12 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Casuslar Arasında 135 NakUi: A. DAVER ( Şehir ve Memleket Haberleri Şehîr MecKsi yarm toplanıyor ^Cumhuriyet j Siyasî icmal Fransa ve İtalya ransız diplomasisi kuvvet ve meharetini son siyast hâdisder* le tekrar Upat etti. Fransanm Harbi Umumiden evvelki ve sonraki haricî siyasetinin esas gayesi Almanyayı siyaset âleminde tecrit ederek yeni ittihat ve ktifaklara meydan bırakma • makfa. Harpten sonra Almanyayı yal • nızlrktan kurtaran Rapello muahedesi ve bu muahede sayesinde Sovyet Rusya A tesis ettiği sıkı dostluk olmuftu. V Lâkin M. Hitlerin Almanyanın mu • kadderahna hâkim olması bu dosUuğa nihayet vermişti. Almanyanm komfi nizme doğm dev adımlan attığını g8 • ren M. Hitler dahilî siyaset programı • nm basma komünizmin hnhasuu koy • mustu. Bu ftrkamn bhr daha ba» kaldırana • yacak bir surette imha edilnvsi ise haricî meselelerde ve mücadelelerde menfaatleri müşterrk bulunmasma rağmen Sovyet Rusyayı Almanyadan bir • denbtre soğutmustu. Bu burudefa'n mqvakkat birşey olmaması ve Sovyet Rus» yanm bir daha Almanya De bağlana * maman içm Fransnt diplomasisi ne mümkünse yapn. Fakat Almanya Sovyet Rusyadan aynlmakla siyaset âleminde tamamen yalnız kalmamısh. Millt sosyalist nm delerinin ve rejiminm fafistliğe yakra karabeti olmasmdan dolayı bu defa da ftalya, Almtınyanm dostu ve muzahiri olarak meydana çıkmıstı. Bu dostluk M. Musolini Venedik sarsymda halka, yanmda M. Hitler olduğn halde gorB • necek kadar samimf bir f^kil ahnşfa. Lâkin bu dostluk ta Viyanadaki (Nazi) kıyarra yuzunden zaü ohnoş, siyasî zıddiyet ve munaferete tahavvül etmkti. Sîmdi Fransız diplomasisi bu hâdise • den de istifad» ederek ttalyayı kendi • sine yakmlashrmağa ve bîr daha Al • manya fle birlesmesine vesile ve bnkan bırakmamağa bütün kuvvet ve gayre • tile çaluryor. • Bazı tngflrz gazetelori bu siy ve g a y retin simdiden neticelendiğmi ve Fransa ile ttalya arasmda mevcut bütün ihtilâf ve mes^Jeleri haüeden bir mhakm imztası zamannun pek yakın olduğuna iddia ediyorlar. ts buraya gelmemis olsa bile iki devletin bühassa Akdenbde bahrî lcuvvetlrrm yekdigerine müsavl ohnası hususonda simdiden mutabık Lâkin Fransa 9e ttalyamn tam bir surette uyuşmalan için bertaraf edile • cek daha pek çok mes^eler vardır. MeS'Jâ Yugoslavyanm ltalyan düsmanlığı da bınılardan birdir. Maahaza Fransız • ttalyan mukarenetine doğru ciddî admv lar abldığı muhakkaktır. MUHARREM FEYZÎ Hurda diye satılan gemi Dort harp senesi içinde Belçika hükumeti Gand şehrine tam elli milyon altın gönderdi! 22 İngilizlere casusluk eden Alman konsolosu Felemenkte, Teraözen isminde küçiik bir liman vardnr. Bu liman Belçikanın Gand sehrinden 30 ki lometro mesafede kâirvdir ve bir kanal vaaıtasile bu şehre bağlıdır. Buradaki Alman konsoloshanesi, alâkadar devairin delice gafleti yüzünden, düsman casusluk teskilâtınm merkezi olmuştur ki bu, casusluk tarihinde görülmüs şey de tildir. Bu cinayetten de büyük hatayı işliyen Almanlar, hakikaten anlasıln a z ve affedilmez bir çocukluk ve gaflet gostermislerdir. Harpten evvel Almanyadan baska büttin devletleria Ternözende birer viskonsolosu vardı. Harp Içfaade Almanyanın iaşe rhtiyaçlan, bormda, Almanlarm