11 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

19 35 Dumhuriyet Almanağı Şimdiye kadar bir tane almadınızsa acele ediniz. Sonra bulamıyacaksinız. Her kitabcıda ve gazete bayiinde bulunur. NO. umhuriyet 3859 Telgraf ve mektup adresi: Cumhurlyet. İstanbul . Posta kutusu: tstanbtıl. No. 246 ve matbaa kısmile Matbaacüık ve II oUD&l 1935 Teleîon: Başmunarriı ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24293 Idare Neşriyat Şlrketl 24299 24290. Kitabcılardan arayımz. Baikan Andlaşması Yaşlanıyor ve Gücleniyor Baikan Andlaşmasmın ikinci yılı eçen yıl Atinada tuğralanan (imzalanan) Baikan Birhaç gündenberi muhtelif Andlaşması bu ayın do Avrupa haynaklartndan aldığt • kuzunda ilk yaşını bitirmiş ol makla kendi yasasına göre baş Baikan Bakanları, bu vesile ile müşterek esere mtz husun haberler, Polonya ile kanını da değiştirmiş oldu. Bu Japonya arasında gizli bir an olan mutlak güven hislerini tekrarladılar yıl andlaşmanın başkanlığı Rolasma yapılmış veya yapılmak • manya Dış İşleri Bakanı M. Bükreş 10 M. Titulesko, Atina ta olduğu süphesi üzerinde top • misakı mucibince, dünden itibaren Tituleskoya geçmiştir. Bu yüzden lantyor. Daha Snce Almanya ile bir sene için Baikan «ntantı başkanandlaşma yanına (lehine) olarak Japonya arasında boyle bir fi lığı vazifesini deruhde etmistic. M. andlaşma ulusları arasında bir sükir ve hareket birliği ihtimalle Titulesko ayni zamanda 1935 hazirü gösterişler (tezahürat) yapılranına kadar Küçük Antantın da rinden süphe edilmis olduğu mamaktadır. Andlaşma gerçek ve son başkanı olduğundan, bu suretle iki lumdur. Zâhirde Fransanın müttugralanması bakımından bir yaşıantantın başkanlığını kendisinde tefiki olan Polonyamn son za • nı bitirmiş ise de ondan önce onun toplamaktadir. manlarda bu ittifaktan ziyade için konuşulmuş ve bilindiği iizeM. Titulesko. Baikan misakımn Alman anlaşmanna ehemmiyet re andlaşma daha önce Belgradda imzasının birinci yıldönümü münaVe kıymet vermehte olduğunu da parafe edilmİşti. Bu Baikan Andsebetile M. Maksimosa aşağıdaki laşmasından önce Türkiye ile Yubilmiyen yoktur. Ancak Polon telgrafı çekmhtir: nanistan arasında bütün Balkan«Bir sene evvel bugün Atinada yanın doğrudan doğruya Japonbaşkanlığuıız altında Baikan misalara yayılmağı gözönünde tutan ya ile hususi ve gizli bir anlas kını Lmza etmiştik. Eserimizin ta • bir anlaşma yapılmış olduğunu da ma yapmıs veya yapmakta ol hakkukuna imkân vermiş olan de • değerli tarihsel (tarihî) bir iş olaman süphesinin ehemmiyet ve vamlı faaliyet'.nizi ve Baikan da • rak burada özenle anmaklığımız vahameti üzerinde fazla tevak vasına olan bağlılığınızt tazimle gerektir. kuf olunmakta bulunduğunu hasyadederim. Baikan antantının mevBaikan Andlaşmasınm yeni baş cudiyetinin ilk yılı zarfuıda miira M. Titulesko taten kayde lâyık gorüyoruz. kanı M. Titulesko gerek kendisintaz baskanlıeınız altında, barışa Bükreş 10 (A.A.) M. TîtulesÜzerinde fazla ısrar edildiği den önceki başkan M. Maksimosa, yapabildiği müspet hizmetlerden do • ko, Baikan antantı başkanlığına için bu haberden, her türlü ihtigerek öteki andlaşma dış bakanlalayı müftehir olabileceğimîzi zan • geçmesinden ötürü, Yunan Başvekili yat kaydile de olsa bu kadarcık nediyorum.» rına çektiği telyazılarında ençok M. Çaldaristen bir telyazisi almişUr. M. Titulesko, diğer