15 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3
15 Mayıs 1935 TELGRAF MABERLERİ IBUGWI DEBÜ J Dipburnu hâdisesi Vak'ada ölen Ingiliz zabitinin cesedi bulunarak Cumhuriyet 3 ltalyan Habeş ihtilâfı NALINA MIH1NA Receb Pekerin millete verdigı mujde Kürek mahkumları Jstanbula getirildi ve dün merasimle gömüldü Habeşistan Cenevreye yenî bîr nota verdi, İtalya bir hakem komisyonuna razı oîdu, İtalyan gazeteleri şiddetli neşriyat yapıyorlar Roma 14 (AA.) îtalya, 1928 tarihli andlaşmanın icablanndan o lan hakem komisyonuna iM üye ta • yin ettiğini Habeş hükumetine bil dirmiştir. Bunlann adı, Habeş üye ler de tayin edildikten sonra ilân edilecektir. lan herhangi bir Avrupa kanşması, ttalyanın ulusal haklarını koruma kuvvetini eksiltemiyecek, fakat Av • rupa sosyal tarihini ve onun içtenli ğini bozan belge olarak kalacaktır.» Gazete betkesini şu suretle bitir mektedir: cttalya doğu Airikasındaki süel harekâta rağmen, dilediği uzlaşma ve çalışma beraberliği eseri sonuçsuz kaldığı takdirde, Avrupada, hertürlü ihtimalleri karşüıyacek bir durumda bulunmaktadır.» K Habeşistanın yeni notan ' Cenevre 14 (A.A.) Uluslar Kurumuna yolladığı yeni notada Ha • beşistan, konseyin, ttalyanın süel hazırlıklan ve Eritre ile Somaliye yaptı^ı yollamalann doğurduğu durumu tetkik etmesini istemiştir. Nota ayni zamanda, 1928 ltalyan • Habeş andlaşmasmda tasrih edilen hakemlik komisyonunun kurulmasını istemektedir. Habeş hükumeti, konseyin, ihtilâfa mâni olacağını ve Habeşistanın siyasal istiklâli ile topraklannın tamlıqını saydıracağını ummaktadır. omşumun on yaşındaki küçücük oğlunu, gece saat onbir »ulannda penceremden, masanın üzerine iğilmiş, derslerine çalıştığını gördükçe, yüreğim parçalanır. Ilme mecburi düşkünlüğün bu de recesi, ufacık bir çocugu mezara de ğilse bile, herhalde hastalığa süriikler. Biz çocuklanmızı korumuyoruz. Mekteb programlanmız fazla yüklüdür; yapılırken, talebenin yaşı, sıhhati kale ahnmamış hissini veriyor. Yedi sekiz yaşlannda bir kızcağız tanıyorum ki, zenginliği beni diişün düren ve mahcub eden bir ders programına göre imnhanlannı verebilmek için Tannnın sabahı saat aln buçukta yataktan kalkar. tngiltere ve Franta ne düfünüyorlar? Londra 14 (A.A.) Kabine Lord Edenin gelecek hafta, İtalya Habeş ihtilâfına dair Cenevreye götüreceği talimatı müzakere etmektedir. Vaziyet, son derece ciddî telâkkı ediliyor. Kat'î bir hattı hareket tayin et mezden önce, Ualual hâdiseleri hakkında tahkikat yapacak heyetin bir an evvel teşkili için Ingilterenin iz har eylediği temennilere Fransanın da iştirakini istemek üzere Sir George Klek tarafından vuku bulacak teşebbüslere Fransanın ne cevab vereceği beklenilmektedir. Italyanın hassasiyetini hesaba katmağa mecbur kalacak olan Uluslar Kurumu konseyinin vazifesindeki nezaket takdir edilmektedir. italyan gazetelerinin nefriyatt Roma 14 (A.A.) Stefani ajansı hildiriyor: Romada bir Fransız tngiliz siyasal girişmesi hakkında Paris ve hele Londra gazeteleri tarafından verilen haberler