9 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

9 Teşrimsani 1934 insan önce Maymun muidi? Yazan: Htiseyin Rahmi 36 Tuhaf değil mi? Biz bir kitabı okurken enini boyunu ölçmenin filcre tesirini akla getirmeyiz.. Bunda eserin derinliğine kulaç atılma8i tavsiye olunuyor. Bilmem ki dalanlar dipten ne inciler bulup çıkaracaklardır? Benim asıl dikkatime çarpan şey başkadır. Cihan buhranının nzatbuata sirayetile gittikçe aç kalan muharrirler ne yapacaklarım düşünürlerken meçhul taraftan bir de periler telife baslarlarsa hal nasıl olur? Ücret indirmekte rekor kırarlarsa biz bittik. Biz görünen bilinen şeylerden bahsedeceğiz. Onlar tabiatin perde arakasındaki esrarmı ortaya dökecekler.. Bu seytanî kalemlerle yanş edilir mi? İfşasmdan korkulacak mühin: «ırları olanlar düşünsünler.. 27 Şeyhin evinden semtlerine dönerlerken iki kadın etrah gözliyerek mahremane görüşüyorlardı. Mümkün miydi ki şeyhten o sözleri işittikten sonra Emeti Hanım dilini tutabilsin! Zahide Hanıma iğilerek: Uç lirayı verdik ama para boşuna gitmedi. Az şey mi öğrendik? Cinler, kızlan Hindistana götürdük, diye yalan attılar, şeyhî inandıramadılar. O ne Hamzadır o! Kanar mı hiç? Yarabbi şükür. Allaha bin hamdüsenalar olsun kızlar sağ, hem de tstanbulda bir dam altmda imişler.. Sat, sav, sar, sarmala... Kırk lirayı hazırla.. Güzideden iyi mi? Para bulunur ama merhum olğun dirilip te sana bir daha torun bırakabilir mi? Kızımı sakladıkları ev nerede acaba? Meraktan ölüyorum. lşte onu kırk liraya öğreneceğiz. Yavrumu ne makaatla kapıp götürdüler? Para için olacak. Haniya eşkiya dağa adam kaldınp ta necat parası alarak salıvermiyor mu? Bu da tıpkt ona benziyor... Dağa kaldırmak için koca Istanbulda bizden zenginini bulamadılar mı? Sana işte öyle diyorum. Asıl aklıma geleni söylemiyorum. Nedir aklına gelen saklama söyle... Torunun güzeldir... Ah yavrucuğum melek gibi güzeldir... Bazan güzellik işte böyle sahibine felâket olur. Ne demek istiyorsun komşum? Ne demek istiyeceğim. Perinin biri kızcağıza âşık oldu kaptı götürdü. Böyle şey eski masallarda olur. Şimdilerde akla gelir mi? Akla gelmiyen bazan başa geliyor işte... Böyle söylene söylene semte gelirler. Şeyh Haınzaya verdikleıi ketumluk sözüne rağmen olan bitenin hemen hemen yüzde doksanını rasgeldiklerine anlatırlar. Şeyhin admdan, semtinden başka bütün konuşulan lâkırdılar mahalleye yayılır. Her ağızdan bir değişikliğe, bir ilâveye uğrar, büyür. Epeyce meraklı bir cin, peri hikâyesi şeklini alır. Herkesin muhayyilesine göre süslenen bu dedikoduiadan en s'vado gaip Lem'iyenin anası babası alâkadar oluyordu. İki kızm tstanbulda bir dam altmda bulunduklannı duynca haberi kaynağından tahkik etmek için Izzet Beyin evine koştular. Zahide Hanım Emeti Hanımla karşı karsıya muğlak bir meselenin güçlüğile uğraşıyorlardı. Güzidenin büyükanası ortaya sekiz lira koymuştu. Mevcudu bundan ibaretti. Bu sekizi