30 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

'Camhariyi insan once Maymun mu idi? Yazan: Bfiseyin Rahmi 56 Filozof Evet; fakatfcrunokta3a teşettüte düşülmek ihtimali vardır. Herşeyi takhtle ifade etmeğe kalkarsak artık tayin ve tahsis e deceğimiz diğer ıstılahlara yer bırakmamış oluruz ki bu cihetten doğacak kanşıkhklann sonu gelmez. Bazı tak'idî hareketlerimizde mukallit olduğumuzu bilmiyerek bulunuruz. Bu hal, içinde yaşadığımız cemiyetin otoritesi sevkile vuku bulur ki bu itiyatlara ecdadımızdan varis oîmuşuzdur. Binaenaleyh itiyatlanmıza tâbi olduğumuz zaman eslâfımızı ve modaya uyduğumuz vakit muasırlanmızı taklit etmiş oluruz. Isneyn Baba maymun bizi taklit ede ede itiyatlannda insanlaşamaz mı? Filozof Insanî, medenî hayata alıştınlmış maymunlar işitilmiyor değil.. Konsül namını almış bir goril vardı. Zengin bir Ingiliz gibi Londradan Amerikaya birinci mevki vapur ve trenlerde seyahat eder ve yolculuğun bütün nizamlarına tâbi tutulurdu. İsneyn Baba desenize ki maymunların zeki cinsleri bu Konsül gibi terbiye görürlerse onlardan yarı insanî bir koloni yapılabilecek.. Filozof Evet bu örnek öyle bir ümide mahal verebilir.. Vahit Londradan Amerikaya, Amerikadan Londraya birinci sınıf yolculuğun ince merasiminde şaşırmadan, terbiyesi şöyle böyle bir adam bile bir kabalık yapmadan seyahat edemez.. Sofrada kimseyi tiksindJrmeden nasıl yemek yiyor acaba? Filozof Bayağı terbiyeli bir adam gibi.. Çatal bıçakla.. Hem ne nevi çatalın hangi yemekte ve nasıl kullanılacağını bir lort gibi bilerek.. Isneyn Baba ben adi lokantalarda yemek yerken akıta sıçrata karşısındakileri iğrendirerek sulu sepken şapurşupur yiyenleri.. Çatal kullanmasını bile bilmiyenleri.. Muslukta ellerini yıkarken burunlarını boru gibi Öttürerek sümkürenleri çok gördüm.. Filozof Bu adamlar yaratılışta insan fakat terbiye alamamakta maymundan çok aşağı sayjlırlar. .Terbiye yalnız kisbî olmaz, vehbî de olabilir. İnsan dolu bir lokantada gürültü ile sümkürüp tükürmenin iğrençliğini idrak edemiyen kimseîeri terbiyece maymundan da aşagı saymakta haklıyız. Vahit İçtimaî terbiyesi mükemmel oîan adam her gördüğü çeyi hemencecik taklide yeltenmez değil mi baba?. Filozof Zaten her görülen şeyi derhal taklide kalkışmak akılca avareliğe delâlet eder. Meselenin güç ciheti taklit etmekte değil taklit olunmaktad'.r. Mukallitler kendilerinden ziyade zevk sahibi sayılabilceklere yani daha akıllılara bu suretle budalalıklarının haracını vermektedirler Halk seviyesi düskün olan memleketlerde bediî incelikler anlaş.lnıaz, kabahklar taklit olunur. Gürmüyor musunuz evvelden döşerr.e yaptığırmz çığırtkan renkli, znrafetsiz şekilli kumaşlardan şinîdi kadınlar elbise biçiniyorlar. Evvelden bu döşenıe taklidi basmaları, seyircileri güldürmek için soytarılar, palyaçolar, hokkbazlar gıverlerdi. Meşl.ur Abdurrazakın böyle birkaç takım kostümii vardı ve hâlâ da sahne komiklikleri tuhaflıklanna birşey ilâve etmek için böyle allı, giillü kıyafetlere girerler... İsneyn Niçin böyle oiuyor baba? Bediiyat üerliyeceğine geıileyor mu? Filozof Oğlum hakikî estetikçiler medenî memleketlerde de ekallikalil denecek kadar azdırlar. Nasıl ki içtinıaıyatta, ilimde, felsefede büyük adamların İikirleri muta olamıyorsa incelik harsında da böyledir. Fena otlar gibi sahayı kabahklar kaplar. Viranelerde gül, yasemin bittiğini hiç gördünüz mü? Bunlar terbiye, timar ihtimamlarile