hakkında soruda bulunan Curnale ditalya gazetesi herhangi bir demarşı reddederek dün sabaha ka dar ne Londra ve ne de Paris tara • fından hiçbir demarş veya sıaaçbasıç (tazyik) yapılmamıs, olduğunu söy lüyor ve diyor ki: «îkJ dost hükumetin, böyle bir tazyikte bulunmak fikrinde olmadıklarını zannediyoruz. Habeşistanla bir dostluk ve beraberlik siyasası kur • mak istediğini ispat eden İtalya, ev • velâ sessiz, sonra faal bir düşmanlık siyasası ile karşüaşmıştır. Bu menfi siyasa, hududda kanlı işler doğur muştur. İtalya, Afrika için, diğer Avrupa memleketlerinin elde ettikleri emniyet teminatını istemektedir. Habeşistanın ttalyaya karşı hare • ket ve gözdağlannı köruklüyecek o Yeni sevkiyat Roma 14 (A.A.) 16 mayısta şarkl Afrikaya yeniden kuvvet ve harb levazımı gönderilecektir. Kolombo vapuru Gavinyana fırkasmdan 1000 Irişi götürecektir. Ayni günde, Leonardo da vinçi vapuru, 1260 topçu neferi ile bir miktar top, Dalazia vapuru da 570 sübay, er ve işçiyi hâmilen hareket edecekler dir. 17 mayısta da Pollenza vapuru 200 nefer ve harb levazımı ile kalkacak Tevfik Rüştü Âras Bükreşten ayrıldı Dış Bakannmzm Rumen Başbakanîle görüşrneleri Bükreş 14 Türkiye Dış Bakanı Tevfik Rüştü Aras, dün ak • şama doğru Başbakan M. Tataresko ile 3u memleket arasmdaki ekonomik ve finans meselelerini görüşmüştür. G o ruşmede Turkiyenin Bükreş elçisi de hazır bulunmuştur. Bükreş 14 ( A . A . ) T e v f i k Rüstu Aras, dün akşam hükumet tara fından kendisine özgülenen tahsis edilen özel vagonla Viyanaya gitmiş tir. Bakan, istasyonda Başbakan M. Tataresko, Titülesko, Maksimos, Sa vel, Radulesko, tç Bakanı tnkuletz, Türkiye elçisi, Sovyet Rusya elçisi, Roraanya ekonomi heyeti Başkanı, Romanyanın Ankara elçisi, Dıç Bakanlıgı ve Türkiye elçiliği yüksek memurlan ve birçok kimseler tarafından uğurIanmışbr. Atatürk dün Türk Kuştınu şereflendirdi Ankara 14 ( A A ) Atatürk dün akşam Türk Kuşunun uçuş alanını şereflendirerek üyelerin çalışmalarını gözden geçirmis, ve derslere çok yakından ilginlik göster mislerdir. Büyük önderin bu ilginliği gencler arasında çok coşkun bir | heyecan uyandırmıştır. V e bu elvermiyormuş gibi, mekte bine varmak için de, uzun uzun yürür. V e sonra, akşam yemeğini müteakıb, uykudan kapanan gözlerini, elektri ğin çiy ışığı altında, kitabların» ve defterlerinin üzerine iğerek, hendese şekilleri, yahud ki Avrupa haritası çizer. Babası, onu teşvik için, boyuna tekrar eder durur: «Dinimiz bize, beşikten mezara kadar ilim tahsilini emretmiştir!» O mimmini kafa bu hikmeti birtürlü kavnyamaz. Beşik.. Mezar.. Ya, arayerinde, hiç durup dinlenme olmıyacak mı? Küçük çocuklar istifade edemedik * ten sonra, bahar, uzun ve güneşli günler neye yarar? Ikide birde haykmyoruz: Nesli koruyalım!. Sağlam bir ırk yetiştirelim!. Ne ile koruyacak, ne ile yetiştirece ğiz? Gün görmiyen, nefes almıyan, açık havada oynamryan, bahann zevkini tatmıyan çocuklardan, gürbüz bir genclik yetişir mi? Hayata yeni doğan bu varhklan, henüz uyanmağa başlıyan bu ruhlan bu derece