29 Ocak 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Jürklerle Süngu Süngüye^ No. 86 NakiIİ: A. DAVFR Çanakkalede 4 { Şehir ve Memleket Haberleri Taraçadan düşerek ağır surette yaralandı Evvelkî gece saat yartmda Tahtaka • lede bir Iranlı üç kat binadan düşerek ölüm derecesinde yaralanmistır. Tah • takalede Tahmis sokağinda bir apartimanin son katmda oturan Abdullah ve kardeşi Mecdi evvelki gece Tarla • başinda adamakıllı içtikten sonra otomobille eve dönmüfler. Bu sirada ha vanin gayet güzel olduğunu ve meh • tabm parlaklığıni gören Abdullah mehtabı seyretmek bevesine kapılmı* ve iistkat taraçaya çikarak Sadintn Gülistan md an mehtaba dair kuimlarini okumağa başlamu. Fakat çok sarhoş olan Abdullah bu esnada müvazene • «ini kaybederek sokaga düsmüstür. Neden sonra zabıta isten haberdar olarak AbduUahı ölihn halinde Cer • rahpasa hastanesine kaldirmiştır. sCumhuı iytf 2 lkıacıkauun j Siyasîicmal İki mühim siyasî hareket ransa başbakanı ile hariciye bakanı, bu ayın son gününde Londraya gidecekler İngiltere başbakanı, hariciye bakanı, baçvekıl muavini ve muhafazakârların lideri ve mührühas lordile görüşeceklerdir. Bu mülâkatlarda iki tarafın birbirlerinin hareketleri ve tasavvurlan hakkında malumat edinmelerinden başka bir şey yapılmıyacağı nimresmî surette ilân edilmiş8e de iki memleketin gazeteleri ve bilhassa Fransız matbuatı Londrada Avrupanın bugünkü en mühim meselelerinin görü çüleceğini, bu iki komşu devlet adamlannın bu meselelere karşı müşterek hattı hareket takibini kararlaştırmağa çahşacaklannı yazıyorlar. Londra görüşmelerinden mak sadın malumat edinmekten ibaret olduğunun işaa edilmesine sebeb çu olsa gerektir: Geçen haziran da sabık Fransa Hariciye Bakanı Bartunun Londraya yaptığı ziyaret esnasındaki görüşmeler inkıtaa uğramıştır. Gene böyle bir halin zuhuru ihtimaline karşı hazır bulunulmak istenmiştir. Gerçi Sar meselesinde ve Yugoslav Macar ihtilâfında ve buna benzer mesele lerde tngiliz siyasetinin oynadığı nafiz ve hâkim rol ve Fransanm Ingiltereden aynlmayışı hakikatleri Londra görüşmelerinin öyle kolav kolay iflâs etmiyeceğini gö«teriyor. Maahaza Londrada görüçülecek meseleler ve bilhassa Almanyanın silâhlanma bahsinde yaptığı emrivakii kabul işi çok ağır ve Fransanın emniyet ve selâmeti, Orta ve Şarkî Avrupadaki politikasile pek sıkı alâkadar bulunduğundan bunlar üzerinde uyuşulması kolay olmıyacaktır. İngiltere Garbî Avrupada barıs, işlerinin ilerlemesi için Almanya nın silâh meselesinde memnun edil mesini ve bu sayede bu devletin Cemiyeti Akvama dönmesine yol hazırlanmasını, silâhlan bırakma işinin ve emniyet meselesinin ko layca hallini istiyor. Fransa ise herçeyfî^n evvel Fransa ve müttefiklerinin emniyetlerinin sağlam ve teminat alrına alınmasını ve bundan sonra Almanyanm silâhlanmış olmasının tanmmasını arzu ediyor. Yani Franaa evvelâ emniyet meselesinin ve İngiltere ise herşeyden evvel Almanyanın silâhlanması işinin, temelli olarak halli lâzım geldiği fikrinde dirler. Londrada emniyet meselesi mev zuu bahsolduğu zaman Sovyet Rusyanm teklif ettiği ve Fransanın ehemmiyetle iltizam eylediği şark misakı üzerinde de şüphesiz çok durulacaktır. Şark misakının şimdiye kadar vücude gelmemesi Almanya