yetişir. Ötekiler hüdayi nabittir. Kimbilir köylü kadının biri bu çeşit basmadan urba yapmıştır. İncelikten msiplerı köylüden fazia olmıyan şehirli madamlar buna imrenmişlerdir. Biri biçinip gyindikten sonra heveslenenler çoğalmış, bu suretle palyaço urbası moda olmuştur. Fabrikalann mabudu bsdiiyat, zarafet değil; kozançtır. Çokiuk neye rağbet ederse makineleri o metaı işlerler... Vahit Çıkanlan modalarda ilk bakışta gözlere biraz garip görünenler olduğu gibi güzellikler de vardır. Filozof Modanın maksadı daima değiştinnektir. Her zaman dünkü modadan bugün daha güzelini bulmak kolay değüdir. Bazan geçen moda gelenden daha güzeldir ama maksat değişiklik olduğu için güzel çirkine feda ediliyor. Isneyn Bugün güzel sayılan şey birkaç vakit sonra neden çirkinleşmiş oiuyor? Filozof Göz ahşıyor.. Başka türlüsü isteniyor... Vahit Insanlar nazarında güzelliğini ebedıyyen muhafaza edecek birşey yok mudur baba? Filozof Işte buna ideal deniyor ve aranıyor... Vahit Bulunabilecek mi? Filozof Hayır. Bulunacağı farzolunursa ideallikten çıkar. Kelimenin manası tasavvuı'İ, muhayyel güzellik demektir. Fikir halinden çıkamıyatt bir hayal.. Vahit Bu güzelliğiu kontur çizgileri tasavvura sığabüiyor mu baba? Filozof Tasavvura sığan şey maddiyet te kesbedebilir. ü zaman ekmel bulunmuş olur. Zaman şartlan içinde bozulmıyacak birşey tasavvur olunamaz. Ebediyet kendi manasile ve yalnız kendince ebediyettir. \Mabadl varl Yalovada tetkikat Mimar Jean Royerre düşÜRcelerini anlattı Istanbulda bulunan Ekonomi Ba kanh^ı Deniz ve Hava Yolları Müsteşan Bay Sadullah Goneyin bugün Ankaraya d ö n e c ğ i zarnedilmektedir. Yalovada bulunan mimar M. Jean Royerre Akay Miidürü Bay Cemil ile birlikte dün İstanbula dönmüs ve gö rüşlerine göre düşüncelerini Bay Sa • dullah Göneye anlatmiştir. M. Jean Yalovada grlişi güzel yapi yapmanin simdiden önUne geçilmesini istemiştir. Yalovadaki görüslerde yeni hamam, otel ve bahçelerin yerleri de tasarlan mistir. Sporculara dün akşamRADYO ğanlar verildi aksarnki program^/ İSTANBUL: 12,30 plâk neşriyatı, orkestra ve dans musikisi 18 otel Tofcatlıyandan nakil, çay saati . 19 çocuk saati, hlkâyeler 19,30 dünya haberleri. 19,40 Mösyö Goldenberg idaresindeki musiki heyeti tarafmdan taganni 20,10 kanşık musiki neşriyatı plâkla . 21,15 A]ans ve borsa. haberleri 21.30 radyo orkestrası taralından hafif musiki . 22 caz ve tango orkestraları. (Hava müsait oldukça garp memleket. leri neşriyatı programımıza ilâve edile. cektir.) VTYANA: 16,45 gençliğin zamanı . 17.20 gramo1fonla Puccininin eserleri . 18,30 keman konseri 19 üç kısa musahabe 22.35 konser . 23,20 dans musikisi 23,35 akşam haberleri ve hava raporu 23,55 dana musikisinin devamı 1,05 gece konserL BERLİN: 17,05 eğlencell ve neş'eli neşrlyat . 18,4.' gençUk diııle! 19,10 kitaplara dair . 19,35 taganni konseri . 20.05 gramofon . 20,30 günün akisleri . 20,55 kısa siyasî haberler 21.05 haberler . 21,20 Breslav. dan nakil . 22.05 senfonik konser: Bethovenln eserleri . 23,05 haberler . 23.25 gramofon . 23.55 bir boks maçmın nakli24,05 gece neşriyatı. BÜKREŞ: 18,05 radyo orkestrası . 19.20 radyo or kestrası . 20,05 konferans . 20.25 gramo. fonla şarkılar . 21,05 senfonik konser 23,05 haberler PRAG: 17,50 çekçe ders 18.05 Brunden naVH. 19,05 zlraî neşriyat . 19,15 ameleye ait neşriyat . 19,25 almanca neşriyat . 20,20 ingilizce konferans . 20,35 Yugoslav şarkılan . 21 Presburgdan nakil . 