bütçesini lerlemesi ve yükselmesi için herşeyi yap etmemesini dileyerek oradan aynldık. bayrı (sadık) kalmağa karar vermişler« memleketin en az yaşama ihtiyaclan ile mağa hazır bulunduğunu gördük ve bunu dir. Hakikat = Hakikat (Verite) FUAD DVYAR 1 Manzara = 1 Görey (pay uçuca getiren hükümetiniz, bu parayı vebüyüklerimizin ağızlarından dinledik. Hakikat (şeniyet) = 1 Gerçek, gerYüce hakyerinin verdiği hükürrfden *** emez. Vergileri artırmak değil, azalt Gazetecilik lâyık olduğu yükseklikte tasage) çeklik, 2 (Terim) Gerçe, gerçeklik sonra değerler borsasında bir tastıye mağı düsünüyoruz. Bütün yurddaşlann 2 Görünüm, göriim (asnınacak ve gazetecilere, ödevlerini yapdalgası görulmüştür. Birçok endüstri (realite) Çubuk barajt urd tehlikeye düştüğü zaman, varını yopect) (1). Hakikî = Hakikiğ (Veritable) tıklan sırada, güclük çıkanlmıyacaktır. Ankaranın 12 kilometro uzağında ya yel değler bilhassa bakır bir ile 6 ğunu severek harcadığını bilirim. Size Örnekler: 1 Çamlıca sırtHakikî (şenî) = 1 Gerçek, 2 Bunun için yakında yayımlar yapılacakpuan arasında bir düşüklüğe uğramışpılmakta olan Çubuk barajı üç buçuk urdu tehlikeye düsürmiyecek bir çare ları, İstanbulun en canlı göerçel, (reel), 3 Olmuş tır. tır. gösteriyorum: Türk Hava kurumuna milyon liraya mal olacaktır. Barajın hacreylerinden biridir. Hakikiye mesleği = 1 Gerçekciljk, Artık meydanda işlere direktif vereyazılınız ve ona geliriniz nisbetinde yarBundan başka memleket işlerinin mi istiabisi 13 milyon tondur. Genişliği cek bir nizam kalmadığından yeniden gerçecilik, 2 (Terim) Gerçeizm 2 Bu şehir halkının yokdım ediniz.» sulluk görünü insana acı geliHakikiye mesleğine mensub = 1 îimdikinden daha açık olarak yazılması 350, derinliği de 25 metrodur. Yapılan fazla urun (istihsal) elde edilmesinden Bu yardım, prta halli bir aile için, yılyor, üerçekçi, gerçeci, 2 (Terim) Gerçeist vç derdlerimize çare olacak düşüncelerin fennî tecrübeler neticesinde bir hafta korkulmaktadır. da 20 liradır. 3 Bu meselenin sosyal göHakikaten = Gerçekten, doğrusu gazete sütunlannda münakaşa edilmesi, zarfında toplanan su miktanmn beş mil Nevyorkta ve dîğer şarlarda ulusal Bir anda hersey yerine hergün birşey! rünümü üzerinde durmak isteTahkik etmek = Gerçinlemek kalkınma idaresinin nizamlan yok olhükumetimizin başlıca arzusu olduğunu yon ton olduğu sabit olmuştur. Sayın Başbakanımız her Türkü ra riz. Tahkik, tahkikat = Gerçin dinledik. Başbakanımızın Basm Kurulhatsız edecek bir haber verdi: «Tehli Yapılan hesablara göre, Ankaranın duğu farzedilerek mağazalar fiatleri in2 Nezaret = Görü. Kabıli tahkik = Gerçinlenebilir. kedesiniz!» Bir de yol gösterdi: «Her ay tayı ştrefine verilen ziyafetteki söylevi nüfusu 200 bin kişi olarak tesbit edildi dirmişlerdir. Badettahkik = Gerçinlendıkte Örnek: Bu evin denize olan sigaranıza verdiğinizin onda birini Türk Enflâsyona karşı bir hava husule gelTahkikatı adliye = Tüzel gerçin gazete yazılan hakkında hemen hemen ği zaman nüfus başına günde 200 litre görünüşünü, başka hiçbir yerHava kurumuna veriniz!» miş olduğundan dolar yükselmiştir. Tahakkuk = 1 Gerçekleşme, gerçeher devlet adamına ve her devlet memu su verilebileceği anlaşılmıştır. de bulamazsmız. Diğer yönden M. Ruzvelt, her türlü eşme, 2 Kesinleme Hemen organize olmak lâzımdır: Her runa verilmiş bir direktif sayılabilir. 