ezmekte ne mana var? Bilgi diye bu kafalarm icine zorla nk bğıtnız şeylerden, birkaç yıl sonra acaba ne kalacak? Bu suretle, zekâ lan değü uyandırmak, fakat ekseriya körletbgimizin farkında mıyız? tlk tahsili mecburi kılan kanun, bu tahsil çağındaki yavrulan kıyasrya ezmeği mi emretmiştir? Çocugu oynadığı viraneden kaldınp ta mektebe göndermek, ona bir nevi kürek cezası tatbik etmek içinse, insanın: «Keşki viranesinde kala idi!..» diyesi geliyor. Ya, hâlâ bazı mekteblerde tatbik edilen izinsizlik cezasma ne ad vere yim? Dayağı mekteblerden kaldıran rejim, bu temiz hava mahrumiyetini, bu bir günlük dinlenmeden alakonmayı nasıl hazmedebilir? Bu mahrumiyetlere alışan, çalışmanın bir azab olduğu kanaatini edinen çocuklardan yann için ne beklenir? Bunlar memlekete faydalı birer unsur olmaktan uzak kalırlar. Yaşlannı başlarmı aldıktan sonra bile, çalışmaktan küçükken duyduklan nefret, kendile rini her teşebbüsten alakoyar. Bahardan, tabiatin bütün insanlara seyyanen bağışladığı bu nimetten istifade etmek çocuklanmızın hakkıdır, Onlan, masum birer kürek mahkumu olmaktan kurtanp, kendilerine hayab ve çaJışmayı sevdirelim. Belediye hizmetleri Genclik kurultayı Alınacak ücret için tarifeler hazırlandı arti Kurultaymda Genel Kâtib Receb Peker çok mühim bir nutuk söyledi. Derin tetkiklere değeri olan bu söylevde föyle bir parça var: «Klâsik mekteb terbiyesinden *onra halk yığmlannı geniş bir halk terbiyesine kavuşturmak için, göğsümü kabartarak söylüyorum, Atatürkün bu yuca kürsüden bahsettikleri Halkevleri* ni, halk terbiyesine esas olacak bir {«kilde genişleteceğiz. Aynca gencliğin terbiye edilip yea'şn'rilmesine önem vereceğiz. «Biz Türk gendiğini disiplinli olarak yetiştirmeli, fakat manevî varlığını ' yükselterek ruhlannı ea iyi icablara ' göre beslemeliyiz. Herhangi bir güelü darbe karşısında kafasını kullanmasıMerarimden iki inttba: Tabut kiliteden nı bilecek, teşebbüs alma, karar venne çtkarutrken, mezarlığa girilirken ve zorluklann üstüne varma gibi yükGeçen sene Kuşadası sahilinde Dip vel vak'anın cereyan ettiği mahalde sek hassalarla onlan zor vazifeler için burnu memnu mıntakasına yaklaş bazı cesedler bulunarak doktor Ro • yetiştireceğiz.» tıklan sırada sahil muhafızlannın dur benson zannedilmişse de son olarak Kurultayda sürekli alkıslarla karşıemrini anlamamaları üzerine atılan bulunan cesedin doktor Robensona kurşunların isabetile olen tngiliz aid olduğu beyaz kunduralarından ve lanan bu sözler adeta bir programdır. Devinşayr kruvazörünün zabitlerin sun'l dişlerinden anlaşılmıştır. Zorlu bir genclik yetiştirmeği gaye tuden doktor Robensonun cesedi buluCenaze merasiminde tngiliz konsotan bir program... narak şehrimize getirilmiş ve dün înlosile nişanlan hâmil eski muharibler Almanyada da gencliğe fevkalâde giliz sefareti kilisesinde bir ayini ruve tngiliz kolonisi bulunmustur. ehemmiyet verildiğini gördük. Çünkü hanî yapıldıktan sonra cesed HaydarDevinşayr zırhlısı ve tngilîz Ak genclik, bir milletin yannıdır. Hitler, paşaya