Diş tşleri ba • bu andlaşmanın barışa olan yararolsun bahsetmekten kendimizi aBunda, Başvekil diyor ki: kanlarına çektiği telgraflarda, müşlığı üstünde duruyor. Yunanistan lamamıs bulunuyoruz. «Dört ülkemizin sarsılmaz itti • terek esere olan mutlak güven hishükumeti başkanı M. Çaldarisin hadından hasıl olan ibret manzarasi, lerini bildirmiştir. M. Tituleskoya gönderdiği telyamuhakkaktır ki, Avrupa camiasınm Romanya matbuatı, bu münasezısı ise andlaşmanın büyük değe üzerinde, Baikan birliğinin önayak betle, Baikan antantı memleketleri rini büyük inanla ortaya çıkarolduğu nizam ve sulh pirensiblerinin tarafmdan barış lehinde tahakkuk maktadır. M. Çaldaris Baikan tatbikını kolaylaştıracaktır.> ettirilen eseri kavdetmektedir. Andlaşmasmın dünyada barışı pekleştirmek istiyen uluslara örneklik edeceğini söylüyor. Bu inanlı deyiş büyük bir gerçekliktir. Baikan Andlaşmasını kuran uluşlar, onunla yalnız kendi ya Nuri Paşa Italya ile bir rarlıklarını (menfaatlannı) koru yan bir örsüd (eser) yapmış değilmukavele imzalıyarak lerdir, belki onunla birlikte dünya Gazeteler, şimdi de azlıklara mensub saylavlardan barışma ileri bir yardım yapmışlar bağdada döndü ve başka uluşlara barış yolunda giİstemat Zihniye itiraz vesilesile bize çatıyorlar Roma 10 (A. dilecek yolu göstermişlerdir. A.) Iran muM. Titulesko bu yıl Küçük Andrahhaslarile, hulaşmanın da başkanıdır. Böylelikdud müzakera • le kendisi her iki andlaşmanın baştmda bulunmak ıffü f T "T, *a>üzere, halen Ro493576 kanlığını kendi üzerinde toplamış mada olan IraV buîunuyor. Bu .pek anlamlı (maHariciye Nazin nalı) bir birleşiştir. Üç devletten Nuri Said Paşa, toplanan Küçük Andlaşmanın iki Italya ile btt uluşu, demek Romanya ile Yu dostluk andlaş • goslavya, ayni vakitte Baikan tnası aktettikterı Andlaşmasmın da içinde bulunusonra, bu akşaır yorlar. iki andlaşmanın amaclar. buradan Bağda bazı noktalarda ayrı olmakla bir Türkiye Büyük Millet Meclisine seçilen azlıJdara menmb »aylavlan da hareket ede • Irak Haridyt Nazırt likte bunlar barışı tutmak tenıecektir. Nuri Paaa beğenmiyen Atina gazetelerinden biri, Proiyanın başlığı linde toplu bulunuyorlar. AmacNuri Paşa, Ciyornale Ditalyaya neticede Patrikhaneyi kuıtarmak (!) Bazi Atina gazeteleri Türkiye Büyük beyanarta bulunarak, tran Harici • larında ufaktefek ayırdımlar ol için Kıbrıs yahud Ayr.oroza nak Millet Meclisine azlıklara mensub saymakla birlikte her iki andlaşmanın (Arkast beşind «ahi/etî3) Hnden başka çare kalmadığını billavlarin da seçilmesi münasebetile iki barışı tutmakta biribirlerini gücgündenberi bir takim garib, hayret vedirmekte, bu müesseye Vatikan gilendirdiklerinde kuşku yoktur, ve rici mütalealar yürütmektedirler. Kis ZARURÎ BİR ÎHTAR: bi bir şekil verilmesini istemekte •.başka hiçbir düzen, bu andlaşma mı mahsusumuzda cevab verdiğimiz bu dir. müta'eaîaıı burada kisaca nak'.ediyo uluşlarına kendi aralarındaki anAtinaika Nea gazetesi de: Falsolu sesler ruz: laşmanın verebileceği kadar ya<Türkiye Büyük Millet Meclisi Patris gazetesi dün gelen nüshasinda rarlık verebilmek oranı (ihtimali) Insanln Yunanistanda Türkiyedeki ne iki Rum me'o'usun girmesini eski Osmanh Meclisi Meb'usaninda Aybulunamaz. Andlaşma uluşların Rum vatandaşlarlmlzln huzur ve ra . tnemnuniyetle selâmhyacaktık. Fadm meb'usu olan sabık Yunan