24 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

4 Cumhuriyet Cengiz Han TEFRlKs 45 Yazan: M. TURHAN Afyon fiatleri tekrar artırıldı r ikto, ıtAiııro . Bu akşamki program j İSTANBUL: 18,30 türkçe plâk nesriyaö 1* gramofon 19 orkesrra 20 hanımla* beyetî 21,30 gramofon 22 Anadolu Ajansı, Borsa haberi, Saat avan. VtYANA: 18,25 mVano konserl 19 Kavadî*i ler 19,15feonfpr?.T,*lar 20.05 BBTVİ ?4 Tesrinisan! Ccngizi, orada yarı canlı, yarı cansız bulmuşlar, omuzlayıp burava getirmişler! Onu en zîyade sevindiren nokta, Kaydoların kendini benüz tanıyamamıs olmalan idi. Çiinkü Kaydolar Tiirk değildi. Ulu milletin sağa sola, aşa • ğıya yukanya durmadan yayıldıkla • n ve ileri gidip geri geldiklerî sıra • larda bu kiiçük asiret te, meçhul bir yerdeo kaldtrılıp Tiirkeline geti»lmiştL Gerçi tiirkçe konuşuyorlardı, bir kısım Tiirk âdetlerini benimsemîslerdi. Lâkin aralarmda gene eski yurtlarra dan getirdikleri birçok an'aneler yaşıyordu. „ Türklerin harbî bir zaruretle yurt lanndan aymp kendi ülkelerinde oturttukları bu aşiretçiğin en biiyiik kusuru, 5İlâhşor olmayuı idi. Ok, onlar için daima yabancı idi. Kıhç yerine sopa kulianmaktan hoşlanırlardı. Yalnız Tiirk ler kadar at ve sığrr severlerdi, bunlan yasatmakla, üretmekle uğrasırlardı. Kimseye zararlan olmadığı için kimseden de zarar görmezlerdi, kendi mın takalannda yaylaktan kıslağa ve kıslaktan yaylağa gidip gelîrlerdi. Bunlann kötü huylarmdan biri de ölü soyuculuk idi. Kazaklann, Kırgızlann yaptıklan gibi yolkesenlik elle rinden gelmezdi. Fakat mıntakalan • na yakın yerlerde savas olunca içle rinden en yiğitlerini seçerler, savaş yerine yakın bir yerde pusuya yatrnrlardı. Bunlar, geceleyin, bir sırtlan hassa siyetile meydana çıkarlar ve gaJip lerle mağlupların ölülerini iç donlanna kadar soyarlardı. Böyle de olsa Erlik Hanm kadm memurlan pek alımlı mahluklar de • ğildi. Yahut bu kadın onlarm en kö tiilerinden seçilmis olacaktı. Çiinkü biçimsiz birşeydi. Boyu kısa, yüzii renksiz, üstü bası da perisandı. Cengiz,, ahret halkmdan ilk gordüğü sahsın hem dişi, hem çirkin olusundan sinirlendi, yathgı yerden hasta bir sesle haykırdı: Sen git pasaklı, yerine gH. Bana bir erkisi gönder. Kadın, hafifçe güldii ve bir adımda Cengizit» başucuna geldi, oturdu, bo zuk bir lehçe ile sordu: Nasılsın, iyi misin, yaralann acı veriyor m u ? ; , r ; « Cengiz, kulaklarmı kapıyamsdığı için sadece gözlerini yumdu, mınldandı: zuk. Yaralanm belki iyi. Yüreâim boöbiirü de seytanî kuvvetler manasma ge!e çince isimlerdi. Türkler bu keli melerin yerine ve on'arm ta*ıdıgı mefhumlan ifade etmek üzere öz ve va • vuz, yahsi ve yaman, u&iırlu ve uğur suz, yersu ve yağizir tabirlerini kiılla nırlardı. Bunlann da heosi, muhteiîf Tiirk Hıcelerinde rahmanî ve şeytanî f'emekti. Fakat hîçbir Türk asireti Yanç ve Yen dpmezdi, bu Cm kei» molerni arza almaHı. Acaba Erlik Han hazretleri, kendi üifesfnde o'nce mi kı<"andmyordu! Kadmm bozuk düzen tiMtee konnstna»"!