da bir konsolos • luk teskil ettnelerini icap ettirdi. Bu konsoloshanenin tesisi Belçika ile Felemenk arasında seyahat eden* leri kontrol etmek imkânını da vermisti. Günün birinde Matyö Blan kers isminde birinin Ternözen* Alman konsolosu tayin edildiği haber almdı ve bu adamı tanıyanların hiç biri bu tayine inanmadılar. Çünkii, Blankers Londrada bir tica • rethanenin mümessili Te son derec« mutaassıp vatanperver bir Belçikalı kadınıa zevci olduğu için, boyle bir şahsm Ahnan konsolos • luğuna tayin edileceğini kimsenin akh almamifh. Fakat bu haber, doğru idi. Yem konsolosun kâtibi Jan Reniers isminde sapsağlam bir deli kanh idi; fakat vücudüoün askerliğe mükemmelen elverifli olma • nna rağmen, nükümdan Belçika Kralinm silâh altı davetine icabet etmetniş ve Flandre siperlermde ölmeğe biç arzusu olmadığmı göstermiftt. Zahlrea hiç te vatanperTerane olmıyan bu hareketi yüzünden delikanhnın konsoloshaned* Ahnanyaya paba biçihnez hizmetler edeceği ümit edilmiştL Bu garip konsoloshanedeki üçüncü şeriki cürifcn, Witte Uminde bir Holan dah İdi. Witte Ahnan konsolosba • nesinra şoförü olmuştu. Konsolos ta, kfttip te, fofor de Belçika casusluk teskilfttnnn adamı idiler» BüHin bu hatalar yetismiyormuf fibi fofor Witteye Alman otomo • bil kıtaatına mahsus üniformayı giymek müsaadesi de verilmisti. Artık Ternozen Alman konsolosha • nesi otomobilmin Holandadan Bel • çıkaya ve Belçikadan Holandaya ne büyük zarafet ve ihtişamla gidip geldiğini tasavvur edebilirsiniz: Arabanın direksiyonunda bir Al man askeri, önünde ve arkasındaki plâkalarVa «Alman konsolosluğu» yazısı ve nihayet el sürfilmez pasaport diplomatikler! < Almanlann hesabına bu hale jrülmek raî, ağlamak raı lâzım gel diğini tayin kabil değildi. Bu tiç adam deha d«recesinde basit bir şe> kilde çalifiyorlardı. Kâtip Reniers harita, plân ve vesaik tedarik ediyor, foför Wttte bunlan hududun ötetarafına naklediyor, oradan eevap ve talimat getiriyordu. Kâğıt lan, otomobilin ön tekerlek lâstiklerinden birinin içine doldnruyor ve ondan sonra lâstiğe hava basıyor • du. Şoför, konsolos cenaplannı Belçikanın Alman isgali altmda bu • lunan Gand şehrinin kapısina ge tirdiği zaman konsolos otomobil den inip tramvaya biniyor ve şeh • rin merkezine gidiyordu. Şoför, efendisini beklemek için bir küçük meyhaneye gidiyor, otomobili meybanenin yanıbasmdaki garaja bırakıyordu Garajda dahna duvara dayali bir yedek tekerlek bulunurdu. Şoför, hemen kendi arabasm daki vesaikı havi tekerleği çıkan • yor v« yerkıe o yedek tekerleği takıyordu. Sonra, garajdaki memur • lardan biri bu tekerleğin içindeki evrakı gizli bir odada çikanp ah • yordu. Bu otomobil, harbin bida • yetinde seferberliğin muntazam surette cereyanını güçlestiren «altın dolu otoraobiller» masahmn da hakikat olmasma bizmet etmişti. O zaman, sözde Alman askeri kıya • fetinde Fransız casuslan, otomo • billerle Almanyadaki adamlanna altın tasıyor, diye bir sayia çıkmış ve halk birçok a»kert otomobilleri durdurmus, hatta bazılarına silâh atarak askerleri öldürmüflerdL O zaman asılsiz olan bu hikiyeyi Ternozen Alman konsoloshanesinin otomobili ıhndi tahakkuk ettiri • yordu. Belçikadaki vatanperver simen dîfer amelesi, metnleketi isgal eden Almanya