30 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 10

SÎO Cumhuriyet 30 Nisan 1935 Avlanan avcılar ((Cerbe» kapanından dahîyane bir buluşla kurtulan Turgut... Akıbetini görmeğe gelen Cenova asılzadelerini yakaladı ve gülümsedi: Yanılmışsınız efendiler, Türk avlaçmaz, avlarî Tnrgud Reis, denizlerin eşini pek az gördüğü kahrafnanlardandır. Muela köyîerinden birinde doğdu, tarlayîa ,sapam ruhundaki yükselme iştiyakma karşı pek bas'rt gördü, karalarm genişliğinî de ayni iştiyaka rrisbetle çok dar buldu, kendini denize Tercfi. Küreyi kucaklryan bu engin ve derin kusak, onun ruhona en çok yakışan bir ke merdî ve Turgud işte bu kemerin içinde kendE adına olmez bir tarih işîiyecekti. • Turgud çok işler yaptı, ve her yaphğı »f yalnız Avrupa. Asya ve Afrika halkına değil. o kıt'alan kendi kıyılannda dirüstü coktüren denizlere de parmak ısırto. Onun îlk seyyar tahn ve seyyar ülkesî tek bir gemiden ibaretti. Bununla iki büyük Venedik parc%s n zaptederek Akdenkde yeni bir kahraman türedtğini âJeme ilân etti. İki üç yıl iciııde o seyyar ülke geaişlemişti. genilerin saym otuza çıkmışb. Artık TunçndL Barbaros Hayrettin kadar tamlıp amlrrordu ve Akden«zde donaama bohmdoraa devlelier «Dragat» •dmı korkunc bir tayftm tsnsati sayıvoıiardı. KTTrvet korku uyandınr. korku hiie ve ihtiyat dogurur. Avnıpahlar da Dragot diye anip için içaı korktuklan Turgud Reise karşı çeşid çeşid kapan kuroyorlardi. O Korsikaya yapbğı bir akın «ırasında bu kapanlaTdan birine tutuldn, Amiral Doryanm eiine düş tü, zincrre vuroMu, bw gemide korek çekmege nvaHrâm edıldL O güne kadaT Barbarosîa Ttrrgnd, Akdenize düşmüj ayla yıknz gibry diler. Birbirlerini uzaktaa görüyor, uzaktan tanıyorlardı. Barbarosun D e TH?/k yüzen aya benzeyi§ine Turgud. saygıb bir rrareniş tasjrdı. Barbaros ta dalgalar üstünde pmldıyan ba genc yıldızı rşaAaa sevip takdir ederdL Birbirleriai görmedikleri halde biıbiılerini pek iyi tamyorlardı. Korsika felâketi, Akdenizdeki ayla yıkhzı hicrana du§örma$ oluyordu. Ay. arfak görünmiyen yıldıziB hasretmj çekjyordn. Yıldız, zinciricr içinde o muhteşem ayın nurunu özlüyordu. Barbaros. tabakkum kabul etraiyen bir deniz gibi köpürüp gecikmedi, Annral Doryaya yıldınmlarla dolu bir fırtına kadar korkunc olan şu haberi yol Y a Turgudu bırakrrsm, ya ölüBiraz sonra Turgud Reis serbestti, aym koynuna sokulan yıldız gjbi, Barbarosun yanında idi. Büyük amiral ona «geçmiş olsun» demeğe bile lîi znm gönneden denizi gösterdi: Seni beküyor, durma abl!.. Ayaklarmdaki zincir, boynundakî l â k izleri süinmeden Turgud gene Akdeaizde dkmiyen bk rözgâr ohnusto. dörtyana dehşet püskurüyorda. Gün geçmezdi Iri yeni bir zaferle o tuUaklık günlerinin habralanndan birinin hıacuu çjkamuf ohnasm ve düşmanlarma yeni bir yara açmasm. Arok Avropa Barbarosa unutmuş, onun ardıea düşmuftü. Koca koca donanmalar, çeşid çeşid ararrallar, minimini bir filonun bafmda Akdenizi kendine köle yapan ba Türk kahramanmı anyordu. Turgudu yakalamak, Akdenizi Törke köle oîmaktan kurtarmak de mektL B a büyük zaferi kazanmak enjefi, bütün