20 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
^ r HAYAT Ansiklopedisi inci cüzü çıktı ene NO. 3 7 7 8 umhuriy Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: İstanbul. No. 246 ve matbaa kısmile Matbaacılık ve HAYAT Ansiklopedisi TeşHnİSanİ Sall 2 0 1934 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366, Tahrir iıeyetl: 24298. İdare Neşriyat Şirketi, 24299 24290. ncı cilt hazırdır. Cfizlerinizİ bir an evrel ciltletiniz 6 Evrensel mnsikiye Uymakta klâsik Operaların yeri u sene Büyük Şefin yılbaşı nutkunda bir yandan iş halinde dil inkılâbına el atılmış olduğu görülürken diğer yandan Türk musikisinin evrensel musikiye uyması gerekliğinin açıkça söylendiği duyuluyordu. Bu kumanda memleketin ilerlenıe ve yükselme yollarında attığı adımlardan bir yenisinin daha atılması işmarı (işareti) gibi karşılanarak hemen o yola dökülünmüş olduğu malumdur. Musiki işinde 'leri memleketlerin tuttukları yo'u tutabilmek için aradan böyle sekiz on yıllık bir çağ geçmesi gerekti. Memlekette musiki inkılâbı yapabilmek için bir başlangıç aralığı bırakmak çaresizdi. Gerçek oîarak musiki inkılâbına ne zaman a! atılmış olduğunu biliyoruz: Dokuz on yıl evvel Necati Beyin bilgi bakanlığı çağında. O sıralarda mekteplere yalnız evrensel mu3İkinin kurallan (kaide) konmuş, Türk milletinin ahengine uyacağt musikinin işte bu musiki olduğu ve olacağı yüksek söylenmişti. Geçen yıllar içinde bir yandan bütün mekteplerde musiki hep garp musikisi temellerinde öğretildi, öte yandan musiki mektepleri açılarak bu işin kendi öz milletimizde bilginlerini (mütelıassıs) yetiştirmeğe çalışıldı. Bu iş yalnız bu seki (derece)de de kalmıyarak Istanbulda bir konservatuar kuruldu, ve İstanbul şehrinin iinlü bir işi olmak üzere burada tiyatroya saygile anılacak büyücek bir pay verildi. l^tc bu kctmUt çağl g*ç*ikten eonradır ki Gazi, Türk musikisi için de en elverişli yolun ne ve nasıl olacağmı göstermiş buiunmaktadır. Türkün ulusal (millî) musiki düzenleri evrensel musikinin yönünde yürüyerek bu yolda dahi ulusal büyük eserleıini yaratacaktır. Şimdiden İstanbulda bu işi biIirlerin bir araya gelmesile bir opera heyeti yapılmış olduğunu gazeteler yazıyorlar. İlk sınanacak musikili piyeslerin amatörlerce oynanacağı da anlaşıhyor. Bu işleri cüzelteceklerin helbet gözönüne almış olacaklannda işkil (şüphe) bulunmasa da evrensel musikinin çok klâsık tserlerini kendi dilimize çevirerek kendi musikilerile oynamamn ilk başlangıç için pek iyi olacağını bir de biz söylemekten kendimizi alamıyorvz. Bu büyük eserlerin pek çoğu kültürlü yurttaşların ötedenberi dinledikleri eserlerdir. Onlara Türkiyemizde dahi az diyemiyeceğimiz bir sayı ile kulak alışıklığı vardır. Hem eserler o kadar büyük ve güzeldirler ki onlar hiç bilmiyenlerin gözleri önüne dahi yepyeni bir âlem açmış olacaklardır. Biz burada yoktan kendimiz yaratmak zorluğunu atlıyarak en parlak bir biçimde işe başlamış olmak kolaylığını görüyoruz. i Geriye kalacak işler dekorlarla, ses ve saz, musikiyi uydurmaktır. Kendimizin yapacaklarımıza bakılınca bunu daha kolay başannz, ve ilk başlangıcımızın böyîe güzel baş eserler olmasının ilerisini iyi getirmeğe büyük yardımı olabilir diye düşünüyoruz. Cenevrede faaliyet başlıyor Marsilya faciası için yapılan bir içtima Tüı kiye Hariciye Vekilile Küçük İtilâf Nazırlari Yugoslavyanın muhtırasını konuştula. Cenevre 19 (A.A.) Murahhas heyetlerin gelmeleri, birbklerile temasa girtneleri ve koridor konus • malarının baslaması neticesinde Cenevrenin faaliyet haftası bu sabah açılmıştır. Evrensel şahsiyetlerin bir çoğu şimdiden Cenevreye gelmişlerdir. Beraberinde Sovyet Rusyanın yeni Berlin »efiri M. Veladimir Potiemkine bulunduğu halde