hesabına çahsmak iste • miyorlardı. Bunlar, düsmana hiz • met eden bir Belçfkahnın, eephe • de Almanya hesabına kend! vatandaslanna kurşun atan bir asker demek olduğunu soylü yorlardı ve bunda tamamen hakb idiler. Belçika fhnendifercileri ça • hsnuyor, para almıyor, açlık çeki yorlardı. Diğer taraftan Belçika hükumeti de açhğin nihayet en büyük vatanperverliği ve en azimkâr mukavemeti kıracağını düfünüyor ve simendifercileri çalıstnamağa sevk için bir tek çare olduğunu biliyordu. Bu çare para idi; onlara para göndermekti. Harp içinde istenilen parayı bulmak gayet basitti; müşkülât, pa • rayı Belçika dahiline geçirmekte idi. Bu paranın da nakli daha kolay olan kâğıt değil; fakat altın sncke olması lâzımdı. Altınları nakletmek müskülünü de Ternozen Alman konsoloshanesinin otomobili halletti. Bu otomobilden daha iyi bir nakil vasıtası bulunamazdı. Nitekim şoför Witte, harbin devam ettigi dört sene zarfında, Gand şehrine tam 50 milyon frankhk altın para ta fidı. (Mabaii car) Gümrükten kaçırılan Andreas K. vapurunun satışı İhtısat mahkemesine intikal etti İçtimada yeni Belediye intihabı eörüşülece1 ! f ~ ~ Ftrka r*in Cemal, Vali ve Belediy R*im Mahittin Beyler Cumhuriyet Halk Fırka» Istan • bul idare heyeti reisi doktor Cemal Bey, dün Vilâyete gelerek Vali Mıvhittin ve Vali muavini Ali Rıza B e y leri ziyaret etmiş ve uzun müddet gorfîsmüstür. Bu mülâkatta yarm içtima edecek olan Şehir Meclisinde riyaset makamı tarafmdan yapılacak teklifin konusulduğu zannediliyor. Buna nazaran yem Şehir Mec* lisi azalarnun seçilmesme aym bi • rinde baslanacak, tesrinievvelin on ve nihayet on ikisine kadar intiha batm arkası ahnacaktır. Bu suretle o müddet zarfmda herkesin reyini istrmal etm«si için vakit verilmiş o* lacaktır. Andreas K. vapttru limanda [X işaretlin] Gfimruk nnmafaza tcfldlâh yeni bir vapurun, gumruk rusumundan möte • vellh vergi kaçakçılığı hâdisesmi tesbft •e meseleyi gümrük thbsas mahkeme • sine tevdi etmiştir. Buna nazaran Yunan bandmh An * dreas K. kmindeki beş bin tonluk vapur bir sene evvel Karabunm dvann • da Kırkalan mevkhnde karaya oturmuş, ve hamulesindro cfizt bir miktannı çıkanp kurtularak BSySkdereye gehnif • Hr. Burada geminin diğer eşyası da başka bir vapura aktarma edflmiş ve va pur Kamhi isminde birisine satıl • mışbr. Bu zat ta vapura bir mâddet kullandıktan sonra bafkasma satnus, nihayet bu satıs muamelesi tevali ede • rek lasa bir müddet zarfmda vapur dört sabip değiftirmistir. Sabf muama • ri esnasmda vapumn 1 4 1 5 bin Kra tntan gumruk resminin veriunediği anlaşunnstn*. Alâkadarlar tarife kanununun, bat • mif bir vapur satütrsa gümrük renmi yanyanya iner, kaydmden isn'fade e* mek istemrkte iseler de vapurun batmadığına göre o suretle muamele icrası zarurî gSruhnustür. lstintak hâkimliği dün bu işle mesgul olmuş, ve eski deniz ricaır* mSdürlüğS memurlarmdan bazılannm ifadelerine müracaat etmiş • tir. Terkos borulart Meyhaneci Koço, Setyen ve tngriliz tebaasmdan Dora Tibini ismindeki sahıslarla diğer baa kimsflerin alâkadar oldukbn 200,000 küo miktannda Terkos borularmm hurda seklinde gösteri • lerek gumruk resminden kaçınldığı anlafilmıy ve alâkadarlar îhhsas mahke mesine verihnistir. İntihap hazırlıkları