frenk denizcilerini heyecana düşüren sönmez bir rüya oluyor da. Hemen her denizci ayni rüyanm cazıbesile Turgudun ardmda dolaşı » yordu. Cenevizli bir amiral ise bu düfman surusünün en flerisinde bulunu yordu. Vikont dö Ggala adım taşryan ba ünlü asîlzade, Avrupamn parmakla gösterilcn bir adarni olmak ve adım küise çanlarma asmak için Turgud Rej tsi yakalamayı Sllrtî edinmişn, dıdinîp auıuymda. Birgün, yakasnn Torguddan nasılsa kmtarabilen bir gemi kaptanı Vikont dö Ctgalayı baldo» Türk denizcisinin Afrika kıyılarmda dolaşüğnn haber vcrdL Vikont bu müjdeye seviomekle beraber Turgudun kaç gemi ile gez digjni öğrenmeği de ihmal etmedi. A1dıgı malumat onu sevinc delisi edecek bir şeldldeydi. Çünkü Turgudun to pa topa sekiz gemi ile dolaşuğmı ög renmişti ve kendmin emri alanda ise 150 parça gemi vardı. Bir gemrjre karşı yirmi gemi, yözde 9d bin zaf er demektL Vikont ceaablan Almanya ile yenî u ticaret anlasması Mukavele yarm meriyete giriyor 15 nisanda Berlmde imzaîanan Türk AJman ticaret anlaşmasının 1 mayıstan ttibaren bir sene müddetle mevkii mer'iyete gireceği dün alâ•kadarlara bildirilmiştir. Anlaşma feshediîmediği takdirde bir seneden sonra da devam edecektir. Yeni anlasma mucîbrnce Almanyaya ihraç edeceğimir her nevi eşya ymnurta hari<; Aîmanyaya sertıestce girecektir. Yırmmta için senevî 250000 sandıklılc kontenian verile cektir. fin anlaşmaya göre haîen m e r i olaa asjf tarife Kstesi yerioe yeni bk liste mevkii tatbika koouimalrtadır. Bundan başka tatbık mevkiinde bnlunan serbest ithal lisetesıle konten jan listesi yerine de bir liste konulmuştu^. YATAKLARINIZDA RAHAT RAHAT UYUYÜNÜZ! Olüm şuaının keşfedilmesi için asgarî 100 sene lâzım! „ Tazaa t Meşhur İBgüiz âlnni Bir layyareyî radyo elektrikîe düşürebflmek bülün Ingütere elektrik istasvon'armın enerjisini bir araya toplamaya tevekkuf eder, bem de tayyarenîn UTun müddet ayni noktada kaimasi şartile M A. M. Lov [ lürkîyede neşri hakkı «Camhuriyet» e mahsastar.] Geçenlerde maruf kimyagerlerden biri «Ölüm şuar» keşif beratnn alacak hökumetin müthif bir süaha malik olacağmı söyÜyerek bütün dünya efkân omumiyesim şaşırtmış. herkesi heyecana düşürmüştü. B a hayalet ilk defa değil. birçok yıllardanberi dünyayı teh vic edip duruyor. Fakat vakit vakit buna dair deveran eden rivayetler hakikatetten ziyade ümide dayanryor. Bir (radyo elektrik) şuaı herhangi düşman tayyaresini uçarkcn alevler içinde btrakarak düşürecekmiş, bütün bir alay askeri bir anda biçerek mah • vedecekmiş™ Bu iddialar tahayyül kuvvetini pek çabuk aldanyor, asri adamın tahribkâr zîhniyetine uygun getiyor. Fakat hakikatte böyle bir fua yoktur ve gelecek birçok seneler zarfmda börle bir şuam kesfedilmesine imkân da mevcud değildir. İngilterenin butcesi Hkara bulan malî senede isgOtere hükumetimo umum sarfiyab yekuna 708.872.171 İagiliz Ürasıdır. VaHdat bütçesi bu masraftan 7.562,000 1 B gıliz Ürası fazla ile kapafijnışür. Ludltereden ısartu 2 7 sinden nisanın birine kadar Fransaya üuac edilea altın mîktan 2 0 3 3 milyon Ingiliz liraiıktır. Bu