kırka doldurmak çin daha nekadar ilâve etmek lâzımdı. Gene sekiz defa parmak hesabı yaparak lâzım paranın otuz iki oldu ğunu buldular. Fakat bu buluş hakikatte değil parmak ucunda kalan hayalî birşeydi. İki kadının bu hesap meşguliyetinden misafiri görecek gözleri yok gibiydi. Lem'iyenin anası Emine Hanım onların bu sıkıfıkı konuşmalanna kulak verdikten sonra: Ayol dedi, nedir bu hesabınız? Konuşmanız gizli mi? Zahide Hanım Hayır senden gizli değil. Sen de kızım kaybetmiş zavallı bir anasın. Sen de dert ortağımızsın. Hep kaybolanı bulmak üzerine konuşuyoruz. Emine Hanım Bir çaresini buldunuzsa bana da anlatınız. Zira ne gündüzümüz gündüz, ne gecemiz gece.. Zaman geçtikçe hasretimiz büyüyor. Emeti Hanım Komşum kırk liran var mı? Bu parayı hazırla.. Bir hafta sonra kazının hangi damın altında olduğunu haber almak işten bile değil... Emine Hanım Bakıcıya mı gittiniz ne yaptınız? Söyleyiniz bana.. Emeti Hanım Orasını sormak lâzım değil.. Ağzını sıkı tut.. Parayı cebine koy. Gel bizimle beraber.. Kulağınla işit.. Emine Hanım Kocama birşey söylemiyeyim mi? Emeti Hanım Kocana hiçbir şey çıtlatma.. Erkektir, belki böyle şeylere inanmaz.. Sonra bizim işimizi de falso edersin.. Zahide Hanım Zavalh Emine kırk lirayı hopadak nereden bulsun... Emeti Hanım Sen nereden bulacaksan o da oradan bulsun. Açsın sandığım, sepetini.. Kırk yıllık kadın kıyısından bucağından kırk lira edecek bir mal bulup çıkaramaz mı? Emine Hanım Bu para île muhakkak kızımın bulunacağını bilsem ne yapar yapar, satar, savar, lâzım olanı toplarım... Emeti Hanım Kızımn bu!unacağını muhakkak bil.. Benim bu işe kesenkes aklım ermese sizi bu kadar candan teşvike uğraşır mıyım ? Zahide Hanımın sandığım açarIar. Kadının nesi var, nesi yok ortaya saçarlar. Hep modası geçmiş, hemen hemen geçen asra ait kadın eşyası.. Dura dura sandık lekesi olmuş bir iki kat ipekli elbise.. Yanm top kadar Bursa bürümcüğii, bir kadife ceket.. Hep bunlar tahminde aranılan paranın yansını bile tutmaz. Ortalıkta buhran var. Alırsanız pahalı, satarsanız çok ucuz. Zahide Hanım nihayet sandığm dibinden bir ceviz çekmece çıkanr. İçinde ziynet takımları.. Çoğu yalancı bir takım yüzükler, bilezikler.. Bunların arasında bir dizi sahici incile, eski zaman yapısı bir pat iğne bulunur... Emine Hanım da evine gider. Sandığım, dolabını kanştınr. Kendinin, Lem'iyenin, kocasının yükte hafif pahada ağır sayılacak neleri varsa toplar. Üç kadın bedesten mezadına giderler. Hep bunlan haraç mezat satarlar. Kırkar lirayı tamamlarlar. Ertesi günü Şeyh Hamzanın huzuruna^ çıkarlar. (Mabadi var) İktisat İşleri Bugünkü maçlar Fener Istanbulspor, Beşiktaş Vefa karşılaşıyorlar Lik maçlarına bugün Taksim, Fenerbahçe ve Şeref stadlarmda de vam edilecektir. Fener stadında 1«tanbulspor Fenerbahçe, Şeref &tadında Beşiktaş Vefa, Taksim stadında d a Beykoz Sülevmaniye t a • kımları karsılaşacaklardır. Fener