^ eöre bn cibet, mi'Kakk?k de™;i^î. Yalnız pehennem h=>!kırtm C'n ilâhlarma kıymet verdi5i mla«ıhvordu. Cençiz, bu düsünceyi geçîrdi ve k«dını sövletmek istedi: Yanç kim, Yen kim? îvilik tatınsı, kötülük tanrısı! Erlik Han onlara ülkesinde yer mi veriyor? Bu defa kadın bel'nledit Erlik Han kim? Sizin ağantz. Burası kazırgan değü mi? Kadm, gevrek gevrek güldü: Sayıklıyorsun, buraya getirit diğîn gündenberi yaotığm gibi gene sayıklıvorsun. Burada ne er han var, ne dişi han. Biz (Kaydo) lanz, sen de bizim konugumuzsun. Cengiz, bütün sargılannı kopanp atacakmış gibi ihtiyarsız bir hamle gosterdi ve bağlanndan kurtulamayınca gene uzandığı yerde kaldı. Fdkat bo ğazındaki yarayı yeni bastan açacak kadar bir hızla haykırdı: Ay burası Kaydolar toprağı mi? Ben sağım da kendimi ölü mü sanı • yorum? ölmedin ya. ölsen konuşur midin? Ya burada isim ne? Bir Cengiz Han var. Ulu kisi. O tuhnus, Merkit ulusu iizerine yüriimüş. Akdağın eteklerinde biiyiik bir »avaş olmuş. Bizim yiğitler bunu duymuş lardı, ölü soymağa gitmislerdi. Orada yan canlı, yan cansız seni bulmuşlar, omuzlayıp buraya getirmişler. Kıîıgına bakıhnca senin de Ceaçizli olduğun anlaşılıyordu. Belki onun sevgiiilerin den birisisin dedik, yaralarını tımar ettik, tam kırk gündür anasız kuzuyu besler gibi ağzma süt döktiik, ateşini dindirmeğe savastık. Gene sayıkhyor sun ama bugün iyisin. Cengize şimdi o kötü çerge, altın hakantn dillere destan olan sarayınden daha güzel görünüyordu. O çullar, çuvallar da murdarlıklanm, pis koku larını kaybetmişlerdi, birer hint kumaşı gibi gözüne zarif geliyordu. Çünkü ölmediğ'ni, Erl'k Hanın güneşsiz yurduna düşmediğini, şu kadmın bir dişi Gürmüz olmadığını anlamıştı. Bu se vînçle yanındaki boysuz ve renksiz mahluku bile sevimli bulr.yordu. (Mabadi var) Inhisar müdürü bu tedbirîn faydalarmı anlatr;">; Keçiborlu kükürt madeni şirketi, millî bankaların Uyuştuructı kuvvetli yardımlarile yakında faaliyete geçecektir Maddeler tnhi sar idaresi, d"afyon fiatleri • ni tekrar yiik seltmiştir. Bu krann da baripiyasalarda der bal tesirini gös tereceğî şüphe • sizdir. Son ge Ien telgraf, Harn burpda hemer bir iki hafta evli Sami Bey vel kilosu 78 frank olan afyonun 108 franga kadar çıktığını bildir miştir. Izmir (Hususi) memleketin tabiî hazinelerinden olan madenle rimizden azamî surette istifade etmek hususunda Başveküimiz İsmet Paşa Hz. nin takip ettiğ: sistetn, îktısadiyatımız için hayırlı neticeler verecektir. Geçen sene bakır madenleri hakkında tutulan yol, bu sene Zonguldak ve Eregli havzasındaki maden kömurlerimiz iç:n ittihazı derpis olunan tedbirler şüphesizdir ki, yurdumuzun iktısadî can damarIarını harekete getirecek ve bir kat daha kuvvetlendirecektir. Servet fışkıran madenlerimiz arasınd'a Ege mıntakasmda mevcut Keçiborlu ve Sarayköy kükürt madenlerinin de mühim birmevkii vard.r. Umumi Harp esnasmda fevkalâde hizmetleri dokunan bu madenle rimizden son seneler zarfında muhtelif sebepler tahtında fayda temin edilmemektediır. Keçiborlu kükürt madeni imtiyazını vaktile almış olan bir şirket kükürtleri tasfiye ettire mediği için Ege mıntakasında mevcut bilumum bağların ihtiyacı olan kükürtler her sene hariç memle ketlerden celbolunmaktadır. Ege mıntakasma iibal olunan kükürtler hakkında tanzim olunan istatisiikler şu merkezdedir: S3ne Ton Lira 1927 1928 1929 1930 1931 1932 4092 6461 