3 Tarzı ruyet = Görüş. Bu suretle Ankaranın su meselesi kö diyevde bulunmazdan önce yeniden Tahakkuk etmek = 1 Gerçekleş verde herkesi Türk Hava kurumuna üBaşbakan: «Birbirimize karşı biraz künden halledilmiş olacaktır. Ankaralı meydana çıkan durumu inceliyecektir. mek, 2 Kesinlemek Örnek: Bu iş üzerinde görüşleye yazdırmak, herkese Türk kanadı için Demokrat partisi liderleri hükumet rimizi uzlaştırmağa ben imTahakkuk ettirmek = 1 Gerçekleşkazancına göre birşey ödetmek! soğukkanlı ve geniş yürekli davranmak» ların ihtiyaclarını temin ettikten başka kontrolunu kuvvetlendiren tarım u irmek, gerçeleştirmek, 2 Kesinlemek, kân göremiyorum. Bu sessız bahar havasının, bir gün, batavsiye etti. Biz yazılanmızda, hükumet barajda daima ihtiyat olarak 4 milyon runlarının yeniden tanzimine aid ka 3 Varlaştırmak 4 Ticaret = Tecim. Mnız üstünde bir yanardağ gibi tutuştu ton su bulundurulacaktır. te bize karşı muamelelerinde Başbakanunu yüce hak yerinin hükümlerine Tahakkuk memuru = Kesinci, ke Tüccar = Tecimer. ğunu. evinize, bahcenize ve tarlanıza lâv göre, değiştirmeğe çahşacaklardır. sinleyici Ticarî = Tecimel. vağdığını gözönüne getiriniz. Sizi böyle Hakikat budur. Yüce hak yerinin hükmüne karsı bir Örnekler: 1 Dış tecim işbir felâketten ancak ve en aşağı 1000 Yüksek bir devlet adamı, gerçeyi hiçdayanma hareketi belirmektedır. Parialerimiz yolundadır. Türk kanadı kurtarabilir 1 mento tüzel komisyonuna yüce hak ye bir zaman gözden kaçırmaz. 2 Türk teçimerlerinin kuv1000 kanad! Belki iyi değil, fakat gerçek (gerçel) rinin kongre kararlarını bozmak huvetlenmesini ve artmasını arYılda 30,000,000! susundaki yetkesini tahdid edecek ve olan budur. zu ederiz. Ve bu iki rakamı elde edinciye ka Bu romanda okuduğunüz bütün şey 5 tntihab etmek = Seçmek. ya tamamen ortadan kaldıracak 9 prodar, rahat uyumamak, yanna güvenme er olmuştur. je verilmiştir. İntıhab = Seçım. mek! Gerçeist (gerçeci) bir politikacı, böyDokuma sendikaları ve diğer bazı Müntahib = Seçmen. F. R. ATAY e sakat işlere girmez. kurumlar ulusal kalkınma yönetimi orMüntahab, güzide = Seçkin. Romanda gerçeizm (gerçecilik) çığrıtadan kaldırıldığı takdirde grev ilân Örnekler: 1 Bu iki tablodan nı götürenler arasında Emil Zola adı naedeceklerini hükumete bildirmişlerdir. hangisinı seçtiniz? sıl unutulabilir? Hükumetin, yenilmesi, tamir kabul 2 Kamutay seçimi dört yü Hadse gerçekten böyle mi geçti? etmez birşey değildir. Söylendığine gösonra olacaktır. Polis son hadseyi gerçinlemektedir. Trakya genel mü re, hükumet ulusal kalkınma idaresinin 3 Ben İstanbulun ikinci Fransada kıya gerçinleri ağır yürür; fettişliği Başmü esaslarmı kurtarmak için bir kanun haseçmenlerindenim. fakat durusma cabuk biter. şavirliğine tayin e zırlıyacak ve narh koymak hususunda4 Bav Türkiyenin Bütün dileklerimiz gerçekleşti. dilmiş olan, İç İş ki yetkeyi bu kanunun dışında bırakaseçkin \ azarlarındandır. Tarihte eşsiz bir devrimi gercekliyen leri Bakanlığı, Vi caktır. lâyetler idare ge Atatürke hergün daha çok ve daha gö Not: Gazetemıze gönderile Çubukbarajı Esasen evvelce de böyle birşey dü nülden bağlıyız. cek yazılarda bu kelimelerin nel müdürü Sabri şünülmüştü. yeni vazifesine git Evimin vergisi yeni kesinlenmiştir. osmanlıcaları kullanılmama Vaşington 29 (A.A.) Hükumet amek üzere dün sa Bir devrim davasını gerçeleştirmek sını rica ederiz. damları ulusal kalkınma ofisinin tüzük söylemek kadar kolay değildir. bahki trenle An (1) Kılavuz komisyonu arasıra erini (kanunlarını) bozan yüce hak yekaradan şehrimi Anadoluda, uzak asırlardanberi, en bir kelimeye böyle iki karşıhk şekri kararma karşı alınması gereken ted büyük bayındırlık eserleri varlaştıran, ze gelmiş ve ak li koyarak, biri üstünde karar kılbirleri gizlice tetkik etmektedirler. şam trenile Edir cumuriyettir. mağa yazarların zevkine bırakmışneye hareket et Söylendiğine göre bu tüzüklerden bir Verginizi iyi kesinlemedilerse, Finans tır. miştir. Başmüşavir Sabri kaçının ve hele işçilerin halarını