15 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Camhariyet Macar kadınları orkestrası TEFRİKA. 37 Yazan: M. TURHAN c ı^vıııro (Bu akşamki program J İSTANBUL: 18 gramofon . 18.45 fransızca des (ilerlemişlere) 19,15 Hazım Bey ta. rafından karagöz 20 kemanî Reşat Bey ve arkadaşlan 21,30 plâk neşri. yatı . 2 2 Anadolu Ajansı, Borsa haberi, Saat ayan. tistiklerine nazaran aşağıdaki ne VtYANA: 18,10 hafıf musiki plâklan 18,30 ticeleri veriyor: plâklarla t i r seyahatin intibalan. 1 9 şeAramızdaki ticaret bilânçosunun hir operasmdan naklen «Der Ring des aleyhimize netice verdiği Nibelungen» den (Götterdâmmerung) memleketler operası, Wagnerin eseridir 24,05 ak» 933 ilk 9 ayı zarfmda şam konseri (plâklarla). (Biner lira) BÜKREŞ: 4 511 Almanya * 18,05' radyo orkestrasının konseri3,312 Ingıltere 20,05 konfearnslar, plâk neşriyab • 2,170 Belçıka 21,05 Quartet ADur (Chausson) . Japonya 1,464 21,35 konferans 21,50 şarkılar (ka • Brezılya 993 dın sesi) . 22,10 harp konseri 22,40 Hlndistan 744 havadisler ve Rumen musikisi. Çekoslovakya 543 BUDAPEŞTE: Romanya 517 18,05 gramofon plâklan 19 05 tefRusya 224 rika 19,35 trio konseri: (Beethoven, Fransa 106 Weiner) . 20,35 skeç 21,20 havadisBu on memleketle olan mübadeler ve Lisztin eserlerinden konser 23,20 havadisler ve tsigan havalan. Iâhmız da bu senenin 9 ayında huVARSOVA: sule gelen açık yekunu 14,5 m:l • 18,25 piyano konseri 19,25 kafeyon liradır. Halbuki, geçen sene bu konser 20,30 tefrika . 2 1 , 2 0 hafıf mu. memleketlerle olan ticaretimizin bilânçosu 20 milyon liraya yakın bir siki 23,20 tefrika 22,35 keman kon seri . 23,30 dans havalan. açık vermişti. Ticarî politikada maŞÎMALI tTALYA RADYOLARI: lımızı alan memleketten mal almak 18,15 şarkı konseri . 19,45 hava • esasını gözetmek sayesindedir ki, bir sene içinde bu muvaffakiyet tedisler ve plâk neşriyatı 21,15 sıhhî min edilmistir. Maamafih, haricî musahabe 21.35' plâklar 22,05 biı alısverişlerimizi bu esasa uydur • opera nakli müteakıben: Musahabe mak çin daha çok çalısmak zarureri havadisler.. karsısındayız. Şunu da itiraf etmek lâzımdır ki, yukarıki neticeler Türk istatistiklerine göre çıkarılmıs ol duğundan, AJmanya gibi bazı memleketlerde rol oynıyan transit ticaretinin nazari cTkkate alınması icap eder. Fakat, heyeti umumiyesi itibarile yukarıki neticelerin alacağı tedbirlerde istikametimizi tayine meYumurtarun toz haline getirilerek dar olacağına da süphe yoktur. ihracı hakkında epey müddettenberi devam eden tetkikat hayh ilerlemiş Aramızdaki ticaret bilânçosu tir. Tetkikatın ilk verdiği netice toz lehimize olan memleketler yumurta yapanlann bu ticaretten çok Bu senenin iptidasından eylul soistifade ettikleridir. nuna kadar ticaret bUânçomuzun Toz halinde yumurta umumiyetle lehimize kapandığı memleketler de makama, bisküvit, pasta ve saire fabri•••nlardır: kalannda, daha doğrusu yumurtanm jj[33 sepesinia ilk 9 ayuuU her hangi