30 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi ncı cüzü çıktı 46 umhuri UniinCU Sene* NO. 3468 Tete1** ve mektup adresl: İSTANBUL CAÛALOĞLU Telefon: Başmoharrlr: 22366. Tahrir müdürü: 23236, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Cumhuriyet, Istanbul Posta Kutura: îstanbul, NO. 246 OymarfeS! 30 KâllUnUeVVel 1933 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada eviniıe geliren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Yeni istikrazın Terbiyevî tesiri B smet Paşa hükumeti Türkiyede kendi devrinin farkettirici vasıflanndan biri olarak şimendiferci diye anıla caktır, ve bu siyasetin sahibi btzzat Başvekilin kendisidir. Şimendifercilik siyaseti Yeni Türkiyenin devlet zihni yeti ve millet hareketi sahalannda yepyeni, büyük büyük tezahürlere meydan vermiştir. O cümledendir ki on on beş sene evvel kendimizin de kolay kolay inanmıyacağımız bir iş olarak bugün Türkiyede Türk şimendifer işleti yor, Türk şimendifer inşa ediyor: Amelesinden memuruna ve mühendis'ne kadar bütün personeü kendisinden o larak. Asırlar aşılarak elde edilmesi ar.cak tahayyül olunabilecek bir terakki bugün memleketimizde filen yürüyen bir hakikat olmustur. tsmet Pasa Erçani şimendifer subesi :rin dahiJden aJttine karar verdiği 12 milyon Hralık kürücük bir istikraz ile diğer bh" safhavi ta^°kkuk ettirmeğe de el atmıstır: Türk. ilk sermayesi kendisinden olmak üzere de, şimendifer yapabiür. Ve kolayca anlarsımz ki eğer Türk ilk sermavesi kendisinden olmak üzere şimendifer de yaparsa artık onun bu yolda ve bu kıratta başka ve bü • yük isleri basarmasına engel kalmamış olacakhr. Hükumetimiz bu son teşeb • büsü ile ikhsadî sahada büyük çaplı mHlî bir terbiye gayesini istihdaf eylemiştir. Bu gayenin büyüklüğüne nis fcetle Ergani şimendifer şubesinin in • şası ondan ancak kücük bir parçadtr. Asıl maksat devleti teskil eden mil letin kendi işlen'ni en kârlı ve en akılb surette kendi kendine yapmasıdır. Yeni Türkiye ancak böyle bir zihniyet inkılâbiledir ki eski Türkiyeden ayn lan yepyeni bir cemiyet olmakta bulunuyor. Daha diin biz simendiferi oyuncak hslinde dahi işletemez insanlardık. Bugün mevcudun bir misli daha fazla şi • mendifer olsa, elimizde hepsini işletecek halis muhlis Türk personel var Molotof Yoldaşın mühim bir nutku D Umumî sulhiin tarsini yolunda Sovyet Rusya Molotof Yoldaş: «Bu siyasetin parlak misali Türkiye ile münasebetlerimizdeki inkişaftır» demiştir Moskova 29 (A.A.) Sovyet Rusya merkezî icra komitesinin adi içtima devresinin küşadmdan sonra M. Molotof millî iktısadiyatm plânını çizen bir nutuk söylemiştir. Bu fırsattan bilistifade mumaileyh beynelmilel vaziyetten bahsetmiş ve Sovyet Rusya ile Birleşik Amerika arasmda diplomasi münasebetleri nin teessüs etmesinin Sovyet diplomasisi için büyük bir muvaffakiyet teskil etmekte olduğunu beyan et • miştir. Mumaileyh sözüne devamla demiştir ki: « Biz daima umumî sulhun tarsini davası için mücadele ettik. Silâhları bırakma