koru Bakanlığına başvurursunuz. yanların yürürlükte (mer'iyette) bıraYeni Başmüşavir, valiliklerde, mül Kesinleyci (kesinci) ancak kanun hükılması için parlamentodan yeni bir kiye müfettişliğinde, Nüfus Umum mükanun çıkarılması düşünülmektedir, îsveç parlamentosunun yüzün Bir Leh belediye meclisinde dürlüğünde, Hapisaneler Umum mü Yüce hak yerinin kararı işçiler arasınkanlı kavgalar cü yıldönümü dürlüğünde uzun müddet bulunmuş ve da büyük bir küsü (infial) uyandırmış Vaşova 29 (A.A.) Muhalif fır muvaffak olmuş kıymetli bir mülkiye Stokholm 29 (A.A.) İsvec parve genel grev tehlikesi baş göstermişlamentosunun yüzüncü yıldönümü tö kaların ekseriyeti ellerinde bulundurduk memurumuzdur. Uzun müddettenberi tir. ren yapılarak kutlulanmıştır. Bu müna ları Lotz belediye meclisinde bütçe mü de İç İşleri Vilâyetler idaresi umum Vaşington 29 (A.A.) Tüzel meha sebetle büyük ayin yapılmıştır. Kral, zakereleri yapılırken kavga çıkmış v müdürlüğünde bulunuyordu. Yeni vazifile göre ulusal kalkınma ofisi nizamhükumet üyeleri, fırka liderleri, gazete ikisi ağır olmak üzere birçok kişi yaralan fesinde de muvaffak olmasını dileriz. namelerine karşı geldikleri için birçok ciler ayinde hazır bulunmuştur. mıştır. para cezalarına uğramış olan binlerce Akşam, Kralın da hazır bulunduğu Beklenilen tayinler Varşova 29 (A.A.) Lotz şehir kişi hükumet aleyhinde zarar ve ziyan bin kisilik bir şölen verilmiştir. kurulunda nasyonal sosyalist ve Yahud Yakında münhal valiliklere tayinler davas' açabileceklerdir. Çinde yolsuz afyon ticareti üyeler arasında bir boğuşma olmuştur yapılacaktır. Sıvas, Muş, Van, GümüşaYakalanan kaçak etler mezbahaya götürülüyor Beşi ağır olmak üzere 6 kişi yaralanmış ne valilikleri münhaldir. Bunlardan başîzmirde mahsul veziyeti iyi Cenevre 29 (A.A.) Uluslar KuGeçenlerde takib memurları, kesilmiş Izmir (Hususî) îzmirde et kaçaktır. ka Trabzon Valisi Rifatla Çanakkale îzmir (Hususî) Havalar, üzüm rumu afyon komisyonu, Çinde bilhassa çilığile şjddetli bir mücadele açılmıştır. eşek eti de yakalamışlardır. Zavallı Şanghay bölgesinde yapılan yolsuz afÇinde bir banka gişelerini Valisi Süreyyanın tekaüdlükleri mu Çünkü şehrin her tarafında maalesef ka mahlukların bazan öldükten sonra par ve incir için çok iyi gidiyor. Asmalar, çi çek acmıştır. Doğuş iyidir. Fransa ve I yon tecimi sorumunu (ticareti meselesini) karrerdir. Edirne Valisinin Çanakka kapadı çakçılar faaliyettedirler. Hergün yeni çalanarak, bazan da diri iken kesilerek talyada son mevsimsiz soğukların mah incelemiştir. İyi kaynaklardan gelen hayeni hâdiseler kaydedilmektedir. Hasta satıldıkları anlaşılmıştır. Şanghay 29 (A.A.) Çinin en ta leye nakledilerek yerıne Trakya Genel Son günlerde bir mahallede 3 evde 300 sullere zarar verdiği duyulmuştur. Buğ berlere göre Çin deniz gümrük yönetimi, lıklı, şarbonlu hayvanlar kesilmekte ve Irandan gönderilen afyonları yakala nınmış bankalanndan biri olan Tıngsun Müfettişliği asayiş şubesi direktörü Osucuzluğu dolayısile, halk tarafından giz küo kadar kaçak et yakalanmı;, bunun daylarunızın da yüksek fiatle satılacağ manın tayini ihtimali kuvvetlidir. bankası, gişelerini kapamıştır. mışür. söyleniyor. 100 kılosu şarbonlu çıkmıştır. lice satın alınmaktadır. Devlet daireleri ve memurlar tarafından, gazetecilere, ödevlerini yaparlarken güçlük çıkarılmıyacak Istanbul gazetecilerinin (N.R.A.)mnyıkılışı L Dil üzerinde çalışmalar J | Amerikada Ankara intıbaları Kılavuz için dersler * ekonomik işler altüst oldu Grev tehdidleri yağıyor fiatler düştü, dolar yiikseliyor 1,000 kanad! Hergün 5 kelime On üçîincü liste Trakya Müfettişliği Basmüsavirliği İzmirde de eşek eti sabk^r.