götürülerek oradaki tngiliz Alman gencliğile bizzat meşgul olu deniz donanması, tngiliz sefiri ve komezarlığına gömülmüştür. yor. 1 mayıs bayrammda evvelâ, Berloni ve eski muharibler namına ce Merasimde Deniz kumandanile po linin hemen hemen bütün çocuklarun lis müdürü bulunmustur. Bundan evnazeye birer çelenk gönderümiştir. bir araya tophyârak onlarla konuştu. Ben Alman gendiğini hrkalann eliaden alarak Almanyaya iade ettim, dedi. Brükseldeki konşreye bizden de delege gidecek Ankara 14 (Telefonla) önu müzdeki haziran ortasında Brüksclde toplanacak muzaheret birliği kurulta • ymda genclik işini görüşecek bir ko misyon aynlacakhr. Bu komisyona genclik tarafından seçilmiş genc murahhaslann da iştiraki istendiğinden iki Türk gencinin delege olarak gönderilmesi takarrür etmişbr. Genclerden birinin tstanbul, diğerinin de Ankaradan seçilmesi düşünülmektedir. Bu kurul tay, önümüzdeki ağustosta Cenevrede toplanacak olan geaclik kongresinin toplanb gününü de kararlaşbracaktır. Kurultayın ruznamesi alâkadar makamlara gönderilmiştir. Ruznamede gencliğe dair olan mevzular şunlardır: Gencliğin içtimaî vaziyeti, genclerin somajı, buna karşı gelmek için a lınması lâzım gelen tedbirlerin tetkiki, gencler arasında yardımlaşma, ulus çuluk ve banş, ulusçuluğun çesid sek«lleri, yurdseverlik ve arsıulusal elbirliği, arsıulusal anlaşmaıun unsuru olarak genclik, muhtelif memleketler gendiğinin karakter ve temayüllerinin tetkiki, gencliğin medenî tahsili, gencliğin arsıulusal vazifeleri. Ulusal komitelerin hazırhyacağı tekliflere göre, umumî mahiyette olan bu meselelere dair hususî rapor teklif edilebilir. Bu raporlar gencliğin ma nevi mes'uliyeti ve yahud müsterek hareket vasıtalan mevzuu etrafmda olacaV»'. Pulluk yapan imalâthaneler Borçhı müesseselerin borcu tecîl edilecek Ankara 14 (Telefonla) MemIekette pulluk yapılmasmı teşvik et mek ve haricden pulluk getirilmesinin önüne geçmek için yerli pulluklara prim verilmesi ve imalâthanelerini ge nişletmek istiyenlere de onar bin liraya kadar ödünc para verilmesi kanunla kabul edilmişti. Bu kanun mucibince •ki müesseseye onar bin, diğer birine de 9972 lira ödünc verilmiştir. Bun lardan 9972 lira ödünc alan müessese parayı imalâthaysine sarfetmediğinden Ziraat Vekâletince hakkında takibat yapılmaktadır. Diğer iki müesseseye gelince bunlar imalâthanelerini genişletmişlerse de muhtelif sebeblerle işleri yolunda gitmemiştir. Bilhassa yabana memleketlerden pek ucuza pulluk ithal edilmesi bu müesseselerin matlub şekilde inkişafına mâni olmuştur. Bu sebeble aldıklan borcu on senede ödiyemiyecek hale gelmişlerdir. Zîraat Vekâleti vaziyeti yakından tet • kik etmiş, memlekete lüzumlu olan bu müesseselerin kapanmasma mâni ol mak için borclannı yirmi senede tah sil edilmek üzere taksitlere bağlamağa karar vermiştir. Bu yoldaki kanun lâyihası medise verilmiştir. Ankara 14 (Telefonla) Birçok kanunlarkt belediyelere mühim işler yüklenmiştir. Belediyelerimizin bu günkü malî vaziyetleri, güngüne yapılacak