ile Lehistanın itiraz ve muhalefet göstermelerinden neşet etmistir. Londrada en ziyade bu mesele görüşüleceğinden Lehistan ve Almanya devlet adamlan daha evvel kendi aralannda görüşerek Londra mülâkatına karşı şimdiden müşterek vaziyetlerini tayin etmeğe karar vermişjerdir. Bu maksadla M. Hitlerin sağ kolu olan Prusya Başvekili ve Almanya Hava Bakanı General Göring Lehistan Reisicum hurunun daveti üzerine ve avlan mak vesilesile Lehistana gitmis tir. General Göring Lehistanın mukadderaö üzerinde büyük nü fuz ve tesiri bulunan Harbiye Bakanı Mareşal Pilsudiski ile vazi yeti görüşecektir. Aşağı yukan ayni günlere ra«lıyan Londra ve Varşova ziyaretleri Avrupa için iki mühim siyasî hareket teşkil ediyor. MVHARREM FEYZİ TOGAY Gülistan okurken! Tramvay kazaları Atatürk köprüsü na karşı bir çsure Bulunan şeklin tecrübesi yapılacak Tramvay kazalarinın önüne geçmek üzere ilk tedbir olarak basamaklarin arabalar yürürken kendi kendine ka • panmasi için birçok çareler aranmak » tadir. Bazı sistemler bulanlar tarafından sirkete muhtelif müracaatler ya • pilmaktadir. Yapılan tetkiklere göre böyle ba • samaklarin değiştirilip otomatik ya pilması için büyük masraf yapilmak lâzimdir. Şirket yeni bir çare bulmuştur. Buna göre tramvay arabalanndaki dört kapida bazı değisiklik yapüarak ka • püarm alUna disli birer demir kafes Oâve edüecektir. Kapı kapandığı za man bu kafes de kendiliğinden basa • mağı kapatacaktır. Tramvay Şirketi bu şekli hükumete •e belediye komiserliğine bildirmiştir, komiserler tetkik edeceklerdir. Muva • fık görüldüğü taUdirde hemen tatbikına başlanacaktir. Gelibolu yarım adasına sağlam ayak basdığımı ilk defa hissettim! Bu esnada Zuhaf mangası, yığehğımız eşyayı yakmak üzere öteden beriden ot ve saman topluyordu. Artık dayanamadım. Bu feci emre mümanaate karar verdim. Bölükeminine kemali hiddetle bagırdıtn. Haydi git buradan. Askerlerini alıp gitmezsen şimdi batarya efradını çağırır, sizi zorla buradan atarım. Bölükemini homurdana homurdana giderken: Kumandanım size diyordu. gösterir, ki kahramanllklarfle Ingilizleri de, Franslzlarl da sahile sikı«UrmlçJard«. Eğer 5 inci ordu kumandant General liman flrkalarlmla biraz daha iyi sevk ve idare etmîş olsaydı, düşman denize dö külmüş olırrdu; fakat askerlerimizin yaptlğlndan daha fazlaslnl yapmak beser kuvveti haricinde idi. A. D ) Bu Türk taarruzlarında Zuhaflanmızın, deniz silâhendazlarırmzın ve ecnebi lejyonunun takdir ve hayrete değen cesurane hareketi vaziyeti kurtardı. 12 mayısa kadarki zayiatımız 12,250 nefer ve 246 zabitti. Ingilizler de bizim kadar çetin bir imtihan geçirmişlerdi. Onların zayiatı da 13,377 nefer ve 602 zabitti. Meydan muharebesinin şiddeti hakkmda bir fikir vermek için şunu söyliyeyim ki büyük bir nakliye gemisi olan Kanada 2 mayıs günü öğleyin asker getirmis ve akşam üstü yaralılarla dolu olarak tekrar hareket etmişti. Mayıs ayı harekâtını üç ayn devreye taksim edebiliriz: 1 İhrac meydan muharebesi: Biz Kumkalede aldatma muhare besi yaparken, Ingilizler bu muharebe/î yalnızbaşına yapmıs. ve kazanmışlardı. 2 Durma ve ilerleme devresi: 6, 7 ve 8 mayıs muharebeleri bu devrede vuku bulmuştur. 