bir gıdanın miitemmimi o An CBıner lira) larak k«llanılması mevauu bahis oldugi ' Amerika 3,892 her yerde istimal edümektedir. Bun"• ~ tspanyf ' * " * dan başka yumurta sarısı tozundan da 2,518 Suriye tababet maddeleri imalinde istifade 2,465 Italya olunmaktadır. Fiatine gelince, toz 1.921 yumurta piyasası umumiyet itibanle Yunanistan 1.813 yumurtaya nisbetle yüzde 50 ve yahut Mısır 1,502 75 nisbetinde aşagıdır. Filistin 1338 Bilhassa Almanya külliyetli miktarHollanda 375 da toz yumurta ithal etmektedir. Bu Macarıstan 230 ithalâtın en fazla kısmı Çinden yapılBulgaristan 121 maktadır. 1932 senesinde Almanva, Isveç 36 toz yumurta beyazı ithalâtınm 1 mil Haricî ticareft'mizde yukarıki yon 593bin mark kıymetinde 446.500 raemleketler en iyi müşterimîz mevkilosunu ve toz yumurta sarısı ithalâtıkiinded'irler. Maamafih, İtalya ve nm da 10 milyon mark kıymetinca Macaristan gibi transit ticaretinin 9.500.000 kilosunu Çinden satın alşümulü haricinde kalamıyacak bazı mıştır. memleketlerin vaziyetlerinde yu Çinliler yumurtayı en İDtidaî usuL kartki neticlerin değişebilme»i ih Ie toz haline getirmektedirler. Yumurtimali mevcuttür. ta alelâde bir çinko tabak icine dökülerek açık havada kurutuîmaktadır. Bu usul sıhhî göriiş noktasından tavsiyeye şayan olmamakla beraber, toz yumurtayı en fazla istihsal ve ihraç eden Yunanlılar bir seyyar sergi ha gene Çindir. zırlamaktadırlar. Seyyar sergi AkModern usulde toz yumurta biri si. denizde birçok limanlara, bu me lindir, diğeri de serpme ve yahut sayanda Portsait ve fskenderiyeye uğvurma s'stemi olmak üzere iki şekilde istihsal ed'Imektedir. radıktan sonra, lzmr ve Istanbul Barlin Türk ticaret odası, toz yu limanlarına da gelecektir. murta tetkikatı münasebetile gönderdiği bir raporda yukanya kaydettiği. Kânunuevvelde Uzbonda bir zeytincilik kongresi toplanacaktır. Kon miz cihetlerden başka, ambalaj meselesinin de muhim olduğunu ve mahsugre bir ay sürecektir. Hükumetimizin kongreye iştirak etmesi kuvvet lâtm bilhassa ıslanmaktan vikayesi !âIe muhtemeldir. İhracat Ofisi de alâ zım geldiğini tasrih etmiştir. kadar tacirleri kongreye istirake tesvik etmektedir. 15 Teşrinîsani 1933 Güncünün başı, Cengîzin heyecandan, iştahtan ve ihtirastan kabarmış göğsüne doğru düşerken... Taycigotlar üzerinde kazandığı zaferin neş'esini altüst eden bu zmcirle • me hâdiselerden Cengizin smirleri fena halde bozulmustu. Biraz daha orada, o uğursuz çadırda kalsa belki metanetmi kaybedecek, çocuklasacak v e haykıra haykna ağlıyacaktı. Kendrai istemiyen Güncü; kendine leş diyen ve bu küstahlığmm cezasmı boğulup ölmekle çeken Beyter; Merkitlerden getirdigi piçi kendi gözü önünde ve kendi öz çocuğa imiş gibi doğuran Börta; kendini kardes katiüiğile, elra piçini benimse • mekle itham eden anası, ayrı ayn birrer cehennemî kıvılcım şekline bürii • nüp damariannda dolasryorlardı, ka mm ateşe çeviriyorlardı ve bu ates, yavas yavaş