konferansında bütün memleketlere mütecaviz mem lekete karşı bir misak akti teklifinde buluncfuk. Malumunuz olduğu veçhile konferans, bu meselenin halli • ni tehir etti. Fakat bu tehir keyf iyeti bizim mütecavizin tarifine dair olan bir mukavelenameyi Lehistan, Fenlandiya, Estonya, Lituvanya, Letonya, Romanya, Çekoslovakya, Türkiye, İran, Efganistan ile imzalamamıza mâni olmadı. «Sovyet Rusya bütün memleket lerle muslihane teşriki mesai siya • seti takip etmektedir. Bu siyasetin en parlak misali Türkiye ile olan münasebetleritnizde görülen inkişaftır. Türkiye Cumhuriyetinin onuncu yıldönömü münasebetile Voroşüo • fun riyasetindeki Sovyet heyetinin Türkiyeyi ziyareti ve dost memle kette heyetc karşı gösterilen fevkalâde giizel kabul Türk Rus müna Etıbba Odasınm dünkü toplantısı Meslekî haysiyet hakkında kararlar verildi Etıbba Oda sı heyeti umu miyesi, dün sa at 14 te, Cağaloğlundaki Oda binasında Oda reisi Niyazi tsmet Beyin ri yasetinde tep lanmıştır. tçti mada Odanın 1934 senesi bütçesi müzakere edilmiştir. Bütçe ' Tevfik Salim Pf. ye hazaran, Etîbba Odasının senelik varidatı 4 3 bin 68, sarfiyatı ise 31 bin 521 lira idi. Tevfik Salim Paşa, Fahrettin Kerim, Nabi, Neşet Osman, Süreyya Hidayet, ö m e r Lutfi, Murnt tbra him, Talât, thsan Sami Beyler söz alarak bütçe münasebetile müta • lealariTU söylemişlerdir. Müzakerelerin neticesinde bütçe kabul edil miştir. Bundan sonra, Tevfik Salim Paşa, Etıbba Odası azasından bazilannın, meslekî haysiyete uygun ol mıyacak şekilde levha astıklarını mevzuu bahsetmiş, Oda idare he Mabadi 4 üncii sahifede Avrupada siyasî faaliyet Fransa Küçük itilâf ricalini davet etti Romanya ve Yugoslavya Kralları da çağırıldı, Bu ııada Avusturyanın vaziyeti ehemmiyet kesbetti Yugoslav Harlclye Nazın M. Yevtiç Fransız narîclye Nazın M. Pol Bonkur "Romanya Rarldye Nann* M. Titulesko Molotof Yoldaş sebatının salâbetini ve siyasî mana ve ehemmiyetini gösterir. Lehislan ile olan münas«betimîz de büyük bir ehetnmiyet atfma lâyıktır. Bu münasebat, mes'ut ve müsait ahval ve şerait sayesinde salâh bulmuştur. Fransa ile de aramızda umumî bir teşriki mesai başlamıştır.» M. Molotofun nutku müteaddit defalar alkışlanmıştır. KENDİ KENDİMİZİ TENKIT Çok talebeli smıflar Talebesi kalabalık bazı mekteple rin ve bilhassa vaziyetleri böyle lise lerin esaslı bir şikâyetleri vardır • Ka labahk sınıflann iyi tedrisine hoca lar yetisemiyorlar. Bu şikâyet mektep idarelerinden talebeye kadar geçti ve nihayet umumi leşti. Son aldığımız bir meklupta mevcut talebesi 80 i bulan bir sınıfta ho ca nasıl okutur, ve bilhassa talebe böyle bir okutmadan nasıl istifade edebilir diye bize soruluyor. MalumduT ki hocanın tedrıste ifa edecegi rolün müessîrlıği talebenin dersj nasıl takip ettiği hakkındaki kontrolunun kuvvetindedir. 