3 Çanakkale filosunun, ka raya çıkarılan kuvvetleri kendi baçına bırakıp ortadan kaybolması. İlk devre vakayii hakkmda bizim verdiğimiz tafsilâta, muhtelif eserlerde intişar etmiş olan General lan Hamıltonun resmî raporundaki malumat ta ilâve edilirse, Türkler tarafından şiddet ve cesaretle müdafaa edilen sahillere ayak basmak için yapılan kahramanca muhare belerin dehşeti anlaşılmış olur. İkinci devre hakkmda, General lan Hamiltonun resmî raporunda yazdıklarım okumak kifayet eder. Başkumandan diyor ki: « 6, 7 ve 8 mayıs günleri vuku bulan muharebelerin neticesi, İngiliz cephesinin sağında 600 ve merkezile solunda takriben 400 metroluk arazi kazanmaktan ibaret kaldı.. Fransızlar ise, ilk günlerde ele geçirmek için anudana çarpıştıklan Tott tabyası denilen eski tabya ile Zimmermann çiftliği karşısındaki bütün araziyi ele geçirdi ler. Bu neticeler, ehemmiyetsiz addediltbilir; ; fakat, o zamanlar için bizi fazla memnun etmişti: Türkleri sevk ve idare eden Almanlar, bunu çabuk anladılar ve 910 mayıs gecesi, bizi püskürtmek için bütün gayretlerini sarfettiler. Fransız cephesine karşı hassaten çok azimkârane bir hücum yapıldı. Bu hücum, düşmamn ciddî bir topçu ateşile beraber yapılmış ve Sinonin livası cephesinde şiddetli bir gö ğüs göğüse muharebe ile bitmişti. Hücum eden Türkler, her tarafta püskürtüldüler. Gelibolu yarım adasına sağlam surette ayak baamış olduğumu ilk defa olarak hissettim.» (Arkast var) Şartname hazırlanıp Daimî Enciimene verildi Atatürk köprüsünün sartnamesi fen heyeti tarafmdan hazırlana rak dün akşam Daimî enciimene verilmiftir ve encümen dünden itibaren tetkikata baslamıstır. Bu sartnamenin fennî ve maJî kısımlan encümen tarafmdan ayrı ayrı tetkik edilecektir. Tetkik neticeleri bütçe müzake • relerile birlikte Şehir meclUinin subat devresi içtimama yetisririlecektir. Münakasa şubat nihayetinde a ŞEHM 1SLERÎ Kantar ölçüye uygun degilmiş! tstanbul Belediyesi, bas üzerin den alınan mezbaha resminin, bir •ubattan sonra kilo üzecinden a Iınmasına karar vermisti. Bu ka • rann tatbün biraz gecikecektir. Sebebi de mezbahadaki kantann ölçüler nizamnamesine uygun olarak hazırlanmamasıdır. Kantann va ziyeti te*bit edildikten. sonra, mezbaha resmi kilo üzerinden ahna caktir. Bu münasebetle, Köprülühan • daki Kasablar şnrketinde dün bir içtima da yapılmıstır. Belediye tktısad müdürlüğu, yeni resmin et fiatlerini artırmıyacağı kanaatinde dir. Kasablar, toplanhlarmda bu noktayı da tetkik etmişlerdir. Hemen kumandanıma hâdiseyi anlattım. Allaha şükür, yaptığım muvafık görüldü. Bölükeminini bir daha görmedim. Akşam olunca, bataryamızın iki cepane arabası geldi; buradaki ye» ni kunduralarla diğer kullanılma mıs. teçhizatı yüklenip grupa gö türdü. Bu eşyayı aylarca kullan dık. Fakat o uzun harb esnasında, her zaman, benim yaptığım gibi delice bir israfın önüne geçmek mümkün olmadı ve mes'uliyeti her zaman efrada ve kıt'alara aid olmıyarak bir çok malzeme boşuna 'fna edildi. 