onun iradesim eritiyordu. O iradenm bütün bütün erimesi su cartsız cesedin didfm didrm dîdiklen mesmi, su henüz ana olan kadmm yavrusundan bir puse almadan ölüp gft mesmi, o yavrunun dunyayı tanrmadan ve hatta beşige girmeden mezara düsmesmi, su anamn ölmüş oğluna kana kana ağlamadan ebedi bir dflsizliğe uğramasmı intaç edebilirdi. tşte Cen giz Han, bu facialan yaratmaktan korkru, iradesi tamamile tükenmeden çadm terketti, dışan nrladı, ilk tesadüf ettiği adama Beyterin öldüğünu «öyliyerek cesedin mierasim otağma kaldmlmasmı emretti, Ulu Gökçeye haber yollanmasmı da tenhih ederek gene Güncünün çadırma doğru yürii dü. O, gene ihtiyarsız bir incizap îçinde güzel Güncüye gidiyordu. Sanki onun yanmda başlryan müselsel uğursuzluklardan gene onu görmekle kurtulacakrmş gibi garip bir şuursuzluk içinde Güncuyu görmek istiyordu. Beyterin kan ve facia kokan çadırile güzel kraliçenin otağı arasmda az bir mesafe vardı. Fakat bu kna yol, Cengize a • filmaz bir mesafe gibi uzun srörümi yordu. Vehmî bir kudretsizliğin ıstırabmı çekiyordu. Ayaklannı takatsiz buluyordu, adımlarını pek kısa görüvor du. Beyter, Ulun Hatun, Börta ve Cuci, gâya bir top halinde sırtına yüklenni'sler gibi bunalıyordu. Bu bunal tıdan Güncuyü görmekle kurtulacagnn umuyordu. tste bu hissî kargasalıklar içinde Güncünün otajhna vardı, kapı perdesini kaldırarak içeri jrirdi. Güzel kraliçe, yan soyunmus olarak, bir ak keçe üzerine yüzükoyun diz çökmfctü, ba • şını ellerile ve ellerini saçlarile örtmüştü. hıçkıra hıçkıra ağlıyordu. Cengiz, kulağmda den'n bir eza yaratan bu hıçktnslardan ziyade pözün de bir istiha uyandıran o manzaraya kapıldı. Kollarmı göğsüne kavustura • rak inatçı kansınm su akıllan yerinden oynatacak kadar lâtif olan vaziyetini seyre daldı. Güncü, bu yüzükoyun vazivette îpekten bir sal a sarılı bir yığm gümüse bendyordu. Tel tel sal, o gümüs külçe üstünde sebekemsi bir zarf gibi idi ve gümüsün rengi san teller arasından bir kat daha beyazlanarak sızıyordu. O muzlan bel ve kalça hıçkmşm sarsın tılarfle belli belirsiz ritriyordu. Bu titreyis, kaynağmdan konup telden bir ağa düşen sih'rli bir dalga kümesini andmyordu: Beyaz ve oynak bir daiga!.. Cengiz Han, uzun uzun bu bediî temasadan haz ve heyecan aldı, sonra ilerledi.elini o ipek şalın yumuşak telleri arasına soktu, acıyan bir sesle haber verdi: Güncü, ben geldim!. Elemlerini gözyaslarile yıkamağa çalışan kadm, hiç ummadığı bu ziya retin hajtretile başını kaldırdı, henüz dinmiyen yaşlarını şaskın bir tebessüme içirmeğe uğrasarak kekeledi: Sen mi geldin, demek Börta Hanım yorgun. Yalnız kalıp dinlenmek istiyor, seni de buraya gönderiyor!.. Cengiz, a o acı güldü: Hâlâ mı saka Güncü. Senfn ko can yeryüzünde Idmden izin alrr, kimbı buyruğile kalkar, oturur? Ben de öyle sanıyordum ama bu gece iı değisti. Çünkü sen, Börtayı duyar duymaz beni bmtktm, yatak değiştiren bir ırmak gibî ona aktın. Yanıhyorsun