ihracatm lngilterecm harice mahsus altınlanndan olduğu tah~ mîn edilmektedîr. iSıhraman Turgudun Malta m taraamda yarnlamtp Slmşü »te ba parlak hesabla ileri abico, foraya baraya bafvurda ve nihayet Cerbe adasnun bir limanmda Turgud Reis filosuııu yakaiadu Bu fflo gerçekten «Aiz gemilrkti, o Umana da kalafat için geiip dentir atmıştL Vikont <4ö Cigala, avı kapanda görerek gösterişleT yapıyoTdu, fi şekier attınyordv ve Iknanı abloka ecKyordkı. Fen, besab, san'at, mantık ve herşey, Turgudun filosde beraber e sir oiacağını gösterdiği için Vikontun sevinci rıaksız da değfldi. Cigala, flmana taarraz rtmeği hcm tehlikeli, hem lüxumsux tçördögnmlen 1 nrgodn tnTmasara ile îktiîa etmek kararmı aîmıştı. Türk denizci, er vry& geç, mutlaka teslim olmak mecburiyetinde idi. Vikont bu parlak neticenin tarîM bir dekoT Içinde cereyan etmesini de istediğindeıı Ceneveye naber TOJlamıştu bütün asilzadeleri yatuoa da vet etmişd. Beri tarafta Turgud, bıyık falata bakıp kurtuiu; ynlu arıyordu, Nif«vet ba yola yalnız Türke yakışan bir dâha ile traUo. Adanm öbÜT tarafmdaki küctik bir lknana akan dar bir dereye, fiiomm bniondagu limandan üç be} gün içinde bir kanal açtrrdı ve bir gece bütün gemnerim o kanal dan dereye, dereden de öbür liraana geçirdi ve hemen yelkenleri $isirterek denize açıldı! Vikont dö Ggala, bâlâ beride Bman ağzrm gözediyoTdu, Türk fîlosanun teslim bayrağı çekmesini bekByordu. Turgud Reis, narb tarihinde eşi oînnyan bu orrjinal plânla kapandan srynlıp çıkbktan sonra Avrupa kıyılanna doğra yÜTÜdü, rasgeldiği gemileri yakala mağa koynldu. O yurüyüş arasmda bir gün büyücek bir gemiye tesadüf etti ve onu küçük bir işaretle durdurarak muayeneden geçirdL Câemnun neTeaeo geldığnıı ve içinde kimler bulunduğunu, bilmeyiz ki taHmin ettiniz mi?.. Gemi, Ceneveden %cliyordu ve Turgud Reisin nasj yakalandığnn görap te ebedî bir hahra kazanmak îçin yola çıkan asflzadelen. Vîkont dö Cigalanın davet ettiği efendüeri taşryordu. Turgud. keodinin yakalandıgmı seyir için yola çıkmışken yakalanan ba boş kafah asilzadeleri birer birer söyletti, kimler oldugunu ve ne sebebîe dolaşbklaruu anladı, sonra gülümsedi: Saçlannm, dedi. değinnende ağartmışsmız efendıler. Türk avlan maz, avlar. Bunu ögrennm olsaydnuz ayağınızla kapana girmezdinız. Kusyada otomobil imaJâtı Sovyet bükumeti Japonyamn ihrac ettiği otomobille rekabet etmeğe ka rar verdiğinden Rusyadaki otomobil fabrikalarile bükumet arasmda mra caa artmnak içm mukaveleler imza e<£famstir. B a mukavelenamelere göre fabrikalar tam bir otomobil yapmrya rak yalmz her birine verÜen otomobO aksammdan muayyen bir ktsrmın yapacaklardır. B a suretle fabnkalar daha tıcuza malolan fazla mflrt*»A ototnobfl aksann meydana getirecekler dir. Bunlann bepâ Nizni Noovgort tezgâhlannda toplatbnhp kurulduk tan sonra harice gönderilecekler v e Japonya otomobîllerme rekabet edeceklerdir. Harbi Unramî esnasmda harbe aîd mühim keşifleri trtldke memur edilmişom. B a s m d a öhoa şuaı neyettiği iddiasile öne sürülen muhteîif kadlan tetkik ertina ve bunlardan