31 mayıs, pazartesi Bataryamız bugün yeni bir şerefe nail oldu. Türk bataryaları tayyare tarassudu ile bize ateş ettiler. Fakat attıkları bütün mermiler, kısa veya uzun düştüğünden mühim hasarat olmadı. Yalnız bir hayli günahsız beygir telef oldu. Geceleyin iki tarafın aiperleri arasında karşılıklı tüfek ateşi açılıyor ve birçok cepane yakılmasına sebebiyet veriyor. Seraeri kurşunlar bataryanın etrafından ıslık çalarak geçiyorlar, bunlann taşlara çarptıklan işitiliyor. Bu yüzden mevzi civarında hava hiç te iyi de gil. Geceleri, vazife icab ettirme dikçe efradın deliklerinden çıkmalannı yasak ettim. HALKEVİNDE: Konferans ve temsil Dün öğleden sonra tstanbul Hal • kevi konferans salonunda Selçuk mekteb! müdürü Asim tarafmdrjn bir konferans verilmistir. Hatib çocuğun amelî hayata yetijtirilmesi hakkmda mü • him bazı noktalara temas etmistir. Dün Halkevi temsfl şubesmde de bir temsil verilmistir. Beyas Kahraman ve Mürebbiye isimli iki piyes oynanmif, Figaro isimli bir rmnolog söylenmis tir. Temsfl çok kalabalık olmuştur. Seçim hazırlığı İkinci seçicilerin mazbatalan veriliyor Saylav «eçimi fcin hazirlıklara devam edilmektedir. Saylav seçimi f ubatın sekizinci günü yapılacaktır. Say lav seçicilere aid mazbatalar alikadarlara gönderilmektedir. Saylav seçicilerin atacaklan rey Ier« mahsus sandık hazırlanmı* Saylavltk Utij/en katrr. Bütün se dmlardan muallim çim işleri için Zaime Frrka Umum kâtiblik büroranun buraya naklinden sonra program hazrrlanaeaktır. tstanbul kiz lisesi edebiyat muallimi Zaime Cumhuriyet Halk Fn>> kasma müracaat ederek saylavlığa namzed gösterilmesini istemisttr. Zaime yirmi senedenberi muallinvlik etmektedir. MüteacTdit konfe ranslar vermis, makaleler yazmış tar. Belediye Hukuk içleci kalemin • den Sadiye de fırkaya miiracaatle* •aylavhğa. talib olmuştur. ECNEBİ MEHAFÎLDE Rumen konsolosu geldi iki aydanberi mezunen Romanyaya gitmiş olan Rumen konsolosu Kostan • ten Gretzu lstanbula avdet etmistir. Rumen konsolosu Paris yolfle tstan • bula gelmiştir. MÜTEFERRİK Gayrimübadiller komisyonu toplanıyor Gayrimübadiller Cemiyetme aid i|lerle mesgul olmak üzere bir komis yon tesekkül ettiğini ve bu komisyona seçilecek iki azanm da Maliye Bakanlığı tarafmdan tayin edüeceğini yaz • mıstık. Maliye Bakanhğı bu iki zatın isimlerini Gayrimübadiller Cemiyetine büdirmistir. Bunlar Suphi ve Nüzhet tirfer. Komkyon bu hafta toplanarak ise baslıyacakbr. Kesolute vapuru seyyah getiriyor Kesolute adlı Alman vapurile 8nQ • müzdeki persembe günü lstanbula 2 0 0 Mrrah gelecektir. Seyyahlar şerefîne o aktamüzeri vapurda bir eglence ter tib edüecektir. Kesolute vapuru kumandanı Kmse bundan on beş gün evrel Atlas Ok • yanusunda kazaya uğriyan Sisto isimli Norveç rapurunun mürettebatinl kortarmifUr. Bu münasebetle kumandan JCrueye Norveç hükumeti tarafmdan altia bir nisan rerilmistir. TürkYunan mahkemesi gidiyor Türk • Yunan muhtelit hakem mahkemesi bazı sahidleri yerinde dinlemek üzere bugün tzmir ve Atinaya gidecektir. Mahkeme şubatin 15 inde lstanbula dönecektir. Mayıs harekâtı hakkındaki intıbalar Fransız topçu zabiti mayıs ayı narekârı hakkmda 9u mütalealan yürütüyor: Türkler, bizi denize dökmek için en son olarak 8 mayıs gününü tayin etmiçlerdi. Türk tayyareleri bize bunu bildiren beyannameler atmıslar ve eğer kendiliğimîzdsn gitmeğe razı olursak gemilere binerken iz'ac edilmiyeceğimize da ir bize teminat bile vermişlerdi. 1 mayıstan 8 mayısa kadar büyük bir şiddetle yapılan mukabil taarruzlara uğramıştık. 