M. Maksim Litvinof, Türkiye Hariciye Vekili, M. Anthoney Eden, M. Bogaljoub, M. Yevtiç, M. Nikola Titülesko, M. Benes, Fransız heyeti ve M. Maı sigli hali hazırda Cenevrede bu • lunmaktadırlar. Fransız heyeti, M. Pierre Lavaldan 24 saat evvel Ce • nevreye gelmiş bulunuyor. M. Arthour Henderson, daha bu sabah Amerikan miimessili M. Hugh Wilson ile Vaşington hükumctinin silâh ticaretinin kontrolu hususun daki niyetleri ve M. Maksim Litvinof ile de Sovyetlerin silâhları bı • rakma konferansını daimî bir barif konferansı haline getirmek projeleri hakkında görüşmüstür. Küçük itilâf m Hariciye Nazır • larının Türkiye Hariciye Vekilile birlikte bugün öğleden sonıra toplanarak Marsilya cinayeti hakkm Önderin nutku Dahiliye Bakanhğı bir tamim yolladı Bundaki öztürkce sözler dairelerde kullanılacak Dahiliye Bakanhğı dün Vilâyete şu yaymayı yollamıstır: cBüyük önderimiz Bazi Mz. son nutuklarından örneği bağlı öz türkçe kelimeleri kullanmıslardır. Bunlann nahiyelere kadar dağıtılarak dilimizi yabancı dillerden kurtaracak bu kelimelerin yeri geldikçe kullanılmasının yazı yazan memurlarımıza yayılması bildirilir.» Vilâyet bu emir üzerine nutuk • taki türkçe kelimelerin basılı su • retlerüıi bütün memurlara tebliğ edecektir. Kelimeler sunlardır: Tayyare korkusu ve müdafaa hazırlıkları Ingiliz mühimmat fabrikaları taşınıyor Şarktan garba nakledilen fabrikalar tayyare hücumlarından korunmuş olacaklar tngiltere bir harp vukuunda bercî Avrupa devletleri hava kuvvetlerinin ve bilhassa bomba tayya»elerinin hücumuna krlaylıkla maruz kalabileceğini düşündüğünden Londra civarındaki meshur Vulviç tophanesini ve büyük mühimmat fabrikaları • nı tngilterenin garp tarafına nak letmektedir. Londrada münteşir Deyli He • rald gazetesi bu mühim karar hakkında şu cnalumatı vermektedlr: «Ingiliz lmparatocluğu müda • faa komitesi ve İngiltere kabinesi Vulviç tophanesinin garp sahilioe nakline kat'î surette ka> ar veronistir. Bu tophanenin yeni yeri için Bahriye, Harbiye, Hava Nezaıet • leri, tophane erkânı ve tophane kumandam Jeneral Elles tetkikat yaparak birer rapor vermislerdir. i A Yugoslavya Hariciye Nazırı M. Yevtiç da Yugoslavyanın Milletler Cemiyetine vereceği muhtra hakkında noktai nazar teatisinde bulunacakları haber verilmektedir. Yugoslavyanın, bu muhtırasını, bu hafta zarfında vereceği söylenmektedir. ARTTMAK = Tasfiyc etmek AKT = Aht ANTLAŞMA = Misak ANIMAK = Hazır olmak ANIK = Âmade, hazır ALAN = Saha ATAÇ = Ceddanî ANHCLANMAK = Hazır olmak ACUN = Dunya Ingiliz mühimmat fabrikalar ının bugün bulundukları Londra civarı ve nakledilecekleri tahiller Tophanenin yeni ye>~ini intihap hususunda muhtemel düsman hava akmları, muvasala yolları ve iiman kolaylıkları nazarı itibare alınmıstır. Bu maksatla (Gal) kıt'asının garp ve cenubu garmî kısınılan Cumberland ve Ayrshıre sevahili [Mabadi altınct sahifedc] B BAYINDIRLIK = Imar, umran BAYINDIK = Mamur BAKAJîLIK = vekâlet, nezaret BAKAN = Vekil, nazır BARIŞ = Sulh BELGF = Hüccet, vesika Berkltmek (Perkitmek)= Tahklm etmek BITIM = Nihayet Bir senede 508 kilometro demiryolu yaptık Cumhuriyetin 12 nci yılında da 572 kilometroluk ray daba döşenecek ve yeni demiryollarımızın uzunluğu 2644 kilometroya varacaktır Şehre çöken koyu sis Yunanistanda hetabakası hâlâ kalkmadı yecan devam ediyor [Mabadi beşinct sahifede] Bu yüzden vapurlar işliyemedi, Heluvan yolcu Arnavutluğu protesto ivapurada İmroz açıklarında karaya oturdu çin yeni mivingler yapıldı •*• * Atina 19 (Ku 8usî) Arna vutluk hüku metinin Şimalt Epirdeki Yunan ekalliyetine kar» şı yaptığı tazyikın Yunan efkâxı umumiyesin deki akisleri gittikçe şiddetlen \ mektedir. Ar * navutluktan muh Vunan Baçvekilt telif