23.05 haberler . 23,20 gramofon . 23,35 rusça ha. berler. ?OTesrhrisam Halk Fırkasının gösterdiği alâka sporcu gençlik arasmda umumî bir sevinç uyandırdı \ Birinci sahifeden mabait~\ ile Firka idar^ heyeti azalan, Türki ye İdman Cemiyetien fttifakı riiesasi, kalabahk bir sporcu kütlesi bu'.unmuştur. Firka idare heyeti reisi Dr. Cemal, güzel bir nutuk sö''emiştir. Dr. Cemal nutkunda demiştir ki: Arkadaş Iar! « Ne mutlu bana ki kendi öz eviniz olan burada sizler gibi secme sporcu larimizı selâmlamis oluyorum. Gene ne mutlu bana ki bu ai'e toplantimizda spora bütün özüe yardırnci ve bağlı olan Ünlü Adliye Bakanimiz Bay Şvkrii Saraç ve sporu her zaman yürekten arkabyan sevimli Valimiz Bay Muhit tin ve sporu Türk ordusunda yayan büyüklerimizden General Halisi hepî nizra önünde saygi'ami* oîuyorum. Arkadaşlar Büvük önderimizin Türklüğün özünden alarak hurduğu Firka • miz Türkiye gençii^ini ve sporcularini dahna bağrinda vc canevinde tutar. Bu bakimdan bu yil yarişlarinda ka zandığiniz üstünlük'eri kutlulamak için Firkamiz göriinür değeri az, fakat demek istediği mana derin ve genis olan bu armaganlari fizlera sunmak işini bana verdi. Bu iş benim için bir se vinç kaynağıdir. BJ armaganlar Fir kanvizin, her birerlerinizin özünüzde canlandığmı gördüğü Türk gcnçliği nin sağlam, gürbüz. becerikli, disip linli yurdun düzenine canla basla sarüı olmasini isted'ğinin bir sembolü dür. Bu bakimladir ki bu armagan larin değeri görüniifünde değil, de mek isteyişindedir. Bunları kazanan ları yürekten kutlulanm. Varolsun en büyüğümüz Atatürk ve onun öz ço cuklari.» IRTİHAL Mimar Mecit Beyîn refikasi ve Vakfıkebir kaymakami Ali Fehmi Beyin hemşiresi Adile Hanim uzun müddft devam eden hastahktan kurtulamiya rak vefat etmistir. Allah rahmet eylesm. Firka idare heyeti reisi dohtor Cemal mükâfatlart veriyor Doktor Cemalm bu nutkuna Atle tizm Federasyonu Reisi Bürhanettin cevap vrrerek Firkanin sporculara karşı gösterdiği alâka ve teveccühten do • layı tesekkür etmiştir. 1934 Türkiye birinciinc müsabaka • larmda derece alaniara Fırkanin hedi • ye ettiği altin kaîem, saat ve kupalar veriîmiş, bad'hu Türkîy; futbol lam piyonu olan Beşikta* takim'na da bir kupa ve oyunculara hirer altin kalem hediye edilmiıtir. Bundan sonra 928 senesinden itiba • ren iç ve dişta yapi'an müsabakalarda derec? alan soorculara Federasyon taraftndan hazirlanan madalyalar ve şehadetnameler verilmiştir. Mükâfat alan her sporcu büyük al • kişlarla karşilanmiy, hepsi ayrı ayri tebrik edilmiştir. Bu merasim bittikt^n sonra Şehir Bandosu Istiklâl marşini çalmiç, da vetliler, hazirlanaa büfede izaz edil mişlerdir. TULUZ, 20,20 opera musikisi . 20.35 cperet şar. küan 21.05 şarkılar . 21 20 küçük or kestranın konseri . 21.50 filim musikisi. 22,20 hafif musiki 22,35 konferans . 23.0! «bir vais rüyası» ndîn parçalar 23,35 senfonik konser . 24,05 operet şarkılan . VARŞOVA: 16.50 hafif musiki 17.50 hastalann za manı . 18 20 oda musikisi . 18,55 kon ferans . 19,20 taganni konseri . 19,50 konferans . 20,05 musiki . 20.25 konfe rans 20,35 gramofon . 21,10 senfonik konser . 23,35 inşat . 23,45 reklâm kon. seri . 24,10 hafif musiki. •* 3ÜREYYA OPERETİ •" .'