Bütün kaza merkezlerinde inti • hap islerinin defterlere ait olan kısmı hanrlıklan ikmal edilmijtir. Yalnız hftlâ defterlerin ne günden itibaren asılacağı kararlasmamıstır. Maamafih defterlere ait islerden baska asıl intihabat hazrrlıklarile bütün subelerde mesgul olunmak • tadra. ŞEHİR İŞLERİ Küçük sanayi Üniversiteye talebe himaye edilecek nasıl almacak? Vekâlet bunun için bir proje hazırlatıyor Yeni talimatname Vekâlete gönderildi Dün öğleden sonra Universitede Rektör Cemil Beyin riyasetinde Fakült«ler dekanlannın da İstirakile bir tbplantı yapılmış, Fakültelerin ikmal ve mazeret hntihanlarile yeniden fakültelere kayit ve kabul isleri hakkında görülsülmüstür. Haber aldığımıza göre Univer • site fakültelerîne yeniden yazıla cak talebe hakkında hazırlanmakta olan taümatname dün ikmal edil • tnis ve tasdik edilmek üzere Ve kâlete gbnderilmiştir. Talimatname yeni birçok hü • kümleri ihtiva etmektedir. Şimdiye kadar fakültelere kaydedilecek talebe bütün vesaiktte fakülte kalemIerine müracaat eder ve kaydini yaptınrdı. Yeni talimatnamede bu usul tamamen kaldırılmıstır. Bundan sonra her hangi bir fakülteye kaydedilecek talebe kayit islerini yapnrdıktan sonra Universite Rektörü tarafmdan kabul edilecek ve Rektör bu talebe ile temas ederek talebenin vaziyetini, geldiği lisede almış olduğu dereceleri tetkik edecek, ondan sonra Universite talebeIiğinin yüksek seref ve' mes'uliye • tini bu namzede tebliğ edecektir. Fakültelere kayit ve kabul cu martesi gününden itibaren başlı yacaktır. Bunun için talimatname • nm o güne kadar Vekâletten tasdik edilip gönderilmesi beklenmektedir. Taksimdeki direkler kaldırıldı Taksimde Cumhuriyef meyda nmdaki abidenin etrafında geçen sene Cumhuriyetin onuncu yılının kutlulanması münasebetile yapılan tesisattan kalan beyaz boyalr di • rekler evvelki giin kaldınlmıstır. Bu direklerin meydanı tezyin ettiği için bırakılması münasip görülmüştü. Fakat direkler tahta olduğu için bir kismı çiirUmüftür. Direkler tamir edilip bayram günlerinde tek • rar yerlerine dikilecektir. tktısat Vekâletmde müteşekkH (El ve küçük sanayi müdürlüğü) küçük sanayii ve küçük sanayi er • babnı himaye edici tedbirler almaktadrr. Bu müdürlük fimdiki halde bir çok Avrupa memleketlerinde küçük sanayiin ne suretle himaye edildi ğini ve bu maksatla ne gibi nizam • name, talimatname ve eserler vü cude getirildiğini tetkik etmekte dir. Bu tetkikat bitince bh* proje hazırlanaeak ve tatbikatma geçi • lecektir. El ve küçük sanayi şubesi Belediyenin, bühassa Terkos şirke ev sanayii üzerinde de etütler yapmaktadır. tinin de idaresini ele aldıktan ^onra dökme boru ihtiyacı arhmstır. Bunun Bu kısrnm müdürü Saffet Beyin yakında memleket dahilinde bir seiçin evvelce Bflediyenin muracaati S • yabate çıkması muhtemeldir. Antep zerine bükumet dökme boru imal edet»i ve halıcıhk içm if merkezlerin • cek bir fabrika insası için Belediyeye de aaa'at mektepleri açılması mevmSsaade vermişti. Haber aldığumza EUU bahsolmaktadır. göre Belediye fabrikanın tesisi için ha • Verilen mütemmhn malumata goznrhklara başlamifbr. Fabrikanın Ka • re meslekî tedrisatın ileride küçük raağaçta Mczbahanın yanmda yapılmasan'atler müdürlüğü mesaisile be • sı muvafık