Mua hatlarlna hased eden ve bu huzur ve dan her biri kendi başma olduğunkat bunlardan birinin Papa Efti veneti tçtimaiye Haziri Emanoilidisin rahata suikasdler tertib etmekte zevk micı adamı İstemat Zihni olduğunu da başka gücdedir, andlaşma içirıbu münasebetle yazdığı bir makaleyî bulan bir zümre var diyeceği geliyor. gördük ve mecliste yalnız bir saydeki görünüşü ile ise bambaşka ve neşretmektedir. Şimdi de azUklardan alınan meb'uslar lavın Rumların vekili olacağını ançok artık bir gücdedir. Onun içinPatris makaleye şöyle bir mukad içinde iki Rum vatandaşlmizdan Bay ladık. Diğeri Papa Eftim çetesini dir ki andlaşma ulusları başka herdeme de yapmiştir: İstemat Zihniye itiraz etmek vesilesile temsil edecektir.» hangi bir düzeni gözden geçirir«Papa Eftimin avenesinden birinin bize çatlyorlar. İstemat Zihni Türk orDiye söze başlamakta, bundan ken andlaşmaya olan bağlılıkları mevcud olmiyan Türk ortodokuslu todoks partisine mensub imiş. Onun sonra Papa Eftim hakkında birçok ğunu(!) temsü etmek üzere saylav ol. nın kıymığını bırakamazlar. Kümeb'usluğunu iltizam etmekle Patrikağur, ağza alınmıyacak sözler söyraası Patrikhane meselesini yeniden orçük ve Baikan Andlaşmalarının hanenin niifuz ve kudretini klrmak i» lemektedir. taya çikarmiştir. Türkiyenin bu kara • toplu durumu, başlı başma büyük tiyormuşuz. Bu gazete mütaleasını bizden, rindan sonra Patrikhanenin mevkii dabir uluş görünümüdür. Bu hiç bir başkalanraım tnillî hislerlne daha ha müşkülle«miştir. Eski Muaveneti İçPatrikhane, onun nüfuz ve kudreti, vakit gözden kaçamıyan ve gittıkfazla hürmet etmemizi ( ! ) istiye timaiye Nazınnin bu meseleye 4air yazbu nüfuz ve kudreti klrmak isteği... çe daha ziyade kaçamıyacak olan rek bitiriyor. dığı bir makaleyi dercediyoruz.» Bunlarin hepsi bizim hatlramlzda hiç çok büyük bir gerçekliktir. Proiya gazetesine gelince bu da yer tutmıyan mefhumlardir. Biz Pat Andlaşma Başkanlığını M. Titulesko deruhde etti \Polonya ilejaponya arasında gizli anlaşma mı var? Ankarada yeni bir faaliyet devresi Ismet Inönü ile Iç ve Dış Bakanları dün gittiler Receb Pekerde Ankaraya döndü. Beşind Millet ; Meclisi ve Fırka umumî kongresi yakında toplanıyor Başbakan tsmet tnönü ile Dış tşleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras ve Iç tşleri Bakanı Şükrü Kaya dün akşamki trenle Ankaraya gitmişlerdir. Başbakanla Diş ve tç tşleri Bakan • ları Haydarpaşa istasyonunda Reisi • cumhur Atatürk namina seryaver Ce • lâl, Vali ve Belediye Başkanı Muhid din, Cumhuriyet Halk Fırkasi vilâyet idare heyeti başkanı Dr. Cemal, lstanbulda bulunan saylavlarla birçok dostları tarafmdan uğurlanmişlardir. Fırka Umumi Kâtibi ve bürosu da gitti Saylav seçimi dolayisile bir müddet evvel şehrimize getirflen Cumhuriyet Halk Firkasi umumî kâtiblik bürosu dün Ankaraya nakledilmiş ve Umumî Kâtib Receb Peker de dün akşamki trenle Ankaraya gitmiştir. Fırka kongresi toplanıyor Saylav seçiminin bütün memlekette tamamlanmasından sonra umumî kâ tiblik bürosu Ankarada Firkayı yakindan alâkadar eden iki mühim mesele ile m«şgul olacaktir. Bunlardan biri Fir . ka umumî kongresinin toplanmasi, diğeri Befinci Büyük MQlet Meclisinin açilişi hazirlıkları... Bu yıl Fırka umumî kongresi yapilacağı içindir ki, yeni saylavlann kongrede bulunmasini teminen Dördüncü Büyük Millet Meclisi