3307 2390 2823 4125 378032 551638 352864 209660 287847 305821 Kükürt madenlerimiz işletilecek esas itibarile Italyan ve Fransız maU landır. ltalyadan gelenler başlıca iki nevid'r: Filoristella ve alfa alfadır. Filoristella nev*i, fabrikada bir defa ve alfa alfa iki defa atesten geçirilmiştir. Fransadan grelenler îse triköre ve süblime nevilerme aynlır. Izmir mıntakasmda kükürt ithali her sene mart ayı evasıtında baslar ve haziran nihayetine kadar devam eder. Mmtakadaki büyük bağcılar kükürt ihtiyaçlarını doğrudan doğruya toptancıdan temin ederler. Küçük bağcılar da ik'nci ve üçüncü ellerden alırlar. Ziraî kredikoların se nelik kükürt ihtiyacı yuvarlak hesapla yüz bin liradır. Ege mıntakası dahilinde fevka • lâd"e zengin kükürt madenleri muattal bir halde bırakılp mmtaka bağlarma ait kükürt ihtiyaeının hariçten temini ve bu yüzden ecnebi memIeketlerine her sene 300 400 bin Iiranın akmasi, parasına sımsıki bağlı olan bir millet için doğru bir ha. reket olamazdı. Bu hususu yakından takip eden tktısat Vekili Celâl Beyefendinin kükürt madenleri isini kökünden hallettiğini memnuniyet le göcüyoruz. Yeni tesekkül ettiği haber verilen «Keçiborlu Kükürt Madeni Şirketi» millî bankaları • mızm kuvvetli yardımlarile yakın • da faaliyete geçecek ve bundan böyle Ege mıntakası bağlanna atılacak ve 4 bin tonluk kükürt kendi servet kaynaklarımızdan eld'e edilecekt'r. ZEKt DOĞAN OĞLU ve OTlr^stra 21,05 lıavadisler 21,15 Kaftaîık tefrika 22 oricesfra refalca * til Ircman V^nseri ' ^ Vonferan» * 23.10 havadisler 23,25 bar musi i kisî. Bf)KRES: 18 05 orkestr* île R"rn*r» rnw«^«î20 05 fconferan«l*r ve plâMar 21.05 şarkj Vnn«eri 21.25 radvr» OTİce«^ası 27.05 konferans müteakıben: Kon<t Afvon Inhisan müdürü Ali Sami Bey, fiatlerin arhnlması münase betile dün bir muharririmize şu malumatı verm'ştir: * Bugünden it'baren afyon fi atlerîni yenidfen artırdık. 11 buçuk morfin dereceli afvona 62, 12 dereceli afvona 64, 12 bucuk dereceli mala 65 ve 13 morfin dereceli ola • na da 67 kurus vermiş oluyoruz. Bu nun neticesinde 11 buçuk morfin derecel ; afyonun okkası 914, ^ d e receli afyonun 984, 12. buçuk dere celi afyonun 1041, 13 dereceli afyonun da okkası 1116 kuruşa çıkmış oluvor. Hamburgdan gelen haberler, afyonun bir müddet evveline nazaran 30 frank yükseldisjini göstermektedir. Avrupada yakın zamanda fi atin 12 lirayı bulacağını kuvvetle ümit edivoruz. Bu sucetle f'atlerde yüzde 50 zam yapılmış oluyor. Fiati yükseltmemiz üzerine, malı ihraç edecek olanlar bize vermeyi tercih etmektedirler. Bu vaziyet bittabi har'ç pivasa'arda derhal tesirini göstermektedir. Yeni fiatleri, ayni suretle hare ket etmeleri temennisile bugün Yugoslavyaya da bildirdik.» 18.05 orV.t^ kor^TÎ 19 45 n1âk' nesriyatı 20.15 havpdMer 20 35 ot>era bînasmdan nakil: rLaV»"^) Delib»^în O«^T««I . m"te?^ıben: T'"""»*» mu «;kiNi 24.25 *vV»no konseri: ?4 V a J rîs»Hnn op. ? rPra^»n<^ ; Noc^'ne CMo'l CnıoT5in> *tMf< Es Dur ffi"^^ • Trî^no (Albeniz) VARSOVAÎ 18 piyp^o i'r Vivana riav>1anT8 45" . 