ve Şeref stadlarmda yapılacak müsa bakaların îkisi d e günün en miihim müsabakalandır. Bugün yapılacak maçların programı sudur: Izmirin üzüm ve incir ihracatında inkişaf Bu seneki üzüm ihracatımız geçen seneden daha fazla, incir ihracatı da 5867 ton arttı Bu sene mevsim îptidasmdan tesrinievvel sonuna kadar tzmir limanmdan ecnebi memleketlere »ev • kolunan üzüm v e incir miktarı geçen senekinden daha fazladır. Teşrinievvelin 27 s m e kadar t z mir limanmdan muhtelif ecnebi memleketlerine ihraç olunan üzüm miktarı 22,072 tondur. Geçen tene ayni müddet içmde 21,865 ton luk ihracat olmuftu. Bu seneki sevkiyatin 13,229 tonu Almanyaya, 5,876 tonu tngiltereye, 2457 tonu ttalyaya, 3 5 5 tonu Fransaya mütebakisi diğer memleketlere yapıl • mıştır. Bu seneki »evkiyat Almanya ve ttalyaya d*aha fazladır. Fransa ve Amerikaya olan ihracat ise geçen senekinden daha azdır. Bu üzümlerin fiatlerine gelince kilosu en &;ağı 8 ilâ 8 kuruş otuz paradan, en y u k a n 18 ilâ 19,50 kurus arasından satılmıstır. tncir ihracatmdaki inkisaf üzü • m e nazaran daha fazladır. Bu se ne mevsim basından teşrinievvelin 2 7 skıe kadar vaki olan ihracat geçen seneye nisbetle 5867 ton daha fazla olarak 19,625 tona baliğ ol • mustur. Müşterilerimiz arasında ehemmiyet noktasından mühim t e havvüller vardu. Meselâ geçen »ene ayni tarihlerde en büyük ahcı m«fkiinde olan tngiltere bu sene îKTnci gelmiştir. Almanya ve çimali Avrupa limanlanna yapılan incir ihra catı geçen senekinin hemen iki mislidir. Fransaya ihracatımız dahi 1006 tondan 2,779 tona çıkmıstır. Diğer taraf>««> Amerika ve Mısınn bu seneki »«toayaah geçen senekinden daha Geçen v e bu seneki ihracahn mahreç memleketlere göre miktar ve nisbetleri söyle hulâsa olunabilir: (Mevsim basından 27 teşrinievvele kadar) 1934 Umuml ihracat 19625 Almanya ve şimali Av. rupa limanlarına 7199 5480 İngiltereye 2779 Fransaya 1657 Amerikaya 230 Mısira 1933 13758 3719 4696 1066 2178 762 RADYO Bu akşamki program ) İSTANBUL j 12,30 dan 13,30 a kadar plâk neşriyatı 18 den 19 a kadar plâkla klâsik ses musikLsi . 19 dan 19,30 a kadar çocuklara masal 19,30 dan 20,30 a kadar plâkla dans musikisi . 20,30 dan 20,45 e kadar Ajans haberleri . 20,45 ten 21,15 e kadar Garp musikisi: Solo 21,15 ten 21,30 a kadar dünya haberleri 21,30 daD itibaren orkestra, caz ve tango. VİYANA: 16,45 kadınlarm zamanı . 17,15 gra mofonla Viyana operetleri . 18,30 Şille . rin şarkıları . 20,35 Viyana opera bina sından nakil • 23,05 gece konseri 23,35 akşam haberleri, hava raporu 23.55 gece konserinin devamı . 24,55 konser ve tagannL BERLİN: 17,05 ikindi musikisi 19,10 Mtaplara dalr 19,35 şarkılar 20,30 günün akis . leri . 21,05 haberler 21,20 Hamburgdan nakil . 22,05 orkestra konseri . 22,35 mu. sahabe 23,05 haberler . 23,25 Münihden nakü . 23,35 L. V. Bethoven . 24,05 gece konseri. BUDAPEŞTE: 17,15 üniversitelilerin aamanı . 18,05 konferans . 