vaktinden evvel intihabin yenüenmesi kararinı vermişti. Fırka umumî kongresinin yakında toplanmasi mukarrer olmakla beraber kat'î tarihi henüz tesbit edilmemiştir. Şehrimizde bulunan saylavlardan birçoğu da Ankaraya hare • ket etmişlerdir. Başbakan lamet tnönü ile Fırka Genel Kâtibi Receb Pekerin aeyahatlerinde birlik altnmış bir rerimleri Roma müzakereleri İran ile Irak uyusamadılar Yeni saylavlarımz Azlıklara mensub saylavlar ve Yunan gazeteleri tstanbul meb'usan intihabı teftif heyeti dün de toplanmiş ve yeni saylav • lann intihab mazbataları işile mesgul olmuştur. Yeni tstanbtıl saylavlanndan Neşet ömer, Fakihe ile General Re • fetin kayidleri yenidir. Diğerlerinin nöfus kayidleri eski saylavlar olduklarindan heyetçe büinmektedir. Almanyanın vereceği cevab hazırlandı İngiltere Dış İşleri Bakanının İngiliz Fransrz teklifleri için Berline gideceği söyleniyor Umumî bir konferansın içtimaı da n^vzuubahs Berlfcı 10 (A. A.) Havas muhabrrinden t Londra anlaş • malannı mütea kıb, Fransa ve İngiltere elçiler tarafmdan ya • pılan tebliğe, Al manyanın vere ceği cevab per şembe veya cu ma gününe hazr olacaktir. Bu cevab, Al fnçiltere Dt? İşleri manyanın Paris Bakanı Sir Con ve Londra elçi Simon leri M. Köster ve Fon Höş vasıta sile, her iki hükumete tevdi edile» cektir. Cevabın ana çizgileri takarrür etmiş olsa gerektir. Çünkü son günlerdeki hummalı faaliyet durmuştur. Boğazındaki ütihabın şiddet lenmesinden olacak, M. Hitler Berchtesgadene gitmiştir. Hariciye Müsteşarı M. Fon Bülov da, pren aip itibarile kararlaşan cevabın kat'î şeklini vermek işini Hariciye servislerine terkederek kış sporları yapmağa gitmiştir. Cevabın metni müspet ve dostane imiş. Almanya, Londra anlaş • malannı, müsavat üzere ve ser best müzakerat için esas olarak kabul etmekte kniş. Bilhassa bu müsavat kaydinde ısrar ediliyor ve Almanyanın da aynen diğerleri gibi müsavi şartlarla müzakere eder bir devlet olduğu teyid olunuyor muş. Almanyanın, Londrada tesbit edilen müzakere esaslan üzerine, şimdiden sıkı bir münakaşaya gi • rişmesi müstebaddır. thtimal, kendisini hassaten alâkadar eden noktayı, • silâhlanma mukavelesini • I işaretle iktifa edecektir. Malumdur ki Almanya, bir ha va »ndlaşmasınm akdine çok ta • • . • a* uır. Çünkü boyle bir andlaş•* • mada, kendisinin silâhlanma hususundaki hak müsavatının zımnî taommaıını görtnektedir. Diğer ta raftan, Almanya, Tuna anlasması hakkında Roma ve Paristen izahat istemektedır. İki memleket arasında müşterek hudud bulunmadı • ğından, Sovyetlerle karşılıklı mii zalıeret muahedesine lüzum görrae mekte ve binaenaleyh Şark And • laşmasma, eskisi gibi, muarız bu lunmaktadir. Almanya, Rusyanın iki kıt'a üzerinde de hakimiyeti bulunduğu için, böyle bir andlaşma nın kendisini, menfaatlerinin hiç te tehlikede bulunmadığı bir alana «ürüklemek ihtknali olduğunu da ayrıca ifade etmek tedir. Almanya Polonya arasındaki yeni siyasa ile, Alman • Japon dostluğunun, Almanyanın bu tarzı ha reketinde müessir olması ihtimal dahilindedir. Esasen, Alman mat • buatı Rusya aleyhkıde, tekrar te cavüzkârane neşriyata başlamış tır. Resmî mehafil vaziyetin düzel [Arkast altıncı sahifede~\ H riPCDİA " * * J * • > • * * * * * • * • Baikan Andlaşmasından ilkönce onun içinde bulunan Balkanlılar kazandılar: Balkanlarda savaşı olmaz bir iş haline