hicbirinin kabîE tahakkuk olmadığmı gördüm. O zamandanberi elde edilen netiefkT örüm şuamm vücude getirilebileceğine dair bende hiçbir kanaat hasıl etmedi. Bir şuam mühKk ve öldürücü olahilmesi için ancak mucidîerinin hayalhanesfnde mevcud derecede hararet yahud enerjiyi haiz radyo elektrik nakledebilmeHdrr. Halbuki halihazırda olDışanda iktısad hareketleri dukça geniş bir parçadan ancak bir kaAvusturyada: lemi yerinden oynatabüecek kadar eIhracan t e ş v i en&MÜMj Madrk ve { nerjinin nakli mümkün ounuştur. Rio de Jeaneiroda birer şube a«Tnıştır. •Bea kendim, birkaç k a n | uzaktan Enstitünün bunlardan başka tsken radvo elektrik tesirile bir lâmbayı deriye, Bağdad, Bombay, Brüksel, iş'ale ve rplikleri ihraka muvaffak olBükreş, Hayfa, Katoviç, Kaunitz, Kodum. Lâkin böyle bir alet teknik nokpenhag, Milâno, Nevyork, Paris ve tai nazanndan tamamile gayrikâfidır. Triyestede de birer şubesi bolunmakÇünkü bir tayyareyi radyo elektrikîe tadrr. Ayni zamanda muhteîif şehir lcrde konsolosluklara bağlı birer müalevler içinde düşürebflmek içnl l ı rnessfllik te ihdas edilmiştir. Tahrangilterenin bütün elektrik istasyoalanda da bir şube tesisi düşünülmektedir. ntn bütün enerjisini toplamak icab e Avusturya, Macaristandan 40.000 der. Fakat bu da kâfı değildir. B a ton maden rnTi^a^^Tndy 3000 tan a n maazzam kodretin müessir olabumcalmaktadır. si için tayyarenin muayyen bir noktada 1935 yıhnm ük fiç ayı zarfında ham urun bir müddet kalması lâzımclır. Bir detnir gKhsalârt geçea yıbn 23.900 ölüm fuaram vücud bulabilmesi içia tonuna karşı 33^200 tonu bulmu} yani radyo elektrik mevcelerinin bir mihartmıştırrakı bulunması zaıuııdır. Radyo elektrik şuaîanndan çok Balkan memleketlertne mal gön bahsediyoruz. Halbaki bonlara veredermekle alâkadar ticaret mehafili b a büdiğimiz istfkamet son derecede na memleketlerde Ruslann yaptığı gibi ticaret mümessülikleri tesisini iste tamamdo'. Öyle zannederim ki en ince mektedirler. B a projenin tahakkuku bir şua bile ancak on dererflik bir zamuhtcmel olmamakla beraber resmî viye yapar. teşkilât vasıtasıle Balkan memleket Halbuki bir adamı yahud bir tay lerile j'apılmakta olan ticari işlerın ve yareyi mahvedebilmek için fuaı tek bilhassa takas muamelâtının kootroi bir nokta uzeriode temerköz ettirebüaltına ahnması mümkündür. mek lâzımdır. ltalyada: Eğer radyo elektrik mevcelerinin * Hükumet ipek istihsalini teşvik etmek üzere möstahsillere İtalya dahi mÜTurumı ynkanda dçdişnrmz gibi linde yetiştirilen ve kooperatif ku zabıt albna alabilseydık telsizle gizli nıtma müesseselerinde kurutulan bir haberleri yolda başkası tarahndaa elkilo taze v e pivasa rnalı ipek için bir de edîleceğinden hiç korkmryarak A liret prım verilmesine dair bir karar vustralyaya ve Kanadaya göndere name kabul etmiştir. Bu müesseseler bilirdık. Halbuki bugün cok tekera 5 hazirana kadar Spie ulusal birliŞine mül etmiş aleder sayesinde herhangi geçen kampanyadan kalan stoklan bir şahı* elindeki bir ahize ile telsiz habîîdirmek Tnecburiyetindedir. berierine eo küçük tefemıatma kadar ttalyada buğday stoklan tükenmişvâkıf olabiliyoT. tir. Getjen mart ayı zarfında îtalya hariçten 13,881 ton bugday ttha! etmiştir. 