görübnüştür. raber yürümesi muhtemel görülmektedir. Fabrika islemeğe başladıktan sonra evvelâ tstanbul şehrinin boru OıHyacnu Küçük san'atler müdÜrlüğünün gözönünde bulundurduğu esaslar • tenün edecektir. tleride bütün Türkiye dan biri de memlekette küçük san'atbelediyelerinm ve halkın ihtiyan için leri mkisaf ettirmek, san'atler mekde fabrika faaliyetmin genisletilmesi tebi mezunlarım himaye etmek ve mümkün olacakfar. bunlara her suretle yardımda bu MAARİFTE lunmakhr. Beled ye dökme boru fabrikası yapıyor Arnavutluk Krah Ankaraya mı gelecek? fskeçede çıkan Yeni Adım gazetesinin Belgrattan aldiğı havadis lere nazaran Arnavutluk Krah Ahmet Zogonun teşrinievvel nihaye • tinde Ankaraya gelerek Reisicum hur Gazi Hr. ni ziyaret etmeler! muhtemeldir. Bu habere, Kral Hz. nin bu seyahatinin Balkan misakısı< dahil memleketlor mehafilinde çol müsait bir tesir uyandVrdığı da ilâve olunmaktadır. Resmî mehafilin malumat sahibi olmadıkları bu haberi ihtiyat kay • dile naklediyoruz. Ingffiz lirası mı düştü, yoksa dolar mı yükseldi? (Bctfmakaleden mabait) guna soyliyeeek kendi GalHesine bfle kavusmus değildir. «Bu hal, yer yüzundeki bütün pa • ralarra alhnla olan irtibatlan kesildigi CÜn maruz kalacağınuz vaziyetin ne olaeagma bir mukaJdenıe teskil edebi • iir. Herkes için muşterek bir kıymet nvıkayesesi miyan ortadan kallnnca iki muhtelif para arasındaki nisbetlerin ne valdt degifecegi hiçbir zaman belli olmıyacagı gibi hangisinin kıymetinde tahavvBl olduğu da meçhul kalarak, ayni hareket birisi tarafından tereffa, diğeri tarafmdan tenezzul halinde tavsif edOecek ve daima diğerinin parası tahavvüle uğradığı iddia edîlerek vaziyetmi ona göre düzeltmesi istene • eektir. «Bazı Fransızlar Fransamn altm e • sasmdan aynhnasmı ileri surerek franga yeni bir kıymet biçilmesi heıabma beynelmflel muzakerelere bfc'lanmasını talep etmek için böyle bir zamaıu intihap etmis bulunuyorlar! «Para sulhu için ne güzel, ne tatlı dö•fince? Dönen şayialara ve dolasan baberlerin doğm veya yanlış derecele» rine bakılırsa muhtelif paralann ara • lanndaki nisbetler mütemadiyen değişecek, fakat altın kapıdısan dildiği için bu tahavvöl hakikati halde han gısmin inip çıktığı bilinmeksizin vukua gelecektir. «M. Pol Reyno Tan gazetesinde ahiren neşrettiği mektupta para husu sundaki muhafazakârhğımi'in bizi Anglo Saksonlara eskimis, mndası geçmiş bir vaziyette göstermekte olduğunu yazıyor. «M. Pol Reyno gibi ccneM hadisah hakkında münevver bir zatın Anglo Saksonlann bu tenkidine en ufak bir ehemmiyet bfle atfetmrsint hayretle karşıladığımı söylemeliyim. «Zira, Fransa bankan 1926 da frangı dusürdüğü ve bir buçuk sene kıvmetini bu yeni kıynv* üzerinde tutmağa çalıstığı zaman da bu siyaseti saçma diye telâkki eden kimlerdi, tn • giliz dostlanmız değü mi? «Birkaç sene sonra tngilizler bizim siyasetimizi bazı tadilâtla kendi hesaplarma takibe koyuldular ki ben bu tadflâh daima hüsnS telâkki ederek iyi bulmn* değilim. «Binaenaleyh, tngiliz 'irasmm B,1S dolardan 4,86 ya geçmekle sterlinin mi düsmekte, yoksa dolann mı çıkmakta olduğunu tayin edecek bir nsulS kesfedecekleri gfine kadar bizim de hiç olmazsa kendi siyasetlerini takip etmemtze müsaade etmelidirler.» ÜNİVERSÎTEDE llkmektep