12 mayıs ve 34 mayıs geceleri bir felâkete uğramamıza kıl kalmıştı. Eğer Türkler, bu gecelerde biraz daha gayret ve çiddet göstermiş olsalardı muhakkak surette, bizi denize dökeceklerdi. (Fransiz zabitinin askerlerimizden daha fazla gayret göstermelerini iste meaj insafsızllktlr. Çünkü ilk günlerde adedce yarlyarlya az olduklan halde, yalniz harika ve mucize derecesinde Bir cevab Ankarada operatBr Şevketten aldl gımlz mektubdurı « Akşam gaıetesi basmubarriri Necmettin Sadıkm Yılbası gecesi kolu ki nlmis, Ankarada tarafimdan alçiya konulmustu. Gaıetenizin 3/1/935 tarihli nushaslnda Prof. Nissen üe ope • rator Bürhanettin tarafmdan yapılan muayene neticesinde tatbOc edilen tedavi gayrikafi görülerek alçısmin çi • kanldığı re Cerrahpasa hattanesine yatınldigı yaıilmaktadır. Bir tebligi resmî kadar muayyen ve tamamen birbirinin ayni kelüne ve dimlelerden mürekkeb olarak Akçam gazetesinde de çikan bu yazının ifa de etmek istediği çirkin mânayi muhterem profesörler tekzib ederler diye bugüne kadar bekledim. Tekzib etmediler. Şu halde yazimzin bu iki pro • fesörden alman ilham üzerine gaze tenizde yer bulmus olduguna hükmetmek icab eder. Bir hastaya yapümıs olan tedavinin kifayet veya ademi kifayetine tip mensublarindan, hatta Ubbm o şubesinde mütehassis olan he • kimlerden baska kinue karar vere • mez. Bu itibarla tedavinin kifayetsiz ligini onların söylemis olmalan lizim gelmektedir. Şu cevablanmin gazetenizîn ayni tabife ve sütununda nesrini rica ederün. 1 Profesör Nissen ve operatör Bürhanettin Ankarada yapümis olan tedavinin kifayetsizliğini gazete sütunIannda teshir ettirmeleri (Deontologie Medicale) noktai nazarmdan doğru değil, yalmz Deontologie değil, ayni meslek müntesibleri arasmda carî ol • ması icab eden mesleki nezakete mu gayirdir. 2 Bir meslektasin kusurunu teşhir eylemek ve kendilermin daha iyi • «ini yapabileceklerini âleme ilân ettir • mek için buldukları vesüe ehemmi • yetsiz bir kirik işinden ibarettir. Bu kadar basit bir şeyi senelerce pratigi olan bir operatör değil, pratisiyen meslekdaslarimiz, hatta kınkçilar, çikinkçilar dahi yapmaktadirlar. 3 Necmettin Sadıkin knllan ko • Iu fennî usullere göre düzeltflmiş ve alçiya konulmustur. Daha muvaffaki • yetli bir tedavi yaptıklannı iddia edi • yorlarsa, kolun benim yaptığım alçi içinde iken alman röntgen resimleri le kendflerinînkini nefretmelerâi tav • siye ederim. 4 Meseleyi cerrahi cemiyetinde, yahud herhangi ilmî bir cemiyette münakaşaya hazinm. Zaman tayin etme lerini beklerim.» Dış İşleri Bakanı Dı» tsleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras dün aksama kadar Park otelinde isti rabat etmis ve akfam ekspresile An karaya gitmistir. KÜLTÜR İŞLERİ Şirketlerin aldıgı bugday Ecnebi şirketlerin şimdiye kadar tnemleketimizden iki milyon liralık bugday aldıklan bildirilmektedir. Leylî ücretleri indiriidi Istanbuldaki leylî mekteblerin seneük ücretinden yirmi beşer lira indi • rilmesi kararlaftınlmişbr. Galatasara yin seneUc leylî ücreti 275 lira olmuştur. ÜNİVERSÎTEDE l Tahrir! yoklamalar bitiyor Iise ve orta okullarda tahrirî yok lamalara yarin aksama kadar devam edilecektir. Neticeler cumartesi günü talebe velOerine bildirüecektir. Sömestr tatili bitiyor Univertite sömestr