Güncü, yanılıyorsun. Ben Börtayı salt görmege git tfm, sevmeğe değil. Eğer adımlanma baksaydın isteksiz isteksiz yürüdüğümü anlardm. Ve budenbtre Güncüyü yakaladı, ezici bir hırsla sar»tı, kuiaeuıa fısıl • dadı: Ona istekle sridebilir mrydim, yuregim sende idi. Bunu hâlâ mı an lamadın? Güncünün bası Cengizin biraz daha irtifa alrnış gibi görunen heyecandan, iştihadan ve ihtirastan kabarmış göğsüne doğru düşerken, san ipek sal arasuıdairi gümüs parçalar Cengizin kuvvetli parmaklarmdan sızan a • tesle krnnızıiasnken Güncünün gozlermde vamlı bir hayal belhdi. Köslük han!.. Güzel kadm. benliğine su genç yaşta ikinci bir erkeğin tamamen ta • samrf etmesine izin verirk'»n o ben Kge evvelce mutasamf olan erkeği hatrrlamısh. Şimdi yurdundan, yurt taslanndan, yuvasından ve yuvasın daki esmden cuda düsen o erkek, sanki süründüvü sefil köseden ava&a kalkarak kendis'ne lânet okuyordu. Ayni zamanda Cengiz de, artık mağlup edebn^i^i kadmm mhizammdan pek hararetli bir zafer zevH alır ken anasmın, öiü kardesinm. Börta • mn ve mînîm'ni Cucinin er"fında halkalandıklannı rörüvordu. ö l ü ve diri bütün bu insarlar vüzlerini ekshivorlar ve sankî haileler icîrtde ırerdpk kur du&u icm ona «utan!» divorlardı. Cadmn birînde facîa. obîîründe su hâdise eerevan ederk«»n Ulu Gökçe de maceradan haber alm<*tı. Cengizîn aHevî bunran'ar (recirdi5ini ö^«*nmisri. Onun bu haberler üz«Tİne îlk dü sündüfü «ey, fe7*?îzî hpîk önirnde !ekelemek ve düsirrmekti. Kerdesini öldüren. Merkitlerden gelme bir niçi evlât diye bağnna basan, anasile bozusan bir adamı sarsmak, düsürmek kendisme kolay görünüvordu. Bunu yaparsa, yapabilirse hanlığa babasmı geçirecek, onun pek yakmda ölmesi de tabiî olduğundan kendisi Moğol Türk tahtına namzetlenmis olacakh. Yıllardanberi kurduğu, üzerinde hanl hanl islediği plânm en mü^;m noktasına artık gelmiş demekti. tnce dokuyup sık elemeden ileri ahlmak, son sürati ve son feraseti göstermek ge • rekti. Tannya yakın görünüşü, bu yakınlığa halkm manışı, Ulun Hatunun babasına bağlı bulunuşu atılacak adımı aranılan hedefe götürecek amillerdendi. Fakat Cengiz aleyhine mübareze ve müeadele açmadan evvel babasının fikrini sormak, reyini almak, muvafakatmi temin etmek te lâznndı. fMabadi var) Bu akşam ilk konserini Saray sinemasında verivor 9 aylık ithalâtımız Geçen 9 ayda ithalât 931 senesinin 101,1 milyon, 932 senesinin 64,8 milyon lirasına mukabil 54 milyon liraya inmiştir i Dünkü nüshamızda Başvekâlet Istatistik Umum müdürlüğü tarafından neşredilmiş olan ticareti hariciye istatistiklerine nazaran 9 aylık ihracat vaziyet : mizi tahlil et miştik. Bu yazımızd» d a ayni müddet zarfmda hangi memlekelerden ne kıymette ithalâtta bulunduğu muzu gözden geçireceğ'z. Memleketimizin bu »eneki 9 aylık ithalAtı 931 senesinin 101,1 milyon, 932 senesinin 64,8 milyon Türk lirasına mukabil 54 milyon liraya inmiş, yani 931 senesine nazaran ^ 4 7 , geçen seneye nisbetle d