45 dakika süren bir ders saatinde hiçbir Kocanın 80 kişiyi kontrol edemiyeceğini kabul etmek lâzımdır. Buna mukabil imtihanlar da gayet sıkıdır. Ders verirken bir arada tuttu ğumuz bu 80 kisiyi imtihanda 20 şere bölerek dört seferde ayn ayn ve ona göre de pek sıkı bir haddeden Eteçiri yonız. Netice talebenin sapır sapır dökülmesi oluyor. Imtihan dikkatli olmasm, bilhassa lâyık ve lâzım olduğu kadar ciddî olma^ın demek istemiyoruz. Maksadımız dersle imtihan arasındaki tezada işa • ret etmektir. Çok talebenin sınıfta kalması yalnız manen değil, iktısaden de çok fena birşeydir. Birçok aileler için bu bir vıkım, memleket içinse büyük ziyandır ** Sofya 29 (Hususî) Yugoslav Kral ve Kraliçesi Parise davet edilmişlerdir, yakında gideceklerdir. Ayni zamanda Romanya Kralı KaroJ da da • vet edilmiştir. Kral Karol, davete te şekkür ederek ziyaret tarihini şimdilik tesbit edemiyeceğini bildtrmistir. Rumen Hariciye Nazın M. Titules konun da mukarrer olan Parisi ziya > ret tarihi de henüz kararlastmlmamışhr. Bu ziyaret Fransız Hariciye Nazın Pol Bonkurun cenubî Avrupa seyahatmden sonra tesbit edilecektir. Yugoslav Hariciye Nazın M. Yevtiç de Parisi ziyaret için bir davetname almıstır. Paris 28 (Hususî) tngUiz Ha riciye Nazın Sir Con Simonun Parisi ziyareti sırasmda geçen müzakereler Fransayı acele bazı kararlar ittihazına sevketmiştir. Bu kararlardan biri Fransız Hriciye Nazui M. Pol Bonkurun ttalyada bir seyahat yapmasıdır. M. Pol Bonkurun bu seyahati, Parise da vet edilen Küçük ttilâf erkânmtn Pa • risi ziyaretinden evvel mi yoksa sonra mı yapılacağı henüz malum değildir. Küçük İtilâf nazırlarının, hatta kıal larınin Parise davet edibneleri Fran sanın İtalya ve Almanyaya karşı mer kezî Avrupadaki vaziyetmi tahkim i çindir. Buna mukabil de İtaiya, Hari ciye müstesannı Avusturyaya gönder mektedir. Küçük İtilâf arasmda han gi tarafa temayül edeceği malum ol mıyan Avusturyenın vaziyeti son lerde ehemmiyet iktisap etmiştir. ttal ya Avusturyanm, kendi tarafma iltihak etmese bile bitaraf kalmasmı temine çalışacağı anlasılmaktadır. Daha dün bizîm îîmendrfer yapıcdıjnmızdan konuşu'sa buna evvelâ ken • dimiz gülerdik. Bugün Erzurun hath nm insasını bir Türk grupu deruhde etmiş bulunuyor: Amelesi, mühendis leri ve parası hep Türk olarak. Türklerm işe girmelerinden dolayı va^ntz bu hattuı inşası devlete lâakal 15 müvon lira daha ucuza maloluyor. Bu millî ve rok serefli bir kazançhr. 1 Bu fiat ucuzluğuna rağmen hattı insa edecek Türk grupunun da milyon lar kazanacağı tahırrin olunur. Al lah daha ziyade etsin, ve nekadar fazla kazanırlana hepsi analannın ak sütii gibi kendilerine helâl ve hoş olsun. Bu da millî ve daha çok serefli bir kazançtır. Ergani şimendifer şubesi istikrazıle bütün Türk milleti doğrudan doğruya siroettdifcr insasına tesrik oilunuyor. Bunda yukanki iki büyük faydadan başka malî ve iktısadî büyük bir millet terbiyesî vardır. Bunun neticesi şu ola • caktır: tstikraza iştirak eden herkeı kendi hesaplarma en kârlı bir iş yap mış olduklan halde ortaya hepimizin iftihar edebileceğimiz bir eser, yani bir şimendifer çıkmış bulunacaktır. Bu muameleden devlet te kârlı çı * kacaktır. En