1934 vümm ayni aymdakî ithalâa 2.436 tondan ibarettL Fransa hükumeti mayıstan 15 hazirana ka dar İtalya limanlarına 50,000 ton buğday gönderilmesüıe izin vermiştir. Bu sekilde brr ölüm şaamm raev cud olabilecegine şüphe etmekligHne diğer bir sebeb daha vardır. Bu sebeb sırf ticaridir. Telsizle ölüm şuaı neş rede^*: vasıtayı keşfedebilecek bir adam mevcud mütehassıslann çok fevkinde ilmî ve f enni kucrret samTsi olmalıdır. Böyle bir adama mühim keşfinden dolayı heThangi büyük b"rr şrrket lâakal 3 5 0 milyon frank vererek snrnu satm alacaktiT. urtfn mesafeden muhabere edebileceklerini zannedryoruz.» Zamanmnzda dahi bir kâşif hakîkî ölüm şuamı keşfetmif olsa büe burrn değü, hararet, ziya ve enerjiyi uzak mesafelere nakletmek vasıtasmı buldoğunu soyiemekle iktifa edrcekto. E ğer ba adam pratik ise ötekiberiki devletin harbiye nezaretleri 0e degfl. büyük ticari teşebbüs sahibi müesseselerle münasebete gîrişecektir. Ölüm şuaı mevzua bahsed&ken bana znhlılann tekizle ozaktan idare edîldigini söyîüyorlar. HaîbıAJ baki katte zırhlı telsizle değil, kendi pervanesSe yüriiyor. Zırhlmm pervanelerim değil, dümenini bile tahrik edecek radyo elektrik kuvveti gönderilemîvoT. Bu işte marifet mevcelerin hususî bir korabinezonuna itaat eden son derecede nazik bir cihazın zırhlırnn harckrte başlamasmj yahod hareketini batdeş tinnrvi temin etmesinden îbarertrr. Hakikî tahrik işini gemınm makinelen görüyor. Fdvaki böyle bir cihaz bir tavvarenin benzin deposunu iştial ettirebüirLâkin bunon içm pilotun gayet nazik bir adam olup tayyaresnjde bir ahize, bir barut hazinesi, bir de fiçek bolımdurması sarttrr. Zaten tahaffuz çar^!eri taarruz çarelerinden daha kolay bulunur. Telsizle idare olunan bir zrrhlı tnbi torpü alelâde b'n* ahize postasından başka birşey değildir. Aralanndaki fark birinm musiki sesleTİni nakletmesinden, diğerinin ise gayet hassas bir ahazı harekrte getirmesmdcn ve burran da asıl enerjı membauu faaliyete sevketmesinden ibarettir. Beş lâmbah bir ahfze postası bir sefoninin ahenkJerini tekrar edebilirse de bir miümetrelik bir toplu iğoeyi bile bükemez. B'rr orkestranm nesTethğî sedaî enerji tek bir kibrit çöpünü İ5 tial ettirmeğe kâfi değildir. thümal radyo elektrikten başka bhr vasıta ile bir gün öRim ş,uaî kad olrmnr. F?kat bncün ortada bunu ispat edecek bir defi yoktur. Sedaî nevcelerle bir «n kabmdaki küçük balıklan Öldürmek kabü olmaş^ tur. Fakat suyun tazyüde küçülme kabihyetinin havaya nazaran daha a z Haîi hazrrda tahribkâr sedaî celeri bir müden uzak mesafeye nakilde tesadüf ohraan müşkölât tamamile gayrikabfli ikdhamdn. 