e % 17 derecelerinde azalmıştır. Hal buki ihracatımız ayni devirlerin 82,6, 63,6 milyon Türk lirasına Mel. Lili Gyene» mukabil 56,5 milyon liraya düşmüş, Macarlann maruf çigan orkestra • sırasile % 3 2 ve % 1 1 derecelerinde larının en meshuru olan Lili Gyenes sukut etmiştir. Bu vaziyete göre grupu bundan bir müddet evvel Av iktısadî buhrandan ihracatımız itrupada büyük bir turneye çıkmıs ve halâtımıza nisbetle daha az mütebu arada dün sehrimize de gelmiştir. essir olmuştur. Matmazel Lili Gyenes orkestrasının bir Bu senenin 9 ayında ithalât yapbaşka hususiyeti de artistlerinm bas tığımız memlekeflerin e n mühimtan asağı kadm olmasıdır. leri şunlardır: Lili Gyenes orkestrasmm tstanbul (Biner lira üzerinden) daki konserleri Beyoğlundald Saray 9 aylık ithalât (esld Glorya) smeması tarafından an1933 1932 gaje edilmistir. Orkestranın repertuarı Almanyadan 13.882 14.858 baştan asağı atesin Macar havalarile İngütereden 7,284 8,110 doludur. Bu arada ölmez bestekâr Italyadan 6,472 8,514 Ştravsm şaheseri olan ve geçen sene 3.589 4,100 bir de filmini seyrettiğimiz «Mavi Tu • Belçikadan Fransadan 3,013 5,886 na» valsi de vardn*. Çekcslovakyadan 2,793 2,954 Lili Gyenes, tstanbuldan evvel uğ2,717 4 526 radığı Kopenhagda, Romada, Paris • Rusyadan te sonsuz bir takdire ve rağbete mazJaponyadan 2 399 2.414 har olmuş, konserlerini halkm teha Amerikadan / 1781 1,735 cümü karşısmda haftalarca uzatmak Hollandadan 1,097 1,349 mecburiyetinde kalmıştır. Ispanyadan 1.062 101 Lili Gyenes orkestrasmda güzel sesBrezllyadan 1,003 947 li san'atkârlar da vardır. Bunlar atesli Isveçten 910 933 Macar sarküanm okumakta büyük bir Romanyadan 900 742 söhret kazanmıslardır. Hindistandan 750 ,062 Mısırdan 774 1,095 tspanya, Brezîlya ve Romanya dan maada diğer memleketlerden ' bu senenin 9 ayında yaptığımız ithalât geçen senenin ayni devresine nisbetle daha azdır. "• ~> > •• tspanya müvaredatının eski mukaveleye nazaran kontenjan harici memleketimize girmesine müsaade eBu akşam dilmiş olması, bu memleketten it halâtımızi 101,000 liıradan 1 milM A R T H A K G G E R T H yon 62,000 liraya çıkarmış, %951 Frnest Verebes ve Hermann Thımıg derecesinde fazlalaştırmıştır. Bre tarafından bir sureti fevkMİâdede zilya ve Romanyadan itihalâtımız temsil edılen dahi geçen seneye nazaran mah tüs derecelerde daha fazla olmuştur. Japonya, Birleşik Amerika cumhuriyetleri ve İsveçten ithalâtımız da bu sene geçen seneye nisbetle hemen hemen değtşiklik yok gi • tniıkemmel operetının ilk iraesi musıbîdir. kisi Paul Abrahatn ilâveten Fox lournal Telefon 4^851 Yukarıda sayılan 16 memleketin (97S0) Türkiye ile alışverişleri Türk ista Toz yumurta Yapılan tetkikat hayli ilerledi A R T i S T i K sinemasında BİR GUN SANA GELECEGİM BU AKŞAM SAKA LiLi ( Eski Glorya ) da Ecnebi vapur humpanyaları hakkınrfa bir karar Ecnebi vapur kumpanyaları ts tanbula getirmek üzere yükledikleri eşyayı yolda diğer