19 05 10 ^rr (Bach, P»etnoven, 45 tsîgan mnsikisî. fransîrra 'Jm 19.?0 V70 05 radvo or'f «trasınm konseri 71.05 Zaf repten? fRus orlcestrası) 23,05 tsî StMALÎ ÎTALYA RADYOLARI: 18,15 orlcstra konseri 20.30 r>îâk" nesriyatı 21,05 havadisler 21,35' senfonik konser 24,05 havadisler. PARİS (Poste • Parisien) t 21,05 plâk nesriyatı, musahabe, havadisler 21,35 sarkı konseri 22,35 bir ooeret 24,35 havadisler. PRAG: 18,10 Kuartet konseri 19,20 konferans 19,30 almanca olarak hava » dis'er, mektuplar 20,15 in^ilizce der» 20,35 millî tiyatrodaki temsilin nakli • istirahatte: Konferans 23,15 havadisUr. iC* »»*• 18,05 Mıntakaya celbolunan kükürtler Kayat sigortasına kayıtlı olanlar Yapılan bir istatistikte hayat sigor tasına kayitli olanlar meslek surasile şöyle tasnif edilmiştir: Sigoralıların yüzde 33 ünü memurlar, yüzde 20 sini em'âk sahipleri, yüzde 20 sini tüccar, yüzde 3 ünü serbcst meslek erbabı teşkO etmektedir. En zi yade kayitli olanlar hususî müessese • lerin memurlarıdır. Suriye hühumetınin ithafâttan afdığı yeni bir res m Suriye hükumeti, teşrinisani başm • dan itibaren canlı hayvanatla, hayvanî müstahsalâttan bir sıhhiye resmi almağa karar vermiştir. thracat Ofisi alâkadarlan bu reslm hakkmda tenvlr etmektedir. Bugün Pataies tiatleri döşök Romanya, balıjjı kontenjana koydu Romanya hükumeti, Romanyaya hhal edilecek taze ve tuzlu balıkları 10 teşrinisaniden itibaren kontenjana tâbi tutmuştur. Neden? Şu çerge kötü, su çullar kötü. Pi» kokudan burnumun direği kın hyor. Hele diisündüğün şeye bak. Yang yardımına geldi, seni Yenler elinden kurtardı. Bunu unutuyorsu» da çergeyi, çulu dfjşünüyorsun. Alık mısın sen? Cengizin yumulu gözleri birdenbire aç:ldı, kaşlan çatıld:. Kadının Yang ve Yenden bahsetmesi dikkatini tahrik etmişti. Bu kelimelerin biri rahmanî, Patates fiatleri son zamanlarda fazla düsüklük göslermektedir. Ticaret Odası piyasa cetvellerinde fiatler 2 kuruşla 5 kuruş arasmda gösterilmektedir. Fiat düsüklüğüne siirümün az • lığı müess:r olmaktadır. iRTiHAL Mekke Mollası merhum Mebmet Sait Bey kerimesi merhum miralay Abdurrahman Mollazade Bey zevcesi ve mühendis Bahaettin Mollazade Beyin validesi Nuriye Münevver Hanım dün irtihal' daribeka eylediğinden bugün saat 11,30 da Kadıköyündeki hanesind*en kaldınlarak Karacaahmet mezarlığındaki makberi mahsusuna defnedileceklir. 24 i r , 933 Cuma Gündüz saat 15 de Akşami saat 21 de Bir ölöm Borsa ve Osmanlı Bankası komiseri thsan Rifat Beyle avukat Sıtkı Beyin vaUdeleri Hanımuı Feneryolundaki köşklerinde vefat ettiğini ve aile makberesine defnedildiğini kemali teessürle öğrendik. Merhum esbak Muhasebei umumiye müdürü Rifat Beyin haremi idi. Kontenjan usuiü kaldırılacak mı? Amerikadaki vatandaşlarımız ve Hilâliahn^er Buşfun saat 11 de ten?ilâtlı roatine 10248 Hu^ün MELEK Sözde Karım En e£lenceli bir mevzu zengin S'h neier ve güzel musiki ile nefıs bir fılim Mümes«'llerı Şimali Amerikada Viting Indiana şehrinde Amerikalılann 4 temmuz bayramlanna orada bulunan Türkler de iştirak etmişlerdir Resmimiz Viting tndianadaki Türk Hilâliahmer şubesmin, resmi geçitteki temsilî şeklini göster mektedir. Cemiyet temsilinin bulunduğu oto mobfl, Türk Amerikan ve Hilâliahmer bayraklarile süslenmiştir. Bu Hilâliah • mer şubesine yalnız Türkler değil, Viting şehri