8 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

PEYAMI SAFA B. Bn sayıdan itıbarcn HAFTA'ya yazmağa başlatnışnr. llk yazisı bugünkü HAFTA'da çıktnıştır. HAFTA mn bu sayisinm dttğcr münderecatı 8 inci savfamizdadır. Mo Q 7 C C İSTANBUL CAĞALOĞLU Bilö nO. o i D D Teljrraf ve mektup adresi: Cumhuriyet. îstanbul . Posta kutusu: îstanbul, No. 246 .Teiefon: Başmuharrir ve evi: 22366, Tahrir neyetl: 24298. Idare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şirketı 24299 24290. umhuri sahifedir €1BEKİR Halis Şekerden Mamul maklı Lokum Kestane Şekeri 1934 TAHİN HELVASI M. Tituleskonun Çok kıymetli Bir müşahedesi u sene devlet merkezimizde Cumhuriyet bayramımızın bütün şenliklerine iştirak etmiş olan Balkanh Nazırlardan M. Titulesko geçit resminde köylülerin millî kıyafetleriîe arzettniş olduklan çok derin manah heybetli manzaradan pek ziyade mütehassis olmuş ve ikide bir her rasgeldiği Türk dostuna: Türk milletinde ne orijinal elemanlarla ne bitmez tükcnmez haznelere maliksiniz! Demekte devam etmiştir. Filhakika geçit resminin mufekkireleri yakan en müessir tarafını mekteplileVi takiben Ankara civarı halkının millî kıyafetleriîe atlı veya piyade olarak, fakat muntazam topluluklar halinde büyük Şefin önünden geçişleri teşkil etmişti. O cepkenli, poturlu, silâhlik.li insanların adeta yatağan'anna yaslana yaslana geçip gitmeleri yakın ve uzak tarihimiz kadar istikbalimizi de ayan beyan aydınlatıyordu. Çok değil, on dört sens evvel millî savaşa biz işte ilâhî bir kudretin mukavemet oluhmaz sevki önünde tıpkı bugünkü hal ve şanlarile ortaya atılan bu halkla başlamıştık. On dört sene evvel bu memleketin her tarafında bütün millet böyîe ayaklanmış ve Büyük Rehberin işaret ettiği her yere canfeda böyle koşmuştu. JVe bir millet böyle ferdî varlığır.ı topluluğun şevk ve heyecanmda yükseltmeği bildiği zaman onun her zorluğu yenmeğe muktedir olacağını ve her ülküsüne kavuşmağı hak etmiş bulunacağını kikat şudur kı Türk inkılâbımn en büyük mucizesi yeryüzünün adına Türkiye denilen sahasında ortaya yepyeni yekpare bir millet çıkarması olmuştur. Hepimiz tek tek insanlarız. Acaba millî bir hâdisenin sevkile şöyle veya böyle hareket ettiğimiz zamanlarda dahi gene öyle tek tek insanlar mıyız? Ankarada komşularımız ve müttefiklerimiz Balkan devletleri nazır ve sefirlerinden mürekkep muhterem bir misafirler heyetile de muhat olduğu halde Gazinin önünden millî müdafaa kuvvetlerimizin muhtelif smıflarile beraber kız ve erkek mekteplilerimiz ve onları takiben de civar kaza ve nahiyelerin halk kütleleri yaya ve süvari geçtiler. Bu mahşerde fertleri düşünmeğe nasıl imkân olsun ki onların geçişlerini seyredenler bir» denbire kaynaklan tayin olunamıyan en derin duyguların heyecan tufanı içinde adeta sanki başka bir âlemin hayatını yaşıyormuş gibi kendilerinden geçmişlerdi. Bu bir hakikattir ki burada geçenler ve görenler zahiren on binler ve on binlerce fertlerden müteşekkil olmalanna rağmen hakikatte münferit ve müçtemi ancak millî hayatm mümessilidiler. O gün mülkün her tarafında Cumhuriyetin onbirinci yıldönümünü kutlulamak üzere muntazam veya deŞil bir topluluk hayatına koşanların kâffesi kendi ferdî varhklanndan *daha başka ve daha büyük bir camia varhğını ifade ediyorlardı. O gün değil böyle kalabahklar