işlerin bile tamamile hak kından gelmeğe müsaid değildir. Hal böyle iken 2295 numaralı kanunun ikind fıkrasına göre hazırlanan bir nizamname ile belediyelere yeniden bir çok masraflar yüklenmiştir. Be lediyeler muhtarlardan artakalan vezifeleri yapmak için de memur kul lanmak mecburiyetindedirler. Meselâ îstanbulun 350 mahallesi oîduğuna göre her mahallede bir k'?i kullanılsa 40 lira avlıktan senelik 210 bin lira bir masraf tutacaktır. Bunlar a kırtasiye ve saire masrafları da girerse tstanbul Belediyesi nin basma 275,000 liralık yeni bir masraf kapısı açılmış demektir. Bu sebebledir ki belediyelerin görecek leri bu hizmet için muayyen bir ücret almalan münasib ve zaruri görül müstür. Belediyeler bu hususta birer tarife hazırlıyacaklardır. Bu yolda hanrlanan kanun lâvihası yakında Meclise gönderüecektir. Hitlerci genclik teşkilâb, Alman yada muazzam bir teşekküldür. 10 ilft 21 yaşlan arasında beş milyon kız v« erkek çocuk bu teşkilâta dahildir. Bu teşkilâttaki çocuklan sevk ve idare edecek muhtelif âmirlcri yedştirnaek için aynca kız ve erkek önder mektebleri var. Bunlar üç dereceli olup spor mekteblerile beraber 2 0 0 tanedir. Bu genclik teşkilâtına dahil olmıyan ve orada nasyonal sosyalist terbiyesi alamtyanlar parn'ye giremiyorlar. Tabü bunlan, Almanyanın yapbklannı aynen tatbik edelim diye yazmıyorum. Maksadım, yeni Almanyanın, gencliği disiplinli olarak yetiştir mek için sarfettiği büyük gayretleri göstennektir. Receb Peker, bizde de mekteb terbiyesi dahilinde ve haricinde demir gibi bir genclik yetiştirmek için büyük ve kutlu himmetler sarfedileceğini söylemekle millete büyük bir müjde vermiş oluyor. Fransız ttalyan hava andlaşması Roma 14(A.A.)M. Musolini ve General Donen, bir hava andlaşması imza etmislerdir. Bu andlaşma, düşünülen, yahud yapılması kararlaşbnlan hava hatlannın türlü noktalanna, ve hava istasyonlannda yapılacak bazı kolaylıklara aiddir. Yeni andlaşma, Torino Fransız ttalyan hava mukavelesinin yerine geçecektir. M. Valle ve General Dönen, Londra ve Stresa konferanslannda kony şulan hava projelerinin tatbik şekilleri hakk'nda da gorüşmüşlerdir. Irakta gene isyan çıktı Asiler Bağdad demiryolunu tahrib etmişler Ercümend Ekrem TAW frak Başbakanüe Dış Bakanımız arasında samimî telgraflar Ankara 14 (Telefonla) Irak Başbakanı Yasin Alhosimi, Kars deprentisinden ötürü Dış Bakanlığı Vekili Şükru Kayaya bir telgraf çekerek teessürlerini bildirmiştir. Dış Bakan vekilimiz de Irak Basbakanına karşıhk olarak gösterdiği nezaketten dolayı teşekkürlerini sunmuştur. Nazilli fabrîkasının temelatma merasimi Ankaradan verilen malumata göre Başvekil tsmet tnönü ve tkısad V e kili Celâl Bayar, Sümer Bank müdürü Nurullah Esadla birlikte ayın yirmisinde Nazilliye giderek kurulacak dokuma fabrikasuun temelatma res • minde buîunacaklardır. Münhal saylavlıklar Ankara 14 (Telefonla) Münhal saylavhklara Fuad Köprülü ve General Sıtkınm namzed gösterilmelerine muhakkak nazarile bakılmaktadır. Taymis gazetesinin Bağdad muha' biri Iraktaki