kitapları tlkmekteplerde bu sene okutu lacak ders kitaplann» Maarif Vekâleti tarafmdan bir listesi hazırlanarak dün Maarif müdürlüğüne gÖnderilmistir. Maarif müdürlüğü listeleri bütün ilkmekteplere bil • dirmistir. ADLtYEDE Yeni asistanlar talimatnamesi Universite fakültelerin* ahnacak a • sistanlar hakkmda yeni bir talimatna me hazırlanmıs ve tasdik edilmek üzere Vekâlete gönderilmiştir. Geçen sene roer'î olan asUtanhk ta b'matnamesindeld bazı kayitlerin ağır olması dolayuile fakültelerin ihayaa bulunan asistanlıklara kâfi miktarda el'.man tayin edilememisti. Yeni tali • matname eski talimatnamenin b a a kayitlerini hafifletmiştir. Yeni talimatna • mede asistanlık, basasistanlık derecelcrile bir de fahrî asütanltk mevcottur. Yeni almacak asistanlar Universite rek« törii tarafmdan kabul vo tayin edile • eektir. Sirkate teşebbüs davası Lâlelide Muharrem Efendinin yapısından öteberi çalmaya teşebbüs etmekle suçlu seyyar satıcı Süley manm muhakemesine dün başlan • mıstır. Uç ay evvel sirkatten bir buçuk aya mahkum olduğu anlasılan Süleyman kendisine isnat olunan suçu mkâr etmis, muhakeme sah't lerin celbi için başka güne bırakılmıstır. MÜTEFERRÎK ilkmeteplerde kayit başlıyor Bu sene ilkmekteplere yeniden girecek talebelerin kayit ve kabulüne cumartesi gününden itibaren baslanacak, kayit ve kabul eylul nihayetine kadar devam edecektir. Parlamentolar konferansı azalarına yer hazırlandı 23 eylulde toplanacak beynel • milel parlamentolar kongresi münasebetile sehrimize gelecek ec nebi murahhasların burada kal dıkları müddetçe yatacaklan oteller fimdiden hazırlanmıştır. Bele diye idaresi bu otellerin bir listesini yapmistir. Otellerde murahhaslara yüzde otuzla elli raddesinde ten • zilât yapılmıstır. Kadirga talebe yurdu açılıyor Arap Abdülkadirn muhakemesi Bh* eve taarruz suçundan dolayı merkeze getirildiği sırada zabıta Maarif Cemiyeti tarafmdan hamemurlarma da hakaret ettiği iddia zirlanan Kadirgadaki Talebe Yuredilen Arap Abdülkadirin muhakedu bir teşrinievvelden itibaren açımestne dün devam olunmustur. Şalaeaktır. Yurtta bir aydanberi tahit olarak dinlenen polia memımı mirat yapılmış, yatakhaneler ve ça Cemal Efendi maznunun merkezde lısma paviyonlan temiz bir hale ' ağztna geleni söylediğmi ifade et mif, Abdülkadir de bu sehadete konmustur. Yurda kabul edilecek karsı: talebe hakkındaki talîmatnamenin Küfür etmedim, rica ettim. bu sene sıkı surette tatbik edilmesi Demiştnr. Diğer «ahit Nazım Efeniçin Maarif Cemiyeti merkezi taradi de, suçlunun sarhosça olduğuau fmdan tebligatta bulunulmuştur. kaydetmis ve polis memurlarına karBu talimatnameye göre Yurda yal»ı yarasık almaz sözler sarfettiğini nız yüksek mekteplere ve Üniver teyit temiştir. siteye devam edecek talebeler alıMüddeiumumî muhakeme evranacaktır. kmı mütaleaya alnuftır. VÎLÂYETTE CumhurİYet Nüshası 5 Kuniftur Bujjdayı korum kanununun tatbikatı Vilâyet mektupçueu Osman Beyin riyaset.nde toplanmakta ve buğdayın koruma kanununun tat bikına ait hususları tetkik etmek • te olan komısyon dün de toplanmış ve bazı itiraJan muhik görerek kararlan o solda tadil etmiçtir. Senelik 1400 Kr. 1700 K •450 Altıayhk 750 80Q Üç aylık 400 Bir ayhk ISÛ yoktur şeraiti' • | Türkiye Hatîç için