sokmakla. Bundan insanlık ta çok kazandı: O vakte kadar hep barut fıçısı sayılan Balkanlarda durum pürüzsüz ve sağlam bir barış durumu haline getirilmiş oldu da ondan. Bun dan artık olarak Balkanlarda ortaya Avrupa siyasasında söz söyliyecek yeni büyük bir uluş çıkmış oldu. Andlaşmayı yapan uluşlarm hep bir ağızdan konuşan topluluğundan çıkabilen ve çıka \ r Emanoilidis, makalesinin başmda kıyafet meselesini tekrar ele alarak bu nun hakikatte bir Patrikhane meselesi olduğunu söyledikten sonra Patrikha nenin bilhassa son günlerde büyük bir buhran geçirdiğini, bunun Fatihin Istanbulu zabtettiği günlerdeki buhrandan daha tehlikeli olduğunu iddia etmek tedir. Muharrir bundan sonra hakkimizda birçok yalan yanliş şeyler söylemekte, Cumhuciyet Halk Fırkasının müs takil namzedler arasıada azlıkla • ra mensub namzedlerin de saylav olmaları için açık yerler bıraktığını, bu namzedlerin azlıkları değil, Türk milletini temsilen saylav olacaklarını ilân ettiklecini anla taeak Millet Meclisine azlıkların saylavı seçilmesi diye bir mesele (Arkast üçünciı sahifede) rikharıede hususî bir nüfuz ve kudret tasavvur etmeyiz ki onu klrmağl dü şünmüş olabilelim. Bu işlerin haric • den bize bu şekilde ihtar olunuşunun aksülâmeli ise elbette hiç ve aslâ hoş olmaz. Bizim yurddaşlarlmlz araslnda böyle ayrlllk gayrlHk fikirleri yaşat maktan ise haylr çlkmaz, belki sadece ş«r çıkabilir. Türkiye işlerine hâlâ burnunu sok makta devam eden avukat Kirye E manoilidi bîr zaman Osmanll Meclisi Meb'usaninda aza idi. Kendisine ve emsaline kisaca ihtar edelim ki bız Türkiye Büyük Millet Meclisinde onun gibi azalar görmek istemiyoruz. Onla rln gittiği ve götürdüğü yolun binnefis Rumluk için ne müthiş bir felâket ol muş olduğunu düşünerek şurada ka lan üç buçuk Rum vatandaşlmlzl olsun artık rahat blrakmalarml kendilerin den isabeti her cihetle sarih ve zahir bir hak olarak taleb ederiz. ** Öz Türkçe BİR YAĞMURLU GÜNDE... j Yağmur ince ince yağdl bütün gün, ( Benzin kiil renginde, baklşln ölgün, Sanki bu yağmurdan doğmuş gibisin! I Damlalar yaratmlş seni, damlalar, | O kadar içinden ağlaylşln var, ı Kanadl Islanmlş bir kuş gibisin 1 Bulutsuz geçer mi yaşayişlmlz? Yağmurlar başladl, geldi klşlmlz, Yoksa gün sonunda yasll olmazdlk' Musiki işi üstad Halid Ziya Uşaklıgilin sonuncu makalesi bugün üçüncü sahifededîr bilecek anlam bundan başka birşey değildi, ve bundan başka birşey olacak ta değildir. Andlaşma uîuşlarının gücleri kendi aralarındaki bağların pekliğindedir. Bu bağlar sağlam ve güclü oldukça andlaşmanın gücü de ona göre gün geçtikçe daha artık saygıya değer bir büyüklük gös terip gitmekten geri durmıyacaktır. M. Çaldarisin Baikan Andlaşmasma Avrupaya örnek ola cak biçimde büyük bir değer vermesi haksız değildir. Bu, son tarihin bulabildiği siyasa düzenlerinin en güzeli, en ilerisi ve en inseli (insanisi) dir. Değeri bu kadar yüksek olan andlaşmayı alkışlarken onda yer almış ulusları saygı ile esenler (se lâmlar) ve onları biribirlerine karşı sevgi bağlarında alabildiğine ileri gitmeğe çağırırız. HALtD FAHRl OZANSOY Bugün 5 inei »ahiîede Askeri bahisler: Japon ordusu Vazatı: A. D. Tarihten kı ıntı'ar: Yazan: M. • nrhan Ta % Bu • sada ımar faaliyet . i * Bu lslak kanadl sen gere gere Şimdi uçacaksln sisli göklere, Şimdi söneceksin diyorum, yazik! YUNUS NAD1