18,35 piyano konseri . 19,10 spor . 19,25 konser 20 konferans . 20.55 opera binasından naklen Ayda operası 22,35 haberler . 24,15 Çingene orkestrası. EÜKREŞ: 13,05 gramofon . 14,45 gramofonla haflf musiki . 18.05 radyo orkestrası 19,20 radyo orkestrası . 21,05 konferans 21,25 gramofonla Strausun eserlert . 22.05 konser: Fransız musikisi . 23.20 konser: Debusinin eserleri . 24,35 gramofon. PRAG: 17,50 çekçe ders 19,15 ameleye neşriyat 19,25 almanca neşriyat taganni konseri 20,35 musahabe . konferans . 21,40 senfonik konser . gramofon . 23,35 rusça haberler. ait 20,15 21,25 23,20 Taksim stadında Süleymaniye . Beykoz B. takımları s a . at 11.30 hakem Rüştü Bey, Kasımpaşa . Anadolu 1 Inci takımları saat 13,15 ha kem İzzet Muhittln Bey, Süleymaniye Beykoz 1 incl takımları saat 15 hakem Suphl Bey. Şeref stadında Beşiktaş . Vefa genç takımlan saat 10.30 hakem Ahmet Bey, Beşiktaş . Vefa B. takımları saat 11,45 hakem Nurl Bey, Eyüp . Hilâl birinci takımlan saat 13,30 hakem Basri Bey, Beşiktaş . Vefa 1 inci takımlan saat 15.15 hakem Şazl Bey. Fenerbahçe stadında A Büyük sahada: Fenerbahçe İstanbulspcr B. takımları saat 10 hakem Halit Galip Bey, Altınordu Beylerbeyl 1 inci takımları saat 11,45 hakem Kemal Halim Bey, Fenerbahçe . Istanbulspor 1 inci takımları saat 15,15 hakem Sadi B. B Küçük sahada: Fenerbahçe . İstanbuispor genç takımları saat 12 hakem Halit Galip Bey. Voleybol maçları Voleybol ve Basketbol heyetindenf 9/11/934 cuma günü Galatasaray lo. kalinde yapılacak resml voleybol bi rincilikleri: Istanbulspor Fenerbahçe saat 17 hakem Feridun Bey. Galatasaray . Vefa saat 17,30 hakem Rldvan Bey. Vaktinde sahada bulunmıyan takımlar hükmen mağlup addolunacaklardır. Bu sene simdiye kadar yapılan ihracatın yuvarlak hesap % 3 7 «i Almanya v e simalî Avrupa liman larma, % 2 6 «ı İngiltereye, % 1 4 ü Fransaya v e % 8 k a d a n A m e r £ a y a gkmistir. tncirlerimiz 3/11/934 tarüıinde süzme neviler kilosu 12 den 19 kurusa, elleme cinsler 7 kurus 10 paradan 10,5 kurusa, paçal mallar 5,5 ilâ 7 kurusa kadar ahnıp sahlmıstır. Umum mıntakada hali ha • zırda aşağı yukan 2800 ton mal kaldığı anlafilıyor. Uludağda yeni yapılan otel Bursa (Hususî) Dag kulübünün yeni yaphrmakta oldugu 100 kifilik Kayakevinin insaah; kar yağması yüzünden; ikmai cdilememif, birinci katm üstü muvakkaten örtülerek gelecek »eneye bırakılnuftır. Bunun için kulfip (Otel gözü) denilen sığuıagı kıfin yatılabüecek hale ifrağ etmeğe baslamısbr. Burada da 2 0 sporcu yatabilecektir. Kulüp kıs hazıruklarile meşguldür. Bu makıatla 14/11/934 günü Halk Ftrkası salonunda ilk. bü • yük kongredni yapacaktır. Türkofisin bülteni Tacirlerimizin iç ve dış piyasa ları kolaylıkla takip edebilmeleri için Türkofis Ankara merkezi ta • rafmdan bir bülten nesrine bas lanmıstır. Yeni bir ambalaj usulü tecrübe ediliyor Bir tngiliz Türkofise müracaatle meyva ve sebzeleri uzun müddet taze tutacak bir usul bildiğini «öylemis, bu usulün tatbik edilmesini teklif etmistir. Yakmda bu u*ul tecrübeye konulacaktır. ^ * TULUZ: 20,20 opera parçaları . 