sakini Amerikalılar da dahildir. Ankara 23 Gümrük varidatı nm eski seneîere nisbetle azalmış olması ve millî sanayiimizin süratle ve geniş bir sekilde inkişafına zemin hazırlamak düşüncesile kontenjan usulünün kaldırılması etrafında yeni bir cereyan hasıl olmaktadır. Kontenjan usuiü kalktığı takdirde gümrük resimlerinin bir miktar arttırıl ması da mevzuu bahis olacaktır. Ancak, yerli sanayiin himayesi dola yısile Türkiye dahilinde imal edilen mevaddın hariçten girmiyeceğine göre gümrük varidatında biraz de • ğişiklik olacaktır. Bunun için de bir ihtimale göre memleket dahilinde imal edilen sanayi eşyasmdan bir miktar vergi alınması tasavvuru vardır. Fakat bu verginin piyasaya çı karılan mahn satılan kısmından alınması ve neiice itibarile fabrika • lara fazla yük olmaması çareleri göz önünde tutulacaktır. İstanbul Belediyesi JACQUE CATELAİN I ve emsalsiz komik chirTı'yaîrosu sinemasında kemaii muvaffakiyetle gösterilmekte olan ve herkesin görmesi lâzım gelen gayet eğlenceü ve pek mih'm Artistik LUCiEN BAROUX VOL PON Yazan Ben [onson Tü kçeye çevıren Bedrettın 5 perde komedi L'muraa HANDA DRAMALİS PRİNEAS Yunan operet heyetinin temsilleri FRANSIZ TİYATROSUNDA Muvaffakiyetle devam ediyor. Bugün yalnız bir matine saa 18 de MAHARACA Bu ak.'am saat 21,30 da TA VASANA TOU KARDERİNA SAADET YUVASI KomedUinin başlıca mü• mesillseridir. %^^HMH^H» 1 2 7 04 Sinemasında ı Pangaltı | T A N s neması üskildar H A L E Sinemasında Zeynebin günahı İlâveten Dünya havadisleri gelecek pro: ASKTA G ^ I J P Yeni inşa edilen. 93* modeli makinelerle mücehhez ve ses it barile şehrim'zde emsa'i hu'anroıvan pek lii s bir sinemadır Bugün f i A n Tfc A Ç1 Rose Barsonny Büyük operet Y ™ * * M # İ m ^ Gretl 1 hemer Sozlü, şarkı'ı, en güzelroanzaralar,en neris musiki. ilâveten: Paramount Journal Mikimaus Tel: 43374 DiHHat! Hıçbır Türkiin göz yaşlarma bojulmadan, go/len azaraet ve hevbetle kim şmadan seyredemedijri eser JEAN M UR A T AN N A B E L L ' A Ayrıca: Paramount Dünya haberleri ve şarkı'ı i'âve Bugün matine saat 11 de ucüz 10241 B ü G ÜN C i C i BERBER Rej. E R T U 6 R U L i. G A L i P F E R D i M U A M M E R Ş E V K İ Y E Z O Z O D A L A! A S Pek yakında ronhterem halkımıza takdinı edılecektır. 00244"^ ipekfil/n Stüdyosunun yeni türkçe filmi Bir Millet Uganıgor Muazzam türkçe filmimİB Cynıy?nlan MUHSiN ^ ALEMDAR Sinemasın'a Gündüz: 1 3 5 7 gece 9,5 10194 buçıin ve vann son defa olarak I ELHAMRA Mut'aka herkesin görmesi icap eden bir filim: • sinemasıntia MEÇHUL DOKTOR | Dehşetli Esrarengiz • heyscanlı kendi nevinde eşs z bir şaheser Bugün T Ü R K sinemasında VVRAY L i O N E L HENRİ GARATMEG LEMONNİER bugün S A R A Y• ( Eski *» orya •) da G . . FAY A TW ı L L Hâveten: MOSKOVADA TÜRK RUS Bugün saat 11 de tenzilatiı matine MAÇI 10251 SAHTC: FAHiŞE M A L EK AŞIK ÇiLiNGiR (fransızca söziü) fevkalâde güiünç'ü komedisinde Sinemada: J Fransızca sözlü fi m nde Umumi dühuliye 3 0 kuruş • • • • ^ Macar Çıgan Orkestrası B rkaç gun daha kendisıni dinletecektir. BugUn 14.5, 16.5, 4 8.5matfr,elerile suvaresinde jeni program. LiLı Saınede GY E N ES Y ii •• •• (04) 120 Senen'n en kuvvetli eseril uruyuş 10250