bir vapura ak tarma ederlerse konuşmento veya posta ücreti namile de bir para al maktadırlar. Tacirlerin şikâyeti üzerine mesele tetkik edilmistir. Neticede, kumpanyalann bu parayı Türkiye Cumhuriyeti kanunlarma muhalif olarak aldikları tesbit edilmiş, Deniz Ticaret müdürlüğü de bu paranın alınmamasım, aksi takrfirde mütecasirleri aleyhinde kanunî takibata girişileceğini kumpanyalara tamim etmiştir. Yunanlılar seyyar sergi hazırlıyor Dünyanm her tarafında pek parlak muvaffakiyetler kazanraış olan GYENES ve 20 san'atkâr kıdından mürekkep meşhur M a c a r Ç ı g a n orkestrası Istanbul halktnı da heyecana düşıire cek, neşelendirecek ve son derece sevindirecektir. Beyneimlel zeyflnclikkongrssi <0l Bu a k ş a m M E L E K sinemasında DiETRiCH MA V i TU1VA " Çingenece ibda „ Orkestra san'atkârlan tDİllî elbiselenni giveceklerdir Fıatlen 75 100 150 ve 200 (9879) kuruştur. Program meyanında Yıldızların en sehhar ve en güzel; MARLENE Tarafından harikulâde bir surette temsil edilen KIRIK MABUDE SB7S sineması yarın matinelerden itibaren muazzam bir program takdim edeceğini muhterem müdavimlerine müjdeler: İPEK ELHAMRA Sineması size ancak yarınki gazetelerle ilân edecegi böyük bir sürpriz ve yenilik hazırlamaktadır. (9874) 7NAŞ17 DOLANDIR1C1 iPEKFiLM studyosunda hazırlanan, 3 kısimlık SOZLÜ büyük komedi TÜRKÇE Fransızca sözlü büyük Paramount filmi takdim edilecektir. Ayrıca Paramount dünya haberleri. Biletlerinizi evvelden aldırın. Telefon: 40868 2 DENİZ KIZI EFTALYA H. Ayşe kız ve çoban isimli büyük şarkılı filmi Bestekârı: TANBURi REFiK BEY Bu sayıda Mekki SaM Beyin, Cevdet men farksız olan bu güzel mecmuamn 36 ıncı sayısı bugün çıktı. Bu sayıda Meki Sait Beyin, Cevdet Kerim Beyin evinde yaptığı reportaj çok mühim ve şayanı dikkattir. Bundan maada ömer Rıza, Ercü ment Ekrem, Nurullah Ata, Ahmet Refik, Osman Cemal, Sedat Simavi Beylerin çok güzel yazılan vardır. Bu güzel mecmuayı okumalannı okuyuculanmıza tavsiye ederiz. 15 11933 çarşamba günü akşatni Nevazilden içtinap ediniz Sloan's nevazil olan noktalara sürüldüğünde derüne nufuz ederek mezkur trıahallerde temız kan tedank eder ve ağnlan keser. Şiddetli so ğoklar veyahut yorgunluk neticesmden hasıl 1 sızılar ıçin Sloan's birinçi dernnndır. Rofnatizma, kulunç, sıyatık. bel ağrilan ıle saır sızılar için Sloan's istimal ediniz. (.9303) 3FEDAİLER ALAY1 MADY CRiSTiYENS CONRAT Isîanbul Belediyesi Büyük U. F. A filmi, oynıyanlar: VAYT '9875) Bir san'at v6 sinema harikası Dünyanın en meşhur akttfr ve mugannisf TÜRK sinemasında Sloan's Liniment Ağrllari Keser filminde herkesl hayrette bırakmaktadır!.. DON F. C H A L i A P i N E Cervantesin meşhur eseri (Path<« Jourral • Komik) Ş \ azan • Henrık Ibsen Bestelıyen. E. Grieg Tıi kçeye çevren Senıha Bedn H. Üniformalı zabıtana tenzılât vardır HANDA DRAMALÎS PRİNEAS Operet heyeti FRANSIZ TİYATROSUNDA Bu akşam saat 21.30 MATMAZEL NİTUŞ PER6ÜNT Saat 21 de