zenğin bir bakır madeni mize dayanmakta olduğu irin bu şi • mendiferin kendi kendini, hatta bir kaç katile, bdeyeceği şimdiden şüphesiz sayılabilir. Buna mahsuben devlet simendiferin inşa masrafım deruhde eden istikrazı ancak yirmi senede 8deyecektir. Bu tediyenin senevî mürettebah vasatî olarak bir milyon liraya bile varmaz. Bunlarm hepsi kârdır ama en bü yük kâr balkın bu tstikraza iştirakindedir. Bu iştirakteki millî menfaat diğer faydalann hepsinin üstündedir. Çünkü bunda milletin yarınuu parlatan malî ve iktısadî çok kuvvetli bir terbiyenin sağlam temelleri vardır. Bu terbiye tutsun ve yürüsün diye hükumet bütün muvaffakiyet tedbir • lerini almıştır: tstikraz % S faizlidir. Buraya yatınlacak paralar şimdi ver gi kayitlerinden istisna edildiği gibi sonuna kadar da her türlü mükellefi • yetlerden muaf tutulmuştur. Fazla o • larak her sene iki defa çekilecek ik ramiye kur'alarile aynca çok cazip te kdmmıştır. Tasarrufunuz mahsulü olan birkaç yüz veya birkaç bin lirayı hangi işe bu kadar emniyet ve menfaatle yatıra ' İstanbulda hava ısındı Ankarada kar yağıyor, Anadoluda soğuklar devam ediyo** Salihlide beş kişi donarak öldü Fener: 1 Istanbulspor: 0 Beykoz: 3 Süley maniy e: 0 Fenerbahçe Istanbulspor maçında bir kısım seyirciler, hakeme ve oyunculara mütemadiyen küf retmişlerdir; bu çirkin hale nihayet vermelidir htanbulda ılık giden havaların aksine olarak soğuk ve karlt günler geçiren Ankaradan iki kış manzarası Uç dört gün evvel tstanbulda nadir görülen bir kış havası vardı. Hararet derecesi nakıs sekize kadar düşmüştür. Halbuki iki gündenberi lodos havaları birdenbire değiştir • miş, hararet sıfırın Ustünde sekize kadar çıkmıştır. Bu suretle üç gün içinde Istanbulun harareti 16 de rece farketmiştir. Bu büyük fark birçok kimselerin nezle olmasına sebebiyet vermiştir. tstanbulun bu ikide bir değişen havasına mukabil Ankarada evvelki gün kar yağmıştır. Civarımız, Balkanlar, Avrupa ve hele Amerika müthiş bir kış geçirmektedir. O kadar ki Amerikada soğuktan birçok lllllllllllllinillllllllllllllMIIIIIIIIII kimseler olmüştür. Filhakika dün gelen bir telgrafa göre Amerika da hararet derecesi sıfırın altmda 30 hatta 40 dereceyi bulmuştur. Salihlide 5 k şi dondu Kuponlarımız Bugün son kuponu da keserek yarın akşama kadar bize gönderiniz Kuponlanmızı toplıyan karileri mizden bugünikü son kuponu da kestikten sonra bunlan yarm aksama kadar bize göndermeîerini rica ederiz. Her kuponun üzerine 1 den 25,000 e kadar beğendi§Tniz bir numara yazmağı ve ssrih edresinjzi ilâve etmeği umıtmayınız. Her ku pona ayn bir numara yazar?anrz kazanmak şansınız daha çoğalır. 