^•Bugün matine 15 te ' ' '" Beyoğlu Mülenruida KARIM NAMUSLUDUR Bu akram 20,30 da üsküdar Hâle Tiyatrosunda KARIM NAMUSLUDUR Cumartesi akşamı 20,30 < a ^ Beşiktaş Sümer Tiyatrosun*? KADINLARDAN BIKTIM Bir mektup Cumhuriyet gazetesi müdiriyeti aliyesine Muhterem efendim. Gazetenizin 19 teşrinievvel 1934 tarihli nüshasının besinci sahifesi * nin dördüncü sütununda Gazi An • tepte bir meslekta«ımın sahsıma tarizlerle dolu yazısmı okudum. Kendilerine icap eden cevap verilmek üzere yazı sahibinin imTannı bildirmesinin kendisine iblâğma tavassut buyui.ma.nizi rica ederim. Hürmet•• Dr. S. Şikkrü Ertan >• Goz mütehassısı Ankara caddeu No. 60 Farmakolog talebe birlipi kongresi Parmakolog Talebe Blrliğinden: Birliğimizin senelik kongresi 2 kânunu. evvel pazar günü saat 14 te Haikevi sa . lonunda yapılacağından bütün azanın gelmelpri meıcudur. MÜESStF İRTİHAL Ecza alât ve ıtnyat taciri Evliya zade Nurettin Beyin validesi Nazifdar Kâmile Hanim vefat etmiştir. Cenazesi bugün Dhranyolnnda Beyazit Cadde sinde Güz1 apartimandan fealdirila • rak öğ!e namazı Beyazit ramisinde Irthnacak ve Merkezefendideki aile kabristanina defnolunacaklir. KİBAR GÖRÜNMEK iîtiyenlerin içyiizü... ZENGİN GÖRJNMEK istiyenlerin içyiizü... AŞIK GÖRÜNMEK istiyenlerin içyiizü... SADIK GÖRÜNMEK istiyenlerin içyüzü... JOHN BARRYMORE JOAN HARLOVV MARY DRESLER WALACE BEERY 7İYAFET SAAT 8 DE Bugün M E L £ K sinemasında Sınenr>s.nda 19.H tnevs mırde göru len fılm'ennin en güzclı Bugün saat 11 de tcnzilâtlı matin» vardır Bu hafta S A R A Y sinemasında Büviilc vı'H.z MAGDA SCHNEiDER'in muhteşem temsili İLKBAHAR RESMi GEÇiDi c han$umul bir şohretı o'an FRANSIZKA GAAL'n şîrr d i y e kadar vaptığı e s r i e r i n en rrökemmelidir. A\r>ca: V BİR AŞK HiKAYESi I Y A NA H ASR ETİ Ovnıvar.; filimi kemali muvaflakiyetle devam edıyor. llâvcttn Fo!s Jurnal manzaralan meya nında Jngi'tere Italva takımlan arasında di'nya şampıvonalıgi fuıbol rnaçı. S A R I Matineler M A R İ Ç A 1 3 5 7 suvare 8 3U d^ Yeni CARUSO JOSEPH S C H M I D T ZSOKE ZSAKALL ile beraber temsil ve Bugün B P E K Sinemasında G a z e t e m i z d e i k i Yiizlü Kaclm ismi altında tefrika edilen BtlttfnjnT lepebaşında Şehir tiyatroso dram ve piyes kjsmı Bugün gündüz saat 14,30 da akşam saat sinemasında SUMER İLKBAHAR ŞARKISI süperfilimindeı iroe edilmekte olan Tritomba Martha Lisetta Carmen vesaîr şarkılan taganni edivor. Nefis musiki, hakikf ask, güzel man/.aralar vesaıre... ilâveteı» FOX JURHAL N A N A F I f M I N I) ^ Komedi 3 perde 1 başlangıç Yazanlar . Vıktorven Satdu ve l"mil Moro Tercümc eden: Seniha Bedri Haniro. Localar 300, 250 Ko'tuk 50, Sandalye 40, Gaieri «jC kuruş. Pazartesi günii yoktur. Madam San Jen 20 de Son haftasıdır CASUSTU ( iKi YÜZLÜ KADIN ) Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine Fransızca Sözlü B iR Senenin en muazzam, en faissî milyonlarca liraya mal olmuş 300 binlerce asker, sayısız top, tüfek... Alman, Ingiliz Amerig kan artistlerile yapılmış misilsiz bir film: Bu filmin kuvvet ve azametini tavsif için kelime bulmaktan aciziz Eski Fransız Tiyatrosunda 1 Victorien Sardou'nun eseri ve MARİE BELL'in en güzel filtni FEDORA BİR GUNLUK Kibar Kadın Pugün giindüz saat 14.J0 da akşam saat 20 de Son haftasıdır Bu Bir Rüyadır. uperet « perde i Yazan: Selma Muhtar Hanım Resteleyen Kerdi B. Uperetin fiatlerınde hüyük tenzilât vardır. OKRAİNA Aşk ve heyecan Bir macera filimi llâvelen: (İSTANBUL) şehrimizin emsalsiz labiî güzelliklerini gösteren müstesna bir filim. Bugün saat 11 d« lenzilâtiı matin» Buguiı herkes T U R K s nemasına koşacaktır. ' Çünkü: Muazzam bir Sovyet Rus prodiksiyonu gösteriliyor.