ıçinde bayram yapan Türkler, hatta en ücra köyünde münferit hayaünm yalnızlığı içinde rejimi duyan ve düşünen en basit Türk çiftçisi ve çobanı dahi tekbasına muhteşem bir cemiyet hayatı arzediyordu. Cumhuriyet rejiminin Türkiyede yarattığı en kuvvetli sihir ve en sihirli kuvvet işte buradadır. Bu rejim milletin rejimidir, bu rejim Türk fertlerinin cemiyet ve millet oluşlarmın rejimidir. Gerçi top, tüfek, tank, tayyare hep kuvvet alâmetleridir. Fakat insanlık şimdiye kadar fertlerin milîet oluşlarını ifade eden camia hayatınm kuvvetinden daha büyük bir kuvvet keşfedememiştir. Bu kaideye göre cemiyet hayatına herfcSn daha büyuk incizapîa katıian her fert kendi bafina bir millettir. Fransadaki siıjasî buhran Kabinenm bugün istifa etmesi bekleniyor Bir nazır «Kabineyi bundan sonra ancak bir mucize kurtarabilir» dedi H Gazetemiz bugün Yunanistanda halk galeyanda 12 jHükumetin Arnavutlu[ğa mukabelesi isteniyor Korfu, Serez ve Dramada nümayişler oldu, hükumet emniyet tedbirleri almak mecburiyetinde kaldı Ah'na 7 (Hususî) Yunan gazetelerinin haber aldıguıa göre Arna • vutlukta Yunan ekalliyeti hakkmda tatbik ediimekte olan tazyikler de vam etmektedir. Gazetelerin nıüte madî neşriyatmdan efkârı umnmiye çok heyecanlanmıştır. Gazeteler hü kumetin Yunanistanda bulunan Ar navutlara mukabelebilmisilde bulun masını tavsiye etmektedirler. Siyasî mehaffl Arnavutlu?un tstbik etmekte olduğu tedbirleri hoş gör • memektedir. Son dakikaya kadar resmen te<>y • yüt etmiyen bir habere göre guya Balkan ttilâfı devletlerinin Arnavutluga karşı müşterek bir teşebbüs ya ^^^^^^*^ ^^^^^^^ ^^V^^*^ ^^^^^^^ ^^^^^^"^ Malî teşkilâtımız esasından değişiyor Mütehassısların tetkikatı çok şümullü olacak Ankara 7 (Telefonia) Aldığtm roalunıata göre Maliye tetkik bürosu vergi sistemleri, bilhassa Avrupadaki şeki 1leri üzerinde tetkikatma devam etmektedir. Anlaçıldığina göre Maliye Vekâleti malî i^lerknizin her saba smda tslahat yapmak karar ve ar • zusundadır. Bir »eoe müddetle celbedilen Fransız mütehassıt malî teşkilât üzerindeki tetkikatını bi • tirmek üzeredir. Vereceği rapor Maliye Vekili taafından tetkik e dildikten sonra icap ederse teşki • lâtta tadilât yapılacaktır. Fransadan şubatta gelecek diğer iki mütehassis ta tetkik bürosu.ıda çahşacaklardır. Bu iki mütehassis kambiyo, bütçe ve maasatı zatiye tnevzularının mütehjtssıslandu*. pacaklan bfldirumektedir. Atina 7 (Hususî) Arnavutluk taki Yunan ekalliytine yapılan taz • yiki protesto etmek üzere Korfu adasile Serez ve Dramada da gürültülü mitingler tertip edilmiştir. Miting kararlannı Valiye tebliğ etmek üzere giden heyete beş bin kadar ahali de iltihak ederek bir takım uygunsuz luğa teşebbüs etmislerse de zabıtanın vaktinde aldığı tedbirler sayesmde herhangi bir hâdiseye meydan ve rilmemiştir. Atinadaki Şunalî Epir Cemiyeti son içtimaında bu mesele • yi ve aldığı son şekli tetkik etmiştir. Cemiyet bu husasta fevkalâde alâka göstermektedir. ^^^^^^^ ^^^^^^^ ^^^^^^ ~^v^^^v^^~ ^^^^ Millî birlik habinen reisi M. Damerg, Itabinedeki radikal sosyalist nazırlardan M. Heryo vm kabine istifa ettiği takdirde Basvekil olacağı soylenen M. Leval rar vermek mecburiyetmde bırakmış • Fransada zuhuru beklenen siyasî hr. buhran nihayet bütün şiddetile patlak Ba fırka dahi muvakkat bütçenin verdL