19 kurjonu tamam göndermiven tstanbul kariîerimiz, senebası hedi yeîerînizden isr>fade edemezler. Eksik kuponlan bugünkü nüsha mızın kuponile tamamlıvab'lirsİT"T. Salihli 29 (A.A.) Kasaltvnızda soğuklar bütün şiddetile devam etmektedir. Salihliye gelen beş yolcu soğuktan yolda donmustur. Bu müthiş soğuklann devamı fakir vatandaşlan pek müskül vaziyete düşürmüştür. Himayeietfal Cemiyeti 60 fakir aüenin beş günlük iaşesmi temm etmiştir. Yakında fakirlere kömür dağıtacaktır. Fenerbahçe • tstanbulspor maçından bir enstantane Dün güzel bir havada lik maçlarının en mühimlerînden birisi daha yapddı; Fenerbahçe Istanbulspor takımlan Taksim stadyomunda karşılaştdar. Fenerbahçe takımı, bu müsabakayı da bir sıfır kazandı. Bir ilkhahar gününü andıran hava, stadyoma çok kalabalık bir merakh kütlesi toplamışh. Lik maç • lannm bidayetindenberi Fenerbahçe nin karşılaştığı takımlara karsı Vefa maçı müstesna kazandığı bir sıfırlık galebeler bu müsabakaya azamî bir ehemmiyet vermis, maçın neticesmi bir muamma haline koymuştu. Her iki takım da bilhassa Istanbul sporlular sahaya çıkarken fevkalâde sinirli idiler. Fenerbahçe bu maça şu şekilde çıkmışh: Hüsamettin Yaşar, Fazü Cevat, Esat, Resat Niyazi, Muzaffer, Zeki, Fikret, Lebip. İstanbulsr>or takımı da şu oyunculardan mürekkeoti: Lütfi • Sabih, Halit Aziz, Ha san, Sami, Resat, İsmail, Salâhattin, Sanih, Nevzat. Bu müh>m ve heyecanlı maçın su reti cereyanmı hikâye etmeden evvel bir nokta hakkmda nazan dikkati celMabadi S inci sahifede Kuşadasında bir kişi dondu Kuşadası 29 (A.A.) Şiddetli Mabadi 3 üncii sahifede rada memleketlerin can daman bor • salarda gibidir. Sebebi oralarda her • kesin umumî ve hususî teşebbüslere iştirak ederek onlann hisse senetlerini satın almış olmasıdır. Avrupada dahi en kuvvetli ve en sağlam kâğıt lar devlet istikrazlannın kâğıtlandır. Bunlara hakikaten irat ıtlak olunur. Biz de halkınuz arasmda tasarrufun derin manalı bu mütekâmil şeklinin teessüsünB istediğimiz içindir ki tsmet Paşa hükumeti Ergani bakır madenine gidecek küçük bir şimendifer parçasmı böyle sermaye itibarile dahi halkm takdir ve rağbetine arzetmiş bulunu yor. Görüyorsunuz ki bu tedbirin asıl terbi"evî maksat ve manası daha cok büyüktür. lUllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIirilllll'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIII bilirsmiz? Elmizdeki kâğıt size herhangi bir müessesede emniyet altında bu • lunduracağınız bir irattır. Vergiye tâ • bi olmıyan, sigortaya ihtiyacı bulun • nııyan ve senede size iki kere ikramiye vadeden bir irat. Fazla olarak şu fa • ziletle bir irat ki onu başınız sıkılarak paraya kalbetmek istediğiniz zaman ya bir bankaya tevdi ederek hiç olmazsa % 75 i kadar borç alabilirsiniz, yahut borsaya götürerek hemen hemen ashna muadi] bir fiatle satabilirsiniz. Depozito ve teminat işlermde hükumetin başabaş olarak kabul ettiği bu kâğıdm hakikatte paradan hiçbir farkı yoktur. Fark varsa bu kâğıdın lehinedir. Çünkü bu fazla olarak bir irattır, ve bir piyango biletidir. Avrupa borsalannı yüz'erce ve binlerce esham ve tahvilât doldurur. O • YENÎ CUMHURİYET TEF RÎKA M1Z Yılbaşı hediyesi kaponu ((Kan izlerini takip edinii!» Bu son derece heyecanlı ve merakh polis romanını yarından itibaren tefrika etmeğe başlıyoruz. No: Adres: YARIN BAŞLIYORUZ " " YUNUS NADÎ