vasıtalarla M. Çaldaris [Mabadi üçüncü sahifede'i tııııııiMiııııiMliMMMiMiııııııııııııııııı ım Musta şiddetV Loit Triyestinontm tmroz açıklarında karaya oturan Helavan vapurunun limanımtzda alınmış bir resmi Evvelki gece saat 2' de başlıferlerini yapabilmişlerdir, bazılan da hiç yapamamışlardır. yan sis vakit geçtikçe kesafetini artırmış ve Akay ve Boğaziçi vaSaat 22 de Çengelköyüne hareketi lâzım gelen 47 numaralı vapurlarmın işlemesini imkânsız bir pur, sisten kalkamamış ve yolcuhale getirmiştir. Bu yüzden bazı IMabadi 5 inci sahlfemizdei vapurlar büyük teahhurlarla se Eski ve yeni demiryollanmızı gösterir harita 90 » «Vatammızı çelik ağlarla örmek Sivas Erzurum .0 » azmimizdir» sözü en büyük bir Malatya Sivas iltisak 92 > azimle tatbrk edilmektedir. Cum Irmak Filyos 16 > huriyetin geçen 11 inci yılında yaFilyos Çatalağzı 56 » pılan yollar aşağıdaki yekunu bulAfyon Antalya mustur. Demiryollar macmuasının verdiFevzipaşa • Diyarbekir 165 Km. ği malumata göre, yukarıda zikreElâziz subesi 24 > üguncu sahifede\ bir zelzele Sarsıntı bilhassa Çabakçurda tahribat yaph Diyarbekir 18 (Hı»u»î) Aym on birinden itibaren Mardm, Sürt, Diyarbekir, Elâziz, Mus Vüayetlerinde ha • fif bazı sarsıntılar clmuştu. Diyarbe • kirde de pazartesi günü saat 9 9,5 arasmda bir sarsıntı duyuhnuşsa da çok hafif geçta'ğinden pek az kitnse haberdar olmuştur. [Mabadi altınct sahifede] Mol ve Parmantiye Londra . Melburn yarışının ikincileri dün Ankaradan Atinaya hareket ettiler "Karmen,, de oynanacak Dün Konservatuvarda bunun için bir heyet seçildi ve rol bölümü yapıldı. Temsil Ankarada verîbîcUt^r Sıvas Erzurum dahilî istikrazı Maliye Vekâleti istikraz hazırlıklanna başladı Ankara 19 (Telefonla) Maliye Vekâleti akti kararlaşan Sıvas Erzurum hattı dahilî istikrazının hazırlıklanna başlamış bulunmaktadır. Vekâlet 193 5 kânunusanisinden itibaren iki milyon liralık tahvil çıkarıuağa başlr.'acaktır. Bu tahviller şerait itibarile Ergani tahvillerinin avni olacaktır. Ergani tahvillerini aîamıyanlar bu tahvilleri alacaklarda. 9 BncS «ahilede G5steri?imiı, yazan.: * ısnaail HaKip. •4 Üncü sahifede Mersindeki hâdîsema rr.ana ve ehemmiyeti ^ 5 i a d cahifede Kadm »ütunu. YUNUS NADÎ illlNIIUIllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIinilllllllMIIIHIIplllll Ismet Pasa İMısat ve Naf ıa Vekillerile Konya Ereğlisine gitti ^ Ankara 19 (Telefonla) Başvekil İsmet Paşa Hazretleri, İktısat Vekili Celâİ, Nafıa Vekili Ali Beyler ve diğer davetlilerle beraber bugün saat 5 i beş geçe hususî trenle Konya Eıeğlisine hareket ettiler ve istasyonda büyük bir kalabalık tarafından uğurlandılar. Başvekil Paşa Konya Ereğlisinde kurulacak mensucat fabrikasının temelatma merasimiııe riyaset edecektir. Konservatuvardaki içtimada operada çalışacak elemanlar tecrübe edilirken... temsili tekarrür etmiş ve dün kon Tasbebek, Ulküyolu ve Bayön der operalannm 27 kânunuevvel • servatuvarda bu münasebetle bir de Ankarada ve 10 kânunusanide içtima yapılmıştır.^^ :<• . / \ • Münir Hayri Beyîn de îştirakile de tstanbulda temsili içia büyük hayap<Ian bu içtimada Ankarada oyzırlıklara girişilmisti. Bunlardan nanacak klâsik operamn hazırlıkbaşka, subat rçinde Ankara Halke[Mabadi altıncı sahifede} yinde klâsik operalardan birinin de Bugün: 1 ayy'&ı ecilerin" Ankaraya muvasalatlarından intibalar: Mol ve Parmantıye Basvekilimizle beraber, (yukarıda) yarış kahramanlannm Uçan . • j otel ismi verilen tayyareleri Ankara 19 (A.A.) Londra • \ aynlmıslardır. Melbuı n tayyare yarısı ikincisı olup • Tayyaı eciler Eskişehir üzerinde öün çehrimize gelen tayyareci Pardurmadan geçmişler ve tstanbuldaa mantier ve Mol bugün şehrimizden I Atina istikametinde uçmuslardır.