kabileler arasında yeni bir isyan çıknğını, Basra ile Bağdad arasn» daki demiryolu hattuun asiler tarafından muhtelif noktalardan tahrib edildiğini haber vermektedir. Muhabire göre isyan sahası üe Bağdad ara Londra 14 ( A . A . ) DaÜy Telesında muhabere kesilmişbT. Irak kabigraph gazetesi, miralay Lâvrensm bir nesinm asi kabilelere karşı askerî hamotosiklet kazasında ağır yaralandı rekât yapılmasına karar verdiği sayi ğını yazmaktadır. olmuştur. Irak Harbiye ve Dahiliye Izmir sergisini Başbakanımız Nazırlan isyan sahasına hareket et mislerdir. açacak Casus Lavrens ağır surette yaralandı Devlet Şurası kanunu Ankara 14 (Telefonla) Devlet Şurası hakkında hazırlanan kanun lâyihası bugün Meclise verildi ve Dahiliye Encümenine gönderildi. Türk Bulgar ticaret mukavelesi Ankara 14 (Telefonla) TürkBulgar ticaret mukavelesi müddetinin bir ay daha uzanlması hakkmdaki karar Vekiller Hevetine eönderildi. Izmirde yakalanan komünistler Izmir 14 (Hususî muhabirimizden) 1 mayısta beyanname>»r atan 12 ko münist bugün Adliyeye verüdiler. Beyannamede kızıl Izmir mühürü vardı. tzmirde elebaşı Ayvahktan gel miş bulunan kunduraa Ahmeddir. tstanbuldan direktif almıştır. Be yannameleri tstanbuldan getiren de kunduraa Salâhattindir. Komünistlerin evlerinde yapılan araştırmada birçok vesikalar, beyannameler, daktilo ile yazünuş mecmua lar bulunmuştur. Ankara 14 (Telefonla) tzmir Belediye Reisi Behçet Salih Başba kan tarafından kabul edilmiş ve tzmir beynelmilel panayın hakkında Baş bakana uzun uzadıya izahat vermiş tir. tsmet tnönü panayın bizzat açmayı kabul etmiştir. Behçet Salih tzmir belediyesmin isn'kraz işleri hakkında görüşmek ve temaslarda bulunmak üzere Ankara da birkaç gün daha kalacaknr. Bursadaki tarikatçiler Eski şehire gönderildi Bursa 15 (Hususî) Burada yakalanan tarikatçilerin Eskişehire gönderilmeleri için emir gelmiştir. Mev kuflar bu gece sevk edileceklerdir. lrandan memleketimize sokulacak tömbeki Ankara 14 (Telefonla) Eks port Tobako şirketinin lrandan memleketimize sokacağı 100,000 kilo tömbekiye mukabil memleketten tü tün alması hakkmdaki döviz kararnamesi Heyeti Vekileden çıkmıştır. Goeringin mühhn bir nutku Bale 14 ( A . A . ) «Basler Nahrikten» gazetesi, M. Goeringin geçen cuma günü FriburgeuBrisgauda verdiSi sövlevin bazı parçalannı yazmaktadır. M. Goering, bu söylevinde bilhassa diyor ki: « Sulh için azamî işi yapök. SilâhlandıL Fakat, savaş ona istemiyoruz. Yalnız, eğer savaş karşımıza dikilirse, mâni olmak climizde değıldiı.» îran Efganistan hudud ihtilâfı Ankara 14 ( A . A . ) Îran ve Efgan hükumetleri arasındaki sınır meselesinde hakem ödevini yapmış olan Orgeneral Fahrettin, hakem ka ramamesini yann Dış İşleri Vekâletinde Vekâlet vekili Şükrü Kayaya tevdi edecek ve mumaileyh te mera simle orada hazır bulunacak olan t ran ve Efgan büyük elçilerine teslim eyliyecektir. Macaristanın yeni Ankara elçisi Peşte 14 (A.A.) Dış Bakanlığı hususî kalem müdürü Mariassy, Macaristanın Ankara orta elçiliğine ta • yin edilmiştir.