Millî birlik kabinesi reisi M. yerine bir senelik bütçenin müzake • Dumerg tasavvur ettiği esaslı ıslâhat re edilmesine karar vcrerek Başvekilin ta memleketin en büyük fırkası radi ıslâhat meselesi hakkında evvelden bir kal sosyelist fırkasınuı kendisüe bir büküm ve karar almak manevraunı iflikte yiirüyüp yürümiyeceğini denemek lâsa uğratmak istemiştir. Fırkantn ka • için üç aylık muvakkat bütçenin par rarma millî birlik hükumetindeki ra • lamentoda müzakeresinîn diğer me dikal sosyalist nazırl&r dahi ıtaat et • selelere tercih cdilmesi hususunda u Mabadt alttncı sahıfede rar etmiş, mezkur fırkayı kat'i bir ka Kariler Cumhuriyete, bîz de karilerimize kavuştuk Okuyucularımızın teveccüh ve muhabbetlerine karşî «Cumhuriyet» ailesinin şükranlarını arzederiz Ongüniük hasretten sonra Çalgıiı yerlerden de eski Imtihanı kazananların musiki kaldırılacak isimlerini neşrediyoruz Şehir Meclisine bir takrir veriliyor. Radyo da tamamen yeni bir program tatbik ehnektedir Yatı mekteplerine alınacak talebe Ankara 7 Maarif Vekâletinden t 915 «ayılı kanun hükümlerine göre yapılan yab meccanüik saçim imtihan» lannda kazanan talebenin adlan va baba adlarile bulunduklan vilâyetler asağıda yazdıdır: Seçim imtihanlan şu esaslara göre yapilmiştır. 1 Her vflâyet merkezinde müsa • baka hntihanı açılnusbr. 2 Müsabaka imtihanlan «türk • çe edebiyat», «tarih coğrafva», oiyaziye» derslerind«n ympılnusrır. 3 Sualler Vekâletçe tesbH edü • mif ve yerlerine gönderilmiştir. 4 Cevaplar Vekâletçe hazıriatılnuş ve köseleri kapah talebenm adlannı saklrjran kâgılara yazılnuştır. Mabadi yedind sahifede Alatarka saz heyetlerinden biri Gazi Hazretlerinin millî Türk mo • sikisi hakkındaki işaretleri üzerine ye ni musikinin yer alması için şehrimiz de yapılan hazırlıklar bitmek üzeredir. Îstanbul radyosu dün akşam yeni esaslar dahilinde hazırladığı programı tatbika başlamışhr. Bir taraftan da millî türkülerimizle millî oyun havalarımt • zm süratle orkestrasyonu yapılarak ts tanbul radyosunda halka dinletümesi için bir heyet teşkil edilmiştir. Umumi çalgıiı yerlerden halkın ru • huna hitap etmiyen melankolik mu yürfnm kaldinlması için bazı Şehir Meclisi azaları Medise bir teklif yap • mağa hazırlanmaktadırlar. Bu teklîrm Medisin cumartesi günkü toplantısm • da yapılman muhteroeldir. tstanbul Konservatuannda millî Türk musikisi üzerindeki çalışmalan Uerletmek için Maarif Vekâletinden Mabadi altınct sahıfede Salih Paşa geldî Dün sabah birbirine kavuşan on gtinlük hasretlüer; her nnıftan karilerimiz, Cumhuriyeti okarlarken Bir gazete için «n büyük şeref ve iftihar, okuyuculannm sevgisi ve teveccühüdür. Otunmıyan, sevil • meyen bir gazete, sözleri boş ta vanlara akseden ve kendi söyle • diğini kendi dinleyen zavallı bir batip gibidir. Okunan ve sevil en bir gazeteyi ise binlerle ve binlerle takdirkâr dinleyicdsi olan meşhur bir muganniye benzetebiliriz. Bir gazete, karilerini ve karile rinin gönüllerini, teveccühlerini, öyle tayyare piyangosundan büyük ikramiye kazanan talihliler gibi, bir bilet alıvermekle kolayca kazan mı* değildir. Senelerce çalışmış, uğlllMIIIIIIIFIltlMIMtllllllilllillllllMlllllItllOMIIIItllI M. Ruzveltin zaferi Amerikadaki intihabat Reisicumhurun f ırkasına parlak bir muvaffakiyet kazandırdı Amerika Müt • tehit hükumetle