tatili gelecek hafta bitecektir. Fakültelerde derslere gelecek salı günü sabahı başlanacaktir. Derslerine gitmiyen muallimler Bazı ecnebi ve ekalliyet mektebleri müdiirleri Kültür Müdürlü§üne müra • caat ederek dersler bir hayli ilerledigi halde bazı muallîmlerin hâlâ derslere gelmediklerini blldirmişlerdir. Kültür Müdürlüğu bunlan tesbit etmektedir. Bu muallimlerin yerine yenüeri tayin edflecektir. Hukuk talebesine yurdda yer ayrıidı Hukuk talebesine Maarif Cemiyetinîn Kadirgadaki yurdunda bir daire tah sis edilmesi için cemiyetle anlaşilmis tir. Talebe sömestr atüinden sonra yurdda ufak bîr ücret mukabili kala bilecektir. Fakir talebenin ücretini U • niversite temin edecektir. Teftişler başladı Bütün Lase ve Ortamekteblerle ec nebi ve ekalliyet mekteL\îrinin umu • mî müfettişlik tarafmdan teftişine başlarvniftir. Teftişler mart nihayetine kadar devam edecektir. İNHİSARLARDA Iranlılarla yapılan afyon müzakereleri tranhlarla bir afyon satiş birlîği kurmak yolundaki müzakereler devam etmekte ise de, simdiki halde fazla iler • liyememektedir. Sebebi, murahhaslar dan birinin, lâzim olan vesikalarla, salâhiyeti almak üzere trana gitmesidir. tran murahhasinın dÖnüsünde konuş malarin pek kısa zamanda neticele • neceği kuvvetle umulmaktadir. Memlekette hava sehidleri ihtifali Talebenin yüzde aitmışı hasta Son günlerde havalarin gayrimun • tazam gitmesinden birçok mektebler de grib ve diğer hastalıklar çoğalmis • tir. Haber aldığimiza göre bazı mın takalarda talebenin yüzde altmtşı hasta olduğımdan derslere devam ede memektedir. Mekteblerde on günlük umumî bir tatil yapilması düsünülmek • tedir. Bu hususta yakmda bir karar verilecektir. GÜMRÜKLERDE Komüsyoncuların istegi Gümriik kumüsyonculan Ankara > ya bir heyet göndermislerdir. Heyet bes bin Ura olacağı söylenüen gümrük kumüsyoncuları teminat akçeshun in • dirilmesini istemişlerdir. LİMANDA VÎLA YETTE Vapurcular ihtilâfı halledildi Deniz ve Hava Müstesan Sadullah dün Vapurculuk Şirketine giderek bir müddet miidür Mustafa ile görüsmüş ve neticede Denizyollan Idaresile Va • purculuk Şirketi arasmda hatlarin taksimi münasebetile çıkyıış olan ihtflâf ta halledilmiştir. Umıımî Mecliste kadın aza Vilâyet umumî medisleri aza nam • zedleri arasmda beştebir nisbetinde kadin bulunacağı büdirilmektedir, Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur J Türkiye Kaymakam Sedad şerefine ziyafet tzmir Vali muavinlîgme tayin edi len Beyoğlu kaymakamı Sedad bugün yeni vazifesine hareket edecektir. Se dadm şerefîne dün aksam arkadaslan tarafmdan Tokathyanda bir «iyafet verOmiy, kaymakamlarla Vali muavini Rüknettin bazir bulunmufhm Boğaziçinde Fok balıgı! Berlerbeyi açıklarmda fok ba Iıgı göründüğünden bahkçılar iki gündür kockudan denize çıkama • maktadırlar. Bazısı bahğın bir tek, bazılanda çdft okfaığunu söylemekUdhimr. şeraiti I için için Hariç Pazar günü îstanbulda olduğu gibi, hava sehidleri ihtifali mem leketin her tarafında büyük merasim içinde geçmiştir. Ânkaradaki merasimde başta Başbakan ve Meclis Başkanı olduğu halde bütün hükumet erkânı hazır bulunmuftur. Resmimiz bu merasimden bir gö • rünüştür. Senelik 1400 K». 170Ö Kr. Altıaylık 750 1450 Üç aylık 400 800 Bir aylık 150 yoktuı