20,35 fillm musikisi 20,50 şarkılar . 21,05 operet musikisi . 21,20 şarkılar 21,50 tıbbî kon. ferans 22,20 gülünç sahneler . 22,35 ke. man konseri 23,05 taganni konseri 23,35 salon musikisi 24,05 radyo fan . tezisi . 24,35 «Dcn Juan» operası . 1,20 Viyana orkestrası . 1,35 şarkılar . 1.55 senfonik konser 2,10 filim musikisi . 2,20 havaiyen gitar, VARŞOVA: 16,50 konser 18,20 şarkılar ve opera parçalan 18,35 konser:,BeUaovenin e . seçleri . 19,20 piyano konseri . 19£0 Konter&ns 20,05 gramofonla mandolin 21,10 musikiye dair musahabe . 21,20 sen. fonik konser . 23.35 inşat 23,45 reklâm konseri . 24,10 dans musikisi. Mıntaka merkezi Beyogluna T İ. c. t. İstanbul mıntakası rlyasetinden: ••...«Î.V Mmtaka merkez ve ldman heyetleri 9'11/934 tarihinden itibaren Beycğlunda Mesrutiyet caddeslnde 42 No. lı Halkevl Beyoğlu kısmı binasma. nakil ve mutat muamelâta 12/11/1934 pazartesi günün . den itibaren başlanacağı alâkadarlara büdirilir. Bütün Istanbulda yalnız bir şey konuşuluyor Bitmemiş Senfoni c fiimini gördünüz mü? Cörmemişseniz hemen gidip görünüz. Dünyada kadar vapılan tilımlerin en mükemmtiidir şimdive Bu film. sinttmnKzda birkaç gün daha göstenlecektir. llâveten: Tüıkçe ız<hstli yen: F()X JURNAL Belgratta bütün memleketler murahhaslarının iştırakıle mütevetfa Yugoslavya kralna yapılan muazzam cenaze alavı ve Parıste ıVI. Pl>tANt'ARF.'ve \e Beründe Vnn Klııck'a vapılan cenüze mrr3<; mlen vesaire S VT \J ^f J H JB# 1 % GSsterilen ^B* ^B Si Yeni eserler Hava hukuku Hilâl sineması Şehzadebaşı Sevimli MARTHA EGGERTH. ÇIGAN ORKESTRASI. VIYANA ÇOCUKLAR KOROSU. 250 kişilik Viyana OPERA ORKESTRASI vesaire ZONBi Yaşayan ölfiler Hayvanatt vahşiye içerisinde geçen en hakikî ve heyecanli film. Bugün bu gece iki harikulâd* filmi bircfenı Birinci filimt Askeri Temyiz mahkemesi Müddeiumumisi Rifat Şerif Bey tarafından «Hava Hukuku» ismile kıymetli bir kitap ya zılmış ve bu kitap Tayyare cemiyeti men. faatine olmak üzere satışa çıkarılmıştır. Bütün havacılarla adliye ve hukukçularımızı alâkadar eden bu kitabı tavsiye ederiz. Bugün Fevkalâde CONSTANCE nelis musikili, Kn lazla kazanan ve taklıdı kabıl omivan A^)eTı^alı yı'dız cazip ve şen, zengn S A R A Y Sinemasında Fotograf haberleri Hâdiseleri fotoğrafla bildirmek uz»re her perşembe günleri intişara başlıyan < Fotograf Haberleri» isimli gazetenin ikir ci sayısı çıkmıstır. Memleketimizde ve ecnebi memleketlerinde geçen birçok hâ diseleri fotoğrafilerile gösteren bu mecmuayı karilerimize tavsiye ederiz. BENNETT'i KANLIKAFES Deşhet ve heyecan dolu büyük tilm ikinci filimı MÜLEN RUJ mizansenli Ayrıca ipekfilm mamuiâtından: Münir Nuretlin Bey tarafından filroinde mmlaka görünüz. Sinemada 200 müzikhol artisti. llâveten. Renkli