rinde meb'usan ve ayan intibabatı yapilmiştır. Neti • cede Retsicun hur Mister Ruz • veltin mensup buhmduğu demok rat firkasi bire harşi yedi nisbctinde faSs ve kabir bir muvaffa kiyet kazanmiş Af. Ruzvelt tır. Son zamanlarda mumaileyhm Amerikayi actisadî refaha tekrar kavufturmak üzere tuttuğu cezri yohın, y.wn a n M K u z c r e v u n u g u c » ı jrv>ıu»«, fiddetli ve sümullü tedbirlerin Amerikadaki halk kütlelermi tatmin edeme diği, hakkındaki umumî teveccühân sarsildığı işae edilmişti. Intibrbatm neticesi bu şayialarin doğnı oVmadığıni meydana çikarmıştir. Dün bu bususta gelen haberler şunlardir: Nevyork 7 (A.A.) Dün 30 milyon Amerfltalı, M. Ruzveltin yeni siyaseti lehinde ve aleyhinde kararlarinı vermişlerdir. tntihabata istirak edenlerin adedi şimdiye kadar görülme ma nisbette çok olmuştur. Nevyorktaki inihaba her türlü tesirlere mâni olmak üzere 12 bin zabıta memunle 3 Mabadi altvncı sahifede Saüh Paşa (sivil elbiteli) îstanbul Kumandaıu ömer Halis Paşa üe müsafaha ederken Tedavi için Parise gitmis olan Kolordu Kumandanı Salih Pasa, dün, Semplon ekspresile s«hrimize dönınüs ve Sirkeci istasyonunda îstanbul ve merkez kumandanlarile sebtrimizde bulunan askerî erkân tarafmdan karşılanmıştıır. Mubterem kumandan, Pariste tedavisini ikmal ve tamamen sıhha • tini iktisap etmiştir. rasmış, memlekete, halka hizmet etmdş, karileri için faydalı olma nın çarelerini bulmuş, bunun için maddî ve tnanevî fedakârlıklar etmiş ve ancak uzun ,yonıcu, üzücü mesaiden sonradır ki binlerle ka riin sevgisini ve rağbetini kazan mıştır. Cumhuriyet te işte böylece, se nelerce memlekete, halka, karile rine hizmet etmek suretile okunan, sevilen ve aranan bir gazete olmak şerefini kazanraıstır. Aranan diyouz; çünkü kapah kaldı ğımız on gün içinde karileri Mabadi altıncı sahıfede 11IIIIIII • IIIIIIIIIIIIIIIMIIII )ll IIIIII llll IIII lliri I MI lllf IIIII IIMIIflill (IIIIIIIIII111III It IIIIIII Mtl 1 4 > P 1M Oz Türkçe Dergiler üzerinde duruş Anlaşılıyor ki eldeki Türk sözleri Dergilerinde Türk çocuklarının bulup yerlerine koyacakları pekçok eksikler vardır. Söz eksikleri, kullanış eksikleri, konuşuş ayırdımları (1 ). Örnek olarak su güzel Türk türküsünü ele alalım* Çıle bülbülum çıle Çiy düşmüs gonca güle Nazlı yarim gelıyor Yüzume giıle gıile Bugü t t s 3 OncO saUSede Mıllî ratmada ılham Yaıan: Ajao^lu Musikiyi yakayna^ımiî. ve heyecao Ahmet 4 fincfi sahiCede Kıı^ehrin malısulu bu sene çok bereketlı ıınln.H.nıniH)iıniHiH.HHiH...iH.m ıımHMm«ıınmııı»MinnıiMiHiıuıı Cumhuriyet Türkiyede işte bu ha rikayı yarattı. M. Tîtuleskonun muşahedesînde pek kat'î bir isabet vard;r. Biz Türkiyede adına millet denilen iste bu bitmez tükenmez hazneye dayanıyoruz. : nıımm««iMHıııiMinıııııııııniiıiimııiMintııımmtı« YUNVS NADt tod sahifede Ankarada Sanayı Sergısi 1 inci aabifede Kadm •ütuno, Spor 9 l a d saltJİede Hikâye, Söke susuzluktan muzt»np 5 Eğer biz ozan (2) m çile 3ÖziIe ne demek istediğini bilmeseydik elimizdeki Dergiler zorluğumuzu açmamış olacaklardı. Yalnız türkçe sözler için yapılmış olan ikinci Dergide çilemek sözü şöyle anlatılmış: Çilemek = Islah olmak. Yukarıki türküde Türk deyişçisi bülbüle ıslak ol, ıslan demek istemiyor. Gücün yetebildiği kadar hey kuş diyor. "^e^nek ki çilemek. bağırmak, Lutfen sahıfeyi çevirinUs