24 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7
24 E> 1011934 Bursa konserve fabrikası Cnmhuriyet Bir Türk gencinin kurduğu bu müessese, Bursada konserveciliğin istikbali büyiik oldugunu gösteriyor Küşat resmini Izmir Valisj Kâzım Pasa yaptı tzmir 2 3 (A.A.) Sümer Bank Yerli Mallar Pazarmın sehrkniz subesinin bugün saat 11 de açılma resmi yapılmısttr. Merasimde Vali Kâzım Pasa, Belediye Reisi Behçet Salih Bey ve Türkofis Akfl Beyle, tş ve Ziraat Bankası müdürleri ve Borsa komiser ve kfli thsan Bey, Ticaret Odası umumî kâtibî ve matbuat erkânile sair zevat hazır bnlunırustar. Vali Kâzım Paşa ha zıruna hilaben: «Sümer Bank devletin millî ikt»sat cephesinde yüKümüzü a ğartabilocek bir varlığı yaratan ve ilân eden bir mueft*e*edir. 9 eylul bndun • lararası panaymnda Sümer Bank yüksek derecede takdir edilmistir. Sümer Bank tzmirde «atıj subesi açmakla isabetli ve fr'izel bir i* yapnnştrr. Bu gü zel şubeyi açmakla müftehirm. tzmir iktuadiya'mJa kendilerine muvaffaki yetler dilerim» diyerek kurdelâyı kesroijtir. Davetlfler pcrdükleri intizamdan dolayı müessese müdürünü tebrik etmiş • lerdı'r. Konferans bugün toplanıyoı Dün, Hukuk ve Silâhsızlanma komisyonları azası ilk içtimalarını yaparak muhtelif ! , mevzular üzerinde mesgul oldular (Birinci sahifeden mabait) mistik. Bu muhtıramız kom<syon azalarına dağılmış olduğundan bir sene denberi tetkik edilmekte idi. Bu sabah ilk defa olarak hukukî komisyon me • seleyi müzakereye başladı. Heyeti murahhasamız azasından Kahire meb'usu Hüsnü Bey bu münasebetle uzun bir nutuk irat ederek noktai nazarımızı izah eyledi. Bu nutka cevap veren tngilİ2 mu rahhası meselenin esasına teraas etmi • yerek kaçamaklı bir yol tuttu ve tn • giltere ile Mısır arasında müzakerat cereyan etmekte olduğundan Parlamentolar konferansı tarafından kapitülâs • yonlar meselesi hakkmda verilecek bir kararm mevzuubahs müzakerat üzerine fena tesir icra edeceğini ileri sürdu. Hüsnü Bey Mısırdaki kaoitülâsyonlann yalnız tngiltereyi defil 12 devleti alâkadar eden bir mesele oldugunu, binaenaleyh burada verilecek bi* kararm tngiltere ile Mısır arasında rnalum 4 nokta hakkmda cereyan etmekte olan müzakeratla a^âkası olmadıeını beyan ederek meselenin komîsyonda tetkiki için ısrar etti. Türk heyeti tarafından Nazım Beyle tran heyeti tarafından tsa Han Lighvaninin noktai nazanmıza müzaheret et • tiklerini teşekkürle beyan edebiliriz. Bu meyanda soz alan Fransız murahhası M. Saint meselenin tarihçesini yaptı ve ttalyan murahhası da beyanı mütalea etti. Nihayet meselenin daha etraflıca ve mufassal surette tetkiki için müzakerenin gayrimuayyen bir müddstle tehi • rine karar verild>.» Bursa konserve fabrikasından iki manzara: Türk kadtnlart zerzevat aytklarken, iki Türk isçi kızı teneke kutu yaparken Ye?D Bursamızda «Bursa Konserve fabrikası» isminde bir ıpüesssse var • âtr. 1928 senesinde tesis edUmiş olan bu fabrikayı thsan Ce'âl Bey isminde A'manyada kimyagerlik ve konserve cilik tahsil eüîkten sonra, tftanbuldaki konserve fabrikalannda senelerce ça IIÎITMŞ bir Türk genci isletiyor. Henüz altı senelik bir önve malik olmasına rsğmen, Bursa konserve fabrikası günden güne büyüyen, inkişaf ve terakki eden bir Törk müessesesidir. Konserveciliğin esası temizliktir. Bu esasa Bursa konserve fabrikasmda fevkalâde bir