SİLLY SENFONİ ( Böcek Muharebesi ) Den.z llâhı ve F o X JURNAL Akşam Şarkıları İzmirli genç şairlerimizden Haşim Rüste Beyin ikinci kitabı (Akşam şarkılan) a. dile çıkmıstır. Mütevazı bir çalışmanın mahsulü olan bu yazılan karilerimize tavsiye ederiz. Tepebaşinda Şehir tiyatıosunda bugün gündüz saat 14,30 da gece saat 20 de AYRILIK TANGOSU Bugün matineler 111 357 gece 9 da Şehzadebaşı ^ • • ^ 1 MlLLET tij'atrosunda bugün gündüz ve gece NAŞİT B. temsilleri arzuyu umumî Ü7erine büyük rağoet gören rövü öperet 3 perde Baiet heyetiOrkestra50 kişi sahnçde ^ * * Yeni fantezi. balerin, rövü • • • KADIN ASLA UNUTMAZ . Oynıyanlan En hıssî ve en tatli bir naevzu: Kadin'ann Hlrni, sevenlerin ve sevilenlerin filmi. Seıtenin en muazzam ve en güzel iki büyük filmi birden B g n MiLLî sinemada uü JOHNBOLES ve MARGARET SULLUVVAN Madam San Jen Komedi 3 perde I başlanğıç Yazan lar : Viktoryen Sardu ve Emil Moro Tcrcümc eden: Seniha liedri Hanim f.ocalar .300, 250 Koltuk 50, Sandalya 40 Cıaleri .'C lıuuş. DEKOLTE KIZLAR Ayrıca S U V A R i L E R K R A L I Mümessili KENBfAYNARD baştan aşağı heyecan fUmİ. Muvakkar Ekrem Bey Ercüment Ekrem Bey arkadasımı zın oğhı Muvakkar Ekrem Bey Uyuşturucu Maddeler İnhisan tzmir şubesi muamelât âmir muavinliğine tayin ediIerek evvelki gün merouriyet mahalline gftmiştir. Memleketimizin iyi yetis • mi? gençlerinden olan Muvakkar Be ye muvaffakiyet dileriz. Bursanın yeni Belediye reisi Bursa (Husu »î) Yeni Belediye meclisi • miz ilk toplantısını yapmiş ve reisliğe avukal Cemil Beyi, bi rrncî vekilliğine eczacı Ahmei Tevfik, ikinci re is vekilliğine de doktor Israail Mustafa Beyleri «eçmiştir. Daimî Avukat Cemil Bey Eocümen azalrklarına Zehra Ha nımla Maliye veznedarlığından mütekart Rauf ve saatçi Nurettin Beyleri intihap etmistir. Bu zengin programa ilâveten:| Kral ALEKRANDR ve Mösyö BARTU yıı nasıl öldürdüler? Marsilyaya çıkış. suikast hâdisesi, katiiin kılınçla öldürülmesi. ahalınin heyecanını tekmil teferruatile F O X hususî Jurnaida göreceksiniz. Demirhane mOdOrO h üstesna bir şaheseıdir. Pek yakında Mümessili: GABY MORLAY S U M E R sinemasında JehirTıyaîrosu Eski Fransız Tiyatrosunda 'ıigün gündüz 14 0 gece saat 20 de Uîanbut * * * dikilme8İ ve bayram yapüması çok muvafıktır. Memlekete hizmet edenlere, hele bu yolda kurban gidenlere karşı milletin göstereceği kadirşinashk, yalnız bir borç ve vazife değil, ayni zamanda en müessir bir teşvik vasıtasıdır. Zonguldak halkım tebrik ederiz. KRALiCE KRiSTiN 6 R E T A Fransızca sözlü. stnenin en mııazzam ve en güzel filmi, Uynıvanlar. İPEK ve M E L E K sinemalarında G A R B O J O H N G I L B E R T Bugün «aot 11 d« lenzilâtlı nratine. Hesteleyen : Yohana Ştrans Teıcunje eden Kkrem Reşit Operetin fiatlerinde hüyük tenzilât vardir. Operet 3 perde YARASA Üsküdar HÂLE sinemasında Beyaz Rahibe Mümessili : Kılark Gable llâveten: V'ahşi crırıanlar csran