21aten"böyle biı şuam fena tesiri hususî bir miefer giyneklo Dertaraf olunabQir. Ölüm «uafle ycryözünun insan <alhanesme do ftecegi iddias hayalhane maasufli olmaktan ileri gidernez. Fen için mümkün oumyan şey vokror. Aksi idViada bulunac?k değiKm. Ihtimal kâşifin biri esirde henüz mahan bulunnuyan bir hassa keşfedecektir. Daha geçenlerde nebatatm büvümesini kuvvetîendiren bir şuam kes,fedildigi haber verilmistL Lâkin bir radyo elektrik tnevcesi icrâ bundan başka enerji nakunde kuîianılabilmcçi için tesadüf olunan mü<külâtm berta raf ftdilmeai de lâzımdır. ' Bogün ölüm foalan tesrmye erHgi « miz hayal! seyin bir gün keşfolaaabileceğine şüphem yoktur. Fakat o za • mana krdar hiç ohuazsa vüz sene geçecektL insanlann o zamana kadar bir kac küometrorok fcoprak için birbirlerile boğuşmai+an vaz germiş. flira ve vukuflanm yılaa değ3, yapxa işlere hasreaniş balunmalanra taueuni ede > iim. Daha birçok seneler yatagmnrda müsterih uyuyabflir, dîkkatsiz bir «ıütefermînm lâboratuaTmdaki ö'lüm çuanıı yanlışlıkla üzerimize tevcih ederek bizi kiil etiniyeceğinden erarâ olab3i • rrz. Böyle büyük icadlar bir darbede değil, masraflı. nmşkül ve uzua tetkik ve tecTÜbelerin netıcesînde elde edilebtlir. Bir mucibm bir mii uzakta btılunan bir kazan suya radyo elektrikîe kaynatabildığîni bize ispat ettiği gün ölüm şuaınm keşH yoluaun buhındu suna hükmedebüiriz. Torbalıda yapılan Çocuk bayrauu M. Turhm TAN Macaristanda: Istanbulu guzelleştirmek için Dunku sayımızda bu başlıkla çıkan yaaya V. Birson yerine yanhşlıkla başka imza konmuştur; düzeltiriz. Bay Birsonun bu mevzua dair çok enteresan olan diğer bir yazıa yannki sayımızda çıkacaktn*. Bir ev yandı Fenerde Hayelâ Sinanağa mahaHesinde Cami sokağında kömürcü Izzettinin sahib olduğu üç katlı evm üçüncâ kaundan Sürdli Abdinin odasmdaki mangaldan ateş sıçramak suretile yangın çıkmış, evin üst bsını tamamen. ikrnâ kab bsmen yandığı halde zor • lokla soodürülonu|tiix. tpek yetistiriciîiŞinin teşvikî için 20 kilodan üstün ipek satan müstahsillere hususî primler verilmektedir. Mısırda: Savaştan sonraki yülarda tütün ih Böylece ayağuıa zahmetsizce boyrjyacmı ucuz piyasalardan terain ederle mühim bir para gelecegini bilen keken 1933 te Türkiyeden 1, 2 milvon, Yunanistandan 1,1 milyon v e Ja • şif sahibi neden öteki beriki hükume ponyadan 1,0 milyan kilo tütün it tin kapısını çalmak zahmetini ihtiyar hal etmiştir. etsin? Ynngoslavyada: Ba vaziyeü iyice anlamak için MarYugoslavyada ük kok îabrikasının koni ve sair fen mücahidlerinin yetişyapılrnasma baslanrmçtır. Yugoslavtiği devre ircaı nazar edelim: BunlaT yadaki maden kömurlerinin kok ya ellerinde büyük bir sir olup bu sayede pdmasma elverisli olduğu ve yeni kubir üssülharekeden yüzlerce mil uzakrulacak sanayün yavaş yavaş mem taki donanma ile telsizle muhabere eleketin bütün ihtiyacını karşılayacağı dileceğini iddia ettiler mi? Hayır! Saanlaşılmıştır. Şimdiye kadar her yıl dece dediler ki: «Tel vasıtasına mü dışandan ahnan kok miktan 200 bin racaaj,. etmeksizin insanlann aralannda tona varmaktadır. Torbalı «Hususî» Çocuk bayramı burada büyük coşVtmraHa k n t ruîaTmıştır. H ü k u m e t v e Belediye önünde toplanan mekteblîler natuklar v e marşlar söylemişler, tezabürat yapmı§lardır. Gece Kâzımpaşa melcte H n d e bir müsamere verilmi|tir. Gönderdigim resim Belediye önundeki tezahürâtı göstermektedir.