itina ile riavet edihnektedir. Fabrikanın roüdürü thsan Celâl Bey, titiz bir ev kadını gibi, şahsan temizliğe düskiin bir gençtir. Müdürün bu temzliğile konserveciliğin temizlikie kaîm bir san'at o'ması biribirine mzimam edince Bursa konserve fabrikası temiziiğin ta kendisi olmuştur. Fabrikada temizlikten sonra, riayet edilen ikinci nokta kcnservesî yapılan yemislerin ve sebzelerin itina ile seçilmesidir. Konservenin iptidaî maddesi yemif ve sebze olduğuna iptidaî madde iyi ohnazsa konserve iyi olmaz. Bursa ve civarı ise yemiş itibarüe eşi olrmyan bir ve sebze mıntakadır. göre, eğer tabiidir ki dikkat ettnek, muhtelif yerlerden, muhtelif mevsimlerde alınan yemiş ve sebzelerin ne kadar müddet zarfmda kâfi derecede pistiğinî tecrübelerle tayin etmek lâzımdır. Evlerde yetnek pişiri • lirken bazan kart bir fasulye saatlerce pişmek meselesi bilmez. Körpelik ve kartlık vardtr. lâzımdır. pismez ve konserveler için de dikkat etmek piser, yansı Dün gelen tspanyol marahhtutart Sosyalistlerle radikaller arasmdv bir itilâf mevcuttur. tam rafça ehemmiyetle nazan Hibara alınmağa lâyık olan bir meseledir. Konferans parlamentolar reiimj meselesile de mesgul olacakbr. Biz pariamentolann ilgasma taraftar değiüz, bi • lâkis faydalı olduklarma siddotle kanî bulunuyoruz. Yalnız ıslahat lâzımdır. Ve yapılacak ıslahat ta her memlekete göre değişebuir.» Profesör Bergmann konferansın Türkiyede toplanmasından dolayı memnuf olduğuu ve burada gördukleri hüsnü kabulü kat'iyyen unutamıyacağmı da aynca beyan etmiştir. Onun için sebze ve yemislerin karısık o'mamasına Yoksa yarısı konserve de fena olur. mek lâzımdır. Bazan kurak san'atin Harice sattığımız buğday 57,000 tonu buldu (Birinci sahifeden mabait) ğenilmekte olduğu için, daima istenmektedir. Satılanlardan başka, 50 bin toa sert buğdayın müşterisi de hazır bir vaziyettedir. Fakat elekten geçirilmesi zamana mütevakkıf olduğu için, sert buğday satışında bu kadar büyük partilerin birden sevki mümkün olamamaktadır. Buğdayların elekten geçirilmesi Haydarpa • şada yapılmaktadır. Sert buğday ekseriyetle yayla mıntakalarından alınmaktadır. tç piyasadaki fiati yumusak buğdaya nazaran daha düskiin olduğu halde, dış piyasada yumusak buğdaydan daha iyi fiat bulmaktadır. En son partinin satışı 7 florin 20 sans üzerinden olmuştur. Masraf çiktıktan sonra Ziraat Bankasının eline kalan para, beher kilo için 5 kurus 10 paradan fazladır. Bu vaziyet Türk buğdayı ihraç fiatlerinin dünya plyasa fiatle ine nazaran çok iyi oldugunu göster • . mektedir. Sert buğdayların iyi fiatle aran • ması, bu tip buğdayları yetiştiren rakiplerin azlığındandur. Maamafih banka mühim miktarda yumusak buğday ihracatı da yapmıştır. Yumuşak buğday ihracatı 30 bin tonu bulmuştur. Ziraat Bankası, sert ve yumusak tiplerinden başka Adana buğdayı da ihraç etmektedir. Adana mallan hali tabiide satılmaktadır. Banka dahilî piyasaya da mal satmaktadır. Fakat bu satıslar da ima piyasanın ihtiyacı gözetilerek yapıldığı için Buğday fiatlerini düşürmemektedir. Bilâkis, Ziraat Bankasının mühim miktarda buğday ihracma gkrişmiş olmasınm fiatleri artıracağı ümit ed'ilmektedir. Bu sene adedi fazlalaştınlmış olan alım merkezlerinde bankanın mübayaa faaliyeti de bir taraftan devam etmektedir. sene'erin sebzeleri, daha fazla pişiril • Biitün bunlar incelikleridir. Ve thsan Celâl Bey uzun tahsil ve tecrübe senelerinden sonra, konservelerinde bu mcelikleri dikkat • le takip etmekte bulunmuştur. Bu ka • dar itina ile yapılan konservelerin piyasada tutmamasma hnkân mı vardır? tabiî, Bursa konserve fabrikasuun mamulâtı her sene artan bir rağbete mazhar olmuş ve 20,000 tenekeden ibaret olan mamulâh tedricen 100,000 e çıkmışhr. Konservelerin emsalme faikiyeti gittikçe anlaşıldığmdan bu miktarın mütemadiyen artacağı tabiidir. Bursa fabrikasmın müdürü gibi işçileri de hep Türktür. Temiz ve titiz bir Türk genemin idare «ttiği bu müesse • se de Türk kadımnın temiz eli Bursa gibi bir Türkefinin yemislerile sebze • lerinden dünyanm en nefis konserve • lerini imal etmektedir. Bursa konserve fabrikasımn bir tek noksanı vardır. O da, reklâma, flâna ehsmmiyet vermemesidir. Eğer temizIığre ve nefasete itina ettiğinin yansı kadar reklâma da eheromiyet verseydi senede 2 0 işlediği teneke miktaıı altı tktısadî vaziyetimize gelince; bittabi gümrük takyidatından biz de miıteessir olduk. Ziraatimiz tamamen sanayileş • mistir. 50 senedenberi ziraatimiz ihracat sanayii halini almıstır. 3j milyon ahalimiz vardır, fakat haricî ticareti • miz ve ihracatımız 180 milyon Danimarka kuronu varidat temin elmektedir. tssizliğin öniinü almak için çok ça • lısıyoruz. tki sene evvel 200 bin issiz vardb Bugün bu miktar 70 bine inmistir. tssizler hükumetm verdiği para ile mürefreh bir surette yafiyabiliyorlar. Konferansımıza gelince, bittabi bizi en ziyade terki teslihat, emniyet ve iç • timaî meseleler mesgul etmektedir. tçtimaî meselelere fazla ehemmiyet veriyoruz. Zira issiz kalan gençliğin va • ziyeti cidden tetkik edilecek mühim bir Bugünkü ziyafet ve resmi kabal Bu sabah saat 10 da Parlamentolar konseyi içtima edecek, saat 13 te Parlamentolar Birliği Türk grupu reisi tarafından konsey azalan serefine Perapalasta bir öğle yemeği verflecekHr. Akşam saat 21,30 da Büyük Mület Mech'si Reisi Kâzım Paşa Hazretleri murahhaslan Riyaseticumhur saray.n • da kabul edecektir. Yarm sabah saat 10 da umumî celse aktedilerek müzakerelere devam olu • nacaktır. Saat 14,30 da murahhaslar şehrin sayanı temaşa ve tarihî verlerini gezecekler, saat 20,30 da tstanbul Belediye Reisi tarafmdan murahhaslar serefine aksam ziyafeti verilecektir. Silâhsızlanma komisyonunda Silâhsızlanma komisyonu da dün sabah Fransanın sabık Maarif Nazırı M. Maryo Rostanın riyaseti altında toplanmıstır. Komisyon raportörii Romanya murahhaslanndan M. Pella avni zaman* da Cemiyeti Akvam içtimalannda Romanyayı temsil ettiğinden arccak bu • gün sehrimize gelecektir. Bu sebeple komisyon Fransız murahhaslanndan M Perrini muvakkat raportörlüğe mtihap ettikten sonra ruznamedeki me<elele • rin müzakeresine geçümis ve M. Pellanin gelmesine intizaren salı günü saat 9 da tekrar toplanmağa karar verfl • mistir. Dün gelen murahhaslar Bol su, bol güneş, mümbit toprak Bursanın yemislerile sebzelerîni mükern mel ve ucuz olarak yetiştirmektedir. Orada yalnız şeftali, ayva, kayısı, erik değil, domates, bamye, patlıcan, bakla, engfnar, bezelye ve fasulye Istan • bulımkflerden de iistün ve nefistir. thsan Celâl Bsy, bunlann en iyilerini de •eçmek suretile konservelerinin neia • setini temin etmektedir. Konservecilikte temizlikten ve ipti • daî maddelerin nefasetinden sonra konserve kutularının da mühim bir Vedat Nedim ve Muvaffak Beylef\ Ankara 23 (A.A.) Anadolu Ajansı umum müdürü Muvaffak ve Matbuat umum müdürü Vedat Nedim Beyler Parlamentolar Birliği konferansı müzakeratıni takip et mek üzere bu akşamki eksoresle tstanbula hareket ettiler. Ualyan marahhaslarındâh bir kısmı vapurda meseledh. Bu hususta tsveç âyan meclisi azasından Madam Hesselgrer mu fassal bir rapor hazırlamıstır. tstanbula ilk defa olarak gdiyorum. Fakat Türkiyede yapılan muazzam inkılâpları yakından ve büyük bir alâka ile takip ettira. Türkiyenin hakikaten asrî bir memleket oldugunu görmekle memnunum. Esasen Türkiyede çalışan Danimarkalı mühendisler memleketlerine avdetlerinde Türkiyeden çok büyük sitayislerle bahsetmektedMer. Menv Ieketinizi ve devlet adamlarıruzı yakından görmek serefine nail olduğumdan dolayı kendimi bahtiyar addederhn.» Danimarka heyetmin mütebaki beş azası da bugün tstanbula gelecekler • dir. Bulgar müsahidi bugün geliyof\ btnden 100 bine değil, 500 bine çıkardı. Münevver ve lisan bilir bir genç o* Ian thsan Celâl Bey Avrupa ve bilhassa Amerika konserve fabrikalannın ilâna verdSderi fevkalâde ehemmiyeti de bilir. Türkiyedeki diğer bazı konserve fabrikalannın reklâm kuvvetile olduklannı bu yalnız memleketimizde değil; Avrupada bile mal satmakta gence sadece habrlatmak isteriz. A. D. mevkii vardır. En iyi cins teneke kul lanmak lâzımdır. Çiinkii kötü teneke ile yapılan kutular paslanır ve içindeki konserve bozulur. Bursa konserve fabrikalan kutuiannı en iyi tenekeden imal etmektedir. Her türlu malzeme sonra, konservelerin hazırlandıktan pişirümesine de Dün 4 kisiden mürekkcp Belçika murahhaslan, bir ttalyan bir Fransız, tki tsveç, tki tngilız, bes Amerikan, on bir Rumen, bir Danimarkalı murahhas daha İstanbula gclnuş ve Bevoğlundaki otellere yerleşmişlerdir. Sofya 23 «Hususî» Parlamen • tolar konferansma müşahh sıfatile istirak edecek olan sabık meb'us M. Dimeter Demski, bu aksam ekspres le tstanbula hareket etmiştir. Danimarka Maarif Nazırtnın beyanatı Dün tstanbula gelen Danimarka heyeti murahhasası reisi ve Danimarka Maarif Nazırı M. Borgljerg dün Pera palas otelinde kendisini ziyarct eden bir muharririmize şu beyanatta bulunmustur: « Beş buçuk senedenberi M. Stauning kabinesinde Maarif Nazmyım. Kabinemiz meclisi meb'usanda ^kseriyete maliktir, fakat meclisi âyanda ekseri • yet aleyhimizdedir. Danimarka parlamentosu 149 azadan murekkeptir. Bunun 62 si sosyal demokrat, 14 ü radikal, 36 sı köylü fnkası, 27 si rauhafazakâr, 2 si komünisttir. Maamafih bizde komünist teblikesi yoktur. Zira sendika teşkilâtlarımtz son derece kuvvetlidir. 1871 senesinde teşekkül eden Da nimarka sosyalist fırkası Avrupantn en eski sosyalist fırkalanndan biridir daima inkılâp siyaseti takip ve etmistir. Adana sıhhati koruma komisyonunun kararları Adana 23 (A.A.) Sıhhati Koruma komisyonu bugün toplanarak Belediye tarafından asrî mezarlık yapılmak üzere istimlâk edilecek 100,000 metro murabbaîık yerin bar an evvel alınmasının Belediyeye yazılmasına, ilkmektep talebesile, fabrika amelesinin bulaşık hastalıklardan korunması için mektep ve fabrika doktorlarının derhal faaliyete geçmelerine ve şehı L pis sulardan n kurtanlması için şimdilik bir örnek olmak üzere Belediye tarafından şehrin muhtelif yerlerinde 18 ve 35 metro derinliğinde tec übe kuyuları açtırılmasına karar verilmiştir. Adana 23 (A.A.) Ziraat Ve kâletinden gelen bir tamim üzerine ruam hastahklarile sıkı bir müca dele yapmak ve tedbirler almak üzere yarın vilâyet makamında Vali vekili reisliğinde Belediye Baytar Müdürlüğü, Ziraat Odası reisliği • nin iştirakile bir toplantı yapıla caktır. k Galatasaray denizcileı nin büyük Marmara Galatasaray denixcüerî yapmay* j karar verdikleri büyük Marmara turuna perşembe sabahi saat 7/30 da'j Bebekten hareket ederek başlamifj lardır. tlk merhale olan Böyükçekmect ye perşembe günü varnnşlardır. İ «j kmci merhale TekJrdağroa cuma gü ; nü saat 10 da muvasalat etmişler, i büyük tezahüratla karsrianmış ve] oranın »porculan tarafından Te kirdafmda mkafir edilmişlerdir. Dün Müref teye, hava müsait olduğa takdirde bugün de Çanakkaley* varnus olmalan muhtemeldir. Galatasaraylılar bu tura üç futalarla iştirake karar •ermişlerse de bu teknelerin denizlere mukavem« ti obnedjgmı nazan dSdcate alaratij Almanyadan bususî olarak getirt tikleri bir çifte müteharrik oru j raklı, ba» ve kiçta hava tertibatını] havi bir ktlde iştirak etmişlerdir. Havalar müsait olursa bu turj takriben on, on iki günde ikmal e dilecektir. Diyarbekirde güzel bir biçki sergisi tsveç murahhasımn beyanatı tsveç murahhaslarmdan ve tsveç â • yan meclisi azasından profesör Berg • mann muharririmîze srmları söylemiş • tir: « Bizi en ziyade terki teslihat ve parlamentolar rejimi meseleleri alâkadar etmektedir. tsveç teslihahn azalmasmı istiyor. Herşeyden evvel galipler sflâhlanmayı azaltmalıdırlar, zira bu sahada şimdiye kadar pek az iş görülmüstür. Bu mesele mağluplar kadar galip leri de alâkadar eden ve her iki ta Ruamla mücadele Aydın heler'iye intitafcı fpsrinievvelin 10 unda vapılacak tzmirde kürek masabakalart yapılacak Galatasaray denizcileri, tzmr denizcilik heyetine, tzmirde yaoıl mak üzere bir kürek müsabakaı teklif etmişlerdir. Her iki tarafça dı mutabakat hasıl olmuş, tarîh ve mü sabaka tefenru&tına. ait hususatıı tesbiti Türkiye Denizcilik ferferas yonunun reyme bırakılmıştır. Biçki Yurdu sergisinden bir köse ve talebelerden bazdarı Diyarbekir «Hususî» tki senedenberi Diyarbekire kıymetli ha • nım san'atkârlar yetiştiren «Melâhat Cemal biçki yurdu> nun ikinci tedris senesi sonu sergisi açılmıştır. Sergide birinci umumî müfettiş, Vali ve birçok güzide zevat aile • lerile birlikte bulunmuş ve hanım kızlanmızm yücude getirdiklerj roplar, tuvaletler, Antep işlemeli çay ve yatak takımlan alâka ile takip ediltniştir. Büyiik bir sevgi ve bağlılıkla talebelerine san'atin zevkini ve inceliğini asılamağa muvaffak olan yurl müdürü Melâhat Cemal Hanım bu yoldaki mesaisine devam etmek • Aydın 23 (A.A.) Bugün fev kalâde içtimaa davet edilen Belediye Meclisi intihabın 10 teşrinievvel 934 çarşamba gününe ve bir günde yapılmasına karac vererek dağıl mistir. Sıtma mücadele enstitüsü açıldı Adana 23 (A.A.) Sıtma mü cadele enstitüsü bugün saat 9 da açılmıştır. Enstitüde 22 sivil, 25 askerî doktorumuz vardır. Tedrisat Dil bayramına hazırhk Adana 23 (A.A.) 26 eylul bî yük Dil bayramı şehrimizde fevka.lâde bir sekilde kutlulanacaktır. Bu münasebetle Halkevi Dil edebiyat koınitası